Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2018 r.

Sąd Rejonowy w Legionowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Dorota Hańczyc - Górska

Protokolant: Tomasz Bilewski

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2018 r. w Legionowie na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniej K. C.

przeciwko T. C.

o alimenty

I.  podwyższa alimenty ustalone ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Legionowie w dniu 11 stycznia 2012 r. w sprawie o sygn. akt III RC 206/11 od pozwanego T. C. na rzecz córki K. C. urodzonej dnia (...) w N. z kwoty 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych miesięcznie do kwoty 650 (sześćset pięćdziesiąt) złotych miesięcznie płatne do rąk matki G. C. do dnia 10 każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat poczynając od dnia 17 stycznia 2018 roku;

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  odstępuje od obciążenia pozwanego nieuiszczoną opłatą od pozwu i przejmuje ją na rachunek Skarbu Państwa;

IV.  nadaje wyrokowi w punkcie I rygor natychmiastowej wykonalności.

UZASADNIENIE

W dniu 17 stycznia 2018 roku małoletnia K. C., reprezentowana przez przedstawicielkę ustawową G. C., wniosła o podwyższenie alimentów od pozwanego T. C. ustalonych ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Legionowie w dniu 11 stycznia 2012 roku w sprawie o sygnaturze akt III RC 206/11 z kwoty 450 złotych do kwoty 800 złotych miesięcznie na jej rzecz, płatne z góry do dnia 10 każdego miesiąca do rąk matki G. C. z ustawowymi odsetkami na wypadek uchybienia terminowi płatności. W uzasadnieniu wskazała, że od czasu ustalenia wysokości alimentów po raz ostatni nastąpiła istotna zmiana w zakresie usprawiedliwionych potrzeb małoletniej powódki oraz kosztów jej utrzymania. Powódka uczęszcza do III klasy publicznej Szkoły Podstawowej (...) w L., ponieważ gdyby uczęszczała do szkoły rejonowej matka nie byłaby w stanie zapewnić jej opieki przez dwie godziny. Od początku trzeciej klasy uczęszcza na dodatkowe lekcje języka angielskiego, co wiąże się z wydatkiem w kwocie 300 złotych miesięcznie. Ma problemy z uzębieniem i w związku z tym leczy się stomatologicznie. Ma wizyty dwa razy w miesiącu u stomatologa, przy czym jedna wizyta kosztuje 170 złotych. Uczęszcza regularnie na jazdę konną, co wiąże się z cotygodniowym wydatkiem w kwocie od 50 do 80 złotych, a nadto konieczny jest zakup stroju jeździeckiego. (dowód: pozew k. 3 – 4) Na rozprawie w dniu 26 kwietnia G. C. konsekwentnie popierała powództwo. (k. 14, k. 15)

Pozwany T. C. na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2018 roku wniósł o oddalenie powództwa i jego stanowisko nie uległo zmianie. (k. 14, k. 15)

Na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Po raz ostatni wysokość alimentów od pozwanego na rzecz małoletniej powódki ustalona została mocą ugody zawartej w dniu 11 stycznia 2011 roku przed Sądem Rejonowym w Legionowie w sprawie o sygnaturze akt III RC 206/11 na kwotę 450 złotych.

W tym czasie małoletnia powódka K. C. urodzona dnia (...) w W. miała trzy lata. Pozostawała pod opieką babki macierzystej, nie uczęszczała do przedszkola. Chorowała na perlaka w uchu, przeszła operację w Szpitalu w K.. Podejrzewano u niej refluks.

Matka małoletniej G. C. miała wówczas 32 lata. Zamieszkiwała wraz z córką oraz starszym synem stron u swoich rodziców. Do dnia 31 października 2011 roku pracowała w i (...) Sp. z o. o. z siedzibą w (...) na stanowisku Specjalisty ds. marketingu z wynagrodzeniem miesięcznym netto w kwocie 1 037,34 złotych. (dowód: k. 13 akt Sądu Rejonowego w Legionowie o sygnaturze III RC 206/11) Następnie od dnia 1 listopada 2011 roku zatrudniona została u tego samego pracodawcy na stanowisku Dyrektora Salonu z wynagrodzeniem miesięcznym netto w kwocie 3.604, 16 złotych. (dowód: k 14 akt Sądu Rejonowego w Legionowie o sygnaturze III RC 206/11)

Pozwany T. C. miał 38 lat. Nie pracował, utrzymywał się z emerytury w wysokości 1975.98 złotych netto miesięcznie. (dowód: decyzja o zmianie emerytury policyjnej k. 16 akt Sądu Rejonowego w Legionowie o sygnaturze III RC 206/11) Poza małoletnią powódką pozwany był zobowiązany do utrzymywania starszego syna stron. W ugodzie opisanej powyżej zostały ustalone alimenty w kwocie 450 złotych miesięcznie od pozwanego na rzecz D. C..

Aktualnie małoletnia powódka K. C. ma 9 lat i uczęszcza do trzeciej klasy publicznej Szkoły Podstawowej nr (...) w L.. Po przebytym nowotworze perlaka w uchu ma kontrolne wizyty w K.. W tym roku będzie przystępowała do I Komunii Świętej. Ma problemy z zębami i dwa – trzy razy w miesiącu ma wizyty u stomatologa, przy czym jedna wizyta kosztuje 170 złotych. (bezsporne) Ponadto uczęszcza na prywatne lekcje języka angielskiego, których koszt wynosi 300 złotych miesięcznie. K. C. raz w tygodniu jeździ konno i jedna taka jazda kosztuje 60 złotych. (dowód: przesłuchanie G. C. k. 14 – 14 – verte, pismo k. 5) Ma kontakt głównie telefoniczny z ojcem. Pozwany nie ponosi kosztów leczenia stomatologicznego córki i nie uczestniczy w innych wydatkach na nią. Matka małoletniej nie podała całkowitych miesięcznych kosztów jej utrzymania. (dowód: przesłuchanie G. C. k. 14 – 14 –verte, przesłuchanie T. C. k. 14 – verte – 15)

Matka małoletniej powódki G. C. ma 38 lat. Pracuje w firmie pod nazwą (...) D. B. M. z siedzibą w N. na stanowisku Dyrektora Salonu z wynagrodzeniem miesięcznym netto w kwocie 3 604,16 złotych. (dowód: Zaświadczenie o dochodach k. 6) Zamieszkuje wraz córką, starszym synem oraz swoim partnerem we własnym domu położonym we wsi D.. (...) matki powódki pracuje i osiąga dochody w kwocie około 3600 złotych miesięcznie. Starszy syn stron pracuje, jednak nie dokłada się do kosztów utrzymania domu. G. C. jest obciążona kredytem na budowę domu w kwocie 100 000 złotych, miesięczna rata wynosi 1600 złotych, a kredyt ten będzie spłacany jeszcze przez 24 lata. Opłaty związane z utrzymaniem domu to energia elektryczna w kwocie 250 złotych miesięcznie oraz koszt opału w kwocie 900 złotych w okresie grzewczym. W domu tym jest własne ujęcie wody. Nie ma w domu gazu. (dowód: przesłuchanie G. C. k. 14 – 14 –verte)

Pozwany T. C. ma obecnie 42 lata. Nie pracuje i utrzymuje się z emerytury w kwocie 2 189,54 złotych miesięcznie. (dowód: kopia decyzji k. 11 akt) W dniu 20 października 2012 roku wstąpił ponownie w związek małżeński. (dowód: kopia odpisu skróconego aktu małżeństwa k. 10) W 2017 roku osiągnął przychód w kwocie 31 830,02 złote. (dowód: kopia PIT – 40A/11A k. 12) Jego żona nie pracuje, podejmuje prace dorywcze polegające na sprzątaniu, otrzymuje 100 złotych za wizytę sprzątającą. Małżonka pozwanego ma syna w wieku 11 lat z poprzedniego małżeństwa, który choruje na (...). Małoletni otrzymuje rentę po ojcu w kwocie 800 złotych miesięcznie. Pozwany podejmował prace dorywcze, jak podał, w 2013 roku i z tego tytułu osiągał dochody w kwocie 600 złotych miesięcznie. Aktualnie zamieszkuje z małżonką w jej domu. Jako koszty utrzymania domu podał kwotę 250 złotych miesięcznie za energię elektryczną, węgiel na opał w kwocie 4500 złotych rocznie, gaz z butli w kwocie 50 złotych miesięcznie. Dom ten ma własne ujęcie wody. T. C. jest w trakcie leczenia żołądka i wątroby pod kontem nowotworów. Na leki wydaje miesięcznie kwotę 150 złotych. Przyznał, że w czasie, gdy przyjechała karetka pogotowia, po czym został przewieziony do szpitala, znajdował się pod wpływem alkoholu. Pozwany podał, że kupuje córce i synowi prezenty, ubrania dla córki, które są u niego w domu. Przyznał, że nie płaci alimentów na rzecz starszego syna, jednak sprzedał mu samochód, który jest wart 6000 złotych za cenę 2000 złotych. T. C. nie kwestionował faktu, że małoletnia powódka leczy się stomatologicznie i jeździ konno. Przyznał, że kupił jej kask do jazdy konnej. Pozwany powiedział, że proponował córce wspólny wyjazd do Z., jednak nie skorzystała z tej propozycji. T. C. podał, że ma kartę kredytowa na kwotę 5000 złotych miesięcznie oraz zadłużenie w (...), które spłaca w kwocie 200 złotych miesięcznie. Nie posiada majątku, a jego jedyny majątek to samochód osobowy marki B. z 2004 roku. (dowód: przesłuchanie pozwanego T. C. k. 14 – verte – 15)

Zasługuje na wiarę w ocenie Sądu Rejonowego dowód z przesłuchania stron, bowiem w istocie zeznali oni zgodnie, co do znaczących momentów w sprawie. Pozwany nie kwestionował okoliczności, że małoletnia powódka leczy się stomatologicznie i jeździ konno. Pozwany wprawdzie podał, że kwestionuje koszty utrzymania córki, jednak nie podał, które ze wskazanych przez jej matkę wydatków.

W ocenie Sądu uznać należy za wiarygodne dowody z dokumentów złożone do akt, bowiem ich wiarygodności i autentyczności nikt nie kwestionował.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo małoletniej K. C. zasługiwało na uwzględnienie w części.

Zgodnie z treścią art. 96 § 1 k. r. o. rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotowywać je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień. Stosownie do tej dyrektywy rodzice, w zależność od swych możliwości, są zobowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (wyżywienie, mieszkanie, odzież, środki higieny osobistej, leczenie w razie choroby), jak i duchowych (kulturalnych), a także środków wychowania (edukacji) według uzdolnień, dostarczania rozrywek i wypoczynku. Przy ocenie, które z tych potrzeb powinny być uznane za potrzeby usprawiedliwione, należy z jednej strony brać pod uwagę możliwości zobowiązanego, z drugiej zaś zakres i rodzaj potrzeb. Zawsze jednak każde dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji w postaci wyżywienia zapewniającego jego prawidłowy rozwój fizyczny, stosownej do wieku odzieży, środki na ochronę zdrowia, kształcenie podstawowe i zawodowe oraz ochronę jego osoby i majątku. Wyjście poza wymienione potrzeby zależy już tylko od osobistych cech dziecka oraz od zamożności i przyjętego przez zobowiązanego modelu konsumpcji. Z treści art. 128 k. r. o., wynika, iż obowiązek dostarczania środków utrzymania , a w miarę potrzeby także środków wychowania ( obowiązek alimentacyjny ) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.

Stosownie do art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Zgodnie z art. 138 k.r.o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków należy rozumieć istotne zwiększenie lub zmniejszenie się możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, jak również istotne zwiększenie lub zmniejszenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Należy przy tym zauważyć, że podstawę takiego powództwa może stanowić tylko taka zmiana stosunków, która nastąpiła nie wcześniej, niż po uprawomocnieniu się wyroku zasądzającego alimenty, albowiem powództwo nie może zmierzać do weryfikacji prawomocnego orzeczenia sądu dotyczącego obowiązku alimentacyjnego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 1999 r. sygn. akt I CKN 274/99; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lipca 1999 r., sygn. akt I CKN 687/98). Należy przy tym zauważyć, że wpływ na wysokość alimentów mają przede wszystkim usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego, o czym stanowi art. 135 § 1 k.r.o.

Obowiązek alimentacyjny pozwanego T. C. względem małoletniej K. C. został ustalony ugodą zawartą w dniu 11 stycznia 2012 roku przed Sądem Rejonowym w Legionowie. Postanowienie o umorzeniu postępowania w sprawie wobec zawarcia ugody uprawomocniło się w dniu 19 stycznia 2012 roku. (k. 18 - 19 akt III RC 206/11), a zatem ponad 6 lat temu. Sytuacja zarówno powódki i jej matki jak również pozwanego, uległa w tym czasie zmianom, które uzasadniają uwzględnienie powództwa K. C. w części.

Powódka K. C. miała wówczas trzy lata i pozostawała pod opieka babki macierzystej. Chorowała na perlaka i przeszła stosowną operację. Aktualnie uczęszcza do trzeciej klasy Szkoły Podstawowej w L., zaś jej potrzeby związane z utrzymaniem i nauką są znaczne. Jest to wynikiem realizacji obowiązku szkolnego oraz rozwojem aktywności życiowej. W konsekwencji niewątpliwie wzrosły jej usprawiedliwione potrzeby, już tylko z uwagi na konieczność odbywania wizyt kontrolnych, leczenia stomatologicznego oraz jazdę konną. Ponadto małoletnia powódka uczęszcza na korepetycje z języka angielskiego. Nadto powódka znajduje się w okresie intensywnego wzrostu, co generuje znaczne koszty związane z zakupem odzieży i obuwia. T. C. rzadko, gównie telefonicznie, kontaktuje się z powódką, nie przekazuje jej dodatkowych pieniędzy na leczenie. Ostatnio zakupił jej jedynie prezent w postaci zabawkowego konia.

Matka powódki nie choruje. Zarówno podczas ustalania wysokości alimentów, jak i obecnie, pracuje, a jej zarobki wynoszą około 3600 złotych miesięcznie, a zatem są takie same, jak w chwili ustalenia alimentów po raz ostatni. Pozostaje w konkubinacie i jej partner osiąga dochody w zbliżonej wysokości. Matka powódki zamieszkuje wraz z powódką, jej starszym bratem oraz partnerem w domu będącym jej własnością.

Pozwany T. C. wstąpił ponownie w związek małżeński. Nie ma kolejnych dzieci, a jedynie jego obecna żona ma syna z poprzedniego związku. Pozwany nie pracuje, utrzymuje się z emerytury w kwocie około 2 200 złotych miesięcznie. Obecnie jest zobowiązany do uiszczania alimentów jedynie na rzecz małoletniej powódki, a jego obowiązek alimentacyjny na rzecz starszego syna wygasł. Pozwany leczy się na żołądek i wątrobę i jest w trakcie diagnostyki. Na leki wydaje miesięcznie kwotę 150 złotych. Nawet przy przyjęciu, że pozwany znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, nie zwalnia go to od obowiązku świadczenia na potrzeby dzieci. Rodzice zmuszeni są, zatem, dzielić się z dziećmi nawet bardzo szczupłymi dochodami, a w sytuacjach skrajnych, zwłaszcza o charakterze przejściowym, sprostanie obowiązkowi alimentacyjnemu wymagać będzie poświęcenia części składników majątkowych ( Tak : Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem pod redakcją Kazimierza Piaseckiego, wydanie II zmienione, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2002, s. 803 ).

Małoletnia powódka pobiera naukę w szkole podstawowej, nie posiada majątku, a zatem nie jest w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb własnymi siłami nawet w części. Matka małoletniej powódki nie wskazała całkowitego miesięcznego kosztu utrzymania małoletniej powódki. Z zasad doświadczenia życiowego wynika jednak, że koszt utrzymania dziecka w wieku 9 lat wynosi od 800 do 1200 złotych miesięcznie. Należy jednak uwzględnić okoliczność, że małoletnia w związku z przebytą chorobą jest zobowiązana do wizyt kontrolnych, a nadto leczy się stomatologicznie. W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że pozwany powinien w większym zakresie partycypować finansowo w kosztach utrzymania powódki, zwłaszcza że pozwany obecnie jedynie w znikomej części spełnia swój obowiązek poprzez osobiste starania o jej wychowanie.

Zasadą kodeksową, jest że dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej, zaś wysokość alimentów określa się w oparciu o możliwości zarobkowe, biorąc pod uwagę całokształt sytuacji dłużnika alimentacyjnego, nie zaś jedynie aktualne zarobki. Według Sądu Rejonowego pozwany utrzymuje się z emerytury. W przeszłości podejmował prace dorywcze w celu poprawy swojej sytuacji majątkowej. Wprawdzie pozwany obecnie jest diagnozowany, jednak jest osobą stosunkowo młodą, ma zaledwie 42 lata, nie uiszcza alimentów na rzecz starszego syna, nie posiada zaświadczenia o niezdolności do pracy, na podstawie którego Sąd mógłby jego możliwości zarobkowe obniżyć. Jego sytuacja majątkowa uległa poprawie, bowiem nie ciążą już na nim alimenty na rzecz syna w kwocie 450 złotych miesięcznie, a nadto otrzymuje emeryturę w kwocie o około 200 złotych wyższej niż w chwili ustalania alimentów po raz ostatni. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 grudnia 1987 r. sygn. akt. III CZP 91/86 „Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody.” W ocenie Sądu Rejonowego zasądzona kwota alimentów jest wystarczająca do zaspokojenia usprawiedliwionych, podstawowych potrzeb powódki takich jak normalne warunki bytowania i prawidłowy rozwój fizyczny, przy przyjęciu kryterium równej stopy życiowej rodziców i dzieci, oraz zapewni jej odpowiedni do jego wieku i uzdolnień prawidłowy rozwój umysłowy, a także rozrywki i wypoczynek obecnie oraz w okresie najbliższego rozwoju.

Podkreślić należy, iż na obojgu rodzicach ciąży obowiązek utrzymania małoletnich dzieci. Matka powódki również powinna wykorzystywać swe możliwości zarobkowe, aby poprawić sytuację materialną zarówno swoją jak i dzieci. Skoro powódka zamieszkuje z matką, a pozwany ma z nią rzadszy kontakt, uczestniczy w jej życiu sporadycznie, winien w większym zakresie ponosić koszty jej utrzymania.

W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo małoletniej K. C. w części uznając je w pozostałym zakresie za wygórowane.

Określając zakres obowiązku alimentacyjnego, Sąd uwzględnił też możliwości zarobkowe ojca powódki. Ustalone świadczenie alimentacyjne, w ocenie Sądu Rejonowego, nie doprowadzi pozwanego do niedostatku. Zasądzona w wyroku kwota alimentów stanowi zaledwie część całkowitego, miesięcznego kosztu utrzymania powódki. W pozostałym zakresie w kosztach jej utrzymania powinna partycypować jej matka.

W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy orzekł jak w punkcie I wyroku z mocy artykułu 128, 135, 133 i 138 kro, oddalając powództwo w pozostałej części jako zbyt wygórowane.

O rygorze natychmiastowej wykonalności w punkcie pierwszym wyroku Sąd orzekł na zasadzie artykułu 333 § 1 punkt 1 k. p. c .

Biorąc pod uwagę sytuację majątkową i zarobkową pozwanego, Sąd Rejonowy na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1025 ze zm.) odstąpił od obciążenia go kosztami sądowymi i wydatki poniesione w toku postępowania przejął na rachunek Skarbu Państwa.