Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2018 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w III Wydziale Cywilnym w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Szymon Stępień

Protokolant: stażysta Adrianna Szczodrowska

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2018 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S.

przeciwko M. S. (1) i M. S. (2)

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powódki Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S. na rzecz pozwanych M. S. (1) i M. S. (2) kwotę 1.217 zł (tysiąc dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt III C 139/18

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 11 kwietnia 2018 roku

wydanego w postępowaniu uproszczonym

Pozwem z dnia 22 stycznia 2010 roku powódka Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w S. zażądała zasądzenia od pozwanych B. M. (1), M. M., B. M. (2), M. S. (1) i M. S. (2) solidarnie na swoją rzecz kwoty 7.527,15 zł wraz z odsetkami oraz o rozstrzygnięcie o kosztach procesu.

W uzasadnieniu wskazała, że pozwani zajmowali należący do powódki lokal mieszkalny położony w S. przy ul. (...). Podała, że pozwani zobowiązani byli do uczestniczenia w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem lokalu, lecz w okresie od marca do grudnia 2009 roku pozwani nie zapłacili z tego tytułu kwoty 7.123,48 złotych. Podała, że na dochodzone roszczenie składa się dodatkowo kwota 403,67 złotych tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie.

Nakazem zapłaty z dnia 3 marca 2010 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie orzekł o obowiązku zapłacenia przez pozwanych na rzecz powódki solidarnie kwoty 7.527,15 złotych wraz z odsetkami oraz kosztami procesu.

Powyższemu nakazowi zapłaty pozwani M. S. (1) i M. S. (2) sprzeciwili się, zaskarżając nakaz zapłaty w całości. W uzasadnieniu podali, że w okresie dochodzonym pozwem nie zamieszkiwali w tym lokalu, zaś pozwany M. S. (3) podał, że nigdy tam nie mieszkał. Nadto pozwani podnieśli zarzut niewykazania roszczenia. Na skutek wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty utracił moc w odniesieniu do pozwanych: M. S. (1) i M. S. (2).

W toku procesu strony podtrzymały dotychczasowe twierdzenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 4 lutego 2003 roku B. M. (1) wskazała, że w lokalu położonym w S. przy ul. (...) oprócz niej zamieszkiwali: M. S. (1), M. M., B. M. (2) i M. S. (4). Dnia 17 lutego 2003 roku B. M. (1) oświadczyła, że w lokalu tym mieszka 5 osób. Wyrokiem z 30 lipca 2004 roku Sąd Rejonowy w Szczecinie nakazał: B. M. (1), B. M. (2), M. M., M. S. (1), M. S. (2) i M. S. (4), aby opróżnili ten lokal i wydali go Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S. w stanie wolnym od osób i rzeczy.

Dowód:

-

aktualizacja wniosku, k. 105;

-

protokół, k. 106;

-

wyrok, k. 107;

W okresie od marca do grudnia 2009 roku pozwany M. S. (1) i M. S. (3) zamieszkiwali w lokalu położonym w S. przy ul. (...).

Dowód:

-

oświadczenie, k. 47, 73;

-

zeznania świadka A. S., k. 122;

-

przesłuchanie pozwanej B. M. (1), k. 121;

Pismami z 17 września 2009 roku powódka Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w S. wezwała pozwanych: B. M. (1), M. M., B. M. (2), M. S. (1) i M. S. (2) do zapłaty kwoty 4.613,40 złotych tytułem zadłużenia z tytułu opłat eksploatacyjnych, odsetek ustawowych oraz kosztów upomnienia w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania.

Okoliczność bezsporna, a nadto:

-

pisma z 17 września 2009 roku, k. 7-11;

Dnia 23 grudnia 2009 roku powódka sporządziła kartotekę konta, w której stwierdziła zobowiązanie pozwanych w wysokości 7.123,48 złotych.

Dowód:

-

kartoteka konta, k. 12;

Pismem z 6 października 2011 roku Gmina M. S. złożyła: B. M. (2), B. M. (1), M. M., M. S. (5), M. S. (4), M. S. (6), M. K. i H. K. ofertę zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Dnia 14 listopada 2011 roku B. M. (1) oświadczyła, że M. S. (1) i dwoje jej dzieci nie skorzystają z lokalu socjalnego.

Dowód:

-

pismo z 6 października 2011 roku, k. 108-109;

-

protokół, k. 110;

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się nieuzasadnione.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowił art. 4 ust. 1 i 1 ¹ ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz.U. z 2013 roku, poz. 1222 ze zm.), zgodnie z którym osoby, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązane uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat. Stosownie do art. 4 ust. 6 tej ustawy, za opłaty, o których mowa w art. 4 ust. 1, odpowiadają solidarnie z członkami spółdzielni, właścicielami lokali niebędącymi członkami spółdzielni lub osobami niebędącymi członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, osoby pełnoletnie stale z nimi zamieszkujące w lokalu, z wyjątkiem pełnoletnich zstępnych pozostających na ich utrzymaniu, a także osoby faktycznie korzystające z lokalu.

W takim stanie rzeczy powódka winna była udowodnić, że pozwanym przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu w jej zasobach lub też pozwani zamieszkiwali w lokalu tym z osobą, której prawo takie przysługuje oraz wysokość opłat z tego tytułu. Zgodnie z obowiązującą w procesie cywilnym zasadą rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.), na powódce spoczywał obowiązek wykazania faktów, z których wywodziła dochodzone roszczenie, zarówno co do zasady i wysokości, zaś obowiązek dowodowy pozwanych obejmował fakty tamujące lub niweczące roszczenie powódki. Przy tym podkreślić trzeba, że obowiązek dowodzenia po stronie pozwanych aktualizował się dopiero w przypadku udowodnienia ich odpowiedzialności przez powódkę. Dlatego też powinnością sądu było w pierwszej kolejności ustalenie, czy strona inicjująca proces wykazała okoliczności faktyczne uzasadniające zgłoszone żądanie (a mianowicie czy podjęła niezbędną inicjatywę dowodową), a dopiero w razie pozytywnego przyjęcia w tym zakresie, rozstrzygnięcie o zarzutach strony przeciwnej. Brak przedstawienia przez powódkę dowodów na okoliczność istnienia roszczenia i jego wysokości powoduje, że ewentualnie podjęta przez stronę pozwaną inicjatywa dowodowa staje się zbędna i nie ma potrzeby prowadzenia postępowania dowodowego na okoliczności mające podważyć zasadność roszczenia. Innymi słowy pozwani nie mają obowiązku przedstawiania dowodów mających na celu doszukiwanie się przyczyn, dla których nieudowodnione roszczenie powódki nie istnieje. Należy zaakcentować, iż zgodnie z art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Zasadą jest zatem, że sąd dokonuje ustaleń na podstawie materiału przedstawionego przez strony. Podkreślenia również wymaga, że zgodnie z art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenia, a zatem przede wszystkim te, które decydują o powstaniu danego roszczenia, tak co do zasady, jak i wysokości. Sąd pomija wnioski dowodowe, które nie zmierzają do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia, jak również takie, które - z uwagi na rodzaj zgłoszonego dowodu – nie dają możliwości ustalenia na jego podstawie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia.

W ocenie sądu powódka nie udowodniła okoliczności podnoszonych w pozwie w odniesieniu do pozwanych M. S. (1) i M. S. (2). Nie przedstawiła żadnego dowodu pozwalającego na ustalenie, że pozwanym przysługiwało jakiekolwiek prawo do lokalu położonego w S. przy ul. (...). Co więcej nie wskazała w pozwie, by takie prawo im przysługiwało, ograniczając się jedynie do stwierdzenia, że pozwani ci zajmowali ten lokal. Powódka nie przedstawiła także żadnego dowodu, z którego wynikałoby, że w istocie pozwani w lokalu tym – co najmniej w okresie dochodzonym pozwem – zamieszkiwali. Na tę okoliczność przedstawiła wyłącznie oświadczenia B. M. (1) złożone: 4 lutego 2003 roku w „Aktualizacji wniosku” oraz 17 lutego 2009 roku, zawarte w protokole. Zwrócić jednak należy uwagę na to, że zgodnie z treścią art. 245 k.p.c. dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Moc dowodowa tego dokumentu nie rozciąga się do wykazania, że oświadczenie to jest zgodne z prawdą. Przesłuchana podczas rozprawy B. M. (1) oświadczyła, że okoliczności te nie są prawdziwe. W takim stanie rzeczy nie sposób przyjąć, by dokumenty te pozwalały na ustalenie, by pozwani zamieszkiwali w tym lokalu. W ocenie sądu okoliczności tej nie potwierdza także wyrok z 30 lipca 2004 roku. Co prawda sąd nakazał pozwanym M. S. (1) i M. S. (2), aby opróżnili sporny lokal, jednak w odniesieniu do nich wyrok został wydany w trybie art. 339 k.p.c. Co więcej, wyrok został wydany w lipcu 2004 roku, a zatem nie sposób przyjąć, żeby dowodził zaistnienia faktu 5 lat później. Z oświadczenia B. M. (1) z 14 listopada 2011 roku wynikało, że pozwani nie skorzystają z lokalu socjalnego i zrzekają się tego prawa, jednak zwrócić należy uwagę na to, że podobnie jak w odniesieniu do wcześniejszych dokumentów prywatnych moc dowodowa tego oświadczenia nie rozciąga się na ustalenie zgodności z prawdą złożonego oświadczenia. Z dowodu z zeznań świadka A. S. i przesłuchania B. M. (1) wynikało, że pozwani zamieszkiwali w lokalu położonym w S. przy ul. (...). Mając na uwadze to, że pozwani nie zamieszkiwali w spornym lokalu, co najmniej w okresie dochodzonym pozwem, powództwo oparte na dyspozycji wynikającej z art. 4 ust. 6 przywołanej ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, podlegało oddaleniu. W ocenie sąd powódka nie wykazała również wysokości roszczenia. Wskazuje na to jedynie dowód w postaci wyciągu z kartoteki konta. Niemniej jednak powódka nie przedstawiła żadnego dowodu pozwalającego zweryfikować poprawność tego wyliczenia.

Mając na uwadze powyższe okoliczności powództwo podlegało oddaleniu, wobec czego sąd orzekł jak w pkt I sentencji.

O kosztach procesu należało rozstrzygnąć w oparciu o dyspozycję art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Wniosek o nieobciążanie powódki obowiązkiem zwrotu kosztów procesu sąd uznał za nieuzasadniony. Z żadnego zachowania pozwanych M. S. (1) oraz M. S. (2) nie sposób wnioskować, że dali oni podstawę do wytoczenia przeciwko nim powództwa. W postanowieniu z dnia 12 lipca 2013 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt II Cz 502/13 (publ. (...).so.gov.pl), Sąd Okręgowy w Szczecinie stwierdził, że to powoda obciąża ryzyko związane z wytoczeniem powództwa w oparciu niesprawdzone i niezweryfikowane okoliczności istotne dla sprawy nawet jeśli wiedzę swoją powód czerpie z danych o zameldowaniu. Sąd Okręgowy w Szczecinie w przywołanym postanowieniu wprost wskazał, że w interesie powódki leżało ustalenie, czy pozwane w okresie objętym pozwem faktycznie zamieszkiwały w tym lokalu. Ocenie sądu bowiem – w zakresie odpowiedzialności za wynik sprawy – podlega nie tylko wiedza powódki na moment zainicjowania postępowania sądowego, ale także sposób pozyskania tej wiedzy i poczynione w tym zakresie starania, jak również, okoliczności faktyczne sprawy we wskazanej chwili. Sąd zwrócił uwagę na to, że jedyną podstawą weryfikacji zasadności pozwu były wyłącznie oświadczenia pozwanej B. M. (1), które okazały się nieprawdziwe. Co więcej oświadczenia te były składane kilka lat przed wytoczeniem powództwa. Jak wskazano wyżej, oddalenie powództwa dotyczyło niewykazania roszczenia tak co do zasady, jak i wysokości.

Nie bez znaczenia jest także to, że pozwani ponieśli koszty procesu związane z ustanowieniem zastępstwa procesowego. W razie odstąpienia od obowiązku zwrotu kosztów procesu, poniesione przez nich koszty nie zostałyby w żaden sposób zrekompensowane i to pomimo skierowania przeciwko nim powództwa w oparciu o niesprawdzone i niezweryfikowane przez powódkę fakty mające istotne znaczenie dla sprawy. W takim stanie rzeczy sąd orzekł jak w pkt II sentencji.