Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia (...)maja 2018 roku

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Tomasz Korzeń

Protokolant st. sekr. sądowy Anna Kopala

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 maja 2018 roku

sprawy z odwołania T. S.

od decyzji z dnia 14 października 2016 roku, znak:(...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.

o przyznanie renty

I.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 14 października 2016 roku, znak: (...) w ten sposób, że przyznaje T. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 lipca do 17 listopada 2016 r.

II.  oddala odwołanie w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. na rzecz T. S. 135 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Tomasz Korzeń

VI U 792/16 UZASADNIENIE

Decyzją z 14.10.2016 roku, znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił T. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

T. S. odwołała się od tej decyzji. Wniosła o zmianę decyzji i przyznanie prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Podała, że występujące u niej schorzenia nie pozwalają jej na wykonywanie pracy zawodowej.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o oddalenie odwołania podnosząc, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z 6.10.2016 roku ustaliła, że skarżąca jest osobą zdolną do pracy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

T. S. urodziła się (...). Ostatnio pobierała rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 22.07.2010 roku do 31.07.2013 roku. W dniu 29.07.2016 roku wystąpiła z wnioskiem o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Orzeczeniem z 6.10.2016 roku Komisja Lekarska ZUS ustaliła, że ubezpieczona jest zdolna do pracy oraz, że nie była ona osobą niezdolną do pracy na dzień 30.01.2015 roku. Decyzją z 14.10.2016 roku pozwany odmówił jej prawa do renty. (bezsporne)

T. S. ma wykształcenie średnie. Ukończyła studium chemiczne przy Z. (...) w G. uzyskując tytuł chemika. Ukończyła również kurs obsługi wózków akumulatorowych i kurs obsługi komputera. Dotychczas pracowała jako aparatowy obróbki włókna, aparatowy taśmy magnetofonowej, laborant przy badaniu win, laborant w oczyszczalni ścieków, księgowa w banku. Posiadała orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności od 15.12.2009 roku do 19.03.2016 roku (04-O , 10-N , 05-R). Od 22.03.2016 roku posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności na stałe (04-0).

U ubezpieczonej rozpoznano: jaskrę obu oczu, nadwzroczność obu oczu, starczowzroczność, cukrzycę typu II, wole guzowate, zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego i lędźwiowo – krzyżowego z okresowym zespołem bólowym, chorobę wrzodową dwunastnicy, stan po leczeniu operacyjnym obustronnego zespołu cieśni nadgarstka w 2009 roku bez upośledzenia funkcji rąk, stan po operacji łokcia lewego w 2013 roku. Mimo jaskry obu oczu, ostrość wzroku do bliży i do dali w okularach została zachowana dobra. Ubytki w górnych kwadratach pola widzenia. Niedostatecznie obniżone ciśnienie śródgałkowe. Ubezpieczona z uwagi na niewyrównane ciśnienie środgałkowe i rodzaj jaskry (z wąskim kątem przesączenia) nie może wykonywać pracy wymagającej precyzji, długotrwałego napięcia akomodacji, a także prac fizycznych oraz prac w pochylonej pozycji ciała i głowy. Stan wzroku skarżącej, mimo operacji w 2017 roku, systematycznie pogarsza się. Wystąpiły problemy z czytaniem. Wciąż utrzymujące się wysokie ciśnienie śródgałkowe może zostać obniżone tylko w wyniku operacji. Ubezpieczona może wykonywać jedynie lekkie prace fizyczne, poniżej posiadanych kwalifikacji. Jest niezdolna do pracy laboranta. Praca laboranta wykonywana jest bowiem w pozycji wymuszonej stojącej lub siedzącej przez dłuższy czas, wymaga nadmiernego wysiłku przy przenoszeniu sprzętu, opakowań z preparatami chemicznymi. Jest też wykonywana z mikroskopem optycznym lub elektronowym, komputerami, w ciemnych lub częściowo zaciemnionych pomieszczeniach, co może powodować zmęczenie wzroku. Nadto, jest to praca w narażeniu na toksyczne gazy, dymy i ciecze oraz materiały biologiczne. W pracy tej należy stosować środki ochrony twarzy i oczu.

T. S. jest częściowo niezdolna do pracy od 1.07.2016 roku.

dowód: dokumenty w aktach organu rentowego, tom III: świadectwa pracy k. 6-13; tom IV: świadectwo pracy k. 8, dokumentacja medyczna k. 24-30, dokumentacja orzeczniczo – lekarska stanowiąca załącznik do akt sprawy; dokumenty w aktach osobowych ubezpieczonej z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) spółce z o.o. w G.; dokumenty w aktach VI U 1300/13: świadectwo k. 13, dokumentacja medyczna k. 16-25, 43-45v, 52-55, 57-59, 73-83, 92-106, 120-124, 132-140, 145-146, świadectwo k. 91, opinia k. 177-178; orzeczenie o niepełnosprawności k. 5, 95, legitymacja k. 7-10, opinia biegłej D. P. k. 12-13, opinia biegłej B. Ł. k. 38-38v, 68, dokumentacja medyczna ubezpieczonej k. 85-86, 113, 128-130, 147-149 opinia biegłej R. G. k. 98-100, 120, 171, świadectwo k. 110, ocena ryzyka 111-112, dokumentacja osobowa ubezpieczonej k. 155, zeznania ubezpieczonej k. 156-156v, opinia biegłej R. D. k. 194-196.

Sąd zważył, co następuje:

Sporna decyzja podlegała zmianie.

Zgodnie z art. 12 ustawy z 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2017.1383; dalej jako ustawa), niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (ust.1). Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust. 2). Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust. 3). W myśl zaś art. 14 ust. 3 w/w ustawy orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Stosownie do treści art. 13 ust. 1 ustawy przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: 1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, 2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Ust. 2. Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, z zastrzeżeniem ust. 3. Ust. 3. Niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu. Ust. 3a. Jeżeli osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1a i 1b, w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzeka się niezdolność do pracy na okres do dnia osiągnięcia tego wieku. Ust. 4 tego przepisu stanowi zaś, iż zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.

Zgodnie z art. 57 ustawy renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące przesłanki:

1/ orzeczoną niezdolność do pracy,

2/ udokumentowany wymagany okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 5 lat, w dziesięcioleciu poprzedzającym wniosek rentowy lub powstanie niezdolności do pracy,

3/ niezdolność do pracy powstałą w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Przepisu tego nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Art. 59 ust. 1 ustawy stanowi, że osobie, która spełnia warunki określone w art. 57, przysługuje:

1) renta stała - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała;

2) renta okresowa - jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa.

W myśl zaś art. 14 ust. 3 ustawy orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji.

W sprawie ustalić należało, czy ubezpieczona jest niezdolna do pracy, jeśli tak to od kiedy i na jaki okres, czy jest to niezdolność częściowa czy też całkowita.

W celu wyjaśnienia powyższych spornych okoliczności na podstawie art. 278 § 1 K.p.c. należało zasięgnąć opinii biegłych sądowych lekarzy: okulisty i lekarza medycyny pracy.

Sąd dał wiarę opiniom biegłych sądowych: B. Ł. oraz R. D., albowiem opinie tych biegłych są spójne i logiczne. Opinia biegłej R. D. oparta została na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. Biegłe wydały opinie po zbadaniu ubezpieczonej i przeprowadzeniu z nią wywiadu. Opinie zostały sporządzone zgodnie ze zleceniem sądu. Biegłe w sposób wyczerpujący przedstawiły powody swoich twierdzeń, uznając skarżącą za niezdolną do pracy. R. D. wydała swoją opinię w oparciu o całokształt materiału dowodowego zgromadzonego już po wydaniu opinii przez pierwszą biegłą lekarz medycyny pracy R. G.. Nadto, opinie R. D. i B. Ł. wzajemnie się uzupełniały. Opinia biegłej R. G. była natomiast odosobniona. Dlatego też sąd dał jej wiarę jedynie w części dotyczącej rozpoznania schorzeń, na które cierpi skarżąca. Rozpoznania dokonane przez biegłą R. G. nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Są zbieżne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, w tym z opiniami biegłych: B. Ł. i R. D.. Za niewiarygodne natomiast sąd uznał wnioski tej biegłej, że ubezpieczona jest osobą zdolna do pracy, jako sprzeczne z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Biegła wydając swoją opinię nie zapoznała się z całością materiału dowodowego i nie odniosła się do wcześniejszego rozpoznania tj. toksycznego uszkodzenia nerwów wzrokowych. Jednocześnie biegła przyznała, że ubezpieczona Może wykonywać jedynie lekkie prace biurowe i lekkie prace fizyczne, nie powinna dźwigać, pracować na wysokości, w pozycji pochylonej i przy maszynach w ruchu. A zatem w istocie z opinii biegłej R. G. wynika, że wnioskodawczyni nie jest zdolna do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Co więcej, biegła R. G. nie jest specjalistą w leczeniu chorób oczu a zatem zrozumiałym jest, że nie była w stanie zweryfikować rozbieżności dotyczących rozpoznania okulistycznego istnienia lub nie toksycznego szkodzenia nerwów wzroku.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 3 listopada 1976 roku w sprawie IV CR 481/76 - OSNC 1977/5-6/102 „sąd nie może oprzeć swego przekonania o istnieniu lub braku okoliczności, których zbadanie wymaga wiadomości specjalnych, wyłącznie na podstawie konkluzji opinii biegłego, ale powinien sprawdzić poprawność poszczególnych elementów opinii, składających się na trafność jej wniosków końcowych.” Sąd w pełni podziela przedstawiony pogląd i opierając się o niego uznał, że opinie biegłych ze sprawy spełniają te kryteria. Wnioski końcowe opinii stanowiły bowiem integralną część z innymi poszczególnymi ich elementami. Analiza tych elementów wskazuje, zdaniem sądu, na brak możliwości przyjęcia innego orzeczenia niż te, które wydali biegli w sprawie. Sąd nie miał tym samym powodów by odmówić tym opiniom przymiotu wiarygodności.

W definicji niezdolności do pracy ustawodawca dał wyraz powiązaniu prawa do renty z rzeczywistą znaczną utratą zdolności do pracy zarobkowej jako takiej, a częściową niezdolność do pracy powiązał z niezdolnością do pracy w ramach posiadanych kwalifikacji, przy uwzględnieniu możliwości i sprawności niezbędnych do dalszego zaangażowania w procesie pracy, zaakcentował istnienie potencjalnej przydatności do pracy. Chodzi zatem o zdolność do pracy zarobkowej nie jako zdolność do wykonywania dotychczasowej pracy, ale zdolność do podjęcia pracy z uwzględnieniem poziomu wykształcenia, wieku, predyspozycji psychofizycznych. Stan zdrowia ubezpieczonej, mając na uwadze występujące u niej schorzenia, w tym schorzenie główne narządu wzroku, oraz wiek i wciąż pogarszający się stan zdrowia, nie pozwalają jej na wykonywanie pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, czyli pracy laboranta. Okoliczność zaś, że może ona podejmować lekkie prace fizyczne nie oznacza, iż jest ona osobą zdolną do pracy. Podjęcie jakiejkolwiek pracy, gdy ubezpieczona utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, nie oznacza przekwalifikowania zawodowego warunkującego odzyskanie zdolności do pracy zarobkowej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dn. 14.11.2000 roku, III AUa 836/00, OSA 2001, Nr 6, poz. 26).

Zarzuty pozwanego do opinii biegłych sądowych: B. Ł. i R. D. nie zasługiwały na uwzględnienie. Zastrzeżenia organu rentowego do tych opinii stanowiły jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami poczynionymi przez tych biegłych i nie znajdywały odzwierciedlenia w przeprowadzonych w sprawie dowodach. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe w pełni rozstrzyga istotę sporu, a zgromadzony materiał dowodowy dał pełne podstawy do wyrokowania. Sąd ocenił opinie biegłych B. Ł. i R. D. wskazując dlaczego daje tym opiniom wiarę. Nie ujawniły się również żadne okoliczności w sprawie, które podważałby rzetelność sporządzonej opinii przez te biegłe sądowe. Argumentacja tych biegłych jest w ocenie sądu przekonująca. Opinie są również obiektywne albowiem biegłe nie miały żadnego interesu w tym by poczynić ustalenia odmiennie od faktycznych.

Pozwany domagał się dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego okulisty i lekarza medycyny pracy. W istocie nie przedstawił jednak żadnych zarzutów merytorycznych zmierzających do zakwestionowania wartości wydanych już w sprawie opinii. Sąd nie ma obowiązku prowadzenia postępowania dowodowego dopóty, dopóki strona nie uzyska satysfakcjonującej jej opinii biegłego. Tymczasem biegłe, które wydały opinie w sprawie, jasno wskazały powody, dla których uznały iż schorzenia ubezpieczonej i stopień zaawansowania tych schorzeń, powodują jej częściową niezdolność do pracy. W świetle art. 286 K.p.c. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dalszych biegłych lub z opinii instytutu, gdy zachodzi taka potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 roku, II CR 817/73, niepublikowany), a taka sytuacja w niniejszej sprawie nie występuje. Odmienne stanowisko oznaczałoby, bowiem przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z opinii innych biegłych, by się upewnić, czy niektórzy z nich nie byliby takiego zdania jak strona. Sąd nie jest obowiązany dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., II UKN 604/00, LEX nr 363191). W przekonaniu sądu opinie biegłych: B. Ł. i R. D. są na tyle kategoryczne i przekonujące, oraz wystarczająco wyjaśniają zagadnienia wymagające wiadomości specjalnych, aby uznać wnioski biegłych za prawidłowe.

Ustaleń w sprawie Sąd dokonał przede wszystkim w oparciu o opinie biegłych sądowych: B. Ł. i R. D., a także częściowo w oparciu o opinię biegłej R. G., którymi to opiniom sąd dał wiarę w zakresie i z przyczyn wyżej wskazanych. Sąd dał wiarę dowodom z dokumentów albowiem strony nie kwestionowały ich prawdziwości. Sąd dał również wiarę zeznaniom ubezpieczonej albowiem korespondowały one ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym i znajdowały potwierdzenie w opiniach biegłych, które stanowiły podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. Organ rentowy nie kwestionował wiarygodności zeznań ubezpieczonej.

W ocenie sądu odwołująca sprostała obowiązkowi określonemu w art. 6 K.c. oraz art. 232 K.p.c., albowiem podnoszone przez nią argumenty co do wadliwości decyzji ZUS znalazły potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym.

Wobec powyższego, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 K.p.c., sąd zmienił sporną decyzję i przyznał ubezpieczonej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1.07.2016 roku, tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym ubezpieczona złożyła wniosek o rentę (art. 129 ust. 1 ustawy), do dnia 17.11.2016 roku, tj. do dnia nabycia prawa do emerytury (art. 129 ust. 1 ustawy w zw. z art. 100 ust. 2).

Na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 K.p.c. sąd oddalił odwołanie w pozostałym zakresie tj. co do żądania przyznania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy albowiem zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwolił na ustalenie częściowej, a nie całkowitej niezdolności do pracy.

Ubezpieczona wygrała sprawę w 75 % (w odniesieniu do wysokości należnej renty), a zatem w myśl art. 98 K.p.c. w zw. z art. 100 K.p.c., należał jej się zwrot kosztów procesu, proporcjonalnie do wygranej w sprawie. Na koszty te składają się koszty zastępstwa procesowego w wysokości 135,00 zł (180,00 zł x 75 %), których wysokość ustalono w oparciu o § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800).

SSO Tomasz Korzeń