Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 listopada 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący - Sędzia: SA Anna Michalik

Sędziowie: SA Magdalena Kostro-Wesołowska (spr.)

SO del. Danuta Malec

Protokolant: st. sekr. sądowy Anna Kapanowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 listopada 2017 r. w W.

sprawy R. F.

przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno- Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.

o wysokość emerytury policyjnej

na skutek apelacji R. F.

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 11 grudnia 2015 r. sygn. akt XIII U 1513/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 i 2 oraz poprzedzającą go decyzję Dyrektora Zakładu Emerytalno- Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w W. z dnia 14 czerwca 2013 r. znak: (...) w ten sposób, że przy ustalaniu wysokości emerytury R. F. okres służby od 1 czerwca 1976 r. do 25 sierpnia 1978 r. i od 2 lipca 1980 r. do 31 lipca 1990r. zalicza do wysługi emerytalnej za jeden rok służby półtora roku wysługi;

II.  w pozostałym zakresie oddala apelację;

III.  koszty postępowania między stronami wzajemnie znosi.

Danuta Malec Anna Michalik Magdalena Kostro-Wesołowska

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych po ponownym rozpoznaniu sprawy wyrokiem z 11 grudnia 2015 r. w pkt. 1 oddalił odwołanie emeryta R. F. od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w W. z 14 czerwca 2013 r., w pkt. 2 zasądził od odwołującego się na rzecz organu emerytalnego kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego. Decyzją tą organ emerytalny ponownie ustalił wysokość emerytury policyjnej R. F. biorąc za podstawę otrzymaną z (...) informację o przebiegu służby w organach bezpieczeństwa państwa nr (...) z dnia 13 maja 2013 r. Emerytura w związku z uwzględnieniem w jej wysokości okresu służby w organach bezpieczeństwa państwa od 21 stycznia 1972 r. do 31 lipca 1990 r. po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok takiej służby wyniosła 42,42% podstawy wymiaru, przy czym w wymiarze półtora roku za rok służby uwzględniono służbę pełnioną w okresie od 1 sierpnia 1990 r. do 31 maja 1998 r. Po podwyższeniu podstawy wymiaru świadczenia o 15% z tytułu inwalidztwa pozostającego w związku ze służbą emerytura wyniosła 57,42%. Rozpoznając odwołanie od tej decyzji po raz pierwszy Sąd Okręgowy w Warszawie, w sprawie o sygn. XIII U 3988/13, wyrokiem z dnia 25 marca 2014 r. w pkt. 1 oddalił to odwołanie, w pkt. 2 zasądził od skarżącego na rzecz organu emerytalnego kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, w pkt. 3 oddalił w pozostałym zakresie wniosek o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. Na skutek apelacji wniesionej przez odwołującego się R. F. od powyższego wyroku Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 29 czerwca 2015 r., w sprawie o sygn. III AUa 986/14, uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego. Sąd drugiej instancji wskazał, iż Sąd pierwszej instancji nie rozpoznał w całości istoty sprawy, bowiem zajął się jedynie zasadnością rozstrzygnięcia na podstawie przepisu art. 15b ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (aktualnie tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r. poz. 708, dalej jako: ustawa zaopatrzeniowa). Sąd Apelacyjny podzielił przy tym stanowisko Sądu Okręgowego, że służba odwołującego się w (...)stanowiła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, bowiem zgodnie z przepisem art. 2 pkt 7 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (aktualnie jednolity tekst: Dz. U. z 2017 r. poz. 2186, dalej jako: ustawa o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa) (...) zaliczony został do organów bezpieczeństwa państwa. W tym zakresie Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia faktyczne i oceny prawne dokonane przez Sąd pierwszej instancji. Jednakże Sąd drugiej instancji ocenił, że Sąd Okręgowy nie rozpoznał odwołania R. F. w części dotyczącej niezastosowania art. 74 ust. 2 ustawy o Straży Granicznej, przewidującego przeliczenie stażu służby wojskowej według wskaźnika 1,5 za każdy rok służby, co doprowadziło do obniżenia jego stażu emerytalnego w latach 1980-1990. Tego rodzaju zarzut odwołujący się podniósł również w apelacji wskazując na pominięcie powyższego wskaźnika przeliczenia stażu emerytalnego żołnierza zawodowego w sentencji i uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego. Sąd Apelacyjny zauważył przy tym należy, że przepis art. 15b ustawy zaopatrzeniowej przewiduje obniżenie wskaźnika podstawy wymiaru emerytury z 2,6% do 0,7%, natomiast nie przewiduje obniżenia wskaźnika stażu emerytalnego żołnierzy zawodowych z półtora roku do jednego roku. Wobec nierozpoznania przez Sąd Okręgowy kwestii stażu emerytalnego odwołującego się, jakkolwiek podniósł on zarzut dotyczący tego stażu w odwołaniu od spornej decyzji obniżającej świadczenie emerytalne, Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu celem ponownego rozpoznania. W toku ponownego rozpoznania sprawy odwołujący się, jak podał Sąd Okręgowy, prezentował dotychczasowe stanowisko wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i ustalenie emerytury w dotychczasowej wysokości. Nie kwestionował przebiegu służby, jeśli chodzi o służbę w (...) Twierdził natomiast, że ustawa z 2009 r., na podstawie której przeliczono jego emeryturę, nie dotyczy żołnierzy ani (...), a jedynie byłych funkcjonariuszy SB, w której to formacji skarżący nie służył (k. 147-150, 154, 155, 164 a. s.). Organ emerytalny wnosił o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm prawem przepisanych w podwójnej wysokości (k. 151, 152, 160-162 a. s.). Sąd Okręgowy ustalił, że decyzją z 23 lipca 1998 r. organ emerytalny ustalił odwołującemu się (ur. (...)) prawo do emerytury policyjnej na poziomie 75% podstawy wymiaru za okres służby wynoszący 36 lat, 4 miesiące i 12 dni. W decyzji tej okresy służby w granicznych placówkach kontrolnych od 1 czerwca 1976 r. do 25 sierpnia 1978 r., od 2 lipca 1980 r. do 15 maja 1991 r. oraz od 16 maja 1991 r. do 31 maja 1998 r. przeliczone zostały według wskaźnika 1,5 za każdy rok służby zgodnie z zaświadczeniami o przebiegu służby. Okresy służby w wojsku od 21 stycznia 1972 r. do 31 maja 1976 r. oraz od 26 sierpnia 1978 r. do 1 lipca 1980 r. przeliczone zostały natomiast 1:1. (...) w dniu 13 maja 2013 r. wystawił informację o przebiegu służby odwołującego się w organach bezpieczeństwa państwa nr (...), w której potwierdził, że skarżący w tych organach pełnił służbę od 21 stycznia 1972 r. do 31 lipca 1990 r. Organ emerytalny na podstawie informacji (...) zaskarżoną decyzją z 14 czerwca 2013 r. ponownie ustalił wysokość emerytury skarżącego od 1 lipca 2013 r. przyjmując za powyższy okres służby w wymiarze 18 lat, 6 miesięcy i 13 dni wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 0,7% za każdy rok służby. Z załącznika do decyzji wynika, że do wysługi emerytalnej odwołującego się przyjęto jeszcze inne okresy. Wysokość emerytury wyniosła 42,42% podstawy wymiaru i podwyższono ją do 52,42%, tj. o 15% podstawy wymiaru z tytułu inwalidztwa pozostającego w związku ze służbą. Sąd Okręgowy wskazał, że w zaskarżonej decyzji ponownie okresy służby w granicznych placówkach kontrolnych: od 1 czerwca 1976 r. do 25 sierpnia 1978 r., od 2 lipca 1980 r. do 15 maja 1991 r. i od 16 maja 1991 r. do 31 maja 1998 r. przeliczone zostały według wskaźnika 1,5 za każdy rok służby. Okresy służby w wojsku od 21 stycznia 1972 r. do 31 maja 1976 r. oraz od 26 sierpnia 1978 r. do 1 lipca 1980 r. przeliczone zostały natomiast 1:1. Na podstawie informacji dotyczącej przebiegu służby odwołującego się, nadesłanej na żądanie Sądu, wynika, iż w spornym okresie odwołujący się pełnił służbę: od 21 stycznia 1972 r. do 31 maja 1976 r. w (...)w (...) w Sekcji (...) w (...), zaś od 1 czerwca 1976 r. do 25 sierpnia 1978 r. w (...) w (...), a w okresie od 26 sierpnia 1978 r. do 1 lipca 1980 r. w (...) na stanowiskach(...), następnie w okresie od 2 lipca 1980 r. do 31 sierpnia 1989 r. w (...) w (...), kolejno w (...) w (...), (...) i ponownie w (...)w (...) jako (...) a następnie(...)W okresie od 1 września 1989 r. do 31 lipca 1990 r. służył w (...) w (...) w (...) w (...) jako starszy (...) (k. 38 akt sprawy, akta osobowe). Stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy oraz w aktach emerytalnych i w aktach osobowych nadesłanych przez (...), jak również na podstawie zeznań odwołującego się. W ocenie Sądu treść dokumentów nie budziła wątpliwości, nie były one także kwestionowane przez żadną ze stron, zaś zeznania odwołującego się nie wniosły nic nowego do sprawy i korelują z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Według Sądu ten materiał dowodowy jest przekonujący oraz rzetelny i dlatego uznany został za wiarygodną podstawę ustaleń faktycznych. Wobec powyższego Sąd Okręgowy oddalił wnioski dowodowe odwołującego się zawarte w pismach z 5 listopada 2015 r. oraz 7 listopada 2015 r., bowiem okoliczności, które miały zostać nimi wykazane nie miały wpływu na treść rozstrzygnięcia w sprawie. Przy takich ustaleniach Sąd Okręgowy uznał odwołanie za bezzasadne. Stwierdził, że spór sprowadzał się do tego, czy słusznie pełniona przez odwołującego się służba w okresie wskazanym w informacji (...)nr (...) w okresie od 21 stycznia 1972 r. do 31 lipca 1990 r. winna być kwalifikowana jako służba w organach bezpieczeństwa państwa oraz czy prawidłowo przeliczona została służba skarżącego jako funkcjonariusza według współczynnika 1,5 za każdy rok służby. Sąd wskazał, że obniżając wskaźnik emerytury na podstawie art. 15b ustawy zaopatrzeniowej organ emerytalny ustala okres służby w organach bezpieczeństwa państwa w rozumieniu ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa, na podstawie informacji udzielanej przez (...). Stosownie do art. 15b ustawy w przypadku osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa i która pozostawała w służbie przed 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi: - 0,7 % podstawy wymiaru - za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990, - 2,6 % podstawy wymiaru - za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, 1a oraz pkt 2-4. Za każdy rok pełnienia służby w latach 1944-1990 w organach bezpieczeństwa państwa emerytura wynosi 0,7% podstawy jej wymiaru, co oznacza, że wysokość emerytury wyliczanej wyłącznie za okresy pełnienia takiej służby może być niższa od 40% podstawy wymiaru tego świadczenia (por. uchwała Sądu Najwyższego z 3 marca 2011 r., II UZP 2/11). Rozpoznając ponownie sprawę z odwołania R. F. od decyzji z 14 czerwca 2013 r. Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu Apelacyjnego, że służba odwołującego się w (...)stanowiła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, bowiem zgodnie z przepisem art. 2 pkt 7 ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa (...) zaliczony został do organów bezpieczeństwa państwa. W tym zakresie Sąd podzielił ustalenia faktyczne i oceny prawne dokonane przez Sąd pierwszej instancji w sprawie oznaczonej sygn. XIII U 3988/13. Sąd podniósł, że (...) jest wprost wymieniony w art. 2 ust. 1 pkt 7 ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa jako organ bezpieczeństwa państwa. Oznacza to, że ustawodawca uznał, iż jednostka ta jest takim organem i wobec tego przy kwalifikacji (...), nie ma zastosowania przepis art. 2 ust. 3 powyższej ustawy, który stanowi - „Jednostkami Służby Bezpieczeństwa, w rozumieniu ustawy, są te jednostki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, które z mocy prawa zostały rozwiązane w chwili zorganizowania Urzędu Ochrony Państwa, oraz te jednostki, które były ich poprzedniczkami”. Zwiad Wojsk Ochrony Pogranicza był wyodrębnioną strukturą podległą dowództwu WOP. O ile w latach 1949-1954 do organów bezpieczeństwa państwa był zaliczony cały WOP, o tyle po roku 1954, organem bezpieczeństwa państwa pod rządami ustawy lustracyjnej był jedynie Zwiad Wojsk Ochrony Pogranicza. W rezultacie zaliczenia tej jednostki do organów bezpieczeństwa państwa, odnośnie do części byłych żołnierzy WOP zastosowanie mają także przepisy ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji ... oraz ich rodzin, o ile kontynuowali oni służbę w Straży Granicznej (albo w innych organach resortu spraw wewnętrznych) i przeszli na emeryturę już w III Rzeczypospolitej jako funkcjonariusze Straży Granicznej, ewentualnie UOP, Policji etc., a nie uzyskali uprawnień emerytalnych jako żołnierze WOP. Wojska Ochrony Pogranicza jako formacja wojskowa zostały utworzone rozkazem naczelnego dowódcy Wojska Polskiego z 13 września 1945 r. Nr (...), jako Departament WOP podległy I wiceministrowi obrony narodowej. Niezależnie jednak od podległości strukturalno-organizacyjnej (MON, MBP, a później MDSW) Wojska Ochrony Pogranicza zawsze były częścią Sił Zbrojnych PRL, a pełniący w nich służbę byli żołnierzami zawodowymi lub odbywającymi zasadniczą służbę wojskową. Na początku WOP był więc strukturą wojskową, a nie ulokowaną w strukturach organów bezpieczeństwa państwa. Ustawa o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa odnosi się jednakże do Zwiadu WOP, a nie do samego WOP-u. Sąd podkreślił, że Zwiad funkcjonował od początku powstania tej formacji. Struktury terenowe WOP stanowiły oddziały WOP oraz Centrum Wyszkolenia WOP, Samodzielny Zakład Tresury Psów i przejściowy punkt kontrolny W. - O.. W czerwcu 1946 r. szef Departamentu WOP wydał instrukcję o zakresie pracy podległej mu struktury ( (...), (...)), w której jako zadania WOP wymienił, między innymi, niedopuszczenie do naruszenia granicy państwa przez obce władze i ich organy, zapobieganie nielegalnemu przekroczeniu granicy pism, dzienników, broszur skierowanych przeciwko państwu i prawowitym władzom, ściganie wszelkich poczynań i zamierzeń skierowanych przeciwko politycznym interesom państwa. W tym celu Departament WOP miał m.in. organizować i kierować pracą wywiadowczą na terytorium Polski, jak również państwa sąsiadujących, z wyłączeniem ZSRR, organizować i kierować walką ze szpiegostwem i dywersją, organizować i kierować pracą wywiadowczą - śledczą, organizować i kierować pracą likwidacyjną grup dywersyjnych, bandyckich, szpiegowskich w strefie nadgranicznej. W instrukcji tej po raz pierwszy jest też mowa o Wydziale Zwiadowczym, który miał być instrumentem służącym do realizacji zadań Departamentu WOP. Przedmiotową instrukcję należy, według Sadu, uznać za pierwszy akt normatywny, który tworzył przyszłą strukturę Zwiadu WOP. Według tej instrukcji Wydział Zwiadowczy miał się składać z trzech sekcji: wywiadowczej, kontrwywiadowczej i ogólnej, w skład, której wchodził dział finansowy. Zadaniem sekcji wywiadowczej było organizowanie i kierowanie pracą agencyjno - wywiadowczą na terytorium państw sąsiednich na głębokość 50-70 km z zadaniem rozpoznania terenu pod względem geograficznym, politycznym i ekonomicznym, ilości umocnień wojskowych, stanu dróg, transportu i ich możliwości, obecności dywersyjno - bandyckiego i szpiegowskiego elementu oraz baz przemytniczych. Sekcja kontrwywiadowcza organizowała i kierowała pracą agencyjno - wywiadowczą na terenie własnego pasa przygranicznego w kierunku rozpracowywania osób prowadzących wrogą działalność przeciwko państwu, zwalczania dywersji, przemytu i innych przestępstw. Dnia 1 stycznia 1949 r. na mocy rozkazu ministra obrony narodowej nr (...)z 4 grudnia 1948 r. ((...)), Wojska Ochrony Pogranicza zostały podporządkowane Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego. Jeszcze przed zmianą podporządkowania WOP Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego, rozkazem MON z 20 marca 1948r. nr(...) ((...)), wprowadzono zmiany w nazewnictwie WOP i poszczególnych szczebli organizacyjnych. Wedle tego rozkazu, Departament WOP przemianowano na Główny Inspektorat Ochrony Pogranicza, oddziały WOP na brygady ochrony pogranicza, komendy odcinków WOP na samodzielne bataliony ochrony pogranicza. Od przejścia WOP, tj. od 1 stycznia 1949 r. do MBN aż do rozwiązania MBN, tj. do 7 grudnia 1954 r., Wojska Ochrony Pogranicza jako całość, zgodnie z ustawą o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa, muszą być traktowane jako organ bezpieczeństwa państwa, jako jednostki organizacyjne Ministerstwa Bezpieczeństwa Narodowego. Rozkazem MBN nr (...) z 1 lipca 1949 r., poczynając od 1 stycznia 1950 r. Główny Inspektorat WOP przekształcono w dowództwo WOP. W tymże Dowództwie w ramach sztabu WOP funkcjonował między innymi Wydział VII Zwiadowczy. W 1952 r. zreorganizowano dowództwo WOP, podporządkowując je dowódcy wojsk wewnętrznych. Po restrukturyzacji struktura dowództwa wyglądała następująco: Dowódca WOP, Sztab WOP, Zarząd Polityczny, Zarząd VII Zwiadowczy, Zarząd Tyłów, Oddział Służby Morskiej, Oddział Kontroli Ruchu Granicznego, Oddział Kadr, Wydział Uzbrojenia, Wydział Inżynieryjno-Saperski, Oddział Finansowy, Samodzielna Sekcja Łączności, Kancelaria Główna. Na mocy dekretu Rady Państwa z dnia 7 grudnia 1954 r. o powołaniu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego (Dz. U. nr 54, poz. 269), Wojska Ochrony Pogranicza przeszły do resortu spraw wewnętrznych, przestając być jako całość organem bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa. Odtąd aż do 31 lipca 1990r. organem bezpieczeństwa państwa w rozumieniu tej ustawy był jedynie Zwiad WOP. Sąd zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 1 ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa, służba (i współpraca) w Zwiadzie WOP po 31 lipca 1990r. nie jest już traktowana jako służba w organach bezpieczeństwa państwa, a co za tym idzie od 1 sierpnia 1990 r. Zwiad WOP nie może być dalej traktowany jako organ bezpieczeństwa państwa. Wojska Ochrony Pogranicza, w tym Zwiad WOP - na podstawie art. 148 ust. 3 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r. poz. 1643) zakończyły istnienie 16 maja 1991 r. Po reorganizacji Wojsk Ochrony Pogranicza w 1957 r., w strukturze dowództwa WOP powołano Zarząd II Zwiadu. W jego ramach funkcjonowały: Oddział Kontrwywiadu (później przekształcony w Oddział Operacyjno-Rozpoznawczy), Oddział Kontroli Ruchu Granicznego, Oddział Śledczy, Wydział Szkolenia, Wydział Ewidencji i Techniki Operacyjnej oraz Kancelaria Zarządu. Na mocy zarządzenia (...) Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 12 stycznia 1961 r. w sprawie podporządkowania Zarządu II Dowództwa WOP, Departamentowi II Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w zakresie pracy operacyjnej (czyli Kontrwywiadowi), ustalono zasady organizacyjne Zarządu II Dowództwa WOP oraz Wydziałów II Brygad i Oddziałów WOP z tym, że te ostatnie (Wydziały i Brygady) podporządkowano Wydziałom II KW/MO w województwach przygranicznych. W cytowanym zarządzeniu wskazano, że Dowódca WOP podporządkuje organy kontroli ruchu granicznego Zarządowi II Dowództwa WOP i dokona związanych z tym koniecznych zmian organizacyjnych oraz, że Zarząd II Dowództwa WOP reorganizuje system kontroli ruchu granicznego, wiążąc go z całokształtem potrzeb pracy operacyjnej. Zadaniem Zarządu II Dowództwa WOP i podległych mu organów było przeciwdziałanie wszelkim zjawiskom szkodliwej dla państwa działalności, a w szczególności penetracji wywiadów państw kapitalistycznych. Ponownej reorganizacji Dowództwa WOP i podległych mu jednostek organizacyjnych dokonano zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów Nr 41 z dnia 24 czerwca 1965 r. w sprawie zmiany podporządkowania wojsk wewnętrznych. W ramach tej reorganizacji Dowództwo WOP i podległe mu jednostki organizacyjne podporządkowano Ministrowi Obrony Narodowej. Jak wynika z § 1 ust. 2 pkt. 2 zarządzenia, podporządkowaniu Ministrowi Obrony Narodowej podlegały Wojska Ochrony Pogranicza, bez pododdziałów kontroli ruchu granicznego. Ponadto na mocy § 3 tego zarządzenia zobowiązano Ministra Spraw Wewnętrznych na bazie pozostawionych mu limitów osobowych, materiałowych i finansowych WOP do zorganizowania do końca 1967 r. organów ochrony przejść granicznych, złożonych z funkcjonariuszy zawodowych. Odtąd „zieloną” granicę ochraniali żołnierze WOP podlegli MON, a ruch graniczny i obiekty z nim związane - funkcjonariusze pionu kontroli ruchu granicznego podlegli MSW. Jak wskazano w zarządzeniu Nr (...), podpisanym przez Dyrektora Generalnego MSW ds. Służby Bezpieczeństwa z dnia 14 maja 1966 r. w sprawie zadań granicznych placówek kontrolnych MSW, wydanym na podstawie § 2 zarządzenia Nr (...) Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 1 lipca 1965r. w sprawie organizacyjnego podporządkowania w resorcie spraw wewnętrznych jednostek wojskowych pozostałych po odejściu Wojsk Wewnętrznych, zastępca Komendanta do Spraw Bezpieczeństwa Komendy Wojewódzkiej MO w porozumieniu z Dyrektorem Zarządu Kontroli Ruchu Granicznego MSW, miał określić, w zależności od specyfiki przejścia granicznego, dla każdej granicznej placówki kontrolnej zakres pracy operacyjnej. Z kolei w § 3 zarządzono, iż pracę operacyjną w przejściach granicznych, prowadzą bezpośrednio graniczne placówki kontrolne, zaś Wydziały Kontroli Ruchu Granicznego Komend Wojewódzkich MO organizują, koordynują i nadzorują tę pracę, a w wyjątkowych wypadkach, ustalonych przez I Zastępcę Komendanta Wojewódzkiej MO do Spraw Bezpieczeństwa, prowadzą sprawy ewidencji operacyjnej. W instrukcji o zadaniach granicznych placówek kontrolnych MSW, będącej załącznikiem do Zarządzenia Generalnego Dyrektora MSW z dnia 14 maja 1966 r., określono szczegółowo, w rozdziale II, zadania operacyjne GPK, zaznaczając, iż prowadzą one prace rozpoznawcze-filtracyjne w przejściach granicznych poprzez prowadzenie bezpośrednio rozmów operacyjno-rozpoznawczych z cudzoziemcami i obywatelami polskimi, którzy przebywają w rejonie działania GPK lub w czasie przekraczania granicy PRL. Uzyskują też informację odnośnie do cudzoziemców i obywateli polskich zamieszkałych na stałe za granicą, które umożliwiałyby naprowadzenie zainteresowanych jednostek operacyjnych służby bezpieczeństwa na opracowanie tych osób, itp. Z dniem 1 października 1971 r. pod względem dowodzenia, a z dniem 1 stycznia 1972 r. pod względem gospodarczym, Wojska Ochrony Pogranicza powróciły do resortu spraw wewnętrznych na podstawie decyzji Nr (...) Urzędu Rady Ministrów z dnia 31 lipca 1971 r. (AAN, URM, 137/17). Kolejna zmiana bezpośredniego podporządkowania Granicznych Placówek Kontrolnych (GPK) miała miejsce od 1 stycznia 1972 r. na mocy Zarządzenia Organizacyjnego Nr (...). z dnia 18 grudnia 1971 r. Ministra Spraw Wewnętrznych, którym rozwiązano Zarząd Kontroli Ruchu Granicznego z dniem 31 stycznia 1972 r. W pkt. 2 zarządzenia postanowiono, że Dyrektor Zarządu Kontroli Ruchu Granicznego MSW miał przekazać zakres zadań Dowództwu WOP - kontrolę ruchu granicznego, ochronę przejść granicznych, zagospodarowanie i utrzymanie obiektów przejść granicznych oraz statystykę ruchu granicznego. Ponadto w pkt. IV cytowanego zarządzenia, stwierdzono, iż „Graniczne Placówki Kontrolne podległe dotychczas Komendantom Wojewódzkim MO podporządkowuje się z dniem 1 stycznia 1972r. Dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza”. Przekazaniu przez Komendy Wojewódzkie MO podlegają graniczne placówki kontrolne oraz stanowiska etatowe z wydziałów kontroli ruchu granicznego - zgodnie z wykazem stanowisk. Ponadto Dyrektor Departamentu Finansowego MSW miał zapewnić odpowiednie środki budżetowe dla WOP, w związku ze zmiana podporządkowania GPK. Istotnym aktem normatywnym pozostaje też zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 11 października 1972 r. Nr (...) w sprawie zakresu działania Dowództwa WOP, który określa się jako centralny organ MSW, powołany do organizowania i nadzoru nad nienaruszalnością i bezpieczeństwem granic państwowych oraz dowodzenia jednostkami WOP. Na mocy § 9 ust. 1 i 2 - Szczegółowego Zakresu Działania Dowództwa Wojsk Ochrony Pogranicza, będącego załącznikiem do w/w zarządzenia Nr (...) - Zastępca Dowódcy WOP do spraw zwiadu, kieruje kontrwywiadowczą ochroną granicy, kontrolą ruchu granicznego oraz nadzoruje postępowania przygotowawcze w sprawach przestępstw granicznych i skarbowych. Do zakresu działania Zastępcy Dowódcy WOP do spraw zwiadu należy, między innymi, organizowanie, koordynacja i nadzór nad kontrwywiadowczą ochroną granic, kontrolą ruchu granicznego, operacyjno-śledczą działalnością organów zwiadu oraz operacyjną ochroną rybołówstwa. Zaś w § 14 omawianego „Szczegółowego Zakresu Działania Dowództwa Wojsk Obrony Pogranicza” wskazano szczegółowy zakres zadań Zarządu Zwiadu, w tym między innymi - doskonalenie metod i form kontroli ruchu granicznego poprzez systematyczne badanie efektywności działania Granicznych Placówek Kontrolnych oraz występowanie z propozycjami otwierania nowych przejść granicznych. Bardzo istotną kwestią są także wytyczne Szefa Zarządu Zwiadu WOP, dotyczące zakresu działania Wydziałów II, Brygad GPK i strażnic lądowych WOP na lata 1976-1980, wprowadzone zarządzeniem Dowódcy WOP nr (...) z dnia 10 października 1978r., z których wynika, że Wydział II Brygady kieruje całokształtem działalności organów zwiadu, kontrolą ruchu granicznego i pracą operacyjną pododdziałów granicznych w zakresie ochrony granicy. Odnośnie do granicznych placówek kontrolnych (pkt. II) wskazano, że są one pododdziałem granicznym powołanym do operacyjnego zabezpieczenia określonych przejść granicznych i obiektów, kontroli ruchu granicznego, rozpoznania i filtracji osób przekraczających granicę państwa, wykonywania innych zleconych jej zadań wobec tych osób oraz do udziału w ochronie kraju i działań na rzecz dalszego umacniania bezpieczeństwa i porządku publicznego w strefie działania. Przełożonym dowódcy GPK w zakresie pracy operacyjnej, operacyjno-kontrolerskiej oraz ewidencji oraz techniki operacyjnej jest zastępca Dowódcy do spraw Zwiadu, zaś organem nadzorowania działań w tym przedmiocie - Wydział II Brygady. Ponadto w GPK powołano grupy operacyjne oraz grupy operacyjno-kontrolne i w podanych wytycznych określono ich zadania, a także grupy ewidencji oraz techniki operacyjnej. Kolejnym zarządzeniem Nr (...) Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 19 marca 1982 r. w sprawie przejęcia przez Zwiad WOP operacyjnej ochrony pogranicza w § 1 zarządzono, iż Zwiad WOP, obok dotychczasowych zadań w operacyjnej ochronie granicy państwowej przejmie niektóre zadania Służby Bezpieczeństwa na pograniczu. Poszerzony zakres zadań zwiadu WOP w operacyjnej ochronie pogranicza stanowił załącznik do podanego wyżej zarządzenia Nr (...) Ministra Spraw Wewnętrznych. Jak wynika z jego pkt. 4, zadania operacyjne objęte tym zakresem działania realizuje kadra wydziałów zwiadu brygad, terenowych grup operacyjnych zwiadu, granicznych placówek kontrolnych i lądowych strażnic WOP. Ponadto zadania określone w niniejszym dokumencie wymagają ścisłego współdziałania Zwiadu WOP ze Służbą Bezpieczeństwa MSW na różnych szczeblach organizacyjnych. W dniu 19 lipca 1983 r. weszła w życie ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o Urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych i zakresie działania podległych mu organów (Dz. U. nr 38, poz. 172). W jej art. 2 ust. 1 pkt. 5 wskazano, że do zakresu działania Ministra Spraw Wewnętrznych należy też ochrona granic państwowych, w tym organizowanie kontroli ruchu granicznego, zabezpieczanie nienaruszalności znaków i urządzeń granicznych. Po wejściu w życie tej ustawy, kolejnym zarządzeniem Dowódcy WOP nr (...)z dnia 15 grudnia 1984 r. w sprawie zakresu działania operacyjnego organów zwiadu brygad WOP, GPK i lądowych strażnic kadrowych oraz uprawnień przełożonych operacyjnych w § 1 podano, iż zatwierdza się i wprowadza do użytku służbowego w Wojskach Ochrony Pogranicza Wytyczne Szefa Zarządu Zwiadu WOP o zakresie działania operacyjnego organów zwiadu brygad WOP, GPK i lądowych strażnic kadrowych oraz uprawnień przełożonych operacyjnych. W tych wytycznych, w zasadach ogólnych postanowiono, iż w działalności operacyjnej organy zwiadu brygad WOP, GPK i lądowych strażnic kadrowych kierują się zasadami określonymi w przepisach prawa PRL oraz zarządzeniach, wytycznych, instrukcjach i regulaminach wydanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych, Szefa Zarządu Zwiadu WOP lub upoważnione przez nich osoby oraz Dowódcę Brygady WOP i Szefa Wydziału Zwiadu Brygady. Natomiast praca operacyjna zwiadu WOP, GPK i lądowych strażnic, prowadzona jest w oparciu o Zarządzenie nr (...) Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 1 lutego 1970 r. w sprawie pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa resortu spraw wewnętrznych. Organami zwiadu WOP w rozumieniu tych wytycznych były: wydziały zwiadu brygad, sekcje zwiadu batalionów granicznych, grupy operacyjne wydziałów zwiadu, zaś pododdziałami granicznymi wykonującymi zadania operacyjne są: graniczne placówki kontrolne i lądowe strażnice kadrowe. W tych wytycznych wskazano też, że organa zwiadu brygad WOP, GPK i lądowe strażnice kadrowe realizują zadania operacyjne w zakresie ochrony granicy państwa i obiektów, kontroli ruchu granicznego, udziału w kontrwywiadowczej ochronie kraju, działaniu na rzecz umacniania bezpieczeństwa, ładu i porządku publicznego na pograniczu. Na gruncie ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych (Dz. U. nr 30, poz. 181 ze zm.), Minister Spraw Wewnętrznych zachował swoje kompetencje w zakresie ochrony granic państwowych. Stosownie bowiem do art. 1 ust. 1 tej ustawy, Minister Spraw Wewnętrznych jako naczelny organ administracji państwowej, realizuje politykę państwa w dziedzinie między innymi ochrony granicy państwa i kontroli ruchu granicznego. Z kolei z art. 2 ust. 1 tej ustawy wynika, że do zakresu działania Ministra Spraw Wewnętrznych należy także nadzór nad działalnością Straży Granicznej w zakresie ustalonym odrębnymi ustawami. Straż Graniczna zaś wykonywała wówczas i obecnie wykonuje zadania związane z ochroną granic. Została ona utworzona na podstawie ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2011 r. r 116, poz. 675 ze zm.), a w jej art. 148 ust. 3 postanowiono, że Minister Spraw Wewnętrznych zorganizuje Straż Graniczną w ciągu 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Do dnia zorganizowania Straży Granicznej Wojska Ochrony Pogranicza wykonują zadania określone w niniejszej ustawie, w ustawie o ochronie granicy państwowej oraz w innych ustawach. Z dniem zorganizowania Straży Granicznej zostaną rozformowane Wojska Ochrony Pogranicza, a dokumenty, mienie oraz etaty tych wojsk Minister Spraw Wewnętrznych przekaże Straży Granicznej. Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 pkt. 7 ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa organem bezpieczeństwa państwa w rozumieniu tej ustawy był Zwiad Wojsk Ochrony Pogranicza, zaś Strażnice Graniczne, co wynika z podanych wyżej aktów prawnych, wykonując swoje zadania podlegały pod Zwiad Wojsk Ochrony Pogranicza, a zatem służba w tych jednostkach była służbą w tych organach. Wobec powyższego, zdaniem Sądu Okręgowego, organ emerytalny w zaskarżonej decyzji prawidłowo zakwalifikował sporny okres służby R. F. jako okres służby w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa. Oznacza to, że organ emerytalny prawidłowo obliczył wysokość emerytury skarżącego, według zasad wskazanych w art. 15b ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej. Sąd wskazał, że na gruncie ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa ugruntowane jest już stanowisko, iż o kwalifikacji określonego rodzaju służby, decyduje jedynie fakt pełnienia jej w organie wymienionym w art. 2 ustawy. Tak więc Sąd dokonując analizy przebiegu służby danego odwołującego się bada jedynie, czy organ, w którym pełnił on służbę, spełnia kryteria określone w art. 2 ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa. W żadnym razie nie analizuje więc charakteru wykonywanych przez funkcjonariusza obowiązków służbowych, nie bada także motywów, którymi kierował się dany funkcjonariusz wstępując do określonej służby. Jeśli bowiem (...), w których służbę pełnił odwołujący się, podlegały i wykonywały zadania na rzecz Zwiadu Wojsk Ochrony Pogranicza, to tym samym należy je zakwalifikować jako organ bezpieczeństwa państwa. Decydujące znaczenie ma tu bowiem kryterium podległości organizacyjnej, a nie rodzaj wykonywanych zadań w ramach pełnionej służby (por. uzasadnienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie do wyroku z 13 sierpnia 2015 r., III AUa 1737/13). W odniesieniu do żądania przeliczenia służby według wskaźnika 1,5 roku za rok pełnienia służby w latach 1980-1990 Sąd Okręgowy podniósł, że organ emerytalny w zaskarżonej decyzji, po uzyskaniu informacji z IPN o pełnieniu służby w organach bezpieczeństwa państwa, przyjął, że okres tej służby, przy ponownym ustaleniu wysokości emerytury, podlega przeliczeniu po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok służby (jak stanowi art. 15b ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej). W zaskarżonej decyzji organ emerytalny nie dokonał ponownego ustalenia wysługi emerytalnej skarżącego w ten sposób, że okres służby poprzednio liczony po 1,5 roku za jeden rok służby przeliczył jako rok za rok służby. Sąd wyjaśnił, iż w zaskarżonej decyzji, tak jak w decyzji pierwszorazowej z 23 lipca 1998 r., okresy służby w granicznych placówkach kontrolnych od 1 czerwca 1976 r. do 25 sierpnia 1978 r., od 2 lipca 1980 r. do 15 maja 1991 r. oraz od 16 maja 1991 r. do 31 maja 1998 r. przeliczone zostały według wskaźnika 1,5 za każdy rok służby zgodnie z zaświadczeniami o przebiegu służby. Natomiast okresy służby w wojsku od 21 stycznia 1972 r. do 31 maja 1976 r. oraz od 26 sierpnia 1978 r. do 1 lipca 1980 r. przeliczone zostały 1:1. Ustawa o Straży Granicznej, w brzmieniu z daty wydania zaskarżonej decyzji, normowała zasady pełnienia służby w Straży Granicznej, jej przebieg i wymiar wysługi emerytalnej z tytułu pełnienia służby, a ustawa zaopatrzeniowa jedynie procentowy wymiar świadczenia z tytułu ustalonej już wysługi. Z tego też względu, ustawa nowelizująca z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (...), nie mogła zmienić tego, co w związku z zakresem normatywnym zostało uregulowane w innych ustawach niż wymienione. Zgodnie z obowiązującym dotychczas art. 74 ust. 2 ustawy o Straży Granicznej funkcjonariuszom służby stałej pełniącym służbę w strażnicach, granicznych placówkach kontrolnych oraz w składzie etatowych załóg jednostek pływających Straży Granicznej zaliczano do wysługi emerytalnej za 1 rok służby półtora roku służby. Przepis art. 74 ust. 2 ustawy o Straży Granicznej stanowił wyjątek od zasady. Z natury rzeczy wynika bowiem, że jeden rok służby, to jeden rok wysługi emerytalnej. Zaliczenie do wysługi emerytalnej okresu służby wojskowej - zgodnie z niekwestionowanymi zaświadczeniami o przebiegu służby odwołującego się w aktach emerytalnych - w wymiarze „za 1 rok służby półtora roku służby” wymagałoby uznania, że okres służby wojskowej jest pełnieniem służby w strażnicach, granicznych placówkach kontrolnych oraz w składzie etatowych załóg jednostek pływających Straży Granicznej. Z całą pewnością tak nie jest. Sąd zwrócił uwagę, że okres służby jest czym innym niż okres pełnienia służby. Pełnienie służby wskazuje na aspekt czynnościowy - faktyczne wykonywanie czynności służbowych. Celem art. 74 ust. 2 było stworzenie przywileju z powodu uciążliwości służby we wskazanych miejscach. Takiej uciążliwości nie ma w sytuacji służby wojskowej, jaką w spornych okresach od 21 stycznia 1972 r. do 31 maja 1976 r. oraz od 26 sierpnia 1978 r. do 1 lipca 1980 r. pełnił odwołujący się. Wykładnia celowościowa tego przepisu wskazuje bowiem, że celem ustawodawcy było szczególne uhonorowanie tych funkcjonariuszy, którzy pełnili służbę w określonych rodzajach placówek granicznych. A zatem to szczególne uhonorowanie należy się niewątpliwie tym funkcjonariuszom, którzy faktycznie służbę tę pełnili, nie zaś pozostawali jedynie w służbie. Pełnienie służby jest bowiem związane z rzeczywistym wykonywaniem czynności służbowych, zgodnie z posiadanym zakresem obowiązków i uprawnień na zajmowanym stanowisku służbowym. Wynika z tego, że brak jest podstaw, aby zaliczyć skarżącemu sporne okresy od 21 stycznia 1972 r. do 31 maja 1976 r. oraz od 26 sierpnia 1978 r. do 1 lipca 1980 r. w wymiarze „jeden rok za półtora”. Mając powyższe na względzie Sąd na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 1 k.p.c., orzekł jak w pkt. 1 sentencji. O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. i § 11 ust. 2 oraz § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1349 ze zm.). Zgodnie bowiem z ogólną zasadą wynikającą z art. 98 k.p.c. strona przegrywająca sprawę, a taką w niniejszej sprawie jest odwołujący się, ma obowiązek zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowej obrony. W myśl art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Wobec tego, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie dawał podstaw by uznać, że w sprawie zachodzą okoliczności do zastosowania tego przepisu, Sąd uznał, że odwołujący się jest w stanie ponieść wydatek w wysokości 120 zł, tj. kwotę jaką zasądzono tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego organu emerytalnego. Zdaniem Sądu otrzymywane przez odwołującego świadczenie pozwala mu na uiszczenie takiej kwoty. Nadto, odwołujący się wnosząc sprawę do Sądu musiał się liczyć z tym, że w przypadku przegrania sprawy będzie zobowiązany do poniesienia takiego wydatku. Od wyroku Sądu Okręgowego apelację wniósł odwołujący się, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając: - błędną ocenę materiału dowodowego oraz sprzeczność ustaleń z treścią zebranego materiału dowodowego przez błędne przyjęcie, że organ emerytalny ponownie ustalając wysokość emerytury działał prawidłowo i w zaskarżonej decyzji wysokość emerytury ustalił prawidłowo, a okresy służby od 1 czerwca 1976 r. do 25 sierpnia 1978 r. i od 2 lipca 1980 r. do 31 lipca 1990 r. przeliczył według wskaźnika 1,5 za każdy rok służby. Wskazując na takie zarzuty odwołujący się wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości przez orzeczenie, że przysługuje mu emerytura w dotychczasowej wysokości bądź uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu. W uzasadnieniu apelacji odwołujący się podniósł, między innymi, że o ile nie kwestionował swojej służby w (...), to kwestionował pogląd, że służba w (...) automatycznie obliguje do ponownego ustalenia wysokości emerytury, dlatego dochodzi ustalenia, że służba w (...) od 21 stycznia 1972 r. do 31 lipca 1990 r. nie powoduje konieczności ponownego ustalenia wysokości emerytury. Według skarżącego, skoro żołnierze Zwiadu WOP, którzy służbę w wojsku zakończyli przed 16 maja 1991 r., przed powołaniem Straży Granicznej, otrzymują wypłacane przez Wojskowe Biura Emerytalne emerytury wojskowe, których wysokość nie uległa ponownemu ustaleniu, to ponowne ustalenie wysokości świadczeń byłych żołnierzy Zwiadu WOP, którzy otrzymują emerytury z Zakładu Emerytalno-Rentowego MSW, jest niezgodne z prawem. Tę kwestię, zdaniem skarżącego, wyjaśniłby dowód z zeznań w charakterze świadka Dyrektora Wojskowego Biura Emerytalnego w W., ale wniosek dowodowy dotyczący przesłuchania tego świadka został oddalony. Skarżący argumentował, że nowelizacja ustawy zaopatrzeniowej oraz ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin nastąpiła z tym samym dniem 23 stycznia 2009r. Jeśli więc w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych nie nakazano ponownie ustalać wysokości emerytur - poza członkami WRON - a emerytury wojskowe otrzymują również żołnierze Zwiadu WOP, to w ustawie zaopatrzeniowej służb mundurowych takiego obowiązku w stosunku do żołnierzy Zwiadu nie ma. Art. 15b ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej nie obejmuje żołnierzy Zwiadu, ani żadnych innych żołnierzy, a jedynie funkcjonariuszy SB. Gdyby ustawodawca w art. 15 b chciał zmniejszyć emeryturę żołnierzom Zwiadu do poziomu 0,7%, to to określiłby wymiar procentowy po przeliczeniu służby według wskaźnika 1,5 za każdy rok służby (2,6% czy 0,7%), a tego brak. Skarżący podniósł również, że wbrew stanowisku Sądu Okręgowego, organ emerytalny nie przeliczył prawidłowo emerytury, bowiem za okresy od 1 czerwca 1976 r. do 25 sierpnia 1978 r. i od 2 lipca 1980 do 31 lipca 1990 r. emerytura winna być obliczona według wskaźnika 1,5 za każdy rok służby. Apelujący wniósł o przesłuchanie w charakterze świadka Dyrektora Wojskowego Biura Emerytalnego w W., ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania celem uzupełnienia materiału dowodowego przez przesłuchanie stron i świadka w osobie Dyrektora (...) w W.. W piśmie procesowym z dnia 1 kwietnia 2016 r. odwołujący się zmienił wniosek apelacyjny o tyle, że wniósł o zmianę wyroku Sądu Okręgowego w całości i zaskarżonej decyzji z 14 czerwca 2013 r. i ustalenie emerytury w dotychczasowej wysokości, tj. 4.446,46 zł netto, przy podstawie wymiaru w wysokości 6.811,07 zł. Ponadto w tym samym piśmie procesowym apelujący wniósł o zażądanie od Dyrektora (...) w W. informacji, czy emerytury wojskowe otrzymują byli żołnierze WOP, w tym Zwiadu, czy wysokość tych emerytur pobieranych przez byłych żołnierzy WOP, w tym Zwiadu, bądź innych żołnierzy, którzy pełnili służbę w organach bezpieczeństwa państwa, została ponownie ustalona na podstawie ustawy zmieniającej z dnia 23 stycznia 2009 r. Apelujący podtrzymał wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka Dyrektora (...), wniósł o też o zażądanie od organu emerytalnego kopii wniosku skierowanego do (...) o przekazanie informacji o przebiegu służby apelującego w organach bezpieczeństwa państwa, przeprowadzenie dowodu z tego dokumentu oraz przesłuchanie w charakterze strony na okoliczność sporządzenia tego dokumentu Dyrektora ZER oraz przesłuchanie w charakterze strony odwołującego się i przyznanie kosztów postępowania. Organ emerytalny w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie na jego rzecz kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych. Sąd Apelacyjny zważył, co następuje. Apelacja jest w części uzasadniona, a mianowicie w odniesieniu do tego, że okresy służby od 1 czerwca 1976 r. do 25 sierpnia 1978 r. i od 2 lipca 1980 r. do 31 lipca 1990 r. w wysłudze emerytalnej winny być zaliczone się do wysługi emerytalnej za 1 rok służby półtora roku służby, czyli według wskaźnika 1,5 za rok. W pozostałym zakresie, obejmującym zasadnicze żądanie pozostawienia wysokości emerytury na niezmienionym poziomie, czyli wynoszącej 75% podstawy jej wymiaru, apelacja nie znajdowała podstaw. W sprawie ocenie poddana została decyzja organu emerytalnego z dnia 14 czerwca 2013 r. wydana w związku z otrzymaną z (...) informacją z dnia 13 maja 2013 r. o przebiegu służby odwołującego się nr (...). Informację tę (...) sporządził na podstawie art. 13a ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej. Odwołujący się uważa, że przekazanie przez (...) powyższej informacji nastąpiło bez uprzedniego wniosku organu emerytalnego, o którym mowa w art. 13 a ust. 1 ustawy, stąd opisane powyżej wnioski dowodowe dotyczące dokumentu w postaci wniosku i przesłuchania w charakterze strony Dyrektora ZER. W związku z powyższym zważyć należy, że na żądanie Sądu Apelacyjnego zostały złożone pełne akta rentowe skarżącego. Ze znajdującego się w tych aktach pisma (...) skierowanego do organu emerytalnego z dnia 24 maja 2013 r. (k 146 a. r.) wynika, że stosowny wniosek został przez organ emerytalny złożony 31 marca 3009 r. znak ZER-IT- (...), a informację przesłano za pismem z dnia 24 maja 2013 r., gdyż w wyniku ponownie przeprowadzonej kwerendy w dostępnych i na bieżąco aktualizowanych pomocach ewidencyjnych uległ zmianie stan faktyczny. W aktach rentowych odwołującego się znajduje się jeszcze pismo (...) do organu emerytalnego z lutego 2013 r. zawierające prośbę o nadesłanie kopii dokumentów obrazujących przebieg służby osób wymienionych w załączniku do pisma, w którym to załączniku wymieniono też odwołującego się (k – 143). Wobec powyższego nie ma podstaw do twierdzenia, że przekazanie przez (...) informacji o przebiegu służby nastąpiło bez wniosku organu emerytalnego, o którym mowa w art. 13a ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej. W ocenie Sądu Apelacyjnego, w takim stanie rzeczy brak było podstaw do dopuszczenia dowodu z przesłuchania w charakterze strony osobę piastującą funkcję organu emerytalnego, jak i nie było potrzeby, aby zwracać się o złożenie przedmiotowego wniosku. W sprawie uprzednio, 25 marca 2014 r., wyrokował już Sąd Okręgowy. Wyrok ten został uchylony przez Sąd Apelacyjny, co podano w części wstępnej, a sprawę przekazano do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji. Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu swojego wyroku wyraził ocenę prawną i dokonał wskazań co do dalszego postępowania. Sąd drugiej instancji podzielił stanowisko Sądu Okręgowego, że służba odwołującego się w(...) stanowi służbę w organach bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 pkt 7 ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa. Zważywszy więc na treść art. 386 § 6 k.p.c., w myśl którego ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji wiążą zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i sąd drugiej instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd Apelacyjny jest związany oceną prawną w zakresie kwalifikacji służby w okresie od 21 stycznia 1972 r. do 31 lipca 1990 r. jako pełnionej w organie bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa. Sąd Okręgowy w uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia omówił jeszcze podstawy faktyczne i prawne kwalifikowania jednostek organizacyjnych ((...)), w których skarżący pełnił służbę, jako organów bezpieczeństwa państwa, a wywód ten został zamieszczony w części wstępnej uzasadnienia. Zasadnicze żądanie odwołującego pozostawienia wysokości emerytury na niezmienionym, dotychczasowym poziomie (przed wydaniem decyzji z 14 czerwca 2013 r.), czyli wynoszącej 75% podstawy jej wymiaru, skarżący wywodzi z tego, że art. 15b ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej nie obejmuje żołnierzy Zwiadu, ani żadnych innych żołnierzy, a jedynie funkcjonariuszy SB. Według skarżącego, co wynika z apelacji i jej uzupełnienia, równocześnie znowelizowano ustawę zaopatrzeniową i ustawę z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, jeśli więc w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych nie nakazano ponownie ustalać wysokości emerytur - poza członkami WRON - a emerytury wojskowe otrzymują również żołnierze Zwiadu WOP, to w ustawie zaopatrzeniowej służb mundurowych takiego obowiązku w stosunku do żołnierzy Zwiadu nie ma. Art. 15b ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej nie obejmuje żołnierzy Zwiadu, ani żadnych innych żołnierzy, a jedynie funkcjonariuszy SB. Odwołujący się uważa, że skoro emeryci, byli żołnierze zawodowi WOP, którzy przeszli na wojskowe zaopatrzenie emerytalne, nie mają ponownie ustalanego świadczenia ze względu na pełnienie służby w Zwiadzie, to również byli funkcjonariusze Straży Granicznej, którzy uprzednio pełnili służbę w Wojskach Ochrony Pogranicza (w Zwiadzie) i podjęli służbę w Straży Granicznej, a następnie nabyli uprawnienia emerytalne na podstawie ustawy zaopatrzeniowej służb mundurowych, nie powinni mieć dokonywanych takich przeliczeń. W ocenie Sądu Apelacyjnego, stanowisko odwołującego się nie ma umocowania prawnego. Odwołujący się z mocy ustawy zaopatrzeniowej (art. 12) nabył prawo do emerytury z tytułu wysługi lat jako funkcjonariusz zwolniony ze służby w (...). Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 2 tej ustawy jako równorzędną ze służbą w Straży Granicznej traktuje się służbę wojskową uwzględnianą przy ustalaniu prawa do emerytury wojskowej. Z dniem 16 marca 2009 r. do art. 13 ust. 1 dodano pkt 1a oraz 1b w brzmieniu: jako okresy równorzędne traktuje się „okresy służby w charakterze funkcjonariusza w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, na zasadach określonych w art. 15b, z wyjątkiem służby określonej w ust. 2”. Punkt 2 dotyczący służby wojskowej pozostawiono. Ten dodany do ust. 1 art. 13 pkt 1b stanowi o traktowaniu okresów służby w charakterze funkcjonariusza w organach bezpieczeństwa państwa na zasadach określonych w art. 15b ustawy. Według art. 15b w przypadku osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa, i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi odpowiednio. Użyte w tym przepisie sformułowanie „osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa” oznacza każdą osobę, dla której jest ustalane prawo do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie przepisów ustawy zaopatrzeniowej i która pozostając w stosunku służbowym pełniła służbę w takich organach, a więc i jako funkcjonariusz i jako żołnierz zawodowy. Sąd Apelacyjny dokonując wykładni przepisu art. 15b ust. 1, jak i art. 13 ust. 1 pkt 1, 1a, 1b i 2 ustawy zaopatrzeniowej po ich znowelizowaniu ustawą z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. nr 24, poz. 145) miał na uwadze, że dokonując nowelizacji ustawodawca odniósł się do całej regulacji art. 2 ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa, więc miał także na względzie Zwiad i inne organy bezpieczeństwa państwa wprost w ustawie wymienione (np. Wojskową Służbę Wewnętrzną, Zarząd II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, inne służby Sił Zbrojnych prowadzące działania operacyjno-rozpoznawcze lub dochodzeniowo-śledcze, w tym w rodzajach broni oraz w okręgach wojskowych). W ocenie Sądu Apelacyjnego, jeśli odwołujący się nabył prawo do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie ustawy zaopatrzeniowej, to okresy służby traktowanej jako równorzędna muszą wynikać z tejże ustawy zaopatrzeniowej, tak jak i sposób ich traktowania określa właśnie ta ustawa. Okoliczność, że pobierających świadczenie pieniężne z wojskowego zaopatrzenia emerytalnego byłych żołnierzy WOP (Zwiad) nie objęło obniżenie świadczeń ze względu na pełnienie służby w organach bezpieczeństwa państwa, nie może mieć znaczenia przy dokonywaniu wykładni przepisów prawa materialnego w postaci ustawy zaopatrzeniowej służb mundurowych. Zgłaszane więc na tę okoliczność wnioski dowodowe (w tym przesłuchanie w charakterze świadka Dyrektora (...) w W.) podlegały oddaleniu. Sąd Apelacyjny podkreśla, że zasadnicze znaczenie należy przypisać podstawie prawnej nabycia prawa do świadczenia pieniężnego, jaką jest ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym służb mundurowych. Jej przepisy decydują o zasadach zaliczenia do prawa i wysokości emerytury policyjnej innych okresów służby. Odwołujący się pełnił służbę w organach bezpieczeństwa państwa jako żołnierz zawodowy i ten okres służby(art. 13 ust. 1 pkt 1b) podlega uwzględnieniu na zasadach określonych w art. 15b. Tak więc nie znajdują podstaw prawnych twierdzenia odwołującego się. Apelacja jest jednak uzasadniona w zakresie żądania zachowania wysługi emerytalnej w wymiarze półtorakrotnym za okresy służby od 1 czerwca 1976 r. do 25 sierpnia 1978 r. i od 2 lipca 1980 r. do 31 lipca 1990 r. Apelujący ma tu rację, że Sąd Okręgowy dokonał wadliwych ustaleń, jakoby organ emerytalny za okresy te nie dokonał ponownego ustalenia wysokości emerytury odmiennie niż poprzednio, czyli nie według wskaźnika 1,5 za rok służby. Przeciwne twierdzenie wynika z pisma procesowego organu emerytalnego z dnia 5 maja 2017 r. Zważyć należy, że zgodnie z art. 74 ust. 2 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (jednolity tekst: Dz. U. z 2017 r. poz. 2365), w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 stycznia 2013 r., funkcjonariuszom służby stałej pełniącym służbę w strażnicach, granicznych placówkach kontrolnych oraz w składzie etatowych załóg jednostek pływających Straży Granicznej zalicza się do wysługi emerytalnej za 1 rok służby półtora roku służby. W taki też sposób wysługa emerytalna została ustalona odwołującemu się w decyzji przyznającej emeryturę i każdej następnej decyzji. Wprawdzie przepis art. 74 został następnie uchylony ustawą z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. poz. 664), niemniej jednak stosownie do art. 10 powołanej ustawy zmieniającej funkcjonariuszom Straży Granicznej służby stałej, których emerytura policyjna jest ustalana na podstawie przepisów działu II rozdziału 1 ustawy zaopatrzeniowej (a tak jest w przypadku odwołującego się), okresy służby, o których mowa w art. 74 ust. 2 ustawy o Straży Granicznej, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2012 r., pełnionej do dnia 31 grudnia 2012 r. zalicza się do wysługi emerytalnej za jeden rok służby półtora roku służby. Tak więc uchylone unormowanie znajduje w dalszym ciągu zastosowanie do odwołującego się z mocy przepisu przejściowego. Zdaniem Sądu Apelacyjnego odwołujący się nie utracił przywileju w zakresie korzystniejszego sposobu ustalenia wysługi emerytalnej na skutek zmiany ustawy zaopatrzeniowej i wejścia w życie art. 15b. Wskazać bowiem należy, iż inne są zakresy normowania obu ustaw tj. ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej i ustawy zaopatrzeniowej. Ustawa o Straży Granicznej normowała zasady pełnienia służby w Straży Granicznej, jej przebieg i wymiar wysługi emerytalnej z tytułu służby, a ustawa zaopatrzeniowa jedynie procentowy wymiar podstawy wymiaru z tytułu ustalonej wysługi. Z tego też powodu ustawa z dnia 23 stycznia 2009r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin nie mogła zmienić tego, co w związku z zakresem normowania zostało uregulowane w innych ustawach niż wymienione. Skoro zatem odwołujący się miał ustaloną wysługę w wymiarze półtora krotnym za pewne okresy służby, to w związku z powyższymi zmianami ustawowymi nie mógł tego uprawnienia utracić. Stąd słusznie podnosił od początku postępowania zarzut wadliwego ustalenia wymiaru wysługi z tytułu służby zarówno przed Sądem pierwszej instancji, jak i we wniesionej apelacji. Skoro skarżący miał ustaloną wysługę emerytalną w wymiarze półtorakrotnym za okresy służby od 1 czerwca 1976 r. do 25 sierpnia 1978 r. i od 2 lipca 1980 r. do 31 lipca 1990 r., to w związku ze wskazanymi zmianami ustawowymi nie mógł tego prawa utracić. Nietrafnie więc Sąd Okręgowy oddalił w tym zakresie odwołanie, choć w uzasadnieniu wyroku wyraził odmienny pogląd. Stąd zaskarżony wyrok i poprzedzająca go decyzja podlegały zmianie przez uwzględnienie w wysłudze powyższych okresów służby w wymiarze 1,5 za rok służby. Sąd Apelacyjny zaznacza, że wyrok rozstrzyga o zasadzie wyliczenia wysługi emerytalnej, ponieważ kwestia sposobu liczenia nie była przedmiotem rozpoznania przed Sądem Okręgowym. Po wydaniu przez organ emerytalny decyzji wykonawczej, w razie wątpliwości co do sposobu liczenia odwołujący się będzie mógł wykorzystać środki prawne przysługujące od nowej decyzji, wydanej w wykonaniu wyroku. Z tych też względów i w tak określonym zakresie Sąd Apelacyjny dokonał w pkt. I sentencji na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c. zmiany zaskarżonego orzeczenia Sądu Okręgowego i poprzedzającej go decyzji organu emerytalnego. Natomiast w pozostałej części apelacja odwołującego się podlegała oddaleniu z przyczyn podanych powyżej, o czym Sąd Apelacyjny orzekł w pkt. II sentencji. O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w pkt III sentencji wyroku na podstawie art.100 k.p.c., ponieważ w części postępowania skarżący był reprezentowany przez fachowego pełnomocnika i w części ostatecznie wygrał sprawę.

Magdalena Kostro-Wesołowska Anna Michalik Danuta Malec