Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni K. G. (1) wniosła o zmianę postanowienia Sądu
rejonowego w Ś. z dnia 4 kwietnia 2003 r. wydanego w sprawie I Ns 394/02 o
stwierdzenie nabycia praw do spadku po M. R. i S.
R.. W uzasadnieniu podała, że sprawa toczyła się z wniosku córki
spadkodawców H. K. i tylko z jej udziałem. H. K. w zapewnieniu
spadkowym podała, że jest jedyną córką spadkodawców i innych spadkobierców nie mieli.
Na skutek zapewnienia tej treści Sąd Rejonowy w Świeciu dnia 4 kwietnia 2003 r. stwierdził,
iż spadek po zmarłej dnia 19.02.1972 r. M. R. nabył mąż S.
R. i córka H. K. - każdy po 1/4 części, natomiast spadek po S.
R. zmarłym dnia 22.08.1980 r. nabyła w całości córka H. K.. Na
skutek nieprawdziwego zapewnienia spadkowego ustalony został błędnie krąg spadkobierców
po spadkodawcach, bowiem mieli oni dwoje dzieci, także syna S. R. (1),
który zmarł 9 września 1978 r. i pozostawił dwie córki wnioskodawczynię i uczestniczkę
E. M..

Postanowieniem z dnia 8 listopada 2013r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy stwierdził, że zmienił stwierdzenie nabycia spadku po M. R. orzeczone prawomocnym postanowieniem Sądu rejonowego w Świeciu z dnia 4 kwietnia 2003 roku sygn. akt I Ns 394/02 i stwierdza, że spadek po M. R. zmarłej dnia 19 lutego 1972 roku w W. ostatnio stale zamieszkałej w W. na podstawie ustawy nabyli: Mąż S. R. (1), syn P. i M., dzieci: H. K., córka S. i M., S. R. (2), syn S. i M. – każdy z nich w udziale wynoszącym 1/3 części oraz zmienił stwierdzenie nabycia spadku po S. R. (1) orzeczone prawomocnym postanowienie Sądu Rejonowego w Świeciu z dnia 4 kwietnia 2003 roku sygn.at I Ns 394/02 i stwierdza, że spadek po S. R. (1) zmarłym w dniu 22 sierpnia 1980 r w Ś. ostatnio stale zamieszkałym w W. na podstawie ustawy nabyli: córka H. K., córka S. i M., wnuczki: K. G. (1), córka S. i E., E. M., córka S. i E., każda z nich w udziale 1/3 części. Sąd ten ustalił , że spadkodawczyni M. R. zmarła dnia 19 lutego 1972 r. w W., ostatnie stale zamieszkiwała w W.. Do śmierci żyła w małżeństwie ze S. R. (1). Z małżeństwa miała dwoje dzieci - córkę H. K. i syna S. R. (1)

Spadkodawca S. R. (1) zmarł dnia 22 sierpnia 1980 r. w Ś., ostatnie stale zamieszkiwał w W.. W chwili śmierci był wdowcem. Z małżeństwa z M. R. miał dwoje dzieci- córkę H. K. i syna S. R. (1), który zmarł przed nim dnia 9 września 1978 r. i pozostawił dwoje dzieci, córki K. G. (1) i E. M. wniosek o zmianę postanowienia z dnia 4 kwietnia 2003 r zgodnie z art. 679§1 k.p.c.) jest zasadny bowiem wnioskodawczyni K. G. (1) i uczestniczka E. M. nie były uczestniczkami postępowania spadkowego, a stwierdzenie nabycia praw do spadku po M. R. i S. R. (1) nie jest zgodne z rzeczywistym stanem prawnym.

W przedmiotowej sprawie spadkodawcy nie sporządził testamentu, zatem powołanie do spadku wynika z ustawy (art. 926 § 2 k.c).

Jak wynika z art. 931 § 1 k. c. w pierwszej kolejności powołane są do spadku z ustaw dzieci spadkodawcy i jego małżonek; dziedziczą one co do zasady w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Natomiast jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowi który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych (art.931 § 2 k.c).

W oparciu o powołany przepis Sąd ustalił dziedziczenie po M. R. na rzecz małżonka S. R. (1) i dzieci - H. K. S. R. (1) i określił ich udziały po 1/3 części. Natomiast po S. R. (1) dziedziczy córka H. K. w ^lA części i wnuczki spadkodawcy K. G. (2) i E. M. każda po ^XA części (art. 931 § 2 k.c). Na skutek oczywistej omyłki Sąd w postanowieniu mylnie wskazał udziały w spadku po S. R. (1) jako równe dla wszystkich spadkobierców, co nie odpowiada treści powołanego wyżej przepisu.

W apelacji od powyższego postanowienia uczestniczka postępowania H. K. domagała się jego zmiany w punkcie drugim dotyczącym stwierdzenia nabycia spadku po S. R. (1), który zmarł 22 sierpnia 1980r. w ten sposób, aby stwierdzić, że spadek po nim nabyły: córka H. K. w ½ części oraz wnuczki K. G. (1) i E. M. po ¼ części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja podlegała uwzględnieniu.

Sąd pierwszej instancji z naruszeniem art. 931 § 2 k.c. stwierdził, że spadek po S. R. (1) zmarłym w dniu 22 sierpnia 1980r. nabyły: córka H. R. i wnuczki K. G. (1) oraz E. M., każda po 1/3 części. Orzeczenie powyższe było wynikiem oczywistej pomyłki sądu pierwszej instancji, która jednak nie mogła być prostowana z uwagi na charakter merytoryczny rozstrzygnięcia, którego dotyczyła.

Z niewadliwych ustaleń sądu pierwszej instancji wynikało, że postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku dotyczyło dwóch osób o nazwisku (...), to jest ojca zmarłego w dniu 22 sierpnia 1980r. oraz jego syna, który zmarł przed ojcem (nie dożył otwarcia spadku po ojcu) - to jest w dniu 9 września 1978r.

W tej sytuacji zgodnie z brzmieniem art. 931 § 2 k.c. „jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych”. Zatem skoro S. R. (1), syn S. R. (1) zmarł przed ojcem – spadkodawcą – 9 września 1978r. – udział wynoszący ½ części spadku obok udziału córki H. K., przypadał w równych częściach (po ¼) jego dzieciom, to jest uczestniczkom K. G. (1) i E. M..

Wobec powyższych okoliczności Sąd Okręgowy uwzględniając apelację uczestniczki postępowania dokonał zmiany zaskarżonego postanowienia w punkcie drugim (art. 386 § 1 k.p.c.) w ten sposób, że dokonał zmiany stwierdzenia spadku po S. R. (1) orzeczone prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Świeciu z dnia 4 kwietnia 2003r. w sprawie I Ns 394/02 i stwierdził, że spadek po S. R. (1) zmarłym w dniu 22 sierpnia 1980r. w Ś. nabyły: córka H. K. w ½ części oraz wnuczki K. G. (1) i E. M. - każda w ¼ części ( art. 931 § 2 k.c.).