Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 4 maja 2015 r.

S ąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Piotr Starosta
Sędziowie: SO Wojciech Borodziuk

SO Tomasz Adamski (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 4 maja 2015 roku w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku: D. W. i R. W.

przy udziale: A. M. i R. M.

o wpis w księdze wieczystej

na skutek apelacji uczestnika postępowania R. M.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Inowrocławiu z dnia 23 stycznia 2015

roku Kw (...), w sprawie V (...)

postanawia:

oddali ć apelację.

sygn. akt: II Ca 296/15

UZASADNIENIE

W dniu 29 grudnia 2014 r. Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Inowrocławiu wpisał zgodnie z wnioskiem R. W. i D. W. w dziale (...) księgi wieczystej KW Nr (...) jako właścicieli objętej nią nieruchomości, jednocześnie wykreślając z niej dotychczasowych właścicieli: A. M. i R. M.. Jako podstawę wpisu wskazał załączone do wniosku postanowienie Sądu Rejonowego w Inowrocławiu z dnia 14 maja 2014 r. o przysądzeniu własności nieruchomości na rzecz wnioskodawców wydane w sprawie o sygn. akt: I Co 1228/13.

Skargę na powyższy wpis wywiedli uczestnicy A. M. i R. M. domagając się jego uchylenia i wskazując, że nabyli oni własność przedmiotowej nieruchomości objętej wskazaną księgą wieczystą od osoby uprawnionej do rozporządzania nią i jako pierwsi złożyli wniosek o wpis prawa własności na swoją rzecz, co miało miejsce 23 grudnia 2013 r.

Postanowieniem z dnia 23 stycznia 2015 r. Sąd Rejonowy w Inowrocławiu utrzymał w mocy zaskarżony wpis.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach oraz rozważaniach prawnych;

Przeciwko A. i H. P. prowadzone było postępowanie egzekucyjne, sygn. akt: Km 558/13. W jego toku Komornik dokonał zajęcia stanowiącej ich własność nieruchomości objętej księgą wieczystą KW Nr (...).

W dniu 23 grudnia 2013 r. A. P. i H. P. sprzedali R. M. i A. M. powyższą nieruchomość. Uwzględniając wniosek nabywców dokonano w dniu 20 lutego 2014 r. wpisu prawa własności na ich rzecz.

Postanowieniem z dnia 14 maja 2014 r. Sąd Rejonowy w Inowrocławiu przysądził własność nieruchomości objętej księgą wieczystą (...) na rzecz D. W. i R. W. (I Co 1228/13). Postanowienie to uprawomocniło się w dniu 14 listopada 2014r. Po wskazaniu, że wpis dokonany przez Referendarza Sądowego był prawidłowy, Sąd zwrócił uwagę na treść art. 930 § 1 k.p.c., z którego wynika, że rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie. Oznacza to, że postępowanie egzekucyjne toczy się tak, jakby do rozporządzenia w ogóle nie doszło, a więc, że dłużnik jest nadal właścicielem zajętej nieruchomości.

Następnie Sąd zwrócił uwagę na treść art. 999 § 1 k.p.c., zgodnie z którym prawomocne postanowienie o przysądzeniu prawa własności przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności przez wpis księdze wieczystej. Przepis ten stanowi samodzielną podstawę wpisu do księgi wieczystej i wyłącza zastosowanie przepisów ustawy o księgach wieczystych i hipotece, w tym w szczególności art. 34 ust. 2 tej ustawy, który mówi o pochodnym nabyciu własności, podczas gdy nabycie własności z mocy prawomocnego postanowienia o przysądzeniu własności jest pierwotnym sposobem nabycia własności.

Sąd wskazał, że dokonane zbycie nieruchomości w toku postępowania egzekucyjnej prowadzonego przeciwko dłużnikom nie miało wpływu na jego dalszy tok. Nie miało przy tym znaczenia, że w momencie przysądzenia prawa własności na wnioskodawców to uczestnicy widnieli w księdze wieczystej jako właściciele przedmiotowej nieruchomości, nie zaś dłużnicy. Skoro nabycie nieruchomości przez wnioskodawców z mocy postanowienia o przysądzeniu własności było nabyciem pierwotnym, nie wymagało tym samym wykazania następstwa prawnego pomiędzy uczestnikami i wnioskodawcami. Wobec tego Sąd uznał, że wnioskodawcy z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności stali się jej właścicielami, co udokumentowali składając przedmiotowy wniosek o wpis.

Sąd podkreślił przy tym, że fakt uprzedniego wpisania uczestników jako właścicieli nieruchomości z racji treści art. 930 i 999 k.p.c. nie stanowił przeszkody do późniejszego wpisu tego prawa na rzecz wnioskodawców na podstawie postanowienia o przysądzeniu własności. Kolejność rozpoznawania wniosków jest w takim wypadku bez znaczenia.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 518[1] § 3 k.p.c. postanowił jak w sentencji.

Apelację od postanowienia złożyli uczestnicy zarzucając Sądowi pierwszej instancji naruszenie art. 930 § 1 k.p.c. w zw. z art. 5 ustawy o księgach wieczystych i hipotece poprzez jego błędną wykładnię, która miała wpływ na treść zaskarżonego postanowienia, naruszenie art. 791 § 1 k.p.c. w zw. z art. 999 § 1 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że nieruchomość została skutecznie zajęta przez komornika i nastąpiło skuteczne przysądzenie własności nieruchomości oraz naruszenie art. 233 k.p.c. w zw. z art. 925 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przejawiające się w błędnym ustaleniu, że doszło do zajęcia nieruchomości przez komornika. Wskazując na powyższe wnioskodawcy wnieśli o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez „odmowę wpisu i wnioskodawców i wykreślenia uczestników z działu (...) przedmiotowej księgi wieczystej" oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego. Ewentualnie wnieśli o uchylenie postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Wnioskodawcy w odpowiedzi na apelację wnieśli ojej oddalenie w całości.

S ąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd odwoławczy podziela ustalenia faktyczne, jak i wywód prawny sądu I instancji.

Wskazać należy, że do wniosku o wpis wnioskodawcy przedłożyli odpis prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Inowrocławiu z dnia 14 maja 2014 r. o przysądzeniu prawa własności nieruchomości objętej księgą wieczystą K.W Nr (...) na swoją rzecz. Sąd Rejonowy oceniając na skutek złożonej skargi prawidłowość wpisu prawa własności dokonanego przez Referendarza Sądowego, doszedł do słusznego wniosku, że nie ma podstaw do podważenia zasadności tego wpisu, pomimo że skarżący wykazali dokumentem w postaci umowy sprzedaży, że nabyli przedmiotową nieruchomość od dłużników, co miało miejsce w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego.

Fakt, iż wnioskodawcy legitymują się wydanym na ich rzecz postanowieniem o przysądzeniu prawa własności świadczy o tym, że została wszczęta egzekucja skierowana do przedmiotowej nieruchomości, której pierwszym etapem jest jej zajęcie. Zgodnie zaś z art. 930 § 1 k.p.c. rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie. Oznacza to, że jeżeli dłużnik w toku egzekucji rozporządził swoją nieruchomością w ten sposób, że zbył ją innej osobie, to na potrzeby egzekucji przyjmuje się swoistą fikcję prawną, polegającą na uznawaniu dłużnika w dalszym ciągu za właściciela nieruchomości, mimo tego, że zrealizował on skutek rzeczowoprawny umowy, polegający na przeniesieniu własności nieruchomości na nowego nabywcę. Egzekucję prowadzi się tak, jak gdyby nie doszło do zbycia nieruchomości. Tym samym okoliczność nabycia przedmiotowej nieruchomości przez skarżących w toku prowadzonej egzekucji z tej nieruchomości, co niewątpliwie miało miejsce w niniejszej sprawie, nie mogła mieć żadnego znaczenia dla przebiegu tego postępowania.

Zarzuty skarżących, których istota sprowadza się do tego, iż nabywając nieruchomość działali oni w zgodzie z treścią wpisów w księdze wieczystej przedmiotowej nieruchomości, w której nie było wzmianki o prowadzeniu postępowania egzekucyjnego przez komornika, nie mogły zostać uwzględnione. Wskazać bowiem należy, że skutek zajęcia nieruchomości wymieniony w art. 930 § 1 zd. 1 k.p.c., to znaczy bezskuteczność rozporządzenia dokonanego po dacie złożenia przez komornika wniosku o wpis, następuje z mocy prawa. Zatem twierdzenia skarżących, że w księdze wieczystej przedmiotowej nieruchomości, przed zawarciem przez nich umowy sprzedaży z dłużnikami, nie została ujawniona wzmianka o prowadzeniu postępowania egzekucyjnego, nie mogły skutkować pozytywnym dla nich rozstrzygnięciem i to tym bardziej, że z umowy z dnia 23 grudnia 2013 roku, której skarżący byli stroną, wynika, że toczy się postępowanie egzekucyjne mające za przedmiot nieruchomość objętą umową. Skarżących nie chroni zatem rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych (art. 6 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz art. 925 § 2 kpc).

Charakter konstytutywny postanowienia o przysądzeniu własności sprawia, iż własność nieruchomości przechodzi na nabywcę bez względu na to, kto dotąd był rzeczywistym właścicielem. Nabycie to ma charakter pierwotny, co wynika nie tylko z art. 999 § 1 k.p.c., ale także z art. 1000 § 1 k.p.c., który stanowi, że z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności wygasają wszelkie prawa i skutki ujawnienia praw i roszczeń osobistych ciążących na nieruchomości. Oznacza to także, że w postępowaniu wieczystoksięgowym o wpis prawa własności nabywca nie musi wykazywać następstwa prawnego po osobie wpisanej w dziale (...) księgi wieczystej. Zatem w takim wypadku nie może mieć zastosowania art. 34 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jednolity - Dz. U. 2013r., póz. 707), o czym wprost wypowiedział się Sąd Najwyższy w

uchwale z dnia 20 stycznia 2010 r. (III CZP 121/09, OSNC 2010, nr 9, póz. 117). Wystarczy przedłożenie do wniosku o wpis prawomocnego postanowienia o przysądzeniu własności. Postanowienie to ma charakter kształtujący. Powoduje nabycie własności przez nabywcę i utratę własności przez dotychczasowego właściciela. W przypadku zaś pierwotnego nabycia własności z punktu widzenia skuteczności nabycia własności obojętne jest, kto był uprzednio właścicielem (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2013 roku, IV CK 666/12). Wymóg ten wnioskodawcy wypełnili, wobec czego, kierując się art. 626[8] § 2 k.p.c., który stanowi, że rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej, prawidłowo doszło do wpisu prawa własności na ich rzecz, przy jednoczesnym wykreśleniu uczestników.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oddalił apelację jako niezasadną.