Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XVI Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący –

SSO Renata Iwanowska

po rozpoznaniu 20 kwietnia 2018 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przy udziale Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w W.

o udzielenie zabezpieczenia

postanawia

oddalić wniosek.

SSO Renata Iwanowska

UZASADNIENIE

Wnioskodawca (...) Sp. z o.o. w W. w dniu 9 kwietnia 2018 r. złożył wniosek o zabezpieczenie przed wytoczeniem powództwa, roszczenia przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) z siedzibą w W. o stwierdzenie obowiązku zawarcia umów najmu wymienionych poniżej powierzchni handlowych położonych na terenie (...) im. (...) w W. poprzez zakazanie Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) z siedzibą w W. zawarcia ze spółką Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. (KRS nr (...)) lub jakąkolwiek jej spółką zależną (w tym ze spółką (...) sp. z o.o.) lub w stosunku do niej dominującą, umowy lub umów najmu następujących lokali handlowych położonych na terenie (...) im. (...) w W.:

1.  lokalu nr (...) o powierzchni 209,00 m ² (obecnie pod marką V., obecnie umowa najmu nr (...)),

2.  lokali nr (...) o łącznej powierzchni 221,10 m ² (obecnie pod marką D., obecnie umowa najmu nr (...)),

3.  lokalu nr (...) o powierzchni 77,90 m ² (obecnie pod marką I., obecnie umowa najmu nr (...)),

4.  lokalu nr (...) o powierzchni 54,20 m ² (obecnie pod marką R., obecnie umowa najmu nr (...)),

5.  lokalu nr (...) o powierzchni 51,19 m ^{( 2)} (obecnie pod marką R., obecnie umowa najmu nr (...)),

6.  lokalu nr (...) o powierzchni 37,30 m ^{( 2)} (obecnie pomieszczenie palami, obecnie umowa najmu nr (...)),

7.  lokalu nr (...) o powierzchni 39,60 m ² (obecnie pod marką R., obecnie umowa najmu nr (...)),

8.  lokalu nr (...) o łącznej powierzchni 137,50 m ^{( 2)} (obecnie pod marką (...) M. oraz R., obecnie umowa najmu nr (...)),

9.  lokalu nr (...) o powierzchni 38,90 m ^{( 2)} (obecnie pod marką H., obecnie umowa najmu nr (...)),

10.  lokalu nr (...) o powierzchni 185,10 m ^{( 2)} (obecnie pod marką Y., obecnie umowa najmu nr (...)),

11.  lokalu nr (...) o łącznej powierzchni 89,11 m ^{( 2)} (obecnie niewynajęte),

12.  lokalu nr (...) o łącznej powierzchni 21,08 m ^{( 2)} (obecnie niewynajęte)

do czasu zakończenia postępowania z powództwa spółki (...) Spółka z o.o. z siedzibą w W. przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) z siedzibą w W. o stwierdzenie obowiązku zawarcia przez Przedsiębiorstwo Państwowe (...) z siedzibą w W. umów najmu wyżej wymienionych lokali.

W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał, że strony prowadziły negocjacje w celu zawarcia umów najmu lokali wymienionych powyżej na nowy okres. PP (...) wystosowały do wnioskodawcy zaproszenie do podjęcia procesu negocjacji, w toku których zostały uzgodnione nowe warunki umów najmu. Zdaniem wnioskodawcy uczestnik przyjął złożoną przez niego ofertę, jednakże do podpisania umów nie doszło, a powody tej decyzji nie zostały wnioskodawcy wyjaśnione. Wnioskodawca jako podstawę prawną roszczenia wskazuje art. 70 § 1 k.c. oraz art. 68 ² k.c.

W uzasadnieniu interesu prawnego wnioskodawca wskazał, że brak zabezpieczenia poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia, jak również utrudni osiągnięcie celów postępowania, gdyż:

- zawarcie umów najmu przez uczestnika ze spółką z Grupy (...) spowoduje powstanie tytułu prawnego, konkurencyjnego do roszczenia wnioskodawcy, co z kolei pozwoli na wysuwanie roszczeń trzeciego podmiotu do lokali wynajętych przez wnioskodawcę,

- umowy, które uczestnik zamierza zawrzeć z ze spółką z Grupy (...) przewidują 9-letni okres gwarantowany, bez możliwości wcześniejszego rozwiązania,

- zawarcie umów najmu przez uczestnika z (...) spowoduje konieczność opuszczenia lokali zajmowanych przez wnioskodawcę,

- wydanie lokali na rzecz (...) spowoduje usunięcie nakładów poczynionych przez wnioskodawcę i dokonanie własnej aranżacji lokali, a to z kolei spowoduje powstanie roszczenia tego podmiotu o zwrot nakładów i utrudni odzyskanie lokali przez uczestnika.

Uzasadniając sposób zabezpieczenia wnioskodawca podniósł, iż nie ma innego sposobu, który dawałby jego roszczeniu skuteczną tymczasowa ochronę i jednocześnie zapobiegał zniweczeniu tego roszczenia przez działaniu uczestnika.

Sąd zważył co następuje.

Wniosek jako nieuzasadniony nie zasługiwał na uwzględnienie.

Stosownie do art. 730 i 730 ¹ k.p.c. przesłankami ustawowymi zabezpieczenia roszczenia są uwiarygodnienie roszczenia, tj. uprawdopodobnienie jego zasadności oraz uprawdopodobnienie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. Obie te przesłanki muszą zaistnieć łącznie, co oznacza, że brak chociażby jednej z nich powoduje, że zabezpieczenie roszczenia jest niedopuszczalne.

Wymóg uprawdopodobnienia roszczenia oznacza uprawdopodobnienie wiarygodności roszczenia. Roszczenie jest uprawdopodobnione, jeżeli na pierwszy rzut oka, tj. bez głębszej analizy aspektów faktycznych i prawnych sprawy, istnieje szansa – w świetle przytoczonych przez wnioskodawcę twierdzeń faktycznych popartych dowodami lub środkami niebędącymi środkami dowodowymi w rozumieniu k.p.c. – że przysługuje ono uprawnionemu. Uprawdopodobnienie ma dać sądowi słuszną podstawę do przypuszczenia o istnieniu roszczenia i interesu prawnego. Sąd na etapie postępowania zabezpieczającego nie rozpoznaje meritum sporu i nie ocenia zasadności roszczenia, ocenia jedynie wiarygodność istnienia i wymagalność roszczenia na podstawie materiału procesowego.

Zdaniem Sądu, twierdzenia wnioskodawcy oraz załączone do wniosku dokumenty nie zdołał uprawdopodobniają istnienia roszczenia opisanego we wniosku.

Wnioskodawca przedstawił umowy najmu zawarte z uczestnikiem w 2007 r. wraz z załącznikami i aneksami, korespondencję pomiędzy stronami dotyczącą negocjacji w przedmiocie przedłużenia umów najmu oraz zaproszenie do złożenia oferty wstępnej po unieważnieniu pierwszych negocjacji, a także korespondencję związaną z kolejnym postępowaniem przetargowym w celu wyboru najemców powierzchni komercyjnych.

W ocenie Sądu ocena powyższych dokumentów nie prowadzi do wniosku, że uprawdopodobnione zostało, iż w chwili otrzymania przez obowiązanego parafowanych umów najmu doszło do zawarcia umowy najmu na nowych warunkach. Wnioskodawca uprawdopodobnił, że strony prowadziły negocjacje dotyczące zawarcia umów najmu na przedłużony okres, jednak nie zostało uprawdopodobnione, że uczestnik zaakceptował wynegocjowane warunki nowych umów najmu.

Uprawniony podstawę swoich twierdzeń opierał na twierdzeniu, iż obowiązany przyjął wystosowaną przez niego ofertę zawarcia umów najmu lokali handlowych, co ma potwie5rdzać pismo z dnia 5 stycznia 2017 r., email z 31 stycznia 2017 r. oraz email z 1 lutego 2017 r. W ocenie Sądu Okręgowego treść tych pism budzi na tyle istotne wątpliwości co do rzeczywistych zamiarów strony przeciwnej, tym bardziej, że pisma te i e-maile nie zostały wystosowane przez osobę będącą uprawnioną do wyrażania woli w imieniu obowiązanego oraz, że na obecnym etapie postępowania nie można stwierdzić, iż stanowiły one „przyjęcie oferty” zawarcia umów najmu na okres przedłużony. Tym bardziej, że email z 1 lutego 2017 r. ma treść: „(…), akceptujemy przedstawiony wzór”, a nie przyjmujemy ofertę. Nadto, zachowanie obowiązanego również nie potwierdza twierdzeń uprawnionego, gdyż nie parafował przesłanych przez uprawnionego umów, a w piśmie z 10 maja 2017 r. stwierdził, że podjął decyzję o zakończeniu negocjacji bez podpisywania umów najmu.

Samo oświadczenie wnioskodawcy, że druga strona zaakceptowała wynegocjowane warunki i przyjęła ofertę nie jest wystarczające do uprawdopodobnienia roszczenia.

W tym miejscu Sąd wskazuje, że zgodnie z treścią art. 66 k.c. oferta powinna określać przedmiotowo istotne elementy proponowanej umowy. Bez ich określenia bowiem umowa ta nie może dojść do skutku. W niniejszej sprawie z taką sytuacją nie mamy do czynienia, gdyż strony jedynie przystąpiły do rozmów dotyczących ewentualnej kontynuacji współpracy. Wymienionych wyżej pism oraz e-maili między stronami nie można traktować jako określenie istotnych elementów umowy, a jedynie jako przedwstępne rozmowy dotyczące umów pomiędzy pracownikami stron. Jak wskazuje się w orzecznictwie i doktrynie, skutek prawny oferty polega na tym, że rodzi stan związania oferenta złożoną ofertą. Oznacza to, że w czasie związania ofertą zawarcie umowy uzależnione jest wyłącznie od zachowania adresata. Przyjęcie przez niego oferty skutkuje zawarciem umowy, której oferta dotyczy. Zdaniem Sądu, wnioskodawca nie zdołał uprawdopodobnić, by taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Z dokumentów zgromadzonych przy wniosku nie da się wywieść, że obowiązany przyjął ofertę (tj. nie określono przedmiotowo istotnych elementów umowy oraz obowiązany ich nie zaakceptował). Co oznacza, że nie można stwierdzić, by doszło do zawarcia umowy pomiędzy stronami.

Należy również podkreślić, że w przypadku złożenia i przyjęcia oferty nie ma potrzeby złożenia przez oferenta dodatkowego oświadczenia woli ani żądania stwierdzenia przez sąd obowiązku zawarcia takiej umowy, gdyż umowa taka zostałaby zrealizowana w chwili przyjęcia oferty.

Dodatkowo, należy wskazać, że w celu ustalenia, czy roszczenie uprawnionego istnieje konieczne byłoby ustalenie jaki był zgodny zamiar stron i cel umów najmu w rozumieniu art. 65 k.c. Ustalenie zamiaru stron nie jest możliwe w postępowaniu zabezpieczającym, gdyż wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego i wysłuchania stanowiska drugiej strony. Z racji tego, że postępowania zabezpieczające jest postępowaniem przyśpieszonym i odformalizowanym, przeprowadzenie postępowania dowodowego możliwe jest wyłącznie w toku postępowania rozpoznawczego.

Jak uprawniony sam zauważa, roszczenie, które wywodzi może spowodować szerokie konsekwencje finansowe, to tym bardziej nie można uznać, że samo oświadczenie strony zawarte we wniosku o udzielenie zabezpieczenia jest wystarczające do uprawdopodobnienia roszczenia o stwierdzenie obowiązku zawarcia umów najmu.

Niezależnie od powyższego, nie uprawdopodobniono również interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. W ocenie Sądu, niezasadne są również argumenty uprawnionego przytoczone w celu uprawdopodobnienia istnienia interesu prawnego. Ustalenie, czy zachodzi interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, winno nastąpić w drodze ważenia usprawiedliwionych interesów uprawnionego i obowiązanego (post. SA we Wrocławiu, z dnia 12.10.2012r., sygn. I ACz 1779/12, LEX nr 1223510).

Uprawniony twierdzi, że zawarcie umów z Grupą (...) przewidujących 9-letni okres gwarantowany spowoduje konieczność opuszczenia lokali przez uprawnionego. Na powyższą okoliczność nie przedstawiono jednak materiału dowodowego. Wskazać należy, że istota swobody gospodarczej sprowadza się do wolności w zakresie zawierania stosunków gospodarczych. Stąd też nie można przyjąć, by działanie obowiązanego polegające na możliwości zawarcia omawianych umów z innymi podmiotami z założenia zmierzało do pokrzywdzenia uprawnionego. W tym stanie rzeczy, należy zwrócić uwagę, że argumentacja uprawnionego ma charakter jedynie hipotetyczny i nie ma poparcia w dokumentach dołączonych do treści wniosku.

Wskazany sposób zabezpieczenia roszczenia poprzez zakazanie obowiązanemu zawierania umów lokali handlowych na terenie (...) im. (...) może rodzić poważne konsekwencje gospodarcze i finansowe dla obowiązanego. Zaś zgodnie z art. 730 ^{( 1 )} § 3 k.p.c. przy wyborze sposobu zabezpieczenia sąd uwzględnia interesy stron w takiej mierze, aby uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę. W przypadku, gdyby Sąd uwzględnił żądanie wnioskodawcy i zabezpieczył roszczenie we wskazany sposób, obowiązany przez cały okres postępowania sądowego pozbawiony byłby możliwości wynajęcia spornych lokali. Nie można zaś zaakceptować sytuacji, że uwzględnienie, jak na razie wyłącznie hipotetycznej umowy najmu, pozbawiałoby chociażby przejściowo właściciela uprawnień do dysponowania swoją własnością, do jej zbycia lub obciążenia. Biorąc pod uwagę także długotrwałość postępowań sądowych, obowiązany przez cały ten okres nie miałby możliwości czerpania zysków z najmu lokali, co naraziłoby go na wielomilionowe straty.

Ponadto, mając na względzie zasadę swobody zawierania umów, polegającą na przyznaniu podmiotom prawnym ogólnej możliwości zawierania i kształtowania treści umów w granicach zakreślonych przez prawo, należy stwierdzić, iż zabezpieczenie roszczenia poprzez żądany przez wnioskodawcę sposób spowodowałoby ingerencję Sądu w tak ustaloną zasadę, co nie znajduje uzasadnienia oraz nie jest adekwatnym sposobem zabezpieczenia, zmierzałoby do nadmiernego obciążenia obowiązanego oraz uprzywilejowania wnioskodawcy.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji.

SSO Renata Iwanowska

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)