Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 06 czerwca 2018r.

Sąd Rejonowy w Lubaniu Wydział II Karny w składzie:

Przewodniczący SSR Dariusz Kliś

Protokolant Tomasz Kilarski

przy udziale Prokuratora - Asesora PR Agnieszki Jurzec-Jasieckiej

po rozpoznaniu w dniach 22.02.2018r. , 09.04.2018r., 09.05.2018r., 30.05.2018r. oraz 06.06.2018r. sprawy karnej

(...)

urodz. (...) w L.

syna T. i J. zd. S.

oskarżonego o to, że: w dniu 02 października 2017r. w L. woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, co do której wyłączono materiały do odrębnego prowadzenia, stosując przemoc wobec M. B. (1) i M. B. (2) polegającą na zadaniu M. B. (1) uderzeń w głowę i kopnięciu M. B. (2) w żebra, doprowadził ich do stanu bezbronności, a następnie dokonał zaboru w celu przywłaszczenia należących do nich czterech piw marki (...) wartości 13,20 zł oraz należący do M. B. (1) złoty łańcuszek wartości 528 zł, pieniądze w kwocie 40 zł, telefon komórkowy marki (...) 2 wartości 150 zł oraz kurtki granatowej wartości 140 zł, przy czym na skutek tego zdarzenia M. B. (1) doznał obrażeń ciała w postaci krwiaka okularowego obustronnego, wylewu krwawego podspojówkowego obuocznego, stłuczenia i zadrapania naskórka obu stawów łokciowych oraz stłuczenia głowy i okolicy lędźwiowo-krzyżowej, skutkujących rozstrojem zdrowia na okres poniżej 7 dni,

tj. o czyn z art. 280§1 k.k. w zw z art. 157§2 k.k. w zw z art. 11§2 k.k.

I.  uznaje oskarżonego R. S. za winnego tego, że w dniu 02 października 2017r. w L. woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z inną nieustaloną osobą, stosując przemoc wobec M. B. (1) polegającą na zadawaniu mu uderzeń pięścią w głowę oraz inne części ciała, doprowadził go do stanu bezbronności, a następnie dokonał zaboru należącego do w/w mienia w postaci srebrnego łańcuszka wartości 528 zł, telefonu komórkowego marki (...) wartości 150 zł, kurtki granatowej wartości 140 zł, przy czym na skutek tego zdarzenia M. B. (1) doznał obrażeń ciała w postaci krwiaka okularowego obustronnego, wylewu krwawego podspojówkowego obuocznego, stłuczenia i zadrapania naskórka obu stawów łokciowych oraz stłuczenia głowy i okolicy lędźwiowo-krzyżowej, skutkujących rozstrojem zdrowia na okres poniżej 7 dni tj. występku z art. 280§1 k.k. w zw z art. 157§2 k.k. w zw z art. 11§2 k.k. i za to na podstawie art. 280§1 k.k. w zw z art. 11§3 k.k. wymierza mu karę 2 (dwóch) lat i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności,

II.  uznaje oskarżonego R. S. za winnego tego, że w dniu 02 października 2018r. w L. woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z inną nieustaloną osobą, stosując przemoc wobec M. B. (2) polegającą na kopnięciu w/w w tylną część ciała, dokonał zaboru 4 piw marki (...) wartości 13,20 zł tj. występku z art. 280§1 k.k. i za to na podstawie art. 280§1 k.k. wymierza mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności,

III.  na podstawie art. 85§1 k.k. , art. 85a k.k. i art. 86§1 k.k. łączy oskarżonemu R. S. kary pozbawienia wolności orzeczone w pkt I i II wyroku i wymierza mu karę łączną 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

IV.  na podstawie art. 63§1 k.k. zalicza oskarżonemu R. S. na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 14.11.2017r. do dnia 15.11.2017r.

V.  na podstawie art. 46§2 k.k. orzeka od oskarżonego R. S. na rzecz pokrzywdzonego M. B. (1) nawiązkę w kwocie 1.000 zł (jeden tysiąc złotych),

VI.  na podstawie art. 46§2 k.k. orzeka od oskarżonego R. S. na rzecz pokrzywdzonego M. B. (2) nawiązkę w kwocie 500 zł (pięćset złotych),

VII.  na podstawie art. 624§1 k.p.k. i art. 17 ust.1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych w niniejszej sprawie i nie wymierza mu opłaty.

UZASADNIENIE

W dniu 02.10.2017r. M. B. (1) przebywał u H. D., z którym wspólnie spożywał alkohol. Razem wypili około 0,7 l butelki wódki. Po opuszczeniu miejsca zamieszkania H. D., M. B. (1) spotkał pod sklepem (...) w L. na ul. (...), z którym wspólnie wypili po jednym piwie.

Dowód: zeznania świadka M. B. (2) k. 22-23, 55-56, 155v-156v, M. B. (1) k. 2-5, 14-16, 64-66, 121-122v, H. D. k. 131.

Około godziny 23:00, z powodu zamknięcia większości sklepów (...) zaproponował, że dokonają zakupu piwa na stacji (...) znajdującej się koło cmentarza w L.. Po udaniu się na wspomnianą stację zakupili tam 4 piwa. Po dokonaniu zakupów, udali się w stronę osiedla (...) w L.. Idąc od strony (...) w stronę ulicy (...), przechodzili przez park na ulicy (...) w pobliżu przepływającej rzeki. Tam zostali zaatakowani przez dwóch mężczyzn. Jeden z napastników zaatakował M. B. (1). Widząc to M. B. (2) odbiegł na około 100 metrów. Po około 5 minutach, M. B. (2) ujrzał jak jeden z napastników popchnął M. B. (3), który z powodu zamroczenia alkoholowego, stracił równowagę i wpadł do rzeki. Wówczas M. B. (2) podbiegł, złapał go za ubranie i wyciągnął z rzeki. W tym czasie jeden z napastników, zaatakował go od tyłu, kopnął w pośladki. Napastnicy uciekli zabierając zrywkę z zakupionym piwem. Gdy później M. B. (1) sprawdzał swoje rzeczy okazało się, że zniknęła mu kurtka, srebrny łańcuszek, telefon komórkowy oraz portfel. Obaj napadnięci mężczyźni szukali tych rzeczy w okolicy, jednak bez efektu. Później M. B. (2), odprowadził pobitego M. B. (1) do domu, pod bramę budynku w którym M. B. (1) mieszkał.

Dowód: wyjaśnienia oskarżonego R. S. k. 36-38, 120v, zeznania świadka M. B. (2) k. 22-23, 55-56, 155v-156v, K. H. k.156v, T. S. k. 136v, J. S. k. 129v, M. B. (4) k. 130v-131, materiał fotograficzny k. 24, protokół przyjęcia zawiadomienia o przestępstwie k. 2 – 5, karta porady ambulatoryjnej k. 10, 27-28, tablica poglądowa k. 24.

Następnego dnia rodzina M. B. (1) zawiozła go do szpitala i na policję, gdzie zgłoszono przedmiotowe zdarzenie. Ponieważ M. B. (1) niewiele mógł sobie przypomnieć, jego brat M. B. (3) rozpytywał o zdarzenie na własną rękę. Po kilku dniach spotkał M. B. (2), który podał mu szczegóły zdarzenia.

Dowód: wyjaśnienia oskarżonego R. S. k. 36-38, 120v, zeznania świadka M. B. (3) k. 129-130, M. B. (1) k. 2-5, 14-16, 64-66, 121-122v, M. B. (4) k. 130v-131, materiał fotograficzny k. 24, protokół przyjęcia zawiadomienia o przestępstwie k. 2 – 5, karta porady ambulatoryjnej k. 10, 27-28, tablica poglądowa k. 24.

W wyniku przedmiotowego zdarzenia M. B. (1) doznał obrażeń ciała krwiaka okularowego obustronnego, wylewu krwawego podspojówkowego obuocznego, stłuczenia i zadrapania naskórka obu stawów łokciowych oraz stłuczenia głowy i okolicy lędźwiowo – krzyżowej.

Dowód: opinia sądowo-lekarska k. 27, karta porady ambulatoryjnej k. 10, zeznania świadka M. B. (1) k. 2-5, 14-16, 64-66, 121-122v.

Oskarżony R. S. jest osobą niekaraną. Sąsiedzi uważają go za osobę spokojną. Oskarżony pochodzi z rodziny wielodzietnej. Mieszka z rodzicami. Ukończył szkołę podstawową, jednak nie udało mu się ukończyć gimnazjum. W młodości oskarżony często wchodził w konflikt z prawem i nadużywał alkoholu, jednak mimo wielu interwencji, nie było z jego strony zachowań agresywnych. Oskarżony jest na rencie socjalnej, którą przejmuje matka pozostawiając synowi 50 zł, które ten przeznacza głównie na zakup alkoholu. Oskarżony kwalifikuje się jako osoba uzależniona od alkoholu. Oskarżony jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym. Nie wykazuje choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego

Dowód: wyjaśnienia oskarżonego R. S. k. 36-38, 120v, karta karna k. 63, kwestionariusz wywiadu środowiskowego wraz z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności k. 68 – 76, opinia sądowo psychiatryczna k. 81 – 84.

Sąd zważył, co następuje :

Słuchany zarówno w trakcie postępowania przygotowawczego, jak również sądowego oskarżony nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. W złożonych wyjaśnieniach stwierdził, iż krytycznego dnia w godzinach wieczornych przebywał w swoim miejscu zamieszkania. Oświadczył, iż jest podobny do K. H., sugerując, iż to właśnie w/w mógł dopuścić się zarzucanych przestępstw. Wyjaśnienia oskarżonego w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie zasługiwały na uwzględnienie. Zdaniem Sądu orzekającego stanowiły one li tylko nieudolną próbę obrony w/w przed poniesieniem konsekwencji karnych swoich czynów. Sąd w sprawie oparł się na materiale dowodowym w postaci zeznań pokrzywdzonego M. B. (2) i M. B. (1), zeznaniach świadków M. B. (3) i M. B. (4), a także dowodach z dokumentów w postaci protokołu przyjęcia zawiadomienia o przestępstwie, karty porady ambulatoryjnej, tablicy poglądowej, informacji o karalności, kwestionariuszu wywiadu środowiskowego wraz z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności oraz opinii sądowo – psychiatrycznej, protokołu okazania. Chociaż pokrzywdzony M. B. (1) nie potrafił podać szczegółów zdarzenia z uwagi na wypity tego dnia alkohol to jednak M. B. (2) w dokładny sposób zapamiętał szczegóły napadu, jego przebieg, a także fakt, iż napadu dokonał właśnie oskarżony, którego potem rozpoznał, mimo podejmowanych prób zmiany wyglądu poprzez ścięcie włosów i brody, podczas okazania przeprowadzonego w trakcie postępowania przygotowawczego. Jak bowiem zeznał M. B. (2) w dniu 02.10.2017 r. w godzinach wieczornych na ul. (...) w L. spotkał M. B. (1), z którym spożywał alkohol, po czym już po zamknięciu sklepów udał się wspólnie z pokrzywdzonym na stację paliw (...) w L., gdzie mężczyźni zakupili kolejne 4 piwa. Wracając ul. (...) do miejsca zamieszkania nagle zostali zaatakowani przez dwóch mężczyzn, zaś jednym nich okazał się rozpoznany przez świadka M. R. S.. W/w zaczęli kopać oraz bić M. B. (1). Widząc to M. B. (2) oddalił się z miejsca zdarzenia na około 100 m w obawie o swoje życie i zdrowie. Gdy napastnicy przestali atakować pokrzywdzonego M. B. (1) popchnęli go w kierunku przepływającej nieopodal rzeki. W międzyczasie dokonali zaboru na jego szkodę kurtki, łańcuszka srebrnego, telefonu komórkowego marki (...) L. 2. W obawie przed ewentualnym utonięciem znajomego M. B. (2) wrócił na miejsce przestępstwa i podczas wyciągania w/w z koryta rzeki został od tyłu zaatakowany przez jednego z napastników, który po zadaniu mu kopniaka w tylną część ciała dokonał zaboru posiadanych przez niego 4 piw zakupionych na wspomnianej wyżej stacji paliw.

M. B. (2) tej treści zeznanie kilkukrotnie potwierdzał, również słuchany w trakcie rozprawy sądowej. Bez wątpliwości również wskazywał na oskarżonego jako sprawcę opisanych w akcie oskarżenia występków. Dodał także, iż w przeszłości nie miał zatargów z oskarżonym, a znają się z uwagi na wspólne zamieszkiwanie w L.. Zdaniem Sądu zeznania w/w miały dla sprawy diametralne i zasadnicze znaczenie. Stanowiły również główny oraz bezpośredni dowód popełnienia przez R. S. czynów.

Świadek M. B. (3) oraz świadek M. B. (4) składając zeznania potwierdzili w jakim stanie pokrzywdzony M. B. (1) wrócił do domu. Nadto to świadek M. B. (3) zdołał dotrzeć do drugiego z pokrzywdzonych M. B. (2), od którego dowiedział się o szczegółach zdarzenia, które zostały opisane w dokumencie przyjęcia zawiadomienia o przestępstwie.

Sąd nie dał wiary zeznaniom rodziców oskarżonego – T. i J. S., jako że ograniczyły się jedynie do zaprzeczania zarzutom stawianym oskarżonemu oraz wynikały z chęci uchronienia syna przed odpowiedzialnością karną.

Sąd uznał, że zeznania K. H. nie mają zasadniczego znaczenia dla sprawy albowiem świadek ten nie był obecny w dniu napadu w miejscu gdzie go dokonano. A także co istotne w/w zaprzeczył, aby to on był ewentualnym sprawcą popełnionych przestępstw.

Z dowodu w postaci dokumentu karty porady ambulatoryjnej wynikało, iż na skutek wyniku przedmiotowego zdarzenia M. B. (1) doznał obrażeń ciała krwiaka okularowego obustronnego, wylewu krwawego podspojówkowego obuocznego, stłuczenia i zadrapania naskórka obu stawów łokciowych oraz stłuczenia głowy i okolicy lędźwiowo – krzyżowej. Z dowodu tego wynikało też, iż urazy te były wynikiem pobicia.

Z dowodu w postaci kwestionariusza wywiadu środowiskowego wraz z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności wynikało, iż w młodości oskarżony często wchodził w konflikt z prawem i nadużywał alkoholu, jednak mimo wielu interwencji, nie było z jego strony zachowań agresywnych, a także to, iż kwalifikuje się jako osoba uzależniona od alkoholu. Z opinii sądowo – psychiatrycznej wynika, iż jest on osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym. Nie wykazuje choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego, tak więc może odpowiadać za swoje czyny. W świetle tak zgromadzonego materiału dowodowego wina i sprawstwo oskarżonego R. S. nie budzą wątpliwości.

R. S. w dniu 02 października 2017r. w L. woj. (...), działając z zamiarem bezpośrednim oraz wspólnie i w porozumieniu z inną nieustaloną osobą, stosując przemoc wobec M. B. (1) polegającą na zadawaniu mu uderzeń pięścią w głowę oraz inne części ciała, doprowadził go do stanu bezbronności, a następnie dokonał zaboru należącego do w/w mienia w postaci srebrnego łańcuszka wartości 528 zł, telefonu komórkowego marki (...) wartości 150 zł, kurtki granatowej wartości 140 zł, przy czym na skutek tego zdarzenia M. B. (1) doznał obrażeń ciała w postaci krwiaka okularowego obustronnego, wylewu krwawego podspojówkowego obuocznego, stłuczenia i zadrapania naskórka obu stawów łokciowych oraz stłuczenia głowy i okolicy lędźwiowo-krzyżowej, skutkujących rozstrojem zdrowia na okres poniżej 7 dni. Swoim zachowaniem wyczerpał ustawowe znamiona czynu zabronionego opisanego w treści art. 280§1 k.k. w zw z art. 157§2 k.k. w zw z art. 11§2 k.k.

Nadto R. S. 02 października 2018r. w L. woj. (...), działając z zamiarem bezpośrednim oraz wspólnie i w porozumieniu z inną nieustaloną osobą, stosując przemoc wobec M. B. (2) polegającą na kopnięciu w/w w tylną część ciała, dokonał zaboru 4 piw marki (...)wartości 13,20 zł. Swoim zachowaniem wyczerpał ustawowe znamiona czynu zabronionego opisanego w treści art. 280§1 k.k.

W myśl art. 280. § 1 k.k. Kto kradnie, używając przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. Przy przestępstwie rozboju przedmiot ochrony jest złożony. Bliższym (rodzajowym) przedmiotem ochrony jest mienie, zaś dalszym życie i zdrowie człowieka. Rozbój jest przestępstwem, które charakteryzuje się podwójną kierunkowością działania sprawcy. Z jednej strony sprawca działa w celu przywłaszczenia mienia, a chcąc ten cel osiągnąć, stosuje określone w art. 280 k.k. środki, zmierzające przez sparaliżowanie woli ofiary do zaboru mienia znajdującego się w jej posiadaniu. Z tego też względu użycie tych środków musi bądź poprzedzać zabór mienia, bądź też nastąpić jednocześnie z nim. Przemoc należy interpretować jako fizyczne i bezpośrednie oddziaływanie na człowieka, ukierunkowane na przełamanie lub uniemożliwienie oporu, a więc analogicznie do art. 191 § 1 k.k. (A. Marek, kom. do art. 280 k.k. (w:) A. Marek, Kodeks karny..., LEX/el. 2010). Powszechna praktyka sądowa przyjmuje, że już naruszenie nietykalności cielesnej może być uznane za użycie przemocy wobec osoby, o ile jest odpowiednio ukierunkowane i stanowi sposób objęcia przez sprawcę władztwa nad rzeczą, a ma większy od minimalnego stopień intensywności i dolegliwości wobec osoby (np. szarpanie za odzież, kopnięcie, wykręcenie ucha, szarpnięcie za włosy, uderzenie w twarz lub brzuch) (wyrok SA w Krakowie z dnia 27 kwietnia 2009 r., II AKa 38/09, KZS 2009, z. 10, poz. 42; wyrok SA w Poznaniu z dnia 19 grudnia 2012 r., II AKa 273/12, LEX nr 1264425). Użycie przemocy ograniczone zostało tylko do osoby. Oznacza to, że poza zakresem penalizacji znajduje się oddziaływanie na rzecz celem wywołania u pokrzywdzonego określonej reakcji, tzn. wydania mienia (wyrok SN z dnia 16 lipca 2002, III KKN 329/01, Prok. i Pr.-wkł. 2003, nr 1, poz. 9; S. Łagodziński, Przestępstwa rozbójnicze - wybrane zagadnienia, Prok. i Pr. 1999, nr 11-12, s. 72 i n.). "Doprowadzenie do stanu bezbronności" polega na podjęciu przez napastnika takich zachowań, które nie będąc ani użyciem przemocy, ani groźbą jej natychmiastowego użycia, jak również nie doprowadzając pokrzywdzonego do stanu nieprzytomności, skutecznie pozbawiają go jednak możliwości podjęcia działań skierowanych przeciwko zaborowi mienia (postanowienie SA w Krakowie z dnia 26 marca 1991 r., II AKz 9/91, KZS 1991, z. 4, poz. 14). Przez stan bezbronności należy rozumieć nie sam brak chęci stawiania oporu, lecz tylko taką sytuację, w której świadoma rzeczywistości ofiara nie ma fizycznej możności stawiania oporu wskutek braku sił (np. obezwładnienie ofiary przez zastosowanie środków farmakologicznych) lub braku swobody ruchów (np. związanie) (wyrok SN z dnia 17 lutego 1975 r., II KR 285/74, OSNKW 1975, nr 7, poz. 89). Stan bezbronności to zatem sytuacja, w której sprawca przez zachowanie niepolegające na zastosowaniu przemocy fizycznej lub psychicznej wpływa na pokrzywdzonego w taki sposób, że pozbawia go możliwości przeciwdziałania zaborowi rzeczy (wyrok SA w Katowicach z dnia 28 listopada 2002 r., II AKa 420/02, KZS 2003, z. 4, poz. 60). Stan bezbronności może być wynikiem konkretnego układu okoliczności faktycznych, np. posiadanie przez sprawcę niebezpiecznego narzędzia sprawia, że ofiara pozbawiona jest fizycznych i psychicznych możliwości przeciwdziałania zaborowi rzeczy lub też że możliwość takiego przeciwdziałania jest znacznie ograniczona. Okazanie niebezpiecznego narzędzia może być więc uznane za doprowadzenie do stanu bezbronności, jeżeli wywołało to u pokrzywdzonego odczucie tak wielkiego zagrożenia, że zaniechał wszelkiego oporu, poddając się całkowicie woli sprawcy (wyrok SA we Wrocławiu z dnia 5 kwietnia 2012 r., II AKa 80/12, LEX nr 1143444). Użycie w art. 280 § 1 k.k. sformułowania "doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności" sprawia, że znamiona tej postaci rozboju wypełniane są jedynie wówczas, gdy któryś z tych stanów jest efektem działań sprawcy, a nie okoliczności istniejących od niego niezależnie, takich jak np.: nietrzeźwość pokrzywdzonego, jego bardzo młody albo podeszły wiek czy też ułomność fizyczna bądź psychiczna (wyrok SA w Katowicach z dnia 7 kwietnia 1994 r., II AKr 67/94, OSA 1994, z. 11-12, poz. 60; wyrok SN z dnia 5 lipca 1984 r., II KR 134/84, OSNKW 1985, nr 3-4, poz. 22; wyrok SN z dnia 26 listopada 1980 r., Rw 410/80, OSNKW 1981, nr 3, poz. 14).

Wobec należało przyjąć, iż oskarżony dopuścił się popełnienia zarzuconych mu czynów.

Wymierzając karę, Sąd wziął pod uwagę dotychczasową niekaralność oskarżonego jako okoliczność łagodzącą. Niemniej jednak wziął też pod uwagę znaczny stopień winy i społecznej szkodliwości czynów jakich dopuścił się R. S.. A w szczególności z jaką agresją działał oraz pobudki i motywy zasługujące na szczególne potępienie. Dlatego też wymierzył w/w kary za oba czyny w wysokościach podanych w wyroku. Na podstawie 85 § 1 kk oraz 86 § 1 i 2 kk połączył je, orzekając karę łączną.

Ponieważ oskarżony był w okresie od 14.11.2017 r., do 15.11.2017 r., pozbawiony wolności, Sąd na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył ten okres na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności. W myśl utrwalonych poglądów przedstawicieli doktryny i judykatury rzeczywiste pozbawienie wolności to: zatrzymanie, tymczasowe aresztowanie, pobyt w placówce służby zdrowia na obserwacji psychiatrycznej, internowanie, a w przypadku nieletnich pobyt w schronisku dla nieletnich (zob. np. post. SA w Krakowie z 20.5.2008 r., II AKz 236/08, Prok. i Pr. – wkł. 2009, Nr 1, poz. 31).

Ponieważ naprawienie szkody wyrządzonej przez oskarżonego pokrzywdzonym było znacznie utrudnione, Sąd na podstawie 46 § 2 k.k. orzekł od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonych nawiązkę w wysokości podanej w wyroku.

Uwzględniając sytuację majątkową oskarżonego, w szczególności niskie dochody, Sąd na podstawie art 627 kpk i art 17 ust 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych, zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych w niniejszej sprawie i nie wymierzył mu opłaty.