Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 października 2015 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział XIII Cywilny Rodzinny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Agata Kotuła

Sędziowie: SSO Violetta Kossowska- Czinar

SSR del. Anna Hutyrczak

Protokolant: Marta Anzorge

po rozpoznaniu w dniu 7 października 2015 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa małoletniego F. K. reprezentowanego przez przedstawicielkę ustawową D. J.

przeciwko R. S.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Krzyków we Wrocławiu z dnia 23 kwietnia 2015 r. sygn. akt III RC 86/15;

I.  zmienia częściowo zaskarżony wyrok w pkt I, II i III w ten sposób, że alimenty określone pkt I obniża do kwoty po 700 zł (siedemset złotych) miesięcznie, nie naruszając dalszych postanowień pkt I, opłatę sądową na rzecz Skarbu Państwa ustala na kwotę 120 zł, zaś koszty procesu należne powodowi od pozwanego ustala na kwotę 400 zł;

II.  w pozostałej części apelację oddala;

III.  koszty procesu poniesione przez strony w postępowaniu odwoławczym wzajemnie znosi.

/Anna Hutyrczak/ /Agata Kotuła/ /Violetta Kossowska- Czinar/

sygn. akt XIII Ca 273/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2015 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków w pkt I zasądził od pozwanego R. S. tytułem podwyższonych alimentów na rzecz małoletniego F. K. kwotę 800 zł miesięcznie, poczynając od 12 lutego 2015 r., płatne do dnia 10-go każdego miesiąca z góry, z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, do rąk ustawowej przedstawicielki małoletniego powoda D. J., w miejsce alimentów zasądzonych wyrokiem tamtejszego Sądu z 12 marca 2012 r. w sprawie IIIRC 46/12, zmienionym wyrokiem S. O. we Wrocławiu z dnia 20 czerwca 2012 r. w sprawie sygn..akt XIIICa 168/12 w kwocie 500 zł miesięcznie, w pkt II zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 180 zł tytułem opłaty od pozwu, w pkt III zasądził od pozwanego na rzecz powoda 600 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w pkt IV wyrokowi w pkt I nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Sąd Rejonowy swoje rozstrzygnięcie oparł na następujących ustaleniach faktycznych:

Małoletni powód urodzony (...) pochodzi z nieformalnego związku pozwanego z D. J.. Wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków z dnia 12 marca 2012 r., zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 20 czerwca 2012 r. zasądzono od pozwanego na rzecz małoletniego powoda alimenty w kwocie 500 zł miesięcznie. Zakres usprawiedliwionych potrzeb małoletniego oceniono w tym czasie na kwotę 1000 zł miesięcznie. Do tych kosztów nie zostały zaliczone wydatki związane z uczęszczaniem małoletniego do prywatnego przedszkola. Małoletni miał wówczas 2 lata i 5 miesięcy. Na koszty jego utrzymania składały się koszty wyżywienia-200 zł, zakupu odzieży i obuwia-100 zł, środków higienicznych – 20 zł, zabawek i książek – 50 zł, leczenia – 50 zł. Małoletni uczęszczał do przedszkola prywatnego, za które odpłatność wynosiła średnio 760 zł. Na dojazdy do przedszkola matka małoletniego wydatkowała 100 zł miesięcznie. Małoletni zamieszkiwał wraz z matką, a odpłatność za mieszkanie wynosiła średnio 660 zł miesięcznie. Ponadto matka małoletniego spłacała kredyt zaciągnięty na zakup lokalu mieszkalnego, który spłacała w ratach po 920 zł miesięcznie. D. J. pracowała na stanowisku inżyniera ds. logistyki w (...) firmie (...) i uzyskiwała wynagrodzenie w kwocie 1459,48 zł netto miesięcznie.

Pozwany był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na stanowisku pracownika logistyczno-magazynowego z wynagrodzeniem 2150 zł netto miesięcznie. Zamieszkiwał w mieszkaniu swoich rodziców i nie ponosił z tego tytułu opłat. Był właścicielem kawalerki we W., która była przedmiotem najmu. Z tego tytułu uzyskiwał dochód w kwocie 900 zł miesięcznie. Ponadto był właścicielem kilkunastoletniego samochodu osobowego m-ki M. oraz spłacał kredyt za zakup netbooka za kwotę 2469 zł.

Obecnie małoletni ma 5 lat, nadal uczęszcza do prywatnego przedszkola, za które opłata wynosi 600 zł. Dodatkowo opłata za wyżywienie wynosi 330 zł. Małoletni korzysta z szeregu zajęć dodatkowych, takich jak: taniec (15 zł), zajęcia logopedyczne ( 120 zł), piłka nożna (45 zł), tenis (30 zł) miesięcznie oraz logorytmika (200 zł rocznie). Ponadto do kosztów utrzymania dziecka zaliczono koszty: wyżywienia-300 zł, odzieży i obuwia -200-250 zł, rozrywki – 50 zł, środków czystości – 50 zł, leczenia z powodu alergii – 60-70 zł. Wyjazd wakacyjny małoletniego kosztuje 1000 zł. Matka małoletniego pracuje w tym samym miejscu pracy i uzyskuje wynagrodzenie w kwocie 1500 zł netto miesięcznie. Uzyskuje od rodziców pomoc finansowa w kwocie do 500 zł miesięcznie. D. J. pozostaje w związku małżeńskim, z którego urodził się syn S. J.. Z tego powodu matka małoletniego pozostaje na urlopie macierzyńskim. Jej mąż M. J. uzyskuje dochód z tytułu wynagrodzenia oraz najmu lokalu użytkowego w łącznej kwocie 3450 zł miesięcznie. Rodzina ponosi opłaty mieszkaniowe w kwocie ok.800 zł miesięcznie. Matka małoletniego nadal spłaca kredyt mieszkaniowy w ratach po 1200 zł miesięcznie. Małżonkowie J. utrzymują dwa samochody, co stanowi łączny koszt 1000 zł miesięcznie.

Pozwany również kontynuuje zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy i jego zarobki wzrosły o 300 zł miesięcznie. Nadal wynajmuje kawalerkę z czego uzyskuje 750 zł miesięcznie dochodu po odliczeniu opłat i czynszu. Pozwany mieszka obecnie ze swoją partnerką i jej dwiema córkami w K. w mieszkaniu partnerki. Partycypuje w kosztach utrzymania tego mieszkania kwotą 250 zł miesięcznie oraz spłaca połowę raty kredytu za ten lokal kwotą 600 zł miesięcznie. Na paliwo i inne koszty utrzymania samochodu wydatkuje kwotę 500 zł miesięcznie. Partnerka pozwanego A. L. uzyskuje wynagrodzenie w kwocie 5000 zł miesięcznie oraz egzekwuje alimenty na rzecz swoich dzieci w kwocie 600-800 zł miesięcznie. Pozwany ma obecnie ustalone kontakty z synem w co drugi weekend od godz.17.00 w piątek do godziny 19.00 we wtorek. Małoletni spędza u ojca łącznie 10 dni w miesiącu. W tym czasie pozwany utrzymuje syna, zapewnia mu rozrywkę, wyjazdy rekreacyjne.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy dokonując wykładni art. 138 kro uznał, że od czasu ostatniego orzeczenia nastąpiła zmiana w zakresie usprawiedliwionych potrzeb małoletniego, które wzrosły i należy je oszacować na poziomie 1400-1600 zł miesięcznie, tj o 400-600 zł wyższym niż w 2012 r. Sąd Rejonowy nie uwzględnił wydatków związanych z uczęszczaniem małoletniego do przedszkola prywatnego gdyż matka małoletniego nie wykazała aby podejmowała próbę umieszczenia małoletniego w przedszkolu publicznym. Sąd uwzględnił jedynie koszty wyżywienia dziecka w przedszkolu w kwocie 150 zł miesięcznie. W ocenie Sądu Rejonowego wzrosły koszty wyżywienia dziecka w domu do 300 zł, tj o 100 zł, zakupu odzieży ze 100 zł na 150 zł oraz zakupu środków czystości o 30 zł. Ponadto obecnie małoletni korzysta z szeregu zajęć dodatkowych, których koszt wynosi 250 zł miesięcznie. Wzrosły również koszty leczenia dziecka związane z alergią o ok. 70 zł miesięcznie. Zdaniem Sądu Rejonowego o ile sytuacja materialna rodziców małoletniego nie zmieniła się w sposób istotny, gdyż pracują u tych samych pracodawców i uzyskują zbliżone do poprzednich dochody, to możliwości płatnicze D. K. zmniejszyły się. Matka małoletniego powoda w 2014 r. urodziła kolejne dziecko, co kreuje po jej stronie obowiązek alimentacyjny wobec drugiego dziecka. Z tych względów w ocenie Sądu Rejonowego pozwany winien uczestniczyć kwotą 800 zł w zwiększonych kosztach podstawowych potrzeb syna, jakimi są mieszkanie, wyżywienie, leczenie, edukacja.

Apelację od powyższego orzeczenia złożył pozwany. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

-naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść orzeczenia, tj przepisu art. 233 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, tzn. brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego przy ustalaniu uzasadnionych potrzeb małoletniego powoda oraz danie wiary dowodom powołanym przez powoda, a dotyczącym kosztów utrzymania małoletniego oraz sytuacji finansowej matki chłopca, podczas gdy racjonalna analiza materiału dowodowego powinna prowadzić do odmiennych wniosków;

- naruszenie przepisów prawa materialnego, a to przepisu art. 135 § 1 kro poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie i przyjęcie, że kwota zasądzona tytułem świadczenia alimentacyjnego na rzecz małoletniego syna pozwanego koresponduje z możliwościami majątkowymi zobowiązanego, podczas gdy analiza materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że dochody pozwanego nie pozwalają na to by łożył na syna w takim zakresie, przepisu art. 135 § 2 kro poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy pozwany bierze czynny udział w procesie wychowania i kształcenia syna oraz czynienia szeroko pojętego starania o jego należyty rozwój.

Wskazując na powyższe pozwany wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości,

- zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania sądowego przed Sądem II instancji w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwany podniósł, że Sąd I instancji dowolnie ocenił materiał dowodowy sprawy, w sposób ogólnikowy przedstawił wyliczenia kosztów utrzymania powoda, przez co suma tych kosztów w kwocie 1400-1600 zł została zawyżona. Pozwany wskazał, że fakt wzrostu jego wynagrodzenia jest naturalnym wzrostem płac związanym z szeroko pojętymi czynnikami gospodarczymi i w istocie nie ma nic wspólnego z poprawą jego możliwości zarobkowych. Ponadto Sąd winien wziąć pod uwagę fakt osobistych starań pozwanego w wychowanie małoletniego powoda w kontekście znacznie większych kontaktów w stosunku do tych z 2012 r.

Sąd Okręgowy uzupełnił postępowanie dowodowe w postępowaniu odwoławczym i na podstawie umowy zawartej przez matkę powoda z Gminą W.- Zespołem Szkolno-Przedszkolnym nr (...) ustalił, iż małoletni powód w roku szkolnym 2015-2016 będzie uczęszczał do w/w placówki, a matka małoletniego będzie uiszczać opłatę w kwocie 147 zł miesięcznie. Jednorazowe opłaty za książki, fundusz grupowy i ubezpieczenie wyniosły 289 zł. Małoletni powód uczęszcza na zajęcia dodatkowe w Akademii (...) gdzie odpłatność za październik 2015 r. łącznie z wpisowym wyniosła 290 zł.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego w części zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy przeprowadził wnikliwe postępowanie dowodowe i na jego podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy przyjmuje za własną podstawę rozstrzygnięcia.

Sąd Rejonowy powołał właściwe przepisy prawa i przeprowadził ich prawidłową wykładnię. Ostateczną ocenę materiału dowodowego i wnioski Sądu Rejonowego w zakresie rozstrzygnięcia w przedmiocie żądania należało jednak zweryfikować.

Trafnie skarżący wskazał, że Sąd I instancji błędnie ustalił wysokość usprawiedliwionych potrzeb małoletniego. Za sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego należy uznać, że pięcioletnie dziecko, które poza śniadaniem, dwudaniowym obiadem i podwieczorkiem w przedszkolu zjada w domu jeszcze 3-4 posiłki, w tym dwie kolacje (zeznania przedstawicielki ustawowej powoda, k. 364), które kosztują 300 zł, podczas gdy jak wskazano w pozwie (k. 10) za zakup żywności dla czteroosobowej rodziny (w tym dwojga dorosłych osób) przedstawicielka ustawowa powoda ponosi łączne wydatki w kwocie pomiędzy 650 a 1000 zł miesięcznie, tj. średnio 800 zł miesięcznie. Trudno w tej sytuacji uznać, że na wyżywienie powoda przeznaczona jest prawie połowa tej kwoty, zwłaszcza, że jak wskazano, ma on zapewnione wyżywienie w przedszkolu, który to wydatek (150 zł) został uwzględniony przy ustalaniu zakresu jego usprawiedliwionych potrzeb. Również w postępowaniu odwoławczym ustalona została zbliżona kwota. Mając zatem na uwadze, iż w poprzednim orzeczeniu o alimentach należnych od pozwanego jako kwotę wydatków na pozostałe wyżywienie przyjęto 200 zł uznać należało, że w tym zakresie nie nastąpił wzrost potrzeb małoletniego. Słusznie natomiast, ze względu na dorastanie dziecka, Sąd I instancji przyjął, że wzrosły jego potrzeby w zakresie konieczności zakupu odzieży i obuwia – o 50 zł, środków czystości – o 30-40 zł, leków na alergię – 60-70 zł, zajęć dodatkowych– 250 zł. Wskazać jednocześnie należy, że jakkolwiek w chwili orzekania we wcześniejszej sprawie o alimenty koszt utrzymania mieszkania ponoszony przez przedstawicielkę ustawową powoda wynosił 660 zł a obecnie wynosi 880, tak jednak w związku z urodzinami kolejnego syna w 2014 r. koszt ten dzieli się na 4 osoby, a nie 3 jak poprzednio, wobec czego i w tym zakresie nie nastąpił wzrost usprawiedliwionych potrzeb małoletniego powoda. Tym samym uznać należało, że obecnie usprawiedliwione potrzeby powoda nie przekraczają kwoty 1400 zł miesięcznie wliczając również kwotę ok.30 zł średnio miesięcznie z tytułu kosztów edukacji małoletniego. Mając na uwadze, iż wobec uregulowania kontaktów pozwanego z małoletnim powodem w taki sposób, że syn przebywa u ojca średnio przez 10 dni w miesiącu, podczas których pozwany ponosi koszty wyżywienia powoda w kwocie nie mniejszej niż 100 zł miesięcznie, rozrywek oraz inne bieżące wydatki, a także zajmuje się jego wychowaniem przez 1/3 miesiąca, nie sposób uznać, że zakres świadczeń alimentacyjnych pozwanego względem powoda powinien przekraczać kwotę 700 zł miesięcznie. Wskazać bowiem należy, że przyjęta kwota 1400 zł zawiera w sobie już wszelkie wydatki niezbędne dla zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małoletniego, w tym zarówno te, które ponosi matka powoda, jak i pozwany. Nie można bowiem twierdzić, że zwiększone koszty utrzymania dziecka ponosi tylko matka, a ojciec dziecka nie ponosi zwiększonych wydatków skoro jego kontakty z synem zwiększyły się od czasu poprzedniej sprawy o alimenty z 8 godzin do 10 dni średnio w miesiącu. Co więcej pozwany ponosi też koszty dojazdów na spotkania z dzieckiem, co wobec dużej odległości miejsc zamieszkania wymaga przeznaczenia na ten cel odpowiednich środków finansowych ze strony pozwanego.

Wbrew zarzutom apelacji należy jednak uznać, że możliwości zarobkowe pozwanego od czasu ustalenia poprzedniej wysokości alimentów uległy zwiększeniu przynajmniej o kwotę 300 zł miesięcznie, co wynika z zaświadczeń przedłożonych do akt sprawy, które nie były kwestionowane.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone orzeczenie i na podstawie art.386 § 1 kpc orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku. O kosztach postępowania przed Sądem I instancji orzeczono na podstawie w/w przepisu w zw. z art.397§ 2 kpc w zw. z art.100 kpc w zw. z art.113 ust 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2005,Nr 167,poz.1398 zw zm.) a w pozostałej części na podstawie art. 385 kpc apelację pozwanego oddalił w punkcie II orzeczenia jako bezzasadną. Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego oparto na podstawie art.100 kpc w zw. z art.391§1kpc.