Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 czerwca 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Marta Szerel

Sędziowie: SA Ewa Kaniok (spr.)

SA Bogdan Świerczakowski

Protokolant: Małgorzata Szmit

po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. Ł. (1)

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 16 stycznia 2017 r., sygn. akt IV C 80/16

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od J. Ł. (1) na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 5.400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

Ewa Kaniok Marta Szerel Bogdan Świerczakowski

Sygn. akt V ACa 1274/17

UZASADNIENIE

J. Ł. (1) pozwem z 26 stycznia 2016 roku skierowanym przeciwko (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wniósł o ustalenie, że umowa sprzedaży z 13 kwietnia 2015 r. nr (...), której przedmiotem była sprzedaż samochodu osobowego marki J. (...) rok produkcji 2007 nr nadwozia (...), nr rej (...), jest nieważna; ustalenie, że umowa najmu nr (...) (...), w/w samochodu osobowego zawarta 15 kwietnia 2015 r. pomiędzy powodem jako najemcą a pozwanym jako wynajmującym, jest nieważna; ustalenie, że umowa przedwstępna sprzedaży nr (...) tego samochodu zawarta 15 kwietnia 2015 r. pomiędzy powodem jako kupującym a pozwanym jako sprzedającym, jest nieważna; ustalenie, że strony postępowania 15 kwietnia 2015 r. zawarły umowę pożyczki, na mocy której pozwany przekazał powodowi kwotę 11.806, 26 zł, zaś powód zobowiązał się do zwrotu kwoty 47.053,30 zł; ustalenie, że umowa pożyczki zawarta pomiędzy stronami postępowania 15 kwietnia 2015 r. jest nieważna w zakresie w jakim przewiduje zwrot przez powoda kwot wyższych niż wartość odsetek maksymalnych; nakazanie pozwanej spółce, by wydała powodowi weksel własny wystawiony przez powoda, stanowiący zabezpieczenie umowy najmu nr (...), zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Z uzasadnienia pozwu wynika, że powód zawarł z pozwanym łącznie trzy umowy: 13 kwietnia 2015 r. umowę sprzedaży i 15 kwietnia 2013 r. dwie umowy, tj. najmu i przedwstępnej sprzedaży. Przedmiotem tych umów był samochód osobowy marki J. (...) rok prod. 2007. Powód był wówczas w trudnej sytuacji finansowej, wywołanej wykrytą u jego syna chorobą nowotworową i brakiem dochodu ze spółki w której był wspólnikiem. W efekcie podpisania tych umów otrzymał od pozwanego kwotę 11.806,28 zł a zwrócić miał 47.053,30 zł. Zdaniem powoda, do zawarcia w/w umów doszło dla pozoru, w celu ukrycia umowy pożyczki i obejścia w ten sposób przepisów o zakazie lichwy. Poza tym zastrzeżone w umowie pożyczki, odsetki przekraczały wartość odsetek maksymalnych, co czyni te postanowienia nieważnymi. Uzasadniając roszczenie o wydanie weksla wskazał, że w następstwie żądania ustalenia nieważności umowy najmu samochodu przestała istnieć causa sporządzenia weksla własnego przez powoda i dokument ten powinien zostać zwrócony.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu. Podniosła zarzut braku legitymacji czynnej powoda, wskazując, że nie zawierała umów z powodem, lecz ze spółką (...) Sp. Jawna, która była reprezentowana jednoosobowo przez powoda, co wynika z treści umów. Dodatkowo z karty pojazdu i umowy kupna sprzedaży z 13 czerwca 2013 r. wynika, że w dacie podpisania umowy sprzedaży z dnia 13 kwietnia 2015r. samochód był własnością spółki jawnej. Poza tym umowy objęte sporem nie zostały zawarte dla pozoru.

Wyrokiem z dnia 16 stycznia 2017 r., sprostowanym postanowieniem z dnia 16 stycznia 2017 r., Sąd Okręgowy w Warszawie w punkcie pierwszym oddalił powództwo; w punkcie drugim kosztami postępowania obciążył powoda; w punkcie trzecim zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 7.200 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił, że J. Ł. (1) od lat 90-tych prowadził działalność gospodarczą, był m.in. członkiem zarządu w spółce (...) Sp. z o.o. oraz wspólnikiem w spółce (...) Sp. z o.o., a także wspólnie z żoną J. Ł. (2) założył spółkę (...). J. z siedzibą w W..

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zajmowała się działalnością gospodarczą, która polegała na zakupie od klientów samochodów, a następnie ich wynajmie, ewentualnie po zakończeniu umowy najmu oferowała klientowi wykup jego auta.

Spółka (...). J. w dniu 13 czerwca 2016r. nabyła na własność samochód osobowy marki J. (...) rok produkcji 2007 nr nadwozia (...) nr rej. (...) od S. S. za kwotę 38.000 zł.

W dniu 13 kwietnia 2015r. spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zawarła ze spółką (...) Sp. Jawna w W. umowę sprzedaży nr (...) w/w samochodu osobowego, na mocy której pozwany - jako kupujący - nabył od spółki (...) (...), własność samochodu za kwotę 22.360,50 zł brutto. W momencie zawierania umowy spółka (...) Sp. Jawna była reprezentowana jednoosobowo przez wspólnika J. Ł. (1).

Na umowie tej znalazły się pieczęcie spółki w prawnym górny rogu i na dole przy podpisie powoda. Z § 4 pkt 3 umowy, wynika, że sprzedający wydał przedmiot sprzedaży kupującemu, potwierdzając jednocześnie otrzymanie ustalonej ceny sprzedaży a kupujący oświadczył, że otrzymał przedmiot sprzedaży. Po podpisaniu umowy sprzedaży samochód został przerejestrowany na nowego właściciela – tj. spółkę pozwaną.

Następnie 15 kwietnia 2015r. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zawarła ze spółką (...) Sp. Jawna umowę najmu w/w samochodu nr (...), na czas określony od dnia 15 kwietnia 2015r. do dnia 14 kwietnia 2016r. Spółka (...) jako najemca zobowiązana była do uiszczania czynszu w wysokości netto 1.237,55 zł miesięcznie, powiększonego o obowiązującą stawkę podatku VAT za każdy miesiąc najmu, jak również do zapłaty kwoty 2.469,71 zł z tytułu kosztów przygotowania pojazdu do najmu (§ 4 pkt 2 i 3). Strony ustaliły, że zapłata czynszu za poszczególne okresy miesięczne następować będzie z góry, według harmonogramu stanowiącego załącznik nr 4 do umowy (pierwsza rata miała być płatna 14 kwietnia 2014r. a ostatnia 15 marca 2016r., wysokość raty wraz z podatkiem to 1.522,19 zł). Wynajmujący miał wystawić fakturę pro forma na cały okres najmu, z wyłączeniem pierwszego okresu, z terminami płatności zgodnie z datami płatności ustalonymi w umowie. Po zapłacie przez najemcę za dany okres, wynajmując miał wystawić stosowną fakturę VAT i przesłać ją do najemcy. Za pierwszy okres najmu wynajmujący miał wystawić fakturę VAT z datą płatności w dniu jej wystawienia. Z kolei brak zapłaty czynszu najmu w terminach upoważniał wynajmującego do naliczania odsetek umownych w maksymalnej wysokości dopuszczonej prawem. W przypadku opóźnienia najemcy w płatności czynszu dłuższej niż 10 dni, wynajmujący miał wyznaczyć najemcy dodatkowy termin do zapłaty nie krótszy niż 7 dni. Po upływie wyznaczonego, terminu wynajmujący uprawniony był do wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym (§ 4 pkt 8).

Koszty przygotowania pojazdu do umowy najmu w kwocie 2.469,71 powiększone o podatek VAT zostały wpłacone przez (...) Ł. (...) na konto pozwanego. Faktury wystawione tytułem czynszu za najem również były skierowane do (...) Ł. (...) Tytułem zabezpieczenia ewentualnych zobowiązań wynikających z umowy najmu najemca miał obowiązek wpłacić wynajmującemu kaucję w wysokości wartości czynszu za 1 miesiąc, a oprócz tego wystawić na rzecz wynajmującego weksel własny in blanco. Do weksla strony umowy miały sporządzić deklarację wekslową upoważniającą wynajmującego do wypełnienia weksla po spełnieniu warunków przewidzianych w deklaracji wekslowej. (...) (...) (...) wpłaciła na konto pozwanego wymaganą kaucję. Powód działając w imieniu własnym podpisał deklarację wekslową i weksel in blanco.

W załączniku nr 5 do umowy strony przyjęły, że wszelkie powiadomienia, oświadczenia, wezwania oraz inna korespondencja związana z wykonywaniem umowy oraz oświadczenia dotyczące jej rozwiązania miały być wysyłane na adres spółki (...) (...)w W. ul. (...).

Dnia 15 kwietnia 2015 r. pomiędzy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. jako sprzedającym i (...) Sp. Jawna jako kupującym, została zawarta umowa przedwstępna sprzedaży w/w samochodu, nr (...), na mocy której strony zobowiązały się do zawarcia umowy sprzedaży w/w pojazdu za cenę 22.360,50 zł brutto w terminie do dnia 14.04.2016 r., po pisemnym wezwaniu jednej ze stron umowy. Spółka (...). J. zapłaciła, zgodnie z § 4 pkt 1 umowy przedwstępnej zadatek w wysokości 4.472,10 zł brutto na konto pozwanego.

Po podpisaniu w imieniu spółki tych umów powód dowiedział się, że u jego syna J. Ł. (3) wykryto chorobę nowotworową skóry, tzw. czerniaka złośliwego. 17 maja 2015 r. skierowano jego syna na konsultację do poradni dermatologicznej. 18 maja 2015 r. powód uzyskał informację z (...) Instytutu im. (...) w W. o stanie zdrowia syna w związku z konsultacją patomorfologiczną.

3 grudnia 2015 r. pełnomocnik powoda wystosował do pozwanej spółki pismo, w którym wskazał, że umowy sprzedaży, najmu, przedwstępnej sprzedaży samochodu są nieważne, gdyż zostały zawarte dla pozoru w celu ukrycia umowy pożyczki kwoty 11.806,28 zł, w której narzucono niedopuszczalne wysokie odsetki. Jednocześnie powód wysłał projekt porozumienia celem ugodowego załatwienia sporu.

W piśmie z dnia 8 stycznia 2016r. pozwana spółka powiadomiła pełnomocnika powoda, że nie widzi możliwości podpisania porozumienia.

Sąd Okręgowy uznał, że zarzut braku legitymacji czynnej powoda zgłoszony przez pozwanego jest słuszny. Z dołączonych do akt trzech umów: sprzedaży, najmu i przedwstępnej sprzedaży samochodu wynika, że pozwana spółka zawarła umowy ze spółką (...) (...)w W. reprezentowaną przez powoda a nie z powodem działającym w imieniu własnym. Okoliczność tą potwierdzają oznaczenia stron w treści tych umów, adnotacje i pieczęcie.

Umowa sprzedaży samochodu z 13 kwietnia 2015 r. w górnym prawym rogu zawiera pieczęć firmową spółki (...) (...)Również przy podpisie w dolnym prawym rogu umowy, jak i pod załącznikiem nr 1 znajduje się podpis J. Ł. (1) (uprawnionego do samodzielnej reprezentacji tej spółki) oraz ta sama pieczęć firmowa. Dodatkowo z karty pojazdu oraz umowy kupna sprzedaży z 13.06.2013 r. wynika, że w dacie podpisania umowy sprzedaży z 13.04.2015 r. samochód ten był własnością spółki jawnej, a nie jej wspólnika. To spółka (...) (...) a nie powód nabyła ten samochód w 13 czerwca 2013 r. od osoby fizycznej.

W odniesieniu do komparycji pozostałych umów - najmu i przedwstępnej sprzedaży sąd stwierdził, że nie zostały sporządzone zgodnie ze sztuką przyjętą w języku prawniczym. Wymieniono w nich J. Ł. (1) jako osobę prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą (...) (...) z siedzibą w W.. Niemniej jednak, w komparycji powyższych umów wyraźnie została wymieniona spółka (...) (...), a nawet wskazano jej NIP oraz REGON. W załączniku nr 5 do umowy najmu samochodu z 15.04.2015 r. wskazano, że wszelkie oświadczenia dotyczące umowy najmu należy kierować do spółki (...) (...) z siedzibą w W., ul. (...) ((...)-(...) W.). Poza tym wszelkie faktury były wystawione na spółkę (...) (...) Koresponduje to z wyciągami z rachunku bankowego pozwanej, zgodnie z którymi wpłaty pozwana dokonała na rzecz spółki (...). Również przelewy z tytułu czynszu dokonywane były przez wspólniczkę J. Ł. (2), w imieniu (...) Ł. (...)

Z powyższego wynika, że pozwana spółka była przekonana, że powód działał w imieniu i na rzecz (...) Ł. (...), a nie w imieniu własnym.

W toku procesu powód nie przedstawił żadnego dowodu potwierdzającego jego tytuł prawny do pojazdu. Powyższe okoliczności świadczą o tym, że powód nie ma legitymacji czynnej do występowania z powództwem w niniejszej sprawie. Powód nie ma bowiem żadnych praw do samochodu będącego przedmiotem sprawy. Powyższego nie zmienia fakt wystawienia przez powoda weksla własnego jako zabezpieczenia podpisanej przez spółkę jawną umowy najmu. Nic bowiem nie stoi na przeszkodzie, by wykonanie umowy zabezpieczył wspólnik spółki.

Zdaniem Sądu Okręgowego nawet gdyby przyjąć, że powodowi przysługuje legitymacja w niniejszym procesie, to i tak w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy należałoby uznać, że niezasadne okazały się twierdzenia powoda dotyczący pozorności zawartych umów. Zgodnie z art. 6 k.c. na powodzie spoczywał dowód w tym zakresie, lecz w toku procesu powód nie wykazał, że zawarte umowy były pozorne.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych i jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Istotne znaczenie ma niezgodność między aktem woli a jego uzewnętrznieniem. Po drugie, musi między stronami istnieć tajne, niedostępne osobom trzecim porozumienie, że te oświadczenia woli nie mają wywołać zwykłych skutków prawnych; porozumienie co do tego, że zamiar wyrażony w treści symulowanych oświadczeń woli nie istnieje lub że zamiar ten jest inny niż ujawniony w symulowanych oświadczeniach.

W niniejszym przypadku jak uznał Sąd Okręgowy, powód nie wykazał, że w istocie umowy zostały zawarte dla pozoru celem ukrycia innego tytułu do zapłaty na rzecz powoda, że istniała zgodna wola obu stron, by ukryć pod tą czynnością inną, rzeczywistą wolę stron. Na podstawie analizy dołączonych dowodów, w tym zeznań świadków, Sąd uznał, że nie istnieją żadne podstawy do przyjęcia nieważności umowy. Działalność pozwanej spółki polegała na zawieraniu umów sprzedaży samochodów, umów ich najmu, ewentualnie odkupu. Działalność pozwanej nie opierała się na zawieraniu umów pożyczek. Tak też było w niniejszej sprawie. Świadczy też o tym, fakt, że pozwana spółka dokonała zmiany właściciela w karcie pojazdu zakupionego samochodu, jak również to, że na jej rzecz wydano decyzję administracyjną o pozwoleniu czasowym. Z faktur VAT wystawionych przez pozwaną na rzecz spółki (...) wynika, że sporządzono je m.in. tytułem czynszu najmu za samochód oraz tytułem zadatku na przedwstępną umowę sprzedaży.

Powód w toku procesu powoływał się na swoją trudną sytuację osobistą związaną z chorobą jego syna i koniecznością zdobycia środków finansowych na jego leczenie. Na okoliczność choroby syna powód złożył zaświadczenie lekarskie datowane na 17 kwietnia 2015 r. A zatem wydane po podpisaniu przedmiotowych umów. Nie jest więc prawdą to co zeznał powód, że na kilka miesięcy przed podpisaniem umów wiedział o zdiagnozowanej chorobie. Z kolei wynik konsultacji został wydany w dniu 18 maja 2015 r., a zatem również po zawarciu umów. Nie można więc z tych dowodów wywieść, że umowa została podpisana z uwagi na konieczność posiadania przez powoda środków finansowych na leczenie dziecka.

Kolejny argument podnoszony przez powoda dotyczył jego złej sytuacji finansowej. Powód jednak tej okoliczności nie udowodnił. Nie wykazał, że zaciągnął kredyt czy pożyczkę w instytucji finansowej albo że przeciwko niemu wszczęte zostały postępowania komornicze, że ani spółka ani powód nie mieli zdolności kredytowej. Powód nie był laikiem, zdawał sobie sprawę z konsekwencji prawnych zawarcia przedmiotowych umów i wyraził wolę ich podpisania. Doskonale wiedział jakie umowy podpisuje, że są to umowy sprzedaży, najmu, przedwstępna sprzedaży, wiedział jakie koszty wiążą się z ich zawarciem, że w jednej z nich przewidziano zadatek.

Zdaniem Sądu, brak w sprawie dowodów świadczących o tym, że umowy zostały zawarte celem ukrycia czynności prawnej jaką była umowa pożyczki, co skutkowało oddaleniem powództwa o ustalenie, że umowy były nieważne. Konsekwencją tego było oddalenie powództwa również w zakresie ustalenia, że zawarta umowa była de facto pożyczką wraz z odsetkami przewyższającymi odsetki maksymalne.

W ocenie Sądu, brak jest podstaw prawnych czy faktycznych do zwrotu weksla na rzecz powoda.

Zgodnie z art. 50 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawa wekslowego każdy dłużnik wekslowy, przeciw któremu wykonuje się lub wykonać można zwrotne poszukiwanie, może żądać, aby mu za zapłatą sumy regresowej wydano weksel. Sąd Okręgowy nie miał wątpliwości, że powód wystawił weksel własny in blanco zabezpieczający roszczenia pozwanego z tytułu umowy najmu samochodu. W toku procesu powód nie wykazał, że uiścił wszystkie raty czynszu za najem auta na rzecz pozwanego. Przedstawił tylko dokument, z którego wynika, że tytułem czynszu spółka uregulowała w czerwcu 2015 r. – 1.522,19 zł, w styczniu 2016 r. – 1.300 zł, w kwietniu 2015 r. – 1.522,13 zł. Nie wykazał więc, że doszło do uregulowania całego długu. W tej sytuacji roszczenie powoda o wydanie weksla in blanco, zabezpieczającego wszelkie roszczenia pozwanego z umowy najmu, nie mogło zostać uwzględnione.

Należy również wskazać, że powód jako wspólnik spółki jawnej na podstawie art. 22 § 2 k.s.h., odpowiada za jej zobowiązania całym swoim majątkiem bez ograniczenia, solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Pozwana może żądać zatem zapłaty z tytułu zawartych umów zarówno od spółki jawnej, jak i jej wspólnika.. Nie ulega wątpliwości, że wystawienie weksla rodzi zobowiązanie abstrakcyjne, oderwane od swych przyczyn i stosunków prawnych, które były powodem zobowiązania się wystawcy. Z tego względu zarzuty przeciw wierzycielowi mają swoje źródło wyłącznie w samym wekslu z wyjątkami, o których mówią art. 10 i 17 Prawa wekslowego.

O kosztach Sąd Okręgowy orzekł w oparciu o art. 98 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając go w całości i zarzucił:

I.  obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na orzeczenie:

1.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów przy jednoczesnym braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zebranego w sprawie i w konsekwencji dokonanie ustaleń sprzecznych z materiałem dowodowym, opartych na wybiórczej analizie zeznań stron i dokumentów, a także pominięciu części dowodów, tj. w szczególności poprzez:

a)  dowolną ocenę zeznań powoda co skutkowało odmówieniem im wiarygodności i przydatności, podczas gdy dowód ten jest rzetelny i potwierdza, iż: (1) rzeczywistą intencją Stron było zawarcie umowy pożyczki pod zabezpieczenie samochodu, (2) Powód decydując się na zawarcie umowy znajdował się pod silną presją związaną z poważną chorobą jego syna (3) Powód zawierał umowę na potrzeby osobiste oraz (4) Powód nigdy nie wydał pojazdu Pozwanej Spółce,

b)  dokonanie dowolnej oceny dokumentacji medycznej dotyczącej syna Powoda co skutkowało, że skoro zaświadczenie lekarskie jest z daty późniejszej to choroba nie występowała wcześniej,

c)  całkowite pominięcie przy dokonywaniu oceny wydruków strony internetowej Pozwanej Spółki, z których wyraźnie wynika, że Pozwana trudni się udzielaniem tzw. „chwilówek” pod zabezpieczenie samochodu, a zatem, że kwestionowane umowy są pozorne, a w mocy powinna pozostać dysymulowana umowa pożyczki;

2.  art. 328 § 2 k.p.c. poprzez dosłowne przeniesienie (przepisanie) do treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku wywodów odpowiedzi na pozew;

w konsekwencji powyższych naruszeń, błąd w ustaleniach faktycznych polegający na bezpodstawnym uznaniu, iż (1) rzeczywistą intencją Stron nie było zawarcie umowy pożyczki pod zabezpieczenie samochodu, (2) Powód decydując się na zawarcie umowy nie znajdował się pod silną presją związaną z poważną chorobą syna, (3) stroną umów nie był Powód, lecz (...) Ł. (...) oraz (4) Powód wydał pojazd Pozwanej Spółce,

II.  obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

1.  art. 8 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie skutkujące odmówieniem Powodowi legitymacji czynnej do wytoczenia niniejszego powództwa, podczas gdy to Powód był stroną umowy pożyczki,,

2.  art. 65 § 1 i 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie polegające na pominięciu, iż zamierzeniem stron było udzielenie pożyczki na potrzeby osobiste Powoda, związane z chorobą dziecka, a zatem nie potrzeby spółki jawnej, przeto stroną umowy był Powód a nie (...) Ł. (...) (czego nie zmieniło późniejsze wykonania odcisku pieczątki spółki),

3.  art. 83 § 1 k.c. w zw. z art. 720 § 1 k.c. poprzez ich niezastosowanie skutkujące odmową stwierdzenia nieważności symulowanych umów sprzedaży, najmu i przedwstępnej umowy sprzedaży podczas gdy Powód wykazał jakiego rodzaju działalnością trudni się Pozwana i że zgodną intencją Stron było zawarcie umowy pożyczki,

4.  art. 359 § 21 i § 22 oraz § 23 k.c. poprzez ich niezastosowanie skutkujące odmową uznania nieważności zawartej przez Strony umowy pożyczki w zakresie w jakim przewiduje zwrot przez Powoda kwot wyższych niż wartość odsetek maksymalnych.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez uwzględnienie powództwa, ewentualnie uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, w każdym wypadku wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu za obie instancje.

Pozwana wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Ustalenia faktyczne poczynione przez sąd I instancji są prawidłowe i Sąd Apelacyjny przyjmuje je za własne. Zarzut naruszenia art. 233 par. 1 k.p.c. jest chybiony. Sąd I instancji wszechstronnie rozważył cały materiał dowodowy zebrany w sprawie, ocenił go zgodnie z zasadami wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego i wyciągnął z niego trafne wnioski.

Chybiony jest także zarzut naruszenia art. 328 par. 2 k.p.c. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera wszystkie elementy określone w treści w/w przepisu. Sąd I instancji wskazał fakty, które uznał za udowodnione, dowody, na których się oparł, i przyczyny, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnił podstawę prawną wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Ustalenie, że powód nie posiada legitymacji czynnej w niniejszym postępowaniu w zakresie roszczeń określonych w punktach 1-5 pozwu jest prawidłowe. Okoliczność, że właścicielem samochodu osobowego marki J. (...) rok produkcji 2007 nr nadwozia (...), nr rej (...) była (...) Spółka Jawna z siedzibą w W. jest bezsporna. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie budzi także wątpliwości, że umowa sprzedaży w/w pojazdu na rzecz pozwanej dokonana została przez spółkę jawną (...) reprezentowaną przez J. Ł. (1) uprawnionego do samodzielnej reprezentacji spółki. Jeśli pierwotnie umowa sprzedaży zawarta została pomiędzy powodem jako osobą fizyczną i pozwaną spółką, to była bezskuteczna albowiem powód nie będąc właścicielem pojazdu nie mógł skutecznie go zbyć. Jeśli osoba nieuprawniona (nie będąca właścicielem) zbywa rzecz, to umowa taka nie jest nieważna, żaden bowiem z przepisów prawa nie ustanawia zakazu zbywania rzeczy cudzej. Zasada nemo plus iuris in alium transfere potest quam ipse habet rzutuje na skutki umowy, nie zaś na jej ważność. Brak po stronie sprzedawcy przymiotu właściciela jest wadą prawną w rozumieniu art. 556 k.c., istnienie zaś wady rzeczy nie powoduje nieważności umowy z mocy art. 58 k.c. Skoro bowiem instytucja rękojmi za wadę została w kodeksie cywilnym unormowana odrębnie, to skutki zawarcia umowy sprzedaży rzeczy wadliwej należy oceniać według przepisów o rękojmi, bez potrzeby sięgania do ogólnych przepisów o nieważności umowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 18.XII.1996 r. I CKN 27/96, OSNC 1997, nr 4, poz. 43).

Dostawienie pieczęci o treści: „sp. j. (...)-(...) W., ul. (...) REGON (...) NIP (...)” w miejscu określającym zbywcę oraz w miejscu zawierającym podpis sprzedającego sprawiło, że doszło do skutecznego zawarcia umowy sprzedaży pomiędzy tą spółką jawną a nabywcą. Pieczęcie dostawił powód działając w imieniu spółki jawnej. Na podstawie art. 535 k.c. powód dopełnił czynności niezbędnych do skutecznego nabycia rzeczy przez kupującego. Zarzut naruszenia art. 65 par. 1 i 2 k.c. jest w związku z powyższym niezasadny.

O tym, że sprzedającym była spółka jawna świadczy także fakt, że zapłata ceny za samochód nastąpiła przelewem na rachunek spółki jawnej a nie na rachunek powoda ( k.26).

Rację ma sąd I instancji, że nie ma podstaw do przyjęcia, że umowa sprzedaży była pozorna. Przede wszystkim jednak podmiotem legitymowanym do żądania ustalenia, że umowa sprzedaży jest nieważna z powodu pozorności są strony tej umowy a powód nie będący stroną czynności prawnej sprzedaży, działający w imieniu własnym, nie wykazał interesu prawnego w żądaniu takiego ustalenia.

Kwestie w jakiej sytuacji rodzinnej i materialnej znajdował się powód w momencie zawarcia umowy i kiedy dowiedział się o chorobie syna pozostają bez znaczenia dla rozstrzygnięcia, gdyż sprzedającym była spółka jawna, zaś na okoliczność kondycji spółki w dacie zawarcia umowy sprzedaży nie przedłożono dowodów.

Należy dodać, że powód nie zaoferował dowodów na okoliczność, iż cenę uzyskaną ze sprzedaży samochodu faktycznie wydatkował na leczenie syna. Nie wiadomo, czy syn powoda był leczony prywatnie i jakie kwoty to leczenie pociągnęło. Rację ma sąd I instancji, że nie zostało wykazanie, iż umowa sprzedaży samochodu zawarta została w warunkach przymusu ekonomicznego przejawiającego się w tym, że powodowi potrzebne były określone środki finansowe na leczenie syna. Cena ze sprzedaży samochodu nie wpłynęła na osobisty rachunek powoda. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie ma podstaw do odmiennej oceny zeznań powoda niż przedstawiona przez sąd I instancji i do zmiany poczynionych przez ten sąd ustaleń faktycznych.

Nie ma podstaw do przyjęcia, że umowa sprzedaży jest nieważna z przyczyn określonych w art. 58 k.c. Umowa ta nie byłą sprzeczna z ustawą ani nie zmierzała do obejścia ustawy. Przede wszystkim na stronach internetowych, z których wydruki przedłożono do akt, pozwana spółka wyraźnie oferowała potencjalnym klientom, że kupi należący do nich samochód. Fakt, że ogłoszenia znajdowały się m. innymi na stronie „(...)” nie jest wystarczający do przyjęcia, że zamiarem pozwanej było udzielenie klientowi kredytu. Zawarcie umowy sprzedaży nie było uzależnione od następczego zawarcia umowy odkupu zbytego pojazdu., lecz stanowiło jedną z opcji. Kupujący osiągał zysk nabywając samochód za korzystną cenę, co w świetle art. 353 ^{( 1)} k.c. jest dozwolone ( k.41). Zarzut naruszenia art. 83 par. 1 k.c. w zw. z art. 720 par. 1 k.c. jest chybiony. Powód nie wykazał, że bez zawarcia umowy odkupu do zawarcia umowy sprzedaży by nie doszło. Zatem zgodnym zamiarem stron nie było po stronie „kupującego” przeniesienie na „sprzedającego” określonej ilości pieniędzy a po stronie „sprzedającego” zwrócenie „kupującemu” tej samej ilości pieniędzy. Klient pozwanej spółki nie musiał korzystać ani z opcji najmu ani z opcji odkupu. W ofercie zawartej na stronie internetowej wyraźnie zaznaczono, że (...) B. nie jest kredytem ani pożyczką…ponieważ kupujemy twój samochód otrzymujesz gotówkę ( k.41). Poza tym zawarcie umowy sprzedaży a następnie odkupienie zbytego przedmiotu co do zasady nie jest zabronione ani nie narusza zasad współżycia społecznego..

Nie sposób także przyjąć, że opłaty uiszczane z tytułu najmu pojazdu stanowiły ukryte oprocentowanie kredytu. Umowa najmu nie była fikcyjna. Opłaty za najem stanowiły wynagrodzenie za używanie cudzej rzeczy albowiem własność pojazdu przeszła na kupującego. Zarzut naruszenia art. 359 par. 2 ¹ i par. 2 ² oraz par. 2 ³ k.c. nie zasługuje na uwzględnienie.

Nie jest również prawdą, że nie doszło do wydania rzeczy. Zbyty pojazd został zarejestrowany na nabywcę i oddany zbywcy w posiadanie zależne na podstawie umowy najmu.

Rację ma sąd I instancji, że okoliczności sprawy świadczą o tym, iż umowa najmu zawarta została przez spółkę jawną. (...) spółka jawna wyraziła zgodę na potrącenie z ceny sprzedaży kaucji w wysokości czynszu najmu za miesiąc ( k.26), to spółka jawna uiszczała czynsz za kolejne miesiące. W związku z tym określenie wynajmującego jako J. Ł. (1) prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) sp. j. z siedzibą w W. oznacza, iż powód nie zawierał umowy najmu w imieniu własnym lecz w imieniu spółki jawnej w ramach, której prowadził działalność gospodarczą. Przyjęcie, że umowa najmu zawarta została przez powoda jako osobę fizyczną nie tylko nie wpłynęłoby na wynik niniejszego sporu lecz stanowiłoby potwierdzenie faktu, iż zbywca pojazdu ( spółka jawna) nie musiał zawrzeć umowy najmu zbywanego pojazdu a co za tym idzie nie sposób przyjąć, że zawarł z pozwaną ukrytą umowę pożyczki z oprocentowaniem przewyższającym stawki maksymalne.

Tak samo gdy idzie o przedwstępną umowę sprzedaży samochodu, za podmiot, który zobowiązał się do nabycia samochodu w terminie do 14.04.2016r. uznać należy spółkę jawną. Zadatek na poczet tej umowy potrącony został z ceny sprzedaży samochodu przez spółkę jawną na rzecz pozwanego ( k.35 i 26).

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uwzględnienia apelacji i na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił ją.

O kosztach procesu za II instancję Sąd Apelacyjny orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sporu wyrażoną w art. 98 par. 1 i3 k.p.c. obciążając nimi powoda jako stronę, która przegrała spór.

Ewa Kaniok Marta Szerel Bogdan Świerczakowski