Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lipca 2017 roku

Sąd Rejonowy w Białymstoku, IV Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący SSR Elżbieta Dorota Cylwik

Protokolant st. sekr. sądowy Agnieszka Masłowska

po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2017 roku w Białymstoku

sprawy z powództwa L. T.

przeciwko R. T. (1)

o ustanowienie rozdzielności majątkowej

I.  Ustanawia z dniem 1 grudnia 2016 roku rozdzielność majątkową pomiędzy powódką L. T. i pozwanym R. T. (1), którzy w dniu 4 czerwca 2011 roku w B. zawarli związek małżeński, zapisany w księdze małżeństw Urzędu Stanu Cywilnego w B. pod numerem (...).

II.  Zasądza od pozwanego R. T. (1) na rzecz powódki L. T. kwotę 920 (dziewięćset dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 720 (siedemset dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego.

Sygn. akt IV RC 167/17

UZASADNIENIE

Powódka L. T., w pozwie skierowanym przeciwko T. T., domagała się ustanowienia z dniem 1 grudnia 2016 r. rozdzielności majątkowej pomiędzy nią a pozwanym oraz zasądzenia od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

Pozwany R. T. (1) uznał co do zasady powództwo o ustanowienie rozdzielności majątkowej. Jednakże nie godził się na uwzględnienie powództwa z dniem 1 grudnia 2016 r., lecz z datą doręczenia mu odpisu pozwu, tj.
3 stycznia 2017 r. Ponadto domagał się zasądzenia od powódki na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

R. T. (1) i L. M. (1) z domu L. związek małżeński zawarli 4 czerwca 2011 r. (odpis aktu małżeństwa k. 13). Z małżeństwa pochodzi dwójka małoletnich dzieci. Strony nie zawierały małżeńskich umów majątkowych. Od sierpnia 2015 r. małżonkowie pozostają w separacji faktycznej, a przed Sądem Okręgowym w Białymstoku pod sygn. I C 1548/16 toczy się między nimi proces rozwodowy (okoliczności bezsporne).

Powódka L. T., domagając się ustanowienia przez Sąd rozdzielności majątkowej wskazała, że małżonek podejmuje wobec majątku wspólnego, a zwłaszcza (...) sp. z o.o. zawiązanej celem prowadzenia Wyższej Szkoły Administracji Publicznej w B., liczne działania, które godzą w jej interesy majątkowe. W pierwszej kolejności bez jej wiedzy i zgody próbował sprzedać udziały w spółce córce z poprzedniego małżeństwa, P. T.. Dopiero po tym jak 24 marca 2016 roku w sprawie II Co 624/16 Sąd Rejonowy dla Warszawy M. na jej wniosek wydał postanowienie ustanawiające zakaz zbywania i obciążania przez P. T. nabytych udziałów w (...) sp. z o.o. oraz zakaz wykonywania prawa głosu tymi udziałami, pozwany odstąpił od kwestionowanej umowy. Co więcej, jako wspólnik większościowy spółki doprowadził do podjęcia uchwał wyrażających zgodę na sprzedaż przez (...) praw własności nieruchomości, zaciągnięcie przez spółkę pożyczki oraz zbycie praw do prowadzenia uczelni. Nadto na nadzwyczajnym zgromadzeniu wspólników planował podjęcie uchwały podwyższającej kapitał zakładowy spółki, co mogło odbić się negatywnie na finansowych interesach powódki. Jednakże po nagłośnieniu sprawy w mediach potencjalni inwestorzy wycofali się z transakcji. Ponadto 3 lutego 2017 r. zwołał kolejne nadzwyczajne zgromadzenie wspólników, na którym odwołał ją i W. Z. z pełnionej funkcji członka zarządu spółki i obecnie – zgodnie ze statutem (...) jako zarząd jednoosobowym może swobodnie zmieniać statut, tym samym wpływając bezpośrednio na wartość majątku spółki. Zdaniem powódki pozwany, wykorzystując swoją pozycję w spółce, stale podejmuje działania zmierzające do wyprowadzenia majątku (...) do jego majątku osobistego. L. T. podniosła także i to, że pozwany pozbawił ją dostępu do innych składników majątku, w tym w szczególności do wspólnych nieruchomości .

Pozwany R. T. (1) uznał powództwo co do zasady, lecz nie godził się na ustanowienie rozdzielności majątkowej z dniem 1 grudnia 2016 r., a 3 stycznia 2017 r., ponieważ dopiero w tej dacie dowiedział się o żądaniu powódki. Pozwany przyznał, że pozostają z żoną w separacji faktycznej i nie podejmują żadnych wspólnych decyzji finansowych. Nie przeczył też temu, że dokonywał wspomnianych przez pozwaną czynności wobec spółki (...), ale twierdził, że zmierzały one do zachowania majątku. Poza tym podkreślił, że (...) nie stanowi majątku wspólnego, lecz udziały w proporcji 91% - 9% weszły w skład majątków odrębnych. Przeczył także i temu, jakoby ograniczył małżonce dostęp do wspólnych składników majątku.

Zgodnie z art. 52 § 1 k.r.o. z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeni (§ 2). Ustawa wprawdzie nie definiuje pojęcia „ważne powody”, lecz kwestię tę precyzuje doktryna i orzecznictwo. Ogólnie rzecz biorąc, pod pojęciem „ważnych powodów” kryją się okoliczności, które powodują, że w konkretnej sytuacji faktycznej wspólność ustawowa przestaje służyć dobru drugiego z małżonków oraz ich rodziny (J. Ignaczewski, Komentarz do przepisów regulujących przymusową rozdzielność majątkową, Legalis). Pośród możliwych przypadków dających się ująć jako „ważne powody” w rozumieniu art. 52 k.r.o wskazuje się także m.in. na separację faktyczną małżonków, przy czym musi to być taka sytuacja, która uniemożliwia im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym (M. Jasińska, Komentarz do wybranych przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, Legalis).

W rozpoznawanej sprawy spór stron dotyczył przede wszystkim spółki (...), a zwłaszcza jej przynależności do majątku wspólnego. Jednakże okoliczności związane ze wspomnianą spółką nie miały aż tak istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, ponieważ po pierwsze, w postępowaniu o ustanowienie rozdzielności majątkowej Sąd nie bada składu majątku wspólnego, a po drugie – o zasadności zgłoszonego przez powódkę żądania przemawiały inne, bezsporne okoliczności.

Przede wszystkim wskazać należy, że pozwany R. T. (1) uznał co do zasady powództwo o ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej między nim a powódką L. T., a Sąd nie dopatrzył się żadnych okoliczności, które mogłyby wiązać się z bezskutecznością uznania – nie było ono sprzeczne ani z prawem ani z zasadami współżycia społecznego i nie zmierzało do obejścia prawa (art. 213 § k.p.c.).

W niniejszej sprawie bezspornym było, że L. T. oraz R. T. (1) od sierpnia 2015 r. pozostają w separacji faktycznej. Separacja małżonków jest trwała i nie rokuje powrotem do normalnych stosunków małżeńskich, zwłaszcza że przed Sądem Okręgowym w Białymstoku toczy się między L. M. (2) i R. T. (1) proces rozwodowy. Co prawda sama rozłąka małżonków nie przesądza jeszcze o zasadności powództwa o ustanowienie rozdzielności majątkowej, ale analiza dalszych zeznań stron złożonych na rozprawie 28 czerwca 2017 r. prowadzi do wniosku, że w przypadku L. M. (2) i R. T. (1) stan separacji wiązał się z zaniechaniem współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym. Od rozstania małżonkowie T. właściwie nie podejmują żadnych wspólnych decyzji finansowych, a wręcz przeciwnie – samodzielnie gospodarują majątkiem wspólnym. Zwłaszcza z niekwestionowanych przez powódkę zeznań pozwanego wynika, że w 2015 i 2016 r. bez wiedzy i zgody małżonki udzielał z majątku wspólnego spółce (...) pożyczek, które opiewały nawet na kilkusettysięczne sumy (k. 343 zn. czas. 01:04:00). Ponadto małżonkowie podejmowali zupełnie sprzeczne decyzje odnośnie wspólnego domu. W styczniu 2016 r. powódka bez wiedzy i zgody małżonka wypowiedziała zawartą ze spółką (...) umowę najmu nieruchomości, a następnie pozwany – wbrew wcześniejszej samodzielnej decyzji małżonki – zdecydował o zawarciu kolejnej umowy najmu. Co więcej, zmienił rachunek bankowy właściwy do wpłat należności czynszowych – ze wspólnego prowadzonego w (...) S.A. na jego własny prowadzony w (...) Banku (...). Co prawda, powódka została upoważniona do rachunku prowadzonego w banku (...), ale jedynie na wypadek śmierci pozwanego (niekwestionowane przez powódkę zeznania pozwanego k. 343v zn. czas. 01:30:38 i dalej). Dodać także należy, że na rozprawie pozwany przyznał, że sam korzysta ze wspólnych nieruchomości małżonków i pokrywa wszelkie opłaty związane z ich utrzymaniem i eksploatacją. Samodzielnie spłaca też wspólny kredyt hipoteczny (niekwestionowane przez powódkę zeznania pozwanego k. 343v zn. czas. 01:09:41).

Wspomnieć należy również o rachunku oszczędnościowym o nr (...) prowadzonym w (...) S.A. Powódka podnosiła, że nie miała dostępu do wspominanego rachunku. Natomiast pozwany przekonywał, że rachunek jest wspólny i na potwierdzenie swoich twierdzeń na rozprawie 28 czerwca 2017 r. okazał sądowi informacje umieszczone na internetowym koncie bankowym, z których wynikało, że współwłaścicielami rachunku są L. M. (3) i R. T. (2). Zdaniem Sądu nawet jeżeli powódka miała dostęp do spornego rachunku, to nie zmienia to faktu, że nie współdziałali z mężem w zarządzie środkami zgromadzonymi na koncie, albowiem pozwany jednocześnie zeznał, że żona nie uzgadniała z nim żadnych operacji wykonywanych na rachunku (k. 343 zn. czas. 01:04:25).

Już tylko na marginesie wskazać należy, że o braku współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym świadczy dotychczasowy sposób (...) spółką (...). Powódka wskazywała na szereg czynności, które podejmował małżonek bez jej woli i wiedzy, i które jej zdaniem miały się odbyć ze szkodą dla niej. Natomiast pozwany nie kwestionował twierdzeń powódki, ale przedstawiał ich cel w zupełnie innym kontekście niż małżonka. Niezależnie od tego w jakim stopniu spółka weszła do majątku wspólnego nie ma wątpliwości co do tego, że między małżonkami nie było w tym względzie porozumienia, a pierwsza ze wspomnianych czynności – próba sprzedaży udziałów córce pozwanego – miała miejsce jeszcze w 2015 r.

Powódka w pozwie wytoczonym w dniu 8 grudnia 2016 r. domagała się ustanowienia rozdzielności majątkowej z dniem 1 grudnia 2016 r. Natomiast pozwany godził się na ustanowienie rozdzielności z dniem 3 stycznia 2017 r. Argumentował, że w tym dniu powziął wiadomość o wytoczeniu powództwa w niniejszej sprawie. W sporze stron Sąd przychylił się do stanowiska powódki, albowiem z wzajemnie niekwestionowanych zeznań małżonków T. wynika, że nie współdziałają w zarządzie majątkiem wspólnym przynajmniej od 2015 r. W świetle przesłanek ustanowienia rozdzielności majątkowej wynikających z treści art. 52 k.r.o. nie ma więc żadnego znaczenia, że dopiero 3 stycznia 2017 r. pozwany dowiedział się o żądaniu powódki. Zresztą w toku procesu R. T. (1) zeznał, że sam już wcześniej proponował małżonce notarialne ustanowienie rozdzielności majątkowej.

Mając na uwadze całokształt powyższych okoliczności, w oparciu o przepis art. 52 § 1 i 2 k.r.o. Sąd uznał, iż żądanie ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wskazaną w pozwie jest uprawnione, albowiem od sierpnia 2015 r. małżonkowie są w separacji faktycznej i przynajmniej od 2015 r. nie decydują wspólnie o ich majątku.

O kosztach postępowania orzeczono na mocy art. 98 § 1, 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwany przegrał sprawę w całości, dlatego też powinien zwrócić powódce poniesione przez nią koszty procesu. Koszty wyłożone przez stronę powodową obejmują opłatę od pozwu w wysokości 200 złotych ustaloną na podstawie art. 26 pkt 6 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 623) oraz wynagrodzenie pełnomocnika w stawce 720 złotych zgodnie z § 4 ust. 1 pkt. 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 1667).