Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lipca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 lipca 2018 r. w S.

odwołania M. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 6 grudnia 2017 r. Nr (...)

w sprawie M. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do emerytury

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala M. K. prawo do emerytury od dnia 16 września 2017 roku;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. na rzecz M. K. kwotę 678,00 (sześćset siedemdziesiąt osiem) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt IV U 108/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 grudnia (...). Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017r. poz. 1383 ze zm.) w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r. Nr 8 poz. 43 ze zm.), odmówił M. K. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego 25 lat.

Odwołanie od w/w decyzji złożył M. K., który wnosił o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury. Ubezpieczony zarzucił Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych błędną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego polegającą na uznaniu, że jego oświadczenie, a także zeznania świadków nie są wiarygodne. Ubezpieczony wskazał, iż w spornym okresie pracował w gospodarstwie rolnym rodziców (odwołanie ubezpieczonego k. 1-2 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie powołując się na argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji. Nadto, organ rentowy wskazał, iż ubezpieczony w okresie od 16 grudnia 1975r. do 30 marca 1977r. był zatrudniony w (...) na podstawie umowy o pracę (odpowiedź organu rentowego k. 5-7 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony M. K., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 20 września 2017 r. wniosek o przyznanie prawa do emerytury (wniosek k. 1-3v akt emerytalnych). Na podstawie przedłożonych dokumentów, organ rentowy uznał za udowodniony na dzień 1 stycznia 1999r. staż ubezpieczeniowy M. K. w wymiarze 19 lat, 2 miesięcy i 14 dni, z czego 15 lat, 7 miesięcy i 7 dni stanowi okres pracy w warunkach szczególnych. Do ogólnego stażu ubezpieczenia nie został uwzględniony okres od dnia 15 lipca 1973 r. do dnia 1 lutego 1981 r., kiedy to ubezpieczony pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. Z uwagi na nieosiągnięcie, wg stanu na dzień 1 stycznia 1999r., 25 letniego stażu ubezpieczeniowego, zaskarżoną decyzją z dnia 6 grudnia 2017 r., ZUS odmówił przyznania M. K. prawa do emerytury w wieku obniżonym (k. 20 akt emerytalnych ).

Rodzice ubezpieczonego, H. i J. małż. K., byli właścicielami gospodarstwa rolnego, w skład którego wchodziły grunty o powierzchni 7,92 ha, położone w miejscowości P. (gm. T.). Ubezpieczony był zameldowany i zamieszkiwał w miejscowości P. w okresie od 14 lipca 1957r. do 7 lipca 1979r. Od 21 grudnia 1983r. do chwili obecnej M. K. jest zameldowany i zamieszkuje w miejscowości P..

W gospodarstwie rolnym małżonków K. uprawiane było zboże, ziemniaki oraz hodowany był inwentarz, tj. kilka sztuk krów, trzoda chlewna, koń, owce oraz drób (kury, kaczki, gęsi).

W okresie od 15 lipca 1973 r. (tj. od ukończenia przez ubezpieczonego 16-tego roku życia) do 1 lutego 1981r. M. K. pracował w rodzinnym gospodarstwie rolnym. W okresie do 30 czerwca 1975 r., ubezpieczony łączył naukę w oddalonej od domu rodzinnego o ok. 19 km Dwuletniej Szkole Przysposabiającej do Zawodu w R. (duplikat świadectwa ukończenia szkoły k. 11-11v akt emerytalnych). Ubezpieczony będąc już w szkole podstawowej zajmował się pracą w gospodarstwie. Gdy M. K. ukończył 12 lat zmarł jego ojciec H. K.. Od tamtego czasu wszystkie obowiązki związane z prowadzeniem gospodarstwa spadły na ubezpieczonego i jego matkę. W trakcie nauki szkole w R., M. K. poświęcał codziennie co najmniej 4 godziny na pracę w rolnictwie. Wstawał o godzinie 4.00 i zajmował się porannym obrządkiem. M. K. wracał ze szkoły około godziny 15 i ponownie, do wieczora, w tym nawet do godziny 22 poświęcał czas na pełnienie obowiązków związanych z prowadzeniem gospodarstwa, w tym na obrządek zwierząt.

Do stałych obowiązków ubezpieczonego należała praca przy obrządku zwierząt. M. K. rżnął sieczkę, parował ziemniaki w parniku, pasł i doił krowy, ścielił pod trzodę chlewną. Oprócz powyższego, ubezpieczony wykonywał sezonowe prace polowe, między innymi: siał ręcznie zboże, kosił kosą trawę i zboże, a także orał konno.

W okresach wakacyjnych ubezpieczony nigdzie nie wyjeżdżał i pracował z matką w gospodarstwie rolnym. Zimą do obowiązków ubezpieczonego należały prace związane z obrządkiem zwierząt.

W spornym okresie ubezpieczony mieszkał z matką oraz dwiema młodszymi siostrami. Matka przez wiele lat chorowała na cukrzycę, dlatego też nie wykonywała cięższych prac fizycznych. Siostry ubezpieczonego głównie wykonywały prace związane z utrzymaniem domu oraz w sezonie letnim lżejsze prace rolnicze. W tej sytuacji wykonywanie ciężkich prac w rolnictwie spoczywało głównie na ubezpieczonym. M. K. w 1979r. zawarł związek małżeński i zamieszkał u żony, dlatego też od 7 lipca 1979r. do 21 grudnia 1983r. był zameldowany w miejscowości K. (oddalonej o 5 km od domu rodzinnego). W tym okresie ubezpieczony zajmował się prowadzeniem gospodarstwa rolnego żony B. K.. Jednakże, nadal prowadził gospodarstwo rolne z matką J. K..

Dodatkowo ubezpieczony w okresie od 16 grudnia 1975r. do 30 marca 1977r. pracował zawodowo poza rolnictwem, tj. na kolei i w związku z tym dojeżdżał pociągiem do pracy do W.. Pracował w trybie zmianowym. Między innymi po nocnej zmianie przysługiwało mu 48 godzin wolnego. Pozostały czas poświęcał na pracę w gospodarstwie rolnym matki. Bardzo często pracował do późnych godzin nocnych.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zeznania ubezpieczonego (k. 23v-24 akt sprawy), zeznania świadków B. O. (k. 22v akt sprawy), B. K. (k. 23-23v akt sprawy) oraz J. Ś. (k. 22v-23), poświadczenie o adresach i okresach zameldowania wydane przez Urząd Gminy w T. (k. 10 akt emerytalnych), zaświadczenie wydane przez Starostwo Powiatowe w G. (k. 9 akt emerytalnych).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego jest uzasadnione.

Zgodnie z art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Z kolei w art. 27 ust. 1 pkt 2 przywołanej ustawy wskazano, iż okres składkowy i nieskładkowy powinien dla mężczyzn wynieść co najmniej 25 lat. W § 4 ust. 1 pkt 1 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. nr 8 poz. 43) uregulowano, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. W myśl § 3 tego rozporządzenia, okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury wynosi w przypadku mężczyzn 25 lat.

Jak stanowi art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględnia się również, traktując je, jak okresy składkowe, przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r., okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało ustalenia, czy M. K. legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999 r. okresami składkowymi i nieskładkowymi w wymiarze 25 lat. W ocenie organu rentowego, staż ubezpieczeniowy M. K. wynosi 19 lat, 2 miesiące i 14 dni.

Na podstawie przekonujących i zasługujących na wiarę zeznań naocznych świadków B. O., J. Ś. i B. K. oraz spójnych i logicznych zeznań ubezpieczonego jak również dokumentów zgromadzonych w aktach emerytalnych (poświadczenie i zaświadczenie wydane przez Urząd Gminy w T. oraz Starostwo Powiatowe w G.), Sąd Okręgowy ustalił, iż w spornym okresie od ukończenia 16-tego roku życia, tj. od 15 lipca 1973r. do 1 lutego 1981 r., z wyłączeniem okresu od 16 grudnia 1975r. do 30 marca 1977r. M. K. pracował w niespełna 8- hektarowym gospodarstwie rolnym jego rodziców. Z zeznań przywołanych osób wyłania się obraz, zgodnie z którym, to na ubezpieczonym i jego matce, a po jej wypadku wyłącznie na M. K. spoczywał ciężar stałej pracy w gospodarstwie rolnym. Nie budzi wątpliwości Sądu, iż podczas nauki w Dwuletniej Szkole Przysposabiającej do Zawodu w R. ubezpieczony w wymiarze 4 godzin dziennie pracował w rodzinnym gospodarstwie rolnym, głównie wykonując czynności związane z obrządkiem zwierząt oraz pracami polowymi. Korespondujące ze sobą zeznania ubezpieczonego oraz świadków pozwalają na ustalenie, iż ubezpieczony powracał do domu około godziny 15 i do wieczora wykonywał prace rolnicze, w tym wieczorny obrządek oraz przygotowywał pokarm dla zwierząt na następny dzień. Ubezpieczony brał czynny udział również w porannym obrządku, gdyż jak wskazał, wstawał wcześnie. Mając na uwadze realia pracy w rolnictwie w latach 70-tych XX wieku, kiedy to większość prac wykonywana była ręcznie, stwierdzić należy, iż utrzymanie gospodarstwa rodziny K. oraz opieka nad hodowanym w tym gospodarstwie inwentarzem, wymagały znacznej ilości pracy. Dlatego też uznać należy, iż praca ubezpieczonego miała istotny wpływ na funkcjonowanie gospodarstwa. Należy ją określić jako stałą i wykonywaną w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie, przez okres całego roku.

Tym samym, sporny okres od 15 lipca 1973 r. do 1 lutego 1981 r., z wyłączeniem okresu od 16 grudnia 1975r. do 30 marca 1977, w którym to ubezpieczony pracował w (...) na podstawie umowy o pracę należy zaliczyć uzupełniająco jako okres składkowy, na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, do stażu ubezpieczeniowego M. K., co powoduje, iż legitymuje się on na dzień 1 stycznia 1999r. okresami składkowymi i nieskładkowymi w wymiarze 25 lat. Należy wskazać, iż okres zatrudnienia w (...) został przez organ rentowy uwzględniony przy wyliczeniu ogólnego stażu ubezpieczeniowego, tj. 19 lat, 2 miesięcy i 14 dni.

A zatem, M. K. spełnił wszystkie warunki, wyrażone w przywołanych wyżej przepisach, by zostać uprawnionym do pobierania emerytury w wieku obniżonym, począwszy od 16 września 2017 r., tj. od początku miesiąca, w którym złożył wniosek o nabycie spornego prawa.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, orzekł jak w pkt I wyroku.

W konsekwencji, podstawę rozstrzygnięcia o kosztach stanowić powinna zasada odpowiedzialności za wynik procesu. Dlatego też, w nawiązaniu do regulacji wyrażonych w art. 98 § 1 i § 3 kpc w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.), Sąd orzekł jak w pkt II wyroku.