Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lipca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Płocku IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący - SSO Katarzyna Mirek - Kwaśnicka

Sędziowie SO Joanna Świerczakowska

SO Małgorzata Szeromska (spr.)

Protokolant: Katarzyna Lewandowska

po rozpoznaniu na rozprawie 19 lipca 2018r. w P.

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu w Ż.

o odszkodowanie

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Sochaczewie z dnia 28 lutego 2018 r.

sygn. akt I C 784/15

oddala apelację.

Sygn. akt IV Ca 347/18

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Sochaczewie wyrokiem z dnia 28 lutego 2018 r. oddalił powództwo M. K. skierowane przeciwko Skarbowi Państwa – Sądowi Rejonowemu w Ż..

Istotne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy i stanowiące podstawę rozstrzygnięcia były następujące:

W dniu 3 czerwca 2008 r. (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa wniosła pozew przeciwko M. K., wskazując jako adres pozwanej – ul. (...), (...)-(...) Ż.. W dniu 20 czerwca 2008 r. Sąd Rejonowy w Żyrardowie w sprawie Nc 946/08 wydał nakaz zapłaty, zgodnie z żądaniem pozwu wniesionego przez (...) Spółdzielnię Mieszkaniową przeciwko M. K.. Zarządzono też doręczenie odpisu nakazu zapłaty pozwanej z odpisem pozwu i pouczeniem oraz pełnomocnikowi powoda. Od sierpnia 2007 r. M. K. nie zamieszkiwała już pod adresem ul. (...), (...)-(...) Ż. i mieszkała w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej – ul. (...), więc powódka w sprawie Nc 946/08 znała aktualny adres M. K.. Do Sądu powróciły dwa potwierdzenia odbioru – jedno, odebrane przez specjalistę ds. pracowniczych mgr inż. K. K. (1), w którym dane adresata - „M. K. ul. (...), (...)-(...) Ż.” zostały przekreślone i w to miejsce wpisane zostało Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) i drugie, w którym dane adresata „K. P. (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa ul. (...) (...)-(...) Ż.” ostały przekreślone i w to miejsce wpisane zostało M. K., na którym znajduje się nieczytelny podpis rozpoczynający się na K, a nad nim adnotacje „(M.)” i „(K.)”, a z drugiej strony potwierdzenia odbioru osoba doręczająca wskazała, że „przesyłkę nadaną doręczono adresatowi”. Postanowieniem z dnia 15 września 2008 r. Sąd Rejonowy w Żyrardowie nadał klauzulę wykonalności nakazowi zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 20 czerwca 2008 r. Powyższe postanowienie zostało uchylone postanowieniem Sądu Okręgowego w Płocku z dnia 4 maja 2012 r. w sprawie IV Cz 284/12. W dniu 4 stycznia 2012 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Żyrardowie M. B. zajął wierzytelność M. K. należne od Naczelnika Urzędu Skarbowego w Ż. w postępowaniu egzekucyjnym Km 6242/11 wszczętym na podstawie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 20 czerwca 2008 r. sygn. akt Nc 946/08. Odpis nakazu zapłaty wraz z odpisem pozwu oraz pouczeniem o sprzeciwie został ponownie doręczony na podstawie zarządzenia z dnia 25 maja 2012 r. Doręczenie nastąpiło w dniu 1 czerwca 2012 r. Przed uzyskaniem informacji o toczącym się postępowaniu M. K. myślała, że ma wszystkie długi w Spółdzielni uregulowane, gdyż (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa miała na poczet swojego roszczenia zaliczyć naniesienia poczynione przez M. K. w lokalu użytkowym. Po komisyjnej ocenie wartości nakładów M. K. uznała, że jej zobowiązanie jest uregulowane wobec nieotrzymywania od Spółdzielni żadnej odpowiedzi. W toku postępowania egzekucyjnego toczącego się na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w Żyrardowie z dnia 26 listopada 2013 r. w sprawie I C 821/12 wyegzekwowano łącznie 3.000 zł, w tym 2.527,05 zł przekazano wierzycielowi, w tym z tytułu odsetek 971,01 zł, opłaty egzekucyjnej 445,95 zł i innych kosztów 27 zł. Postanowieniem z dnia 16 października 2014 r. Sąd Okręgowy w Płocku odrzucił skargę M. K. na naruszenie przez Sąd Rejonowy w Żyrardowie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki w sprawie I C 821/12 z uwagi na zakończenie postępowania w tej sprawie.

Sąd Rejonowy stwierdził, że przesłankami odpowiedzialności Skarbu Państwa są przede wszystkim bezprawność działania lub zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej, związek przyczynowy między niezgodnym z prawem działaniem lub zaniechaniem Skarbu Państwa oraz powstałą szkodą, a także szkoda powstała wskutek niezgodnego z prawem działania lub zaniechania Skarbu Państwa. Nie można obarczać Sądu odpowiedzialnością za wysłanie przesyłki zawierającej nakaz zapłaty na nieaktualny adres M. K., mimo iż powodowi w pierwotnej sprawie znany był jej aktualny adres. Sąd w chwili stwierdzenia prawomocności dysponował dwoma potwierdzeniami odbioru jedno, odebrane przez specjalistę ds. pracowniczych mgr inż. K. K. (1), w którym dane adresata - „M. K. ul. (...), (...)-(...) Ż.” zostały przekreślone i w to miejsce wpisane zostało Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) i drugie, w którym dane adresata „K. P. (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa ul. (...) (...)-(...) Ż.” zostały przekreślone i w to miejsce wpisane zostało M. K., na którym znajduje się nieczytelny podpis rozpoczynający się na K, a nad nim adnotacje „(M.)” i „(K.)”, a z drugiej strony potwierdzenia odbioru osoba doręczająca wskazała, że „przesyłkę nadaną doręczono adresatowi”. Logicznym wnioskiem wysuniętym przez Sędziego było, że w chwili wysłania przesyłek do stron nastąpiła pomyłka, która spowodowała, że na kopercie z przesyłką adresowaną do pierwotnego powoda zostało naklejone potwierdzenie odbioru z danymi pozwanej, a na kopercie z przesyłką adresowaną do pierwotnej pozwanej zostało naklejone potwierdzenie odbioru z danymi powoda. Nic innego nie mogło wyjaśnić adnotacji osoby doręczającej przesyłki na potwierdzeniach odbioru poprzez zmianę danych adresata na przesyłkach w tej samej sprawie i skąd doręczający miałaby informacje o danych przeciwnika procesowego w pierwotnej sprawie. Sędzia stwierdzający prawomocność nakazu był więc w dyspozycji potwierdzenia odbioru, które doręczający poświadczył, że przesyłkę doręczone adresatowi, a na przesyłce znajdował się nieczytelny podpis rozpoczynający się na K, a nad nim adnotacje „(M.)” i „(K.)”. Nie można więc uznać, że Sąd nie miał żadnych podstaw do stwierdzenia, że nakaz zapłaty został prawidłowo doręczony M. K.. Nie nastąpiła więc przewlekłość postępowania spowodowana działaniami Sądu. Sąd Rejonowy stwierdził także, że nie można uznać że w wyniku nieprocedowania przez Sąd przez okres około 4 lat M. K. poniosła szkodę w postaci odsetek od wierzytelności (...) Spółdzielni Mieszkaniowej przysługującej wobec niej. Wysokość odsetek wynika z nieuregulowania przez powódkę swojego zobowiązania, a nie z długości procedowania przez Sąd. Podkreślić należy, że dłużnicy powinni regulować swoje zobowiązania bez konieczności wytoczenia wobec nich przez wierzycieli postępowań sądowych. Dlatego też odsetki liczone są co do zasady od daty wymagalności roszczenia, a nie od daty uprawomocnienia wyroku. Nieświadomość powódki o dalszym istnieniu i wysokości wynikała z nieuzyskania przez nią informacji na jaką kwotę zostały wyliczone nakłady poczynione przez nią na lokal użytkowy. Wysokość odsetek wynika więc z zaniechań powódki. Nawet gdyby uznać, że nieświadomość powódki w zakresie wysokości zobowiązania jest winą (...) Spółdzielni Mieszkaniowej, ta okoliczność powinna być podnoszona w pierwotnym postępowaniu jako okoliczność świadcząca o niezasadności powództwa w zakresie roszczenia od odsetek. Ustalony stan faktyczny jest złożeniem wielu okoliczności, a bez jednej z nich nie doszłoby do hipotetycznego powstania szkody, w tym: (1) nieprawidłowe oświadczenie na potwierdzeniu odbioru o doręczeniu przesyłki adresatowi wraz adnotacjami „(M.)” i „(K.)” oraz z nieczytelnym podpisem rozpoczynającym się na literę K, który został nakreślony przez osobę niebędącą powódką; (2) kilkuletnie oczekiwanie przez (...) Spółdzielnię Mieszkaniową przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego; (3) usprawiedliwiona nieświadomość powódki o dalszym istnieniu zobowiązania, niepowodująca jednak bezzasadności roszczenia odsetkowego. W chwili stwierdzenia prawomocności nakazu nie można było przewidzieć, że odpis nakazu zapłaty nie został odebrany przez powódkę, która nie była świadoma o istnieniu wymagalnego zobowiązania, a wierzyciel będzie opieszały w przeprowadzeniu egzekucji.

Apelację od tego orzeczenia złożyła powódka, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu nieprecyzyjne i niestaranne sporządzenie uzasadnienia, niedokładne zapoznanie się z materiałem zgromadzonym w aktach oraz naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. Apelująca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja jest niezasadna, a jej zarzuty chybione.

Sąd Okręgowy podziela w całości ustalenia fatyczne poczynione przez Sąd I instancji i uznaje je za własne. Sąd Okręgowy aprobuje także w całości ocenę dowodów oraz rozważania prawne Sądu Rejonowego. W tym miejscu odnieść należy się do zarzutu powódki, że Sąd Rejonowy odmówił wiarygodności i mocy dowodowej postanowieniu Sądu Okręgowego w Płocku z 4 maja 2012 r. Zarzut ten jest całkowicie chybiony. Jak wprost wynika z treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy dał wiarę wszystkim przeprowadzonym w sprawie dowodom (strona 3 i 4 uzasadnienia) i żadnego z dowodów nie zakwestionował.

Doręczenie nakazu zapłaty nastąpiło za pośrednictwem Urzędu Pocztowego, na zwrotnym potwierdzeniu odbioru na k-21 akt I C 821/12 znajduje się podpis: M. K.. Jest to typowe zwrotne potwierdzenie odbioru, z typowym podpisem osoby odbierającej korespondencję. Sąd Rejonowy uznając przesyłkę za doręczoną postąpił prawidłowo, bowiem na tym etapie postępowania Sąd nie mógł mieć wiedzy, że pozwana zamieszkuje pod innym adresem. Oceny tej nie zmienia fakt omyłkowej zamiany zwrotnych poświadczeń odbioru: gdyby do zamiany tej nie doszło, to zwrotne poświadczenie odbioru wróciłoby do sądu podpisane w ten sam sposób. Dopiero z zażalenia pozwanej na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności Sąd mógł powziąć wiedzę, że pozwana nie zamieszkiwała pod adresem wskazanym w pozwie w czasie, w którym wysłany został nakaz zapłaty, dlatego też postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności zostało uchylone. Okoliczność, że pozwana dopiero w 2012 r. dowiedziała się o toczącym się postępowaniu wynika z nieprawidłowego działania Spółdzielni, która nieaktualny adres pozwanej wskazała w pozwie, a nie z działania Sądu. Nie wiadomo także komu doręczyciel pocztowy doręczył przesyłkę i kto ją faktycznie pokwitował, prawidłowo bowiem przesyłka powinna być zwrócona do sądu z adnotacją: adresat nie zamieszkuje pod wskazanym adresem, co skutkowałoby zobowiązaniem strony powodowej do wskazania aktualnego adresu pozwanej. Natomiast w sytuacji zwrotu potwierdzenia odbioru przesyłki podpisanego – jak mogło się wtedy wydawać – przez pozwaną, można było uznać, że nastąpiło skuteczne doręczenie. Okoliczność nieprawidłowego doręczenia nakazu zapłaty obciąża doręczyciela, bowiem według stanu sprawy z 2008 r. Sąd nie mógł mieć wątpliwości co do tego, że pozwana pod wskazanym w pozwie adresem zamieszkuje. Postanowienie Sądu Okręgowego w Płocku rozpoznającego zażalenie pozwanej wydane było w czasie, gdy pozwana wykazała, że nie zamieszkiwała pod wskazanym w pozwie adresem, zatem Sąd dysponował tą wiedzą oceniając skuteczność doręczenia i uprawomocnienia się nakazu zapłaty. Nie ma podstaw do twierdzenia o bezczynności Sądu Rejonowego pomiędzy 2008 a 2012 r. bowiem po stwierdzeniu prawomocności nakazu dla Sądu sprawa była zakończona i nie było podstaw do prowadzenia jakiegokolwiek postępowania w tym okresie.

Sąd Okręgowy nie podziela oceny apelującej, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku zostało sporządzone nieprawidłowo. Przeciwnie, uzasadnienie to spełnia wymogi z art. 328 § 2 k.p.c., wyczerpująco przedstawia zarówno stan faktyczny, jak i ocenę dowodów oraz ocenę prawną roszczenia. Natomiast okoliczność, że powódka w istocie uiściła w postępowaniu egzekucyjnym należność w innej wysokości, aniżeli wskazał to Sąd I instancji nie ma zasadniczego znaczenia dla rozstrzygnięcia, bowiem nie wpływa na ocenę zaistnienia przesłanek odpowiedzialności Skarbu Państwa, przewidzianych w art. 417 i 417 ¹ k.c. Stwierdzić przy tym należy, że Sąd Rejonowy oparł się w tym zakresie na zaświadczeniu Komornika Sądowego z 27.11.2014 r. o dokonanych wpłatach (k-32).

Z powyższych przyczyn Sąd Okręgowy oddalił apelację jako niezasadną na podstawie art. 385 k.p.c.