Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant – st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 24 września 2013 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: R. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 11 marca 2013 r., znak: (...)

w sprawie: R. L.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych

Oddziałowi w B.

o emeryturę

I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu R. L. prawo do emerytury od dnia (...) r.,

II nie stwierdza odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt. VI U 1406/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 marca 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. – po rozpoznaniu wniosku R. L. z dnia 1 marca 2013r. – odmówił wnioskodawcy (ubezpieczonemu ) – prawa do emerytury. Powołując się na art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm. ) oraz na §4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983r. Nr 8, poz. 43 ze zm. ) organ rentowy wskazał, że ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948r. emerytura przysługuje, jeżeli spełnił łącznie następujące warunki:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego,

- w dniu wejścia w życie przepisów ustawy emerytalnej, to jest 1 stycznia 1999r. osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat dla mężczyzn, w tym okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy, wynoszący co najmniej 15 lat.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu R. L. przyznania emerytury ponieważ nie został udowodniony wymagany 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Organ rentowy wskazał, iż nie uwzględnił okresu zatrudnienia ubezpieczonego od 2 września 1968r. do 31 sierpnia 1989r. jako okresu wykonywania prac w szczególnych warunkach ponieważ w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 27 września 2004r. :

- nie podano rodzaju prac ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenie z dnia 7 lutego 1983r.;

- powołano się na nieaktualne zarządzenie resortowe:

- nie podano w jakich okresach ubezpieczony zajmował poszczególne stanowiska,

- dla stanowiska „składacz monofoto” powołano się na dwa punkty z pozycji 2 zarządzenia resortowego, a ponadto nazwa stanowiska podana w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach różni się od nazwy stanowiska podanej w zarządzeniu resortowym.

Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku i uzyskanych w wyniku przeprowadzonego postępowania organ rentowy przyjął za udowodnione okresy:

- nieskładkowe w wymiarze 1 roku 6 miesięcy i 28 dni,

- składkowe w wymiarze 28 lat 9 miesięcy i 2 dni,

- stażu sumarycznego w wymiarze 30 lat i 4 miesięcy.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony R. L., domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury od dnia (...). , to jest od dnia ukończenia 60-tego roku życia.

W uzasadnieniu swego stanowiska ubezpieczony podnosił, że w warunkach szczególnych pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 2 września 1968r. do 31 sierpnia1989r. w Zakładach (...) im. (...)w B. kolejno na stanowiskach:

- ucznia w zawodzie składacz ręczny – zecer ( w latach 1968 – 1971 );

- składacza ręcznego ( w latach 1971-1972);

- odlewacza monotypowego ( w latach 1973-1977);

- składacza monofoto ( w latach 1977-1984);

- korektora ACE ( w latach 1984-1988);

- programisty ( w latach 1988-1989 ),

i na wszystkich zajmowanych stanowiskach wykonywał pracę w szczególnych warunkach – w dużym hałasie, zapyleniu, w styczności z pierwiastkami chemicznymi, takimi jak ołów, kadm i cyna. Każde ze stanowisk pracy wskazane przez nieistniejącego już pracodawcę w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach wymienione jest w załączniku nr 1 aktualnie obowiązującego zarządzenia nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego ( Dz. Urz. M.G. 1987.4.7 ) w dziale XI ( prace w przemyśle poligraficznym), poz.1, pkt 1 ( składacz ręczny), pkt 5 (odlewacz monotypowy). poz.2 pkt 5 składacz fotoskładu ( przy bezpośredniej obsłudze monitora ekranowego ) – składacz monofoto, poz. 1 pkt 10 ( korektor ), poz.2 pkt 3 programista fotoskładu ( przy bezpośredniej obsłudze monitora ekranowego ).

Praca wykonywana na wyżej wskazanych stanowiskach jest również wymieniona w wykazie A, dziale XI rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze pod poz. 11 – produkcja oraz obróbka materiału zecerskiego i form drukowych ze stopu drukarskiego, do której zaliczyć można prace na stanowisku składacza ręcznego i odlewacza monotypowego, i pod pozycją 2 – procesy składu z zastosowaniem elektronicznych monitorów ekranowych, do których można zaliczyć stanowiska składacza monofoto, korektora ACE i programisty.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując argumentację przedstawiona w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, a ponadto wnosił o przeprowadzenie dowodu z akt osobowych ubezpieczonego oraz zawnioskowanych przez niego dowodów z zeznań świadków.

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył co następuje:

Zgodnie z treścią art. 184. ust 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w tym funduszu na dochody budżetu państwa za pośrednictwem Zakładu. Na podstawie art. 32 ust 1 cytowanej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym, czyli w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn. Dla celów ustalenia uprawnień emerytalnych za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Przepisy rozporządzenia z 1983 r. mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Należy wskazać, iż w przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, przepisy art. 472 i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z w/wym. artykułami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym. Podobnie należy oceniać możliwość dowodzenia charakteru wykonywanej pracy w przypadku, gdy jak w niniejszej sprawie, organ rentowy kwestionuje formalną poprawność wystawionego przez zakład pracy dokumentu mającego zaświadczać wykonywanie pracy w szczególnych warunkach.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył kwestii czy ubezpieczony R. L. legitymuje się 15 - letnim okresem pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r.

W postępowaniu administracyjnym oraz w toku procesu organ rentowy kwestionował spełnienie przez ubezpieczonego powyższego warunku nabycia prawa do emerytury.

Na podstawie dowodów z zeznań świadków: W. G., C. R., P. S., R. P., B. L. i A. B., dowodu z przesłuchania odwołującego się R. L. oraz dowodów z dokumentów zebranych w jego aktach osobowych ( nadesłanych do akt sprawy przez (...) Spółkę z o.o. w B. ) oraz dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach emerytalnych i aktach kapitału początkowego ubezpieczonego Sąd ustalił, iż w okresie od 2 września 1968r. do 31 sierpnia 1989r. ubezpieczony R. L. zatrudniony był w Zakładach (...) im. (...)w B. ( poprzednia nazwa (...)w B. ) , początkowo jako uczeń w dziale zecerni ręcznej ( do czerwca 1971r. ), od lipca 1971r. do 23 stycznia 1973r. jako zecer czyli składacz ręczny, od 24 stycznia 1974r. – na stanowisku odlewacza monotypowego w dziale zecerni maszynowej, od 1977 albo 1978r. na stanowisku składacza monofoto w dziale zecerni ( które to stanowisko następnie zmieniło nazwę na składacza fotoskładu ), od 1982r. na stanowisku korektora ACE ( skrót oznacza monitor ekranowy) w dziale fotoskładu na którym pracował do 1988r., a następnie objął on stanowisko programisty fotoskładu przy bezpośredniej obsłudze monitora ekranowego, na którym pracował do końca zatrudnienia, to jest do 31 sierpnia 1989r.

Praca na powyższych stanowiskach ( z wyjątkiem okresu zatrudnienia ubezpieczonego na stanowisku ucznia – kiedy nie wykonywał on pracy w pełnym wymiarze czasu pracy ) była pracą w szczególnych warunkach, wskazaną w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. – wykazie A, dziale XI ( w przemyśle poligraficznym ) pozycji 1 ( produkcja oraz obróbka materiału zecerskiego i form drukarskich ze stopu drukarskiego ) na stanowiskach składacza ręcznego i odlewacza monotypowego oraz w dziale XI pozycji 2 ( procesy składu z zastosowaniem elektronicznych monitorów ekranowych) na stanowiskach składacza fotoskładu, korektora ACE i programisty fotoskładu przy bezpośredniej obsłudze monitora elektronicznego.

Stanowiska te wymienione zostały w wykazie stanowiącym załącznik do zarządzenia resortowego nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w zakładach resortu przemysłu chemicznego i lekkiego ( Dz. Urz. M.G. z 3.08.1987r. Nr 4, poz. 7) W dziale XI poz. 1, pkt 1, 5 ( składacz ręczny i odlewacz monotypowy), oraz w dziale XI poz. 2 (programista fotoskładu – przy bezpośredniej obsłudze monitora ekranowego i składacz fotoskładu – przy bezpośrednie obsłudze monitora ekranowego). Należy także podkreślić, iż praca ubezpieczonego na stanowisku korektora ACE była związana z obsługą monitora ekranowego, co kwalifikuje ją jako pracę w warunkach szczególnych według działu XI, poz. 1- operatora monitora ekranowego.

Zebrane w sprawie dowody w sposób jednoznaczny potwierdziły, iż ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy od lipca 1971r. do 31 sierpnia 1989r. prace w warunkach szczególnych, w przemyśle poligraficznym przy produkcji oraz obróbce materiału zecerskiego i form drukarskich ze stopu drukarskiego ( wykaz A dział XI poz. 1 ) oraz procesach składu z zastosowaniem monitorów ekranowych ( wykaz A dział XI, poz. 2 ).

Powyższe ustalenia faktyczne prowadziły zatem do wniosku, iż ubezpieczony R. L. legitymuje się ponad 18-letnim okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach, przy czym 60 lat ukończył on (...). i nie jest on także członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Jego staż emerytalny wynosi ponad 30 lat ( suma okresów składkowych i nieskładkowych).

Wyżej przedstawione ustalenia faktyczne i argumenty natury prawnej dawały zatem podstawę do zmiany zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury od spełnienia przez niego ostatniej przesłanki nabycia tego prawa, to jest ukończenia z dniem(...) obniżonego wieku emerytalnego ( art. 477 ¹⁴§2 K.p.c. w związku z art. 184 i 32 ustawy emerytalnej w związku z §2, §3 i §4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.)

W punkcie II wyroku Sąd Okręgowy nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego, o której mowa w art. 118 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Brak podstaw do ustalenia tej odpowiedzialności wynikał z mankamentów formalnych złożonego przez ubezpieczonego w postepowaniu administracyjnym świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 27 września 2004r. ( k.5 akt emerytalnych). W świadectwie tym – co zasadnie podnosił organ rentowy – powołano się na nieaktualne w dniu jego wystawienia zarządzenie resortowe, a ponadto nie wskazano okresów zatrudnienia ubezpieczonego na poszczególnych, wymienionych w świadectwie, stanowiskach pracy.

J. M.