Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lipca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Powalska

Protokolant : sekr. sąd. Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 22 czerwca 2018 r. w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) P. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W.

przeciwko A. W. (1), A. W. (2), K. W. i P. W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanych A. W. (1), A. W. (2), K. W. i P. W. in solidum na rzecz powoda (...) P. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. kwotę 302.024,98 ( trzysta dwa tysiące dwadzieścia cztery 98/100 ) złote z zastrzeżeniem, iż spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia z odpowiedzialności pozostałych do wysokości dokonanej zapłaty, a także z zastrzeżeniem powoływania się przez pozwanych na ograniczenie ich odpowiedzialności do nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Wieluniu VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą o nr KW (...) ;

2.  nie obciąża pozwanych kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego powoda;

3.  przyznaje radcy prawnemu M. W. kwotę 17.712 ( siedemnaście tysięcy siedemset dwanaście ) złotych brutto tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu Pozwanym K. W. i P. W. i nakazuje wypłacić tę należność ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu;

4.  wyrok w stosunku do pozwanych A. W. (1) i A. W. (2) ma charakter wyroku zaocznego.

Sygn. akt I C 373/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 20 listopada 2017 r. (data wpływu) wniesionym w postępowaniu nakazowym powód (...) P. I. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanych A. W. (1), K. W., P. W. oraz A. W. (2) na swoją rzecz kwoty 302.024,98 zł, z jednoczesnym zastrzeżeniem, iż odpowiedzialność pozwanych jest odpowiedzialnością in solidum, a spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia pozostałych pozwanych z zobowiązania do wysokości dokonanej zapłaty, z zastrzeżeniem prawa pozwanych do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie ich odpowiedzialności do nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Wieluniu VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą o nr KW (...) oraz o zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania w wysokości prawem przewidzianej, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 7.200 zł, wraz z opłatą skarbową od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł .

W uzasadnieniu swojego żądania powód argumentował, że przedmiotem pozwu jest wierzytelność, jaka przysługiwała (...) Bankowi (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. wobec (...) Spółka z o.o. z tytułu należności z umowy o kredyt złotowy w rachunku bankowym nr (...) z dnia 12 sierpnia 2013 roku. Wierzytelność ta została zabezpieczona wpisem hipoteki umownej do kwoty 400.000 złotych na nieruchomości, należącej obecnie do pozwanych. Na mocy zaś umowy cesji z dnia 7 czerwca 2017 roku powód nabył od uprawnionego banku wierzytelność z tego tytułu opiewającą na kwotę 409.192,90 złotych, w tym z tytułu kapitału 302.024,98 złotych.

Postanowieniem z dnia 30 listopada 2017 roku Sąd Okręgowy w Sieradzu stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym.

W odpowiedzi na pozew pozwani K. W., P. W. wnieśli o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów postępowania na rzecz pozwanych według norm przepisanych. Wywodzili w argumentacji takiego stanowiska, że kwestionują istnienie roszczenia, z racji wywodzenia długu z kopii dokumentów, w szczególności umowy o kredyt złotowy, podnieśli zarzut przedawnienia . Nadto P. W. kwestionował aby został zawiadomiony o cesji wierzytelności.

Pozwani A. W. (1) i A. W. (2) nie zajęli stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 12 sierpnia 2013 r. spółka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. reprezentowana przez prezesa zarządu P. W. zawarła z (...) Bankiem (...) S.A. z siedzibą w K. umowę numer (...) o kredyt złotowy w rachunku bankowym. Na mocy tego porozumienia bank udzielił kredytobiorcy kredytu w wysokości do maksymalnego pułapu zadłużenia 400.000 złotych na rachunku bankowym nr (...). Okres kredytowania został przez strony ustalony od 12 sierpnia 2013 roku do 30 listopada 2013 roku. Prawne zabezpieczenie spłaty udzielonego kredytu stanowiła hipoteka umowna do kwoty 400.000,00 zł, ustanowiona na nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Wieluniu, VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...). W dziale II przedmiotowej księgi wpisani są jako uprawnieni współwłaściciele : A. W. (2) co do udziału 9/96 , K. W., P. W. i A. W. (1) po 29/96 każde z nich.

W dniu 27 listopada 2013 roku strony pierwotnego stosunku prawnego zawarły aneks nr (...) do przedmiotowej umowy, dotyczący zmiany okresu kredytowania do dnia 30 czerwca 2014 roku. Następnie zaś w dniu 30 stycznia 2014 roku - aneks nr (...) dotyczący dostępności wysokości kwot kredytowania.

Z uwagi na naruszenie warunków umowy o kredyt złotowy w rachunku bankowym nr (...) z dnia 12 sierpnia 20Ì3 roku z późniejszymi zmianami, pismem z dnia 20 maja 2014 roku (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w K. wypowiedział przedmiotową umowę w całości z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia. Jako podstawę wypowiedzenia kredytodawca powołał treśc § 4 ust. 1 pkt 4 umowy kredytowej łączącej strony ze zmianami oraz przepis art. 75 ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe.

W dniu 10 grudnia 2014 roku (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w K. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) na łączną kwotę 335.158,76 zł, obejmującą niespłacony kapitał w wysokości 308.072,01złotych , odsetki umowne oraz odsetki podwyższone od zadłużenia przeterminowanego, naliczone do daty wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego. Jednocześnie, Bank zastrzegł prawo do naliczania dalszych odsetek umownych liczonych od kwoty kapitału. Postanowieniem z dnia 8 stycznia 2015 roku Sąd Rejonowy w Sieradzu w sprawie V GCo 363/14 opatrzył przedmiotowy tytuł egzekucyjny klauzulą wykonalności, (dowód: kserokopia umowy nr (...) k. 53-55, kserokopia aneksu Nr (...) do umowy k. 56, załącznik Nr 1 do aneksu nr (...) k. 57-59, kserokopia aneksu nr (...) k. 60, kserokopia wypowiedzenia umowy nr (...) k. 62, kserokopia bankowego tytułu egzekucyjnego k. 64, kserokopia postanowienia SR w Sieradzu z dnia 08 stycznia 2015 r. k. 65, wypis z kw k. 66-80).

W dniu 7 czerwca 2017 roku, powód (...) P. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W., wpisany do rejestru funduszy inwestycyjnych pod pozycją (...), którego organem zarządzającym jest (...) Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółka Akcyjna z (...) w W., nabył od cedenta (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K. wierzytelności przysługujące tejże spółce wobec (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, opiewające na łączną kwotę 409.192,90 zł, stanowiące nieuregulowaną należność z tytułu łączącej cedenta z dłużną spółką umowy o kredyt złotowy w rachunku bankowym nr (...) z dnia 12 sierpnia 2013 roku z późniejszymi zmianami. Wykaz wierzytelności objętych cesją został zamieszczony w załączniku do umowy przelewu wierzytelności z dnia 7 czerwca 2017 roku. Po cesji powód skierował do Sądu Rejonowego w Wieluniu, VII Zamiejscowego Wydziału Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. wniosek o dokonanie wpisu w dziale IV księgi wieczystej o numerze KW (...), poprzez zmianę wpisanego tam wierzyciela hipotecznego z (...) BANK (...), na (...) P. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W.. Wpis w księdze wieczystej dokonany został w dniu 30 czerwca 2017 roku, (dowód: kserokopia umowy kupna wierzytelności k. 9-25, załącznik do umowy k. 26-29, wypis z KRS k. 34-40, wyciąg z rejestru funduszy k. 41-42).

Pismami z dnia 01 września 2017 r. powód wezwał pozwanych A. W. (1), K. W., P. W. oraz A. W. (2) jako współwłaścicieli nieruchomości o numerze KW (...) do zapłaty kwoty 400.000 zł tytułem nabytej wierzytelności do wysokości ustanowionej na rzecz hipoteki umownej w nieprzekraczalnym terminie do dnia 15 września 2017 r. Do P. W. pismo to zostało nadane w Urzędzie Pocztowym w dniu 1 września 2017 roku (dowód: kserokopia pisma wierzyciela z dnia 01 września 2017 r. k. 81-82, 83-84, 85-86, potwierdzenie nadania k. 87).

Do chwili obecnej zarówno dłużna spółka jak i pozwani nie dokonali na rzecz powoda żadnej wpłaty na poczet należności objętej pozwem ( bezsporne).

Powyższy stan faktyczny został ustalony wyłącznie na podstawie dokumentów przywołanych przy nim, które w sprawie powód złożył w kopiach poświadczonych za zgodność z oryginałem. Dla sądu były one wiarygodnym materiałem dowodowym, zwłaszcza, że oprócz zarzutu przedawnienia ze strony pozwanych P. W. i K. W. nie zostały podniesione precyzyjne zarzuty, które mogłyby rodzić wątpliwości co do okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w całości.

W przedmiotowej sprawie dług dochodzony przez powodowy Fundusz wywodzi się z zawartej pomiędzy spółką (...) spółka z o.o. (...) Bankiem (...) SA z siedzibą w K. umowy kredytu złotowego w rachunku bankowym do wysokości 400.000 złotych, której zawarcie nie było w sprawie kwestionowane. Wierzytelność z tego tytułu została zaś nabyta przez powoda na mocy umowy przelewu z dnia 7 czerwca 2017 roku. Przelew wierzytelności, zgodnie z treścią art. 509 k.c. jest umową, na mocy której dotychczasowy wierzyciel ( cedent) przenosi wierzytelność do majątku osoby trzeciej ( cesjonariusza). Zatem nabywca wierzytelności wchodzi tym samym w zakres praw przysługujący zbywcy względem jego dłużnika. Nie budziło wątpliwości w świetle okoliczności faktycznych sprawy nabycie przez powoda wierzytelności przysługującej bankowi z tytułu umowy kredytowej z dnia 12 sierpnia 2013 r, dwukrotnie aneksowanej. Fakt ten został wykazany poprzez załączenie umowy cesji. Jedyny zarzut, jaki w tym względzie został podniesiony przez stronę pozwaną to okoliczność , iż pozwany P. W. nie został o przelewie zawiadomiony. Zarzut ten nie zasługuje jednak na aprobatę, jeśli zauważyć że powód przedstawił dowód nadania w Urzędzie Pocztowym pisma kierowanego do pozwanego P. W., w którym informował go o tej czynności z dnia 1 września 2017 roku.

Zatem przyjęcie odpowiedzialności pozwanych za przedmiotowy dług należy oceniać wprawdzie przez pryzmat pierwotnego stosunku prawnego, ale w realiach stanu faktycznego także niezależnie od niego.

W tym względzie bowiem pozwani podnieśli przede wszystkim zarzut nieistnienia ich długu oparty na założeniu , że na dowód jego istnienia przedstawiono wyłącznie dokumenty w kopiach, które nie mają mocy dowodowej. Dotyczy to jednakże dokumentów obrazujących zobowiązanie pomiędzy (...) Bankiem (...) a kredytobiorcą spółką (...) spółka z o.o. Zarzut ten nie zasługuje jednak na aprobatę. Wysokość długu wynika wprawdzie w tym aspekcie przede wszystkim z umowy kredytu złotowego z dnia 12 sierpnia 2013 r. , a następnie dokumentu wypowiedzenia tej umowy z dnia 20 maja 2014r. , bankowego tytułu egzekucyjnego, ale przede wszystkim przez pryzmat podstawy odpowiedzialności pozwanych z umowy przelewu wierzytelności . Ta zaś została złożona w kopii ale poświadczonej za zgodność z oryginałem i zawiera wyraźny zapis o wysokości nabytej wierzytelności w pozycji 92 opiewającej na kwotę 302.024,98 złotych ( k. 27).

Skoro więc w przedmiotowej sprawie strony pierwotnej umowy kredytowej uzgodniły w treści łączącego ich porozumienia, że ustanawiają zabezpieczenie wykonania zobowiązania w postaci hipoteki umownej do kwoty 400.000 złotych, zabezpieczenie to zostało wpisane do działu IV księgi wieczystej, to ustanowienie takiego zabezpieczenia powoduje powstanie odpowiedzialności rzeczowej, niezależnej od sfery odpowiedzialności osobistej dłużnika. To zaś ma znaczenie takie, że wierzyciel może dochodzić zaspokojenia swojej wierzytelności z przedmiotu zabezpieczenia w wysokości jego wartości, do tej bowiem wysokości ogranicza się odpowiedzialność dłużnika hipotecznego. Odpowiedzialność zatem z nieruchomości powstaje bez względu na to czyją nieruchomość stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (art. 65 ust. 1 k.w.u.). Jeśli dłużnik rzeczowy jako nabywca nieruchomości za zgodą wierzyciela wstąpi w miejsce zbywcy, przejmując jednocześnie dług, jego odpowiedzialność może mieć charakter zarówno osobisty jak i rzeczowy. Jednakże przez samo nabycie nieruchomości obciążonej hipoteką zbywca pozostaje dłużnikiem osobistym, a nabywca staje się dłużnikiem jedynie rzeczowym i jego odpowiedzialność zawęża się do nieruchomości i ewentualnie in solidum z dłużnikiem osobistym ( art. 519 § 2 k.c. ). W przedmiotowej sprawie w dniu 12 sierpnia 2013 roku w momencie zawarcia umowy kredytowej nieruchomość objęta księgą wieczystą KW (...), stanowiła przedmiot własności J. i T. W., co wynika wprost z przywołania w treści umowy kredytowej. Następnie jednak na mocy aktu poświadczenia dziedziczenia po J. W. dokonanego przez notariusza za nr Rep. (...) i postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po T. W. o sygnaturze VIII Ns 451/15, współwłasność przedmiotowej nieruchomości zaistniała pomiędzy pozwanymi spadkobiercami właścicieli A. W. (1), K. W., P. W. i A. W. (2) w udziałach wynikających miedzy innymi z ich dziedziczenia. Stąd też skoro doszło do przeniesienia współwłasności obciążonej hipoteką nieruchomości to aktualnie uprawnieni z tytułu własności, stają się , jako nowi współwłaściciele nieruchomości będącej przedmiotem zabezpieczenia, dłużnikami powodowego funduszu, których odpowiedzialność ogranicza się jednak do zakresu odpowiedzialności rzeczowej. Dlatego zarówno podstawa prawna , jak i zakres odpowiedzialności każdego z dłużników jest niezależny.

Zgodnie z treścią art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece ( tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 707 ze zm.), w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości . Z treści tego unormowania a także z art. 75 cytowanej ustawy wynika, że podstawowym uprawnieniem wierzyciela z tytułu hipoteki jest prawo dochodzenia zaspokojenia z obciążonej nieruchomości. Utrwalony jest w orzecznictwie pogląd, zgodnie z którym podstawą egzekucji w tym aspekcie jest tytuł wykonawczy przeciwko właścicielowi nieruchomości obciążonej. Taki zaś tytuł należy uzyskać przeciwko właścicielowi nieruchomości obciążonej hipoteką także wówczas kiedy nie jest on dłużnikiem osobistym z tytułu zabezpieczonej wierzytelności. Powództwo wierzyciela hipotecznego przeciwko właścicielowi obciążonej nieruchomości jest powództwem o zasądzenie świadczenia pieniężnego zarówno w przypadku, gdy jest on dłużnikiem osobistym, jak i wtedy gdy odpowiada tylko rzeczowo ( por. wyrok S.N. z dnia 24 kwietnia 2014 r., III CSK 178/13, z dnia 16 lipca 2003 r., V CK 19/02, Lex nr 602311).

Orzecznictwo wypracowało podejście podzielane w pełni przez sąd w przedmiotowej sprawie. Zgodnie z nim pogląd ów uzasadniają zarówno przepisy materialnoprawne ( zwłaszcza art. 73 i 78 ustawy o księgach wieczystych i hipotece), jak i względy procesowe. Wierzyciel aby mógł skutecznie prowadzić egzekucję z nieruchomości obciążonej musi bowiem uzyskać przeciwko dłużnikowi rzeczowemu tytuł wykonawczy, a takim tytułem z punktu widzenia przepisów prawa procesowego jest wyrok zasądzający określone świadczenie. Co jednak istotne i wymaga podkreślenia odpowiedzialność dłużnika hipotecznego ogranicza się do przedmiotu hipoteki. Stąd też jeśli właściciel nieruchomości nie jest dłużnikiem osobistym , to zasądzając od niego na rzecz wierzyciela należność hipoteczną, sąd z urzędu powinien w wyroku zastrzec właścicielowi nieruchomości prawo powoływania się w toku egzekucji na ograniczenie odpowiedzialności ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 14 maja 2014 roku, I ACa 761/13, Lex nr 1473646).

W tym kontekście zatem skoro wysokość wierzytelności dochodzonej przez powoda wynika z treści umowy cesji, jest oznaczona w treści wpisu hipoteki umownej i to na rzecz aktualnie (...) P. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W., nie budzi wątpliwości odpowiedzialność pozwanych za dochodzony dług, niezależnie od tego, co wynika z jakości dokumentów dotyczących pierwotnego stosunku zobowiązaniowego pomiędzy dłużnikiem osobistym i poprzednikiem prawnym powoda.

Nie zasługuje na uwzględnienie także podniesiony w sprawie zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia. Przedmiotem pozwu jest kwota 302.024,98 złotych ( przy wpisie hipoteki umownej do 400.000 zł) , co stanowi wyłącznie kwotę kapitału bez należności ubocznych i ta wielkość była przedmiotem przelewu.

Zgodnie zaś z treścią art. 77 cytowanej wyżej ustawy o księgach wieczystych i hipotece, przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej. Przepisu tego nie stosuje się do roszczeń o świadczenia uboczne. Przepis ten ma zastosowanie zarówno do właściciela nieruchomości będącego dłużnikiem osobistym oraz do właściciela, który jest osobą trzecią.

Stąd też przy dochodzeniu w tym procesie zapłaty wyłącznie kwoty kapitału z pierwotnej umowy kredytowej, zarzut przedawnienia który mógłby okazać się skuteczny przy odpowiedzialności dłużnika osobistego, nie ma znaczenia dla odpowiedzialności dłużników rzeczowych.

Na podstawie art. 319 k.p.c. orzeczono o zastrzeżeniu pozwanych dłużników do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności do przedmiotu hipoteki i sumy hipotecznej.

Wobec przegrania sporu przez pozwanych sąd nie obciążył ich kosztami procesu należnymi powodowi na podstawie art. 102 kpc, uznając okoliczności sprawy za wypadek szczególnie uzasadniony poprzez pryzmat sytuacji osobistej i życiowej pozwanych. W przypadku pozwanych K. i P. W. pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, jedynym źródłem ich utrzymania jest dochód K. W. w wysokości 738 złotych netto miesięcznie. P. W. nie ma żadnych dochodów. Jedynym ich majątkiem jest przedmiotowa nieruchomość, zaś wysokość długów obciążających ich oscyluje na poziomie 2.500.000 złotych.

Z tych względów orzeczono jak w wyroku.