Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 4 lipca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Leszek Dąbek (spr.)

Sędziowie: SO Teresa Kołeczko-Wacławik

SO Barbara Braziewicz

Protokolant Aldona Kocięcka

po rozpoznaniu w dniu 4 lipca 2018 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z wniosku R. S. (1), B. S. (1) i S. N. (1)

z udziałem Krajowego Ośrodka (...) w W.

o zasiedzenie

na skutek apelacji uczestnika postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 27 października 2017 r., sygn. akt I Ns 1470/16

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

SSO Barbara Braziewicz SSO Leszek Dąbek SSO Teresa Kołeczko-Wacławik

Sygn. akt III Ca 371/18

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy B. S. (1), R. S. (1) żądali stwierdzenia,
że z dniem 10 06 2011r. nabyli w drodze zasiedzenia prawo własności nieruchomości gruntowej rolnej niezabudowanej stanowiącej działkę nr (...) w województwie (...), powiecie (...), gminie R., obrębie ewidencyjnym C.
o powierzchniach 0,89 ha i 0,97ha.

Uzasadniając wniosek twierdzili, że w dniu 30 06 1981r. J. i M. S. przekazali jej własność gospodarstwa rolnego, a nadto działki nr (...) oraz część działki nr (...). Druga część działki nr (...) została przekazana w posiadanie samoistne J. N. (1)
oraz G. N.. Przedmiotowe działki wykorzystywane są jako część prowadzonego gospodarstwa rolnego. P. okres ponad trzydziestu lat działka zawsze była użytkowana. Nikt w żadnym okresie nie zgłaszał żadnych roszczeń, jak również nie ograniczył wnioskodawczyni w użytkowaniu przedmiotowych nieruchomości.

Wnioskodawca S. N. (1) żądał stwierdzenia, że z dniem 10 06 2011r. nabył w drodze zasiedzenia prawo własności nieruchomości gruntowej rolnej niezabudowanej stanowiącej część działki (...) w województwie (...), powiecie (...), gminie R., obrębie ewidencyjnym C. o powierzchni 0,724ha.

Uzasadniając wniosek twierdził, że w dniu 10 10 1984 otrzymał w drodze darowizny
od swoich rodziców J. N. (2) oraz G. N. gospodarstwo rolne
o powierzchni 12,5070 ha. Jednocześnie z darowizną gospodarstwa rolnego przekazali mu samoistne posiadanie części działki nr (...), które otrzymali od J. i M. S.
w dniu 30 06 1981r. Dbał o działkę, nikt nigdy nie zgłaszał żadnych roszczeń.

Uczestnik postępowania Agencja Nieruchomości Rolnych, wnosiła
o oddalenie wniosku i zasądzenie od wnioskodawców zwrotu kosztów procesu. Podnosiła, iż wnioskodawca nie wskazał o zasiedzenie jakiej części działki nr (...) wnosi. Podała, iż nieruchomość została przekazana do jej zasobu na mocy decyzji Wojewody (...) z dnia 27 03 1997r., a nadto , że od czasu przekazania jej nieruchomości uczestniczka płaci podatki od tej nieruchomości.

Sąd Rejonowy w Gliwicach w postanowieniu z dnia 27 10 2017r. stwierdził, że wnioskodawczyni B. S. (2) oraz R. S. (2) nabyli na zasadzie ustawowej wspólności majątkowej zasiedzenie z dniem 30 06 2011r. prawo własności nieruchomości gruntowej w postaci działki nr (...) położonej w Gminie R. obręb C. o powierzchni 0,878ha oraz fragment działki o nr (...) położonej w Gminie R. obręb C. o powierzchni 0,9563ha, których granice i obszar zostały szczegółowo określone na mapach zawartych w opinii biegłego geodety K. K., która to opinia stanowi integralną część niniejszego postanowienia, zaś wymienione nieruchomości objęte są księgą wieczystą prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Gliwicach nr (...), ponadto stwierdził, że wnioskodawca S. N. (1) nabył przez zasiedzenie z dniem 30 06 2011r. prawo własności nieruchomości gruntowej w postaci fragmentu działki nr (...) położonej w Gminie R. obręb C. o powierzchni 0,7667 ha, której granice i obszar zostały szczegółowo określone na mapach zawartych w opinii biegłego geodety K. K., która to opinia stanowi integralną część niniejszego postanowienia,
zaś wymieniona nieruchomość objęta jest księgą wieczystą prowadzoną
przez Sąd Rejonowy w Gliwicach nr (...) oraz orzekł o kosztach postępowania.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia przywołał regulację
art. 172 k.c., po czym dokonał oceny ustalonego stanu faktycznego i w konkluzji uznał, iż posiadanie wnioskodawców należy uznać za samoistne. B. i R. S. (2), a także S. N. (1), a wcześniej jego rodzice, a nadto rodzina B. S. (2) jeszcze przed 1980r. korzystali ze spornego terenu jak właściciele. Wnioskodawcy nieruchomość traktowali jak całość i nie mieli wiedzy co do tego że nie są właścicielami przedmiotowych nieruchomości. Pole było przez lata obsiewane
i nie leżało odłogiem. W dniu 30 06 1981r. nastąpiło zawarcie umowy przekazania gospodarstwa rolnego pomiędzy wnioskodawczynią B. S. (2)
i jej poprzednikami prawnymi oraz przekazania posiadania nieruchomości
nr 61 i 62 wnioskodawczyni oraz J. i G. N.. Uznał, iż od tego dnia B. S. (2) jest posiadaczem nieruchomości stanowiącej działkę numer
61 i fragment działki nr (...), a rodzice S. N. (1) fragmentu działki numer
62. Następnie stwierdził, iż bez znaczenia pozostaje okoliczność, iż Wojewoda (...) przekazał Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi działek objętych wnioskiem, bowiem w żaden sposób nie wpłynęło to na samodzielne posiadanie spornych gruntów przez wnioskodawców. Ponadto wskazał, iż wnioskodawcy nie czerpali swoich uprawnień do korzystania
z objętych wnioskiem działek gruntu od uczestniczki, a zatem nie byli posiadaczami zależnymi, zaś sama uczestniczka nigdy nie zakłóciła samoistnego posiadania gruntów przez wnioskodawców.

O kosztach postępowania orzekł na mocy art. 520 § 1 k.p.c.

Orzeczenie zaskarżyła uczestniczka postępowania Agencja Nieruchomości Rolnych, która wnosiła o jego zmianę poprzez oddalenie wniosku i zasądzenie
na jej rzecz od wnioskodawców zwrotu kosztów postępowania w drugiej instancji.

Zarzuciła, że przy ferowaniu orzeczenia naruszono prawo procesowe i materialne regulacje:

-

art. 233 § 1 k.p.c. przez naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów i przez to sprzeczność istotnych ustaleń sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym poprzez przyjęcie, że wnioskodawcy posiadali nieruchomości objęte wnioskiem w sposób prowadzący do ich zasiedzenia;

-

art. 172 § 1 k.c. w zw. z art. 336 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie,
a to przez przyjęcie, że wnioskodawcy w sposób samoistny władali nieruchomością obejmującą działki o numerach (...) położonych w Gminie R. obręb C. w sposób prowadzący do ich zasiedzenia.

W uzasadnieniu między innymi podnosiła, że nie można podzielić stanowiska,
iż wnioskodawcy byli posiadaczami samoistnymi albowiem w mierze tej należy zbadać zakres władztwa w oparciu o całościową ocenę okoliczności sprawy. Wskazała, iż samoistność charakteryzuje się uzasadnionym przekonaniem,
że wykonywane prawo przysługuje, a przekonanie to uzewnętrznia przez płacenie przypadających podatków od nieruchomości. Wnioskodawcy natomiast
nie podejmowali jakichkolwiek ustaleń dotyczących czy podatki należy opłacać
i w jakiej wysokości. Podnosiła także, iż zeznań wnioskodawcy B. S. (2) wynika, że wnioskodawczyni i jej mąż wiedzieli, że nie są właścicielami działek,
o których zasiedzenie wnoszą.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawcy B. S. (2), R. S. (2) oraz S. N. (2) domagali się oddalenia apelacji oraz zasądzenia na ich rzecz od uczestniczki zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji prawidłowo zakwalifikował wniosek lecz wadliwie rozpoznał sprawę.

W toku rozpoznania sprawy umknęło bowiem jego uwadze, iż wnioskodaw-czyni B. S. (3) objęła przedmiotowe nieruchomości w posiadanie w nastę-pstwie przeniesienia na nią ich posiadania przez J. i M. małżonków S..

Z tej przyczyny rodzaj i zakres posiadania przez nią tych nieruchomości uzależnione były - co do zasady – od rodzaju i zakresu ich wcześniejszego posiadania przez małżonków S., a jego późniejsza ewentualna zmiana (przekształcenie) wymagała jej zamanifestowania w sposób widoczny dla otoczenia.

W obecnym materiale sprawy brak jest jakichkolwiek informacji pozwala-jących przyjąć, że po objęciu przez wnioskodawczynię nieruchomości w posiadanie doszło do zamanifestowania przez nią - w sposób widoczny dla otoczenie – zmiany charakteru jej posiadania.

Z tej przyczyny kardynalne znaczenie dla ustalenia sposobu i zakresu sprawowanego przez nią władztwa nad tymi nieruchomościami - w okresie objętym zasiedzeniem – miało ustalenie charakteru władztwa jej poprzedników małżonków S., a to z kolei wymagało ustalenia, kiedy i w jakich okolicznościach objęli oni te nieruchomości w posiadanie oraz czy później doszło do jego zmiany, a jeżeli tak to na czym ona polegała.

Z uwagi na charakter spraw o stwierdzenie nabycia w drodze zasiedzenia praw rzeczowych, sądy w tych sprawach zobowiązane są działać z urzędu, w celu wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy istotnych dla rozstrzygnięcia, do których

między innymi względów należą wskazane powyżej fakty.

Pomimo tego, w celu ich ustalenia nie podjęto w sprawie żadnych czynności postępowania, wobec czego w materiale spawy brak jest jakichkolwiek informacji pozwalających poczynić w tym zakresie ustalenia faktyczne, więcej zagadnienie to

nie było także przedmiotem wypowiedzi uczestników postępowania oraz co należy podkreślić oceny Sądu Rejonowego.

Powoduje to, że nie została rozpoznana istota sprawy, co niezależnie

od oceny zasadności podniesionych przez skarżącego zarzutów czyni apelację uzasadnioną i prowadziło do uchylenia zaskarżonego postanowienia oraz przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania w oparciu o regulację art. 386 § 4 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.

Reasumując zaskarżone postanowienie jest wadliwe i dlatego apelację uczestniczki postępowania jako uzasadnioną uwzględniono orzekając jak

w sentencji w oparciu o przepis art. 386 § 4 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.

Sąd Rejonowy, rozpoznając ponownie sprawę uwzględni zawartą powyżej ocenę prawną i zobowiąże wnioskodawców do złożenia na piśmie wyjaśnień dotyczących wskazanych zagadnień oraz zobowiąże wszystkich uczestników postępowania do złożenia na te okoliczności stosownych wniosków dowodowych.

Jeżeli uzna wyjaśnienia wnioskodawców za niewystarczające wysłucha ich na rozprawie.

Następnie rozpozna zgłoszone wnioski dowodowe, a dopuszczone dowody przeprowadzi, po czym o ile uzna, że wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego nie pozwalają poczynić ustaleń dotyczących wskazanych powyżej okoliczności przeprowadzi z urzędu dowody uzupełniających zeznań świadków

i uczestników postępowania.

SSO Barbara Braziewicz SSO Leszek Dąbek SSO Teresa Kołeczko-Wacławik