Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 lutego 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 lutego 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa małoletnich M. N. (1) i G. N. reprezentowanych przez przedstawiciela ustawowego P. N.

przeciwko M. N. (2)

o zmianę orzeczenia w zakresie alimentów - podwyższenie alimentów

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 28 listopada 2016 roku, sygn. akt III RC 387/16

oddala apelację.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki SSO Dariusz Mizera

Sygn. akt II Ca 56/17

(...)

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 listopada 2016 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. po rozpoznaniu sprawy z powództwa małoletnich G. N. i M. N. (1) reprezentowanych przez przedstawiciela ustawowego P. N. przeciwko M. N. (2) o zmianę orzeczenia w zakresie alimentów - podwyższenie alimentów

1. alimenty od pozwanej M. N. (2) na rzecz jej małoletnich dzieci G. N. i M. N. (1) ostatnio ustalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 25 marca 2014 roku, w sprawie sygn. akt IC 945/13 w kwotach po 200 złotych miesięcznie na rzecz każdego z nich podwyższył do kwot po 350 złotych miesięcznie na rzecz każdego z powodów poczynając od dnia 25 sierpnia 2016 roku, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z należności, pozostawiając bez zmian pozostałe dotychczasowe warunki płatności,

2. oddalił powództwo w pozostałej części,

3. nie obciążył pozwanej nieuiszczonymi kosztami sądowymi od uwzględnionej części powództwa, które przejął na rachunek Skarbu Państwa,

4. nie obciążył powodów nieuiszczonymi kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa, które przejął na rachunek Skarbu Państwa,

5. zniósł wzajemnie koszty procesu między stronami,

6. nadał wyrokowi w punkcie pierwszym rygor natychmiastowej wykonalności.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania.

Małoletni G. N. urodzony dnia (...) oraz małoletnia M. N. (1) urodzona (...) są dziećmi pochodzącymi ze związku małżeńskiego M. N. (2) i P. N..

W dniu 25 marca 2014 roku Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie sygn. akt. I C 946/14 orzekł o rozwiązaniu przez rozwód związku małżeńskiego P. N. i M. N. (2). Wykonywanie władzy rodzicielskiej powierzył obojgu rodzicom ustalając miejsce zamieszkania małoletnich przy ojcu. Ponadto zasądził alimenty od M. N. (2) w wysokości po 200 złotych miesięcznie płatne na rzecz każdego z małoletnich.

Postanowieniem z dnia 15 czerwca 2015 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim zmienił orzeczenie Sądu Okręgowego z dnia 25 marca 2014 roku w zakresie sprawowania władzy rodzicielskiej nad małoletnimi i powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej P. N., ograniczając wykonywanie władzy rodzicielskiej M. N. (2) do prawa współdecydowania o istotnych sprawach dzieci.

W dniu wydania orzeczenia ostatnio ustalającego alimenty, ojciec małoletnich – P. N. miał 40 lat. Oprócz małoletnich nie posiadał innych osób na utrzymaniu. Osiągał dochód miesięczny w kwocie około 2600 złotych. Ponosił stałe koszty utrzymania domu w kwocie około 600-700 złotych miesięcznie.

Matka małoletnich – M. N. (2) miała wówczas 39 lat. Posiadała wykształcenie ekonomiczne, ale ze względu na zły stan z zdrowia: osłabienie i anemię nie podejmowała zatrudnienia. Wraz z dziećmi pozostawała na utrzymaniu męża. Nie miała innych osób na utrzymaniu.

Małoletni G. N. miał wówczas 13 lat i uczęszczał do pierwszej klasy gimnazjum. Osiągał słabe wyniki w nauce, największe trudności sprawiała mu fizyka. Małoletnia M. miała 8 lat, chodziła do drugiej klasy szkoły podstawowej i osiągała bardzo dobre wyniki w nauce.

Obecnie małoletni G. kontynuuje edukację w technikum w P., jest uczniem pierwszej klasy o profilu fotograficznym. Z tego powodu ojciec małoletniego dokonał zakupu aparatu fotograficznego za kwotę 7 000 złotych. Ponadto wydaje miesięcznie około 800 złotych na korepetycje syna z języka angielskiego, fizyki, chemii i matematyki. Koszt godzinnych korepetycji, to każdorazowo kwota 50 złotych. Na dojazdy do szkoły małoletni G. wydaje 37 złotych na zakup biletu miesięcznego. Małoletni pozostaje po opieką ortodonty. Na początku roku 2017 roku będzie miał zakładany aparat ortodontyczny za kwotę około 1500-1600 złotych.

Małoletnia M. w dalszym ciągu uczy się w szkole podstawowej. Obecnie jest w piątej klasie. Korzysta z korepetycji z języka angielskiego, których koszt to 400 złotych miesięcznie. Na wyprawkę szkolną dla obojga dzieci przedstawiciel ustawowy małoletnich przeznaczył kwotę około 3000 złotych, wliczając w to opłaty za wycieczki, wyjazdy do kina i teatru, a także opłaty szkolne – tzw. (...) w wysokości 50 złotych.

P. N. ma obecnie 43 lata, oprócz małoletnich nie posiada innych osób na utrzymaniu. Prowadzi własną działalność gospodarczą. Dochód z tego tytułu w 2015 roku wyniósł 53 836,07 złotych. W ostatnich sześciu miesiącach, tj. od marca 2016 roku do sierpnia 2016 roku dochód uległ zmniejszeniu i wyniósł 2416,29 złotych. Ojciec małoletnich ponosi następujące koszty utrzymania domu: opłata za energię elektryczną w wysokości 1200-1300 złotych rocznie, opłata za gaz około 4000 złotych rocznie, opłata za wodę i ścieki około 1500 złotych rocznie, koszt zakupu środków czystości około 120 złotych miesięcznie, opłata za telewizję - 110 złotych miesięcznie. Przedstawiciel ustawowy małoletnich wraz z pozwaną są współwłaścicielami: samochodu osobowego marki M. (...) rok produkcji 1999, domu jednorodzinnego, w którym obecnie zamieszkuje P. N. z małoletnimi dziećmi. Ostatnio wymieniony posiada także działkę z domkiem o powierzchni 35 metrów kwadratowych położoną w B. oraz działkę o powierzchni 8000 metrów kwadratowych położoną w K..

M. N. (2) aktualnie ma 41 lat i oprócz powodów nie ma innych dzieci na utrzymaniu. Mieszka wspólnie z rodzicami w mieszkaniu w bloku. Partycypuje w kosztach jego utrzymania i przekazuje rodzicom kwotę 250 złotych miesięcznie. Pozostaje pod opieką Poradni (...). Po rozwiązaniu małżeństwa z P. N. przez dłuższy czas nie podejmowała zatrudnienia ze względu na zły stan zdrowia. W okresie od 10 lipca 2015 roku do dnia 27 lutego 2016 roku była zarejestrowana jako bezrobotna w Powiatowym Urzędzie pracy w P.. Dochód jaki pozwana osiągnęła w 2015 roku wyniósł 7501,50 złotych. W 2016 roku pozwana pracowała w H. , gdzie otrzymała wynagrodzenie: 17 marca 2016 roku w wysokości 614,93 euro, 24 marca 2016 roku w wysokości 352,39 euro, 07 kwietnia 2016 roku w wysokości 368,15 euro, 21 kwietnia 2016 roku w wysokości 368,15 euro, 28 kwietnia 2016 w wysokości 233,68 euro, w dniu 05 maja 2016 roku wysokości 283,95 euro oraz w dniu 20 maja 2016 roku w wysokości 83 euro. W okresie od 25 maja 2016 rok do 10 lipca 2016 rok podjęła zatrudnienie w I., z tego tytułu uzyskała dochód w wysokości 1987,08 funtów. W dniu 14 lipca 2016 roku została zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w P. jako osoba bezrobotna, decyzją z dnia 10 lipca 2016 roku nie przyznano jej prawa do zasiłku. Od dnia 26 sierpnia 2016 roku do dnia 30 września 2016 roku realizowała umowę zlecenie z (...) sp. z o.o. sp. k. za wynagrodzeniem w wysokości 1850 złotych brutto. Dnia 07 października 2016 roku pozwana zawarła umowę zlecenie z (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł. na czas nieokreślony za miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości nie większej niż 1850 złotych brutto. Ponadto w dniu 24 października 2016 roku pozwana zawarła umowę zlecenie z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. na czas nieokreślony od dnia 24 października 2016 roku za wynagrodzeniem według stawki ustalonej indywidualnie w zależności od danej czynności. Pozwana jest właścicielem użytków rolny 0,469 ha przeliczeniowych w ½ części.

Pozwana posiada zadłużenie alimentacyjne. Kontaktuje się z małoletnimi dziećmi sporadycznie.

Mając takie ustalenia Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo zasługuje na uwzględnienie w części.

Podstawą żądania powództwa jest treść art. 138 k.r.o., zgodnie z którą w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zakres tego obowiązku wyznacza regulacja art. 135 k.r.o. stosownie, do której wysokość alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od możliwości zarobkowej i majątkowej zobowiązanego.

Według ugruntowanego poglądu orzecznictwa podwyższenie alimentów następuje wówczas, gdy zwiększeniu uległy potrzeby uprawnionego lub gdy doszło do polepszenia się sytuacji finansowej, a co za tym idzie możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego.

W przedmiotowej sprawi niewątpliwie doszło do zmiany stosunków zarówno po stronie uprawnionych do alimentacji, jak i po stronie zobowiązanej.

W niniejszej sprawie alimenty zasądzone zostały ponad dwa i pół roku temu. G. N. uczęszczał wówczas do gimnazjum a aktualnie rozpoczął naukę w pierwszej klasie technikum o profilu fotograficznym, co wiązało się z koniecznością zakupu sprzętu fotograficznego za kwotę około 7000 złotych. Korzysta on z korepetycji z fizyki, chemii, matematyki i języka angielskiego, za które ojciec płaci miesięcznie około 800 złotych. Pozostaje pod opieką ortodonty i na początku 2017 roku będzie miał zakładany aparat ortodontyczny za kwotę około 1500-1600 złotych.

M. N. (3) aktualnie uczęszcza do piątej klasy szkoły podstawowej, korzysta z korepetycji z języka angielskiego, co stanowi miesięczny wydatek w wysokości 400 złotych.

Małoletni powodowie weszli w okres szybkiego rozwoju, co generuje większe wydatki na zakup odzieży, obuwia, czy środków higieny.

Biorąc pod uwagę wiek powodów, ich stan zdrowia, koszty wyżywienia, nauki, przejazdów, mieszkania Sąd określił ich aktualne miesięczne usprawiedliwione potrzeby na kwotę po około 800 - 900 zł miesięcznie.

Do istotnej zmiany stosunków doszło także po stronie pozwanej, która w trakcie sprawy rozwodowej nie pracowała, pozostawała na utrzymaniu męża. Aktualnie jest aktywna zawodowo. W 2016 roku pracowała poza granicami kraju, w październiku tegoż roku zawarła dwie umowy zlecenie, a z realizacji jednej z nich będzie otrzymywała wynagrodzenie w kwocie 1850 złotych brutto.

Ustalone w nowej wysokości świadczenia alimentacyjnie są adekwatne do stwierdzonej zmiany stosunków, realizują zasadę prawa do równej stopy życiowej dzieci i rodziców, leżą ponadto w granicach możliwości zarobkowych zobowiązanej.

Wobec powyższego na podstawie art. 138 k.r.o., orzeczono jak w punktach 1 i 2 wyroku.

Korzystając z dobrodziejstwa płynącego z artykułu 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz.U. z 2010 r. nr 90, poz. 594 z późn. zm.) Sąd nie obciążył pozwanej nieuiszczonymi kosztami sądowymi od uwzględnionej części powództwa, które przyjął na rachunek Skarbu Państwa oraz nie obciążył powodów nieuiszczonymi kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa, które przyjął na rachunek Skarbu Państwa.

Na podstawie art.100 k.p.c. Sąd zniósł wzajemnie koszty między stronami.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt.1 k.p.c. Sąd nadał wyrokowi w punkcie pierwszym rygor natychmiastowej wykonalności.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożyła pozwana zaskarżając wyrok w części podwyższającej alimenty i wniosła o jego zmianę i oddalenie powództwa.

W apelacji pozwana nie wyartykułowała zarzutów apelacyjnych niemniej jednak lektura środka zaskarżenia wskazuje, iż skarżąca zarzuca Sądowi I instancji naruszenie art. 138 krio poprzez błędną ocenę jej możliwości zarobkowych i majątkowych oraz zawyżenie potrzeb małoletnich.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanej jest bezzasadna.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i przyjmuje je za własne.

Rozważając zarzuty apelacji w kontekście uregulowania art. 138 k.r.o. podnieść należy, iż słusznie Sąd Rejonowy dostrzegł, iż od chwili ostatniego orzeczenia o alimentach doszło do zmiany stosunków zarówno po stronie uprawnionych do alimentacji jak i po stronie zobowiązanej. Określone przez Sąd Rejonowy potrzeby dzieci na kwotę około 800 - 900 zł miesięcznie nie są wygórowane zwłaszcza w kontekście nakładów związanych z ich edukacją i zainteresowaniami. Nie ulega wątpliwości, iż przedstawiciel ustawowy małoletnich powodów znajduje się w lepszej sytuacji majątkowej i zarobkowej. Okoliczność ta została jednak uwzględniona przy określaniu alimentów albowiem zostały one ustalone dla pozwanej na poziomie 350 zł. W takiej sytuacji P. N. obciąża dodatkowa kwota ok. 550 zł na każde dziecko. Jeżeli się przy tym zważy na okoliczność, iż to P. N. sprawuje aktualnie osobiste starania o utrzymanie i wychowanie małoletnich to zasądzone alimenty wcale nie wydają się być w realiach sprawy zbyt wygórowane.

Pozwana podkreśla, iż jest obecnie osobą bezrobotną i nie stać jej na łożenie tak wysokich alimentów. Przypomnieć jednak w tym miejscu należy, iż o wysokości alimentów nie decydują faktycznie osiągane dochody ale możliwości majątkowe i zarobkowe osoby zobowiązanej. Nie ma zatem potrzeby przy ocenie tej przesłanki, wdawania się w podnoszone w apelacji szczegóły w zakresie aktualnych dochodów pozwanej i ponoszonych przez nią rzeczywistych wydatków, gdyż przesłanką rozstrzygnięcia w zakresie wysokości alimentów nie są – co należy po raz kolejny podkreślić - osiągane przez zobowiązaną dochody w danym okresie ale jej zarobkowe i majątkowe możliwości.

Tymczasem pozwana jest obecnie aktywna zawodowo stara się podejmować zatrudnienie i nie budzi żadnej wątpliwości, iż wykorzystując swoje możliwości może bez trudu osiągnąć dochód w granicach 1500 - 1700 zł. W takiej sytuacji podwyższone alimenty łącznie na obu powodów stanowią około 40% jej miesięcznego dochodu który może przy należytym wykorzystaniu swoich możliwości osiągnąć. Tak ukształtowane alimenty odpowiadają aktualnym potrzebom dzieci nie obciążają ponad miarę pozwanej która jedynie w niewielkim zakresie partycypuje rzeczowo w kosztach utrzymania małoletnich.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę, iż alimenty w stosunku do dotychczas orzeczonych wzrosły stosunkowo dużo bowiem o 75% niemniej jednak należy pamiętać o istotnej zmianie stosunków tak w zakresie usprawiedliwionych potrzeb małoletnich jak i możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanej. Nie może także umykać z pola widzenia okoliczność, iż alimenty są zasądzane niejako na przyszłość i uwzględniają także pewne dające się w nieodległej przyszłości przewidzieć potrzeby małoletnich.

Dlatego też apelacja pozwanej jako bezzasadna podlega oddaleniu, a to na podstawie art. 385 k.p.c.

SSO Jarosław Gołębiowski SSA w SO Arkadiusz Lisiecki SSO Dariusz Mizera