Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2018 roku

Sąd Rejonowy w Piszu III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Grzegorz Siwik

Protokolant st. sekr. sądowy Joanna Święcka

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2018 roku w Piszu

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletnich P. D., R. D. (1), I. D. i O. D. zastąpionych przez przedstawiciela ustawowego R. D. (2)

przeciwko E. D.

o podwyższenie alimentów

I.  Alimenty, zasądzone wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 14 stycznia 2015 roku w sprawie VI RC 1225/13, od pozwanej E. D. na rzecz małoletnich powodów P. D., R. D. (1), I. D. i O. D. w kwocie po 100 złotych miesięcznie, z dniem 12 lutego 2018 roku podwyższa do kwoty po 500 (pięćset) złotych miesięcznie, łącznie 2000 (dwa tysiące) złotych płatnej z góry do dnia 10-go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w terminie płatności którejkolwiek z rat, do rąk ustawowego przedstawiciela małoletnich powodów R. D. (2).

II.  Postępowanie w pozostałej części umarza.

III.  Nie obciąża stron opłatami sądowymi.

IV.  Wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III RC 28/18

UZASADNIENIE

W dniu 12 lutego 2018 roku małoletni powodowie P., R., I. i O. D., zastąpieni przez przedstawiciela ustawowego R. D. (2), wnieśli o podwyższenie zasądzonych od pozwanej E. D., wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie VI Wydział Cywilny Rodzinny z dnia 14 stycznia 2015 r. w sprawie sygn. akt VI RC 1225/13, alimentów z kwot po 100 złotych do kwot po 700 złotych miesięcznie na rzecz każdego z nich, do dnia 10 – tego każdego miesiąca, płatnych do rąk ojca powodów R. D. (2) wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w zapłacie którejkolwiek z rat.

W uzasadnieniu pozwu podnieśli, że są dziećmi pozwanej. Od daty wydania poprzedniego wyroku w sprawie VI RC 1225/13 Sądu Okręgowego w Olsztynie, tj. 14 stycznia 2015 r., upłynęło prawie 1,5 roku. Od tego czasu wymagania małoletnich znacznie wzrosły. Możliwości płatnicze pozwanej uległy poprawie, tak jak jej możliwości zarobkowe i majątkowe z powodu wyjazdu zarobkowego do Niemiec.

W dniu 23 marca 2018 r. pozwana E. D. w odpowiedzi na pozew uznała powództwo do kwoty po 200,00 zł na każdego z małoletnich i wniosła o oddalenie powyższego powództwa w pozostałym zakresie.

W odpowiedzi na pozew podniosła, że neguje wysokość kosztów utrzymania małoletnich powodów wskazaną w pozwie, jak również to, iż pozwany zmuszony jest w związku z działaniami pozwanej spłacać kredyt obrotowy zaciągnięty w trakcie trwania małżeństwa. Nadto pozwana wskazała, iż utraciła zatrudnienie, bowiem zmuszona była przebywać na zwolnieniu w związku z chorobą najmłodszej córki, co spowodowało, iż pracodawca uznał, że jest pracownikiem mało dyspozycyjnym. Od początku kwietnia 2018 r. pozwana będzie otrzymywała zasiłek dla bezrobotnych. Pozwana wyraziła przekonanie, iż tak dalece wygórowane roszczenia alimentacyjne były wynikiem tego, że na skutek podziału majątku wspólnego ojciec małoletnich powodów zobowiązany został do dokonania spłaty określonej kwoty na rzecz pozwanej.

Ostatecznie powód na rozprawie w dniu 08 maja 2018 r. podał, że jest skłonny obniżyć żądanie dotyczące wysokości alimentów do kwoty po 500 zł na każde dziecko. Ograniczył powództwo w tym zakresie.

Sąd ustalił, co następuje:

Wyrokiem z dnia 14 stycznia 2015 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie rozwiązał małżeństwo E. D. z R. D. (2) zawarte w dniu 28 kwietnia 2000 r. w O., zapisane w Urzędzie Stanu Cywilnego w O. za numerem (...) z winy pozwanej. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi stron: P. ur. (...), R. ur. (...), I. ur. (...) oraz O. ur. (...) Sąd powierzył ojcu R. D. (2), z tym że jego władzę rodzicielską ograniczył poprzez nadzór kuratora z obowiązkiem składania sądowi sprawozdań co 4 miesiące, a matce władzę rodzicielską ograniczył do prawa współdecydowania o istotnych sprawach dzieci, w tym o leczeniu i kształceniu. Sąd ustalił również kontakty pozwanej z małoletnimi dziećmi. Jednocześnie w punkcie 4 wyroku Sąd zobowiązał strony do ponoszenia kosztów wychowania i utrzymania małoletnich dzieci i z tego tytułu zasądził od E. D. na rzecz małoletnich dzieci: P., R., I. i O. alimenty po 100 zł (sto złotych) miesięcznie na każde dziecko, łącznie 400 zł (czterysta złotych) płatne do rąk ojca R. D. (2) do dnia 10 – ego każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat.

(dowód: kopia wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie VI RC 1225/13 k. 89-90)

Małoletni P. miał wówczas 13 lat, R. 12 lat, (...) lat, a O. 6 lat. Dzieci wówczas podejmowały naukę i były zdrowe.

R. D. (2) zamieszkał z dziećmi w mieszkaniu w O.. Utrzymywał siebie i dzieci z własnej emerytury, alimentów i pomocy rodziny.

Pozwana E. D. wyjechała do Niemiec, gdzie założyła nową rodzinę.

(dowód: ustalenia z akt sprawy Sądu Okręgowego w Olsztynie VI RC 1225/13 o rozwód)

Obecnie małoletni byli w wieku odpowiednio P. 16 lat, R. 15 lat, (...) lat, a O. 9 lat. Dzieci nadal podejmowały naukę i były zdrowe. Utrzymanie każdego dziecka kształtowało się na poziomie około 1.000 zł miesięcznie.

Pozwany jako żołnierz zawodowy przeszedł na emeryturę, nie podejmował innej pracy. Sam ponosił wydatki związane z utrzymaniem mieszkania i dzieci (czynsz – 613 zł, energia elektryczna ok. 113 zł, gaz – ok. 72 zł, woda ok. 50 zł, Internet ok. 40 zł, TV ok. 95 zł, obiady w szkole ok. 480 zł, wyprawka szkolna, wyżywienie dzieci, ubrania).

Od 25 kwietnia 2018 r. dzieci przebywały pod opieką matki E. D., lecz było to niezgodne z orzeczeniem Sądu Okręgowego w Olsztynie. Kobieta wynajęła stancję w Polsce, w O.. Pozwana w tym samym dniu wniosła do tut. Sądu wniosek o udzielenie zabezpieczenia w postępowaniu o zmianę orzeczenia w zakresie władzy rodzicielskiej poprzez ustalenie, iż na czas trwania postępowania miejscem pobytu małoletnich będzie każdoczesne miejsce pobytu ich matki E. D.. Postępowanie nie zakończyło się do chwili rozstrzygnięcia wydanego w niniejszej sprawie.

Wcześniej kobieta podejmowała pracę na terenie Niemiec i zarabiała z tego tytułu 1120 – 1200 Euro. W czasie postępowania przebywała na zasiłku w związku z kolejną ciążą. Przewidywana wysokość zasiłku to około 68 % wynagrodzenia. Na wychowaniu miała jeszcze jedną córkę w wieku roku i 4 miesięcy. Obecny partner pozwanej zarabiał około 2.000 – 2500 euro. Para wspólnie utrzymywała mieszkanie w Niemczech o pow. około 75 m kw., a od kwietnia 2018 r. także i wynajem stancji w Polsce.

(dowód: przesłuchanie stron: pozwanej E. D. k. 75 – 76; powoda R. D. (2) k. 86 – 87; zeznania świadka R. L. k. 74v. – 75; dokumenty dołączone do pozwu w postaci: odpisu skróconego aktu urodzenia k. 5,6,7,8, zawiadomienia o wysokości opłat ze wspólnoty mieszkaniowej k. 9, 9v., tabeli miesięcznych opłat k. 10, 10v., potwierdzenia przelewu k. 11, 11v., kopii dowodu opłat abonamentu i opłat za obiady k. 12, 12v., kopii faktur k. 13-22, faktury vat k. 37-47, 47v., rachunku k. 48, zaświadczenia z systemu P. Sad k. 50, kopii wniosku o udzielenie zabezpieczenia k. 66-67, informacji z KP w O. k. 73, 82, 83)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo o podwyższenie alimentów zasługiwało na uwzględnienie w całości do kwoty po 500 zł na rzecz każdego z powodów przy uwzględnieniu daty wniesienia pozwu, od 12 lutego 2018 r. Płatne jak dotychczas, tj. do dnia 10 każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w terminie płatności którejkolwiek z rat, do rąk ustawowego przedstawiciela małoletnich powodów R. D. (2).

Powyższy stan faktyczny ustalony został na podstawie całokształtu materiału dowodowego zebranego w sprawie.

W ocenie Sądu przeprowadzone w sprawie dowody, a w szczególności z dokumentów i przesłuchania stron oraz argumenty powołane przez strony postępowania jednoznacznie wskazały na istnienie podstawy do uznania żądania zawartego w pozwie złożonym przez małoletnich powodów reprezentowanych przez ojca R. D. (2) w zakresie podwyższenia alimentów do kwot po 500,00 zł miesięcznie na rzecz każdego z nich.

Zgodnie bowiem z treścią art. 133 § 1 kro rodzice zobowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dzieci, które nie są jeszcze w stanie utrzymywać się samodzielnie. Tak, więc od chwili urodzenia zobowiązani są do dostarczania dzieciom środków utrzymania i wychowania.

Z przepisu powyższego wynika, że rodzice mogą być zwolnieni od świadczeń alimentacyjnych w stosunku do dziecka tylko wtedy, gdy dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie i nie pozostaje w niedostatku lub posiada własny majątek, a dochody z tego majątku wystarczają na całkowite pokrycie jego kosztów utrzymania lub wychowania. We wszystkich innych wypadkach na rodzicach ciąży stanowczy obowiązek utrzymania dziecka, ograniczony tylko ich możliwościami zarobkowymi i majątkowymi.

Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (art. 135 § 1 kro).

Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumie się takie potrzeby, których zaspokojenie zapewni mu, odpowiednio do wieku i uzdolnień, prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Rodzice są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (wyżywienia, mieszkania, odzieży, higieny osobistej, leczenia w razie choroby), jak i duchowych i kulturalnych, także środki wychowania i kształcenia według zdolności, dostarczania rozrywek i wypoczynku.

Przez możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego należy rozumieć nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane, lecz także zarobki i dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 138 kro w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego, w tym podwyższenia, obniżenia lub uchylenia alimentów.

Rozstrzygnięcie oparte na podstawie art. 138 kro polega na porównaniu stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty ze stanem istniejącym w dacie orzekania o ich zmianie.

Od daty zasądzenia alimentów w wysokości 100 zł miesięcznie na rzecz każdego z małoletnich powodów upłynęły ponad 3 lata. Poza sporem w sprawie było, że dzieci nie są w stanie utrzymać się samodzielnie. Z definicji obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka wynika bowiem, że obowiązek ten ustaje dopiero wówczas, gdy dziecko osiągnie samodzielność życiową, co z reguły łączy się z możliwością podjęcia pracy zarobkowej.

Nie budziło w tym wypadku wątpliwości, że główne źródło miesięcznego utrzymania powodów stanowiły alimenty w wysokości po 100 zł miesięcznie oraz kwoty wydatkowane na rzecz dzieci przez ojca R. D. (2). Strona pozwana nie wykazała dowodowo, aby partycypowała w tych kosztach w jakikolwiek inny sposób, aniżeli poprzez płacenie alimentów w zasądzonej wysokości. Z uwagi na trzyletni okres czasu od ostatniego orzekania o alimentach, bezsprzecznie wzrosły wydatki związane z utrzymaniem powodów, a w szczególności związane z ich kształceniem, wchodzeniem w wiek szkolny i nastoletni, a w szczególności opłaty za pomoce naukowe, bilety, koszty zakupu odzieży, wyżywienia, kosmetyków i zasądzona kwota po 100 złotych miesięcznie bezwzględnie nie jest wystarczająca na ich pokrycie.

Oczywistym w ocenie Sądu jest, że rodzeństwo D. zdani są wyłącznie na pomoc swoich rodziców. Zatem to wyłącznie od woli rodziców i ich możliwości zarobkowych zależy ich dalszy rozwój oraz zaspokojenie ich usprawiedliwionych potrzeb.

Szczególną uwagę Sąd przywiązywał do zeznań R. D. (2), który szczerze i spontanicznie przedstawiał usprawiedliwione potrzeby, a w ślad za tym i orientacyjne, ale i niezwykle realne koszty ich miesięcznego utrzymania. Jego zeznania, co do zasady, korespondowały z wykazem wydatków przedstawionym w pozwie.

Jednocześnie Sąd zważył, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanej. Tymczasem aktualna sytuacja majątkowa i zarobkowa pozwanej E. D. uległa polepszeniu, które skutkować winno zmianą istniejącego zakresu obowiązku alimentacyjnego poprzez zwiększenie jego aktualnego poziomu. Nastąpił wzrost jej dochodów. Kondycja majątkowa i zarobkowa zobowiązanej, wbrew jej twierdzeniom, jest w dobrym stanie. E. D. pracowała za granicą w Niemczech, gdzie uzyskiwała względnie wysokie dochody. Aktualnie z uwagi na zasiłek, będzie otrzymywała 68 % tegoż wynagrodzenia. Ma partnera, który także bardzo dobrze zarabia.

Bez znaczenia w sprawie było, iż dzieci od 25 kwietnia 2018 r. przebywały u matki. Uczynione to zostało wbrew orzeczeniu sądowemu, który najwidoczniej miał uzasadnione powody, aby zadecydować o pozostawaniu dzieci przy ojcu. Pozwana dopiero teraz zainicjowała postępowanie, które ewentualnie może zmodyfikować wspomniane orzeczenie, albo i nie. Na chwilę orzekania jednak, dzieci w majestacie prawa winny pozostawać przy ojcu i to on jest uprawniony do pobierania alimentów i gospodarowania nimi zgodnie z potrzebami dzieci. Nie może być zgody na legalizację swoistego rodzaju bezprawia. Stąd ta sytuacja nie miała znaczenia przesądzającego w kontekście orzekania o alimentach.

Sąd Rejonowy tym samym uznał, że świadczenie alimentacyjne w wysokości po 500 zł na każdego z powodów leży w granicach możliwości zarobkowych zobowiązanej. Jest ono także adekwatne do aktualnych usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych powodów P., R., I. i O. oraz realizuje zasadę prawa do równej stopy życiowej rodziców i dzieci.

Z kolei ojciec powodów, w miarę swych możliwości finansowych stale wspierał dzieci i jak wynikało z jego zeznań i przedłożonych dowodów w przeważającej części partycypował finansowo w pokrywaniu kosztów ich usprawiedliwionych potrzeb. W ocenie Sądu zasądzona kwota jest adekwatna do aktualnych możliwości majątkowych i zarobkowych R. D. (2), biorąc pod uwagę jego obecne dochody w stosunku do ponoszonych wydatków związanych z utrzymaniem mieszkania i pozostających na jego utrzymaniu dzieci.

W tym stanie rzeczy, na podstawie wyżej wskazanych przepisów prawnych Sąd w punkcie I wyroku alimenty, zasądzone wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 14 stycznia 2015 roku w sprawie VI RC 1225/13, od pozwanej E. D. na rzecz małoletnich powodów P. D., R. D. (1), I. D. i O. D. w kwocie po 100 złotych miesięcznie, z dniem 12 lutego 2018 roku podwyższył do kwoty po 500 (pięćset) złotych miesięcznie, łącznie 2000 (dwa tysiące) złotych płatnej z góry do dnia 10-go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w terminie płatności którejkolwiek z rat, do rąk ustawowego przedstawiciela małoletnich powodów R. D. (2).

Postępowanie w pozostałej części umorzył. Bowiem oświadczenie strony powodowej o ograniczeniu roszczenia zawartego w pozwie jest równoznaczne z cofnięciem pozwu w pozostałej części wraz z zrzeczeniem się roszczenia, co w świetle art. 203 § 1 kpc nie wymaga zgody pozwanego i co winno skutkować umorzeniem postępowania, co też sąd uczynił w punkcie II wyroku. Sąd podzielił tu stanowisko zawarte w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 1951 roku C 733/51 (OSNCK 1953/1/15, Lex nr 117074), które zachowało swoją aktualność, że oświadczenie strony powodowej o ograniczeniu żądania pozwu do określonej sumy jest równoznaczne z cofnięciem pozwu w pozostałej części.

Mając na uwadze wynik procesu Sąd nie obciążył stron opłatami sądowymi.

Wyrokowi w punkcie dotyczącym podwyższenia alimentów Sąd nadał rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 kpc.