Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 maja 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał Z. B. (1) ponownie prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 lipca 2017 roku, do dnia 4 kwietnia 2022 roku.

Zakład do ustalenia wysokości renty przyjął dotychczasową podstawę jej wymiaru (która po waloryzacji od 1 marca 2017 roku wynosi 3.052,47 zł), 35 lat 5 miesięcy okresów składkowych oraz 1 rok 2 miesiące okresów nieskładkowych.

Po zmianie stażu pracy renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy, po waloryzacji od 1 marca 2017 roku wynosi 1.571,27 zł.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony. Podał, iż nie zgadza się decyzją gdyż lekarz kardiolog nie zezwolił mu na pracę.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

W piśmie procesowym z dnia 19 czerwca 2018 roku (k.132-133) pełnomocnik ZUS wniósł o uchylenie decyzji, umorzenie postępowania i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania na podstawie art.477 ¹⁴ k.p.c.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony Z. B. (2) urodził się (...).

Ubezpieczony z zawodu jest technikiem mechanikiem. Pracował jako ślusarz, grawer, rewizor, pracownik ochrony.

(okoliczności niesporne)

W okresie od dnia 1 listopada 2003 roku do dnia 31 marca 2010 roku ubezpieczony pobierał rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Od dnia 1 kwietnia 2010 roku do dnia 30 czerwca 2017 roku ubezpieczony miał przyznaną rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

W dniu 21 marca 2017 roku ubezpieczony złożył wniosek o ustalenie wyższego stopnia niezdolności do pracy.

(wniosek – k.347 akt ZUS)

Ubezpieczony jest osobą o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z powodu chorób kardiologicznych i narządów ruchu, przyznanym orzeczeniem Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 17 lipca 2015 roku na stałe.

(orzeczenie – k.58)

Lekarz orzecznik orzeczeniem z dnia 14 kwietnia 2017 roku ustalił, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy, do dnia 4 kwietnia 2022 roku.

Po rozpoznaniu sprzeciwu ubezpieczonego komisja lekarska Zakładu również ustaliła, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 4 kwietnia 2022 roku.

(orzeczenia – k.349, k.350 akt ZUS)

U ubezpieczonego rozpoznano dwunaczyniową, zaawansowaną chorobę niedokrwienną serca (...), kardiomiopatię pozawałową z dysfunkcją skurczowej lewej komory EF 37%, stan po przebytym zawale mięśnia serca ściany dolnej w 1988 roku, stan po przebytym zawale ściany przedniobocznej leczonym koronaroplastyką tętnicy zstępującej z implantacją stentu DES 2003 roku, stan po koronaroplastyce przedniej tętnicy zstępującej z założeniem dwóch stentów 29 września 2015 roku, nadciśnienie tętnicze, komorowe zaburzenia rytmu serca.

(opinia biegłego kardiologa – k.59-60)

Schorzenia kardiologiczne powodują u ubezpieczonego całkowitą niezdolność do pracy w okresie 3 lat.

(opinia biegłego kardiologa – k.59-60, k.108, min.00:02:23-00:11:07 protokół z 19.09.2018 r.)

Ubezpieczony cierpi na cukrzycę typu II, niepowikłaną, wyrównaną. Schorzenia te nie powodują niezdolności do pracy. W przypadku okresowego niewyrównania cukrzycy ubezpieczony może korzystać ze zwolnień lekarskich.

(opinia biegłego diabetologa – k.42-43)

U ubezpieczonego rozpoznano chorobę zwyrodnieniową stawów biodrowych, chorobę zwyrodnieniową stawu kolanowego z częściowym ograniczeniem ruchomości bioder i kolana prawego, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa bez istotnego ograniczenia ruchomości kolumny kręgosłupa, bez zaników mięśniowych kończyn.

Schorzenia te powodują u ubezpieczonego trwałą, częściową niezdolność do pracy.

(opinia biegłego ortopedy – k.65-68, k.106)

U ubezpieczonego nie stwierdzono ostrych objawów korzeniowych, rozciągowych czy ubytkowych, oczopląsu, obiektywnych cech zaburzeń statystki ciała. Nie stwierdzono również niedowładów nerwów obwodowych. Istotnym problemem zdrowotnym ubezpieczonego są schorzenia kardiologiczne, powodujące całkowitą niezdolność do pracy od daty złożenia wniosku do osiągnięcia wieku emerytalnego.

(opinia biegłego z zakresu medycyny pracy – k.69-73, k.115-117)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z ww. dokumentów, których strony nie kwestionowały.

Celem weryfikacji stanowiska ubezpieczonego Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych z zakresu kardiologii, ortopedii, diabetologii i medycyny pracy.

Złożone opinie są jasne i logiczne. Biegli dokonali oceny stanu zdrowia ubezpieczonego w ramach swoich specjalności, zaś biegły z zakresu medycyny pracy wnioski oparł nie tylko na własnym badaniu ale także wyników badania przez lekarzy innych specjalności i dokonał holistycznej oceny stanu zdrowia ubezpieczonego (przy uwzględnieniu nie tylko schorzenia głównego – kardiologicznego, ale również współistniejących – cukrzycy, choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa i stawów).

Biegła kardiolog w opinii uzupełniającej złożonej na piśmie (k.108) podała, iż swoje wnioski oparła na podstawie wnikliwej analizy oceny aktualnego stanu zdrowia ubezpieczonego, naturalnego przebiegu bardzo zaawansowanej choroby, ocenie badań E. H., USG serca oraz przedstawionej dokumentacji. Biegła wskazała, iż ż w badaniu EKG serca z dnia 6 września 2017 roku stwierdzono akinezę koniuszka ściany przednio-przegrodowej i ściany przedniej, rozległe zaburzenia kurczliwości z obniżoną frakcją wyrzutową EF 32%. W 2015 roku dysfunkcja skurczowa prawej komory z EF wynosiła 37%. Wydając opinię biegła dysponowała aktualną dokumentacją medyczną ubezpieczonego, z której wynika dalsze pogorszenia stanu zdrowia. Biegła podała, iż przewlekła zaawansowana choroba niedokrwienna serca, po przebytych dwóch zawałach mięśnia serca, z kardiomiopatią pozawałową, rozległą akinezą prawej komory ze znacznie obniżoną frakcją wyrzutową (EF 32%), nadciśnienie tętnicze, komorowe zaburzenia rytmu serca, współistniejąca cukrzyca, obniżają sprawność organizmu ubezpieczonego w stopniu powodującym obecnie długotrwałą całkowitą niezdolność do pracy od daty złożenia wniosku na okres 3 lat.

W ustnej opinii uzupełniającej biegła podała, iż stan zdrowia ubezpieczonego – obniżenie frakcji wyrzutowej do 32% (z 37%) potwierdza jej stanowisko, że ubezpieczony z uszkodzeniem mięśnia serca, zaawansowaną przewlekłą chorobą kilku naczyń, po przebytych zawałach, kardiomiopatii pozawałowej jest całkowicie niezdolny do pracy.

W opinii uzupełniającej biegły z zakresu medycyny pracy wprost wskazywał na zapisy dokumentacji medycznej ubezpieczonego z okresu poprzedzającego badanie przez lekarza orzecznika, z których wynika, że ubezpieczony ma „niską tolerancję wysiłku”, „zasłabnięcia”. Z dokumentacji medycznej dotyczącej okresu po badaniu przez lekarza orzecznika wynika, że ubezpieczony „skarży się na złe samopoczucie, zasłabł”. Zapisy te w ocenie biegłego jednoznacznie wskazują na nasiloną niewydolność krążenia i taki stopień naruszenia sprawności organizmu, które czyni go osobą całkowicie niezdolną do pracy. Nadto biegły podkreślił, iż samo badanie lekarskie wywołało u ubezpieczonego znaczne zmęczenie, taki stan wywołują u ubezpieczonego podstawowe czynności dnia codziennego (wejście po schodach, rozebranie się czy ubieranie). Inne współistniejące schorzenia jeszcze pogłębiają ten stan. Holistyczna ocena stanu zdrowia ubezpieczonego potwierdza całkowitą niezdolność do pracy.

Po złożeniu przez biegłych opinii uzupełniających organ rentowy nie zgłaszał dalszych zarzutów do tych opinii ani nie składał wniosków dowodowych.

W ocenie Sądu złożone opinie są jasne. Biegli szczegółowo uzasadnili swoje stanowisko, wskazując na zapisy dokumentacji medycznej, odnieśli się do wszystkich zarzutów do opinii. Opinie te umożliwiają pełną ocenę stanu zdrowia ubezpieczonego pod kątem zdolności do pracy.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art.57 ust.1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 roku, poz. 1270) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy;

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach ubezpieczenia (…), albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Warunki wskazane w art.57 ww. ustawy muszą być spełnione łącznie by istniały podstawy do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Zgodnie z treścią art.107 ww. ustawy prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

Bezspornym jest, że ubezpieczony miał orzeczone prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 30 czerwca 2017 roku. W dniu 21 marca 2017 roku ubezpieczony złożył wniosek o ustalenie wyższego stopnia niezdolności do pracy. W wyniku rozpoznania wniosku ubezpieczonego Zakład ustalił, iż od dnia 1 lipca 2017 roku do dnia 4 kwietnia 2022 roku ubezpieczony jest nadal częściowo niezdolny do pracy.

Ubezpieczony zaskarżając wydaną decyzję wniósł o przyznanie prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 21 marca 2017 roku.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż odwołanie ubezpieczonego jest zasadne.

Na wstępie rozważań należy przypomnieć, iż postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ma charakter kontrolny, służy badaniu prawidłowości decyzji organu rentowego i nie może polegać na zastępowaniu tego organu w wydawaniu decyzji ustalających świadczenie z ubezpieczeń społecznych. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do świadczenia sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 maja 2004 roku, II UK 395/03 oraz z dnia 7 lutego 2006 roku, I UK 154/05). Stąd też postępowanie dowodowe przed sądem w sprawie o świadczenie uzależnione od niezdolności ubezpieczonego do pracy powinno zmierzać do ustalenia, czy w dacie orzekania przez organ rentowy po stronie ubezpieczonego występowały w tym zakresie wszystkie przesłanki warunkujące przyznanie świadczenia.

W niniejszej sprawie spór między stronami ograniczał się do oceny stanu zdrowia ubezpieczonego Z. B. (1) pod kątem jego zdolności do pracy.

Art.12 ww. ustawy określa pojęcie niezdolności do pracy w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Osobą niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu. Zdolność do pracy ma dwa elementy: biologiczny (czyli naruszenie sprawności organizmu) i gospodarczy (przydatność na rynku pracy).

Utrata zdolności do pracy zarobkowej oznacza obiektywne pozbawienie danej osoby możliwości zarobkowania. Naruszenie sprawności organizmu jest oceniane pod kątem możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji (art.13 ust.1 punkt 1 ww. ustawy) i stopniowalne w kontekście jego skutków, to jest utraty w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (częściowa niezdolność do pracy – art.12 ust.3 ww. ustawy) oraz utraty zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy (całkowita niezdolność do pracy – art.12 ust.2 ww. ustawy). W definicji całkowitej niezdolności do pracy (art.12 ust.2 ww. ustawy) ustawodawca posłużył się określeniem – jako wyznacznikiem jej stopnia „jakiejkolwiek pracy”. W tym wypadku ocena zdolności do pracy nie wymaga odniesienia do kwalifikacji. Całkowita niezdolność do pracy oznacza utratę zdolności do wykonywania pracy w normalnych warunkach. Ustalenie całkowitej niezdolności do pracy nie wyklucza możliwości podjęcia pracy w warunkach specjalnie stworzonych dla osoby niepełnosprawnej (art.13 ust.4 ww. ustawy). Dokonując oceny całkowitej niezdolności do pracy należy brać pod uwagę dwa elementy: biologiczny (stan organizmu dotkniętego schorzeniem powodującym całkowitą niezdolność od jakiejkolwiek pracy) i ekonomiczny (całkowitą utratę zdolności do zarobkowana wykonywaniem jakiejkolwiek pracy).

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga z reguły wiadomości specjalnych, których podstawowym źródłem w sprawach o rentę jest dowód z opinii biegłego. Z istoty i celu tego rodzaju dowodu wynika, że jeśli rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych, to dowód z opinii jest konieczny. W takim wypadku sąd nie może poczynić ustaleń sprzecznych z opinią biegłego, jeśli jest ona prawidłowa i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1974 roku, II CR 748/74).

Zakład przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 4 kwietnia 2022 roku.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że ubezpieczony cierpi na dwunaczyniową, zaawansowaną chorobę niedokrwienną serca (...), kardiomiopatię pozawałową z dysfunkcją skurczowej lewej komory EF 37% (obecnie wynik EF wynosi 32%), stan po przebytym zawale mięśnia serca ściany dolnej w 1988 roku, stan po przebytym zawale ściany przedniobocznej leczonym koronaroplastyką tętnicy zstępującej z implantacją stentu DES 2003 roku, stan po koronaroplastyce przedniej tętnicy zstępującej z założeniem dwóch stentów 29 września 2015 roku, nadciśnienie tętnicze, komorowe zaburzenia rytmu serca. Ubezpieczony z powodu schorzeń kardiologicznych nie może wykonywać jakiejkolwiek pracy. Dodatkowo na poziom zdolności do pracy mają negatywny wpływ choroby współistniejące na które cierpi ubezpieczony jak zwyrodnienie stawów biodrowych i stawu kolanowego prawego, zwyrodnienie kręgosłupa, cukrzyca typu II, otyłość. Naruszenie sprawności organizmu występujące u ubezpieczonego skutkuje utratą zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy w okresie od daty złożenia wniosku (od 21 marca 2017 roku) do osiągnięcia wieku emerytalnego.

Zgodnie z treścią art.13 ust.3a ww. ustawy osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w art.24 ust.1a i 1b, w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzeka się niezdolność do pracy na okres do dnia ociągnięcia tego wieku.

Ubezpieczony był niezdolny do pracy nieprzerwanie od dnia 1 listopada 2003 roku. Wiek emerytalny ubezpieczony osiągnie w dniu 4 kwietnia 2022 roku. Do emerytury, od daty zakwestionowanego badania lekarza orzecznika brakuje ubezpieczonemu niej niż 5 lat (badanie miało miejsce w dniu 14 kwietnia 2017 roku), zatem stosownie do treści ww. art.13 ust.3a rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy należy przyznać ubezpieczonemu do dnia osiągnięcia wieku emerytalnego – do dnia 3 kwietnia 2022 roku (dnia poprzedzającego ukończenie 65 lat).

Wobec powyższego Sąd, na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w okresie od 21 marca 2017 roku do 3 kwietnia 2022 roku.

Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku Zakładu o uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania na podstawie art.477 ¹⁴§4 k.p.c., albowiem w sprawie nie zostały ujawnione nowe okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. Powołani w sprawie biegli (kardiolog i z zakresu medycyny pracy) wyraźnie wskazali, że ubezpieczony był całkowicie niezdolny do pracy już w dniu złożenia wniosku, a nadto badanie biegłych nie ujawniło nowych schorzeń. Ubezpieczony przedłożył badanie echokardiograficzne z dnia 6 września 2017 roku z rozpoznaniem rozległego odcinkowego zaburzenia kurczliwości z obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory o EF 32%). Badanie to wskazuje na dalsze pogorszenie stanu zdrowia. Niemniej jednak jak wynika z opinii biegłych stan zdrowia ubezpieczonego już w dacie złożenia wniosku skutkował całkowitą niezdolnością do pracy. Lekarz orzecznik ZUS i komisja lekarska ZUS mieli możliwość dokonania dokładnej analizy stanu zdrowia ubezpieczonego na podstawie przedłożonej dokumentacji medycznej i własnego badania.

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS, z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie złożenia apelacji,

2.  Wypożyczyć pełnomocnikowi ZUS akta rentowe, zobowiązując do zwrotu w przypadku złożenia apelacji.

3.  Doręczyć pełnomocnikowi ZUS odpis protokołów rozpraw zgodnie z wnioskiem (k.157).

8 października 2018 roku