Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 września 2018 roku

Sąd Okręgowy w Płocku IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodnicząca – SSO Renata Wanecka (spr.)

Sędziowie SO Małgorzata Szeromska

SO Barbara Kamińska

Protokolant st. sekr. sąd. Anna Bałdyga

po rozpoznaniu na rozprawie 5 września 2018 r. w P.

sprawy z powództwa Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko A. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Żyrardowie z 15 marca 2018 r.

sygn. akt I C 1106/17

oddala apelację.

Sygn. akt IV Ca 349/18

UZASADNIENIE

Pozwem w elektronicznym postępowaniu upominawczym z 29 maja 2017 roku, Bank (...) Spółka Akcyjna w W. domagał się zasądzenia od A. B. kwoty 38.943,47 zł wraz z odsetkami umownymi.

Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie 16 sierpnia 2017r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

A. B. złożyła sprzeciw od nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa. Wskazała, że Bank nie udowodnił zasadności roszczenia, nie zawierała bowiem z powodem umowy 5 lipca 2003 r. Bank nie dysponował też regulaminem kart kredytowych, na który powoływał się w pozwie. Podniosła także zarzut przedawnienia. Na rozprawie 1 marca 2018r. pozwana podniosła też zarzut powagi rzeczy osądzonej. Stwierdziła również, że umowa nie została skutecznie wypowiedziana.

Sąd Rejonowy ustalił:

A. B. zawarła z Bankiem (...) Spółką Akcyjna z siedzibą w W. umowę o kartę kredytową C. o numerze (...), na podstawie której wydał pozwanej kartę uprawniającą do dokonywania transakcji w ramach limitu na warunkach określonych w umowie i regulaminie. Umowa została zawarta na okres ważności karty i ulegała automatycznemu przedłużeniu na okresy ważności kolejnych kart. A. B. zobowiązana była do spłaty co najmniej minimalnej kwoty do zapłaty w wysokości wskazywanej w wyciągu i terminie tam określonym. Ponadto całość zadłużenia powinna być spłacona najpóźniej następnego dnia po upływie okresu wypowiedzenia. Bank był uprawniony do pobierania opłat i prowizji określonych w tabeli opłat i prowizji oraz odsetek określonych w tabeli oprocentowania. Bankowi przysługiwało prawo do rozwiązania umowy z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia, w szczególności - w razie niezapłacenia w terminie wskazanym w wyciągu pełnych minimalnych kwot do zapłaty co najmniej za dwa okresy rozliczeniowe, po uprzednim pisemnym wezwaniu klienta do zapłaty zaległych kwot w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania, pod rygorem wypowiedzenia umowy. Wypowiedzenie jest dokonywanie w formie pisemnej. W przypadku wypowiedzenia umowy, klient zobowiązany był do zwrotu karty, a całe zadłużenie miał spłacić najpóźniej następnego dnia po upływie okresu wypowiedzenia.

Pismem z 19 września 2016 r. powód wypowiedział umowę o kartę kredytową C. z zachowaniem 2 - miesięcznego terminu wypowiedzenia. W treści wypowiedzenia powód wskazał, że dotyczy ono karty kredytowej nr 5125xxxxxxxx9009, nr rachunku (...), a także wskazał, że wysokość zaległości z poprzednich wyciągów wynosi 5.559,06 zł.

W związku z niewywiązaniem się przez pozwaną z warunków umowy o kartę kredytową z 5 lipca 2003 r., pismem z 18 kwietnia 2017 r. powód wzywał pozwaną do spłaty zadłużenia. Powód wystawił wyciągi z rachunku karty kredytowej dotyczące karty C. M. C. Silver nr (...), karty C. M. C. Silver nr (...), karty C. M. C. G. nr (...), karty C. V. G. nr (...), karty C. V. P. nr (...), karty C. V. P. nr (...). W treści wyciągów wskazywano każdorazowo limit transakcji bezgotówkowych, gotówkowych, saldo zadłużenia, termin płatności, minimalną kwotę do zapłaty, w tym kwotę zaległą z poprzednich okresów do natychmiastowej spłaty oraz wyszczególniono dokonane transakcje.

W wyciągu z 17 sierpnia 2016 r., dotyczącym karty nr (...) wskazano, ze minimalna kwota do zapłaty, w tym kwota z zaległą z poprzednich okresów do natychmiastowej spłaty wynosi 5.559,06 zł. Jednocześnie brak płatności spowodował zablokowanie karty. W wyciągu z 18 września 2016 r. wskazano, że umowa o kartę została wypowiedziana. W dacie wystawienia wyciągu z 18 grudnia 2016 r. wskazano, że saldo zadłużenia wynosi 37.354,78 zł.

W dniu 23 maja 2017 r. powód wystawił wyciąg z ksiąg rachunkowych, w którym wskazał, że pozwana posiada zadłużenie z tytułu umowy z 5 lipca 2003 r. w wysokości 38.943,47 zł, obejmującej niespłacony kredy oraz odsetki umowne naliczone do 22 maja 2017 r.

Dokonując oceny prawnej, Sąd I instancji stwierdził, że zarzut powagi rzeczy osądzonej jest nieuzasadniony. 16 sierpnia 2017r. w sprawie wydany został w elektronicznym postępowaniu upominawczym nakaz zapłaty, który na skutek wniesienia sprzeciwu utracił moc, a sprawa została przekazana do rozpoznania tut. Sądowi według właściwości ogólnej (art. 505 ³⁶ kpc). Tym samym, brak było podstaw do przyjęcia, aby o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa była w toku (art. 199 § 1 pkt. 2 kpc).

Zdaniem Sądu Rejonowego niezasadny był także zarzut przedawnienia roszczenia. Sąd odwołał się do przepisów ustawy z 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych, w tym też art. 6, w świetle którego roszczenia z tytułu umowy o elektroniczny instrument płatniczy przedawniają się z upływem 2 lat. Wskazana ustawa została uchylona przez ustawę z 12 lipca 2013 roku o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw, która to w art. 38 stanowiła, iż traci moc ustawa z 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych. Jednocześnie jednak ustawa uchylająca przewidywała, iż do przedawnienia roszczeń z tytułu umów o elektroniczny instrument płatniczy, powstałych przed dniem wejścia w życie noweli i nieprzedawnionych do tego czasu, stosuje się przepisy dotychczasowe. Ustawa z 12 lipca 2013 roku weszła w życie z dniem 7 października 2013 roku. Sąd I instancji odwołał się do stanowiska Sądu Najwyższego zawartego w wyroku z 17 grudnia 2008 r., I CSK 243/2008, zgodnie z którym, jeżeli posiadacz karty kredytowej wydanej przez wystawcę na podstawie umowy zawartej zgodnie z przepisami ustawy z 12 września 2002 r. o elektronicznych środkach płatniczych, zaprzestał wpłacania minimalnej kwoty zadłużenia podawanej każdorazowo w doręczanych mu wyciągach bankowych, bieg dwuletniego terminu przedawnienia roszczenia o zapłatę tych kwot rozpoczyna się z upływem dnia wskazanego w wyciągu jako termin zapłaty kwoty minimalnej, nie zaś dopiero po wyczerpaniu limitu kredytu, ustalonego w umowie. Dlatego też, niezależnie od tego, czy bieg terminu przedawnienia liczony byłby od dnia wskazanego w wyciągu, jako termin zapłaty kwoty minimalnej, czy też od dnia skutecznego wypowiedzenia umowy, roszczenie powoda w dniu wytoczenia powództwa nie było przedawnione. Przyjmując bowiem, że pozwana zaprzestała wpłacania minimalnej kwoty na kilka miesięcy przed zablokowaniem karty, co miało miejsce w sierpniu 2016 r., a wypowiedzenie umowy - we wrześniu 2016 r. - do dnia wniesienia pozwu (29 maja 2017 r.) nie upłynął 2 letni termin przedawnienia.

W przekonaniu Sądu Rejonowego, trafny okazał się zarzut nieudowodnienia zasadności i wymagalności roszczenia. Podstawę żądania pozwu stanowił art. 14 ust. 1 ustawy z 12 września 2002 roku o elektronicznych instrumentach płatniczych (tj. Dz. U. z 2012 roku, poz. 1232), zgodnie z którym przez umowę o kartę płatniczą, wydawca karty płatniczej zobowiązuje się wobec posiadacza karty płatniczej do rozliczania operacji dokonanych przy użyciu karty płatniczej, a posiadacz zobowiązuje się do zapłaty kwot operacji wraz z należnymi wydawcy kwotami opłat i prowizji lub do spłaty swoich zobowiązań na rachunek wskazany przez wydawcę. Zgodnie z art. 2 pkt. 7 tej ustawy, kartą płatniczą jest karta identyfikująca wydawcę i upoważnionego posiadacza, uprawniającą do wypłaty gotówki lub dokonywania zapłaty, a w przypadku karty wydanej przez bank lub instytucję ustawowo upoważnioną do udzielania kredytu - także do dokonywania wypłaty gotówki lub zapłaty z wykorzystaniem kredytu.

Nie ulega wątpliwości, że pozwana zawarła z powodem umowę o kartę kredytową C. o numerze (...), choć nie wynika z niej, aby została zawarta 5 lipca 2003 r. Tymczasem wyciągi, które dołączył powód dotyczą kart kredytowych o różnych nazwach i numerach (C. M. C. Silver nr (...), C. M. C. Silver nr (...), C. M. C. G. nr (...), C. V. G. nr (...), C. V. P. nr (...) i C. V. P. nr (...)). Nie sposób więc ustalić, czy złożone wyciągi dotyczą umowy o kartę kredytową nr (...).

Zdaniem Sądu, nie można też ocenić, czy doszło do skutecznego wypowiedzenia owej umowy. Powód złożył bowiem regulamin kart kredytowych C. obowiązujący od 25 maja 2008 r., a zatem po dacie, w której zdaniem powoda zawarta została umowa. Z jego treści wynika, że Bankowi przysługuje prawo do rozwiązania umowy z zachowaniem 30 -dniowego terminu wypowiedzenia, w szczególności w razie niezapłacenia, w terminie wskazanym w wyciągu, pełnych minimalnych kwot do zapłaty co najmniej za dwa okresy rozliczeniowe, po uprzednim pisemnym wezwaniu klienta do zapłaty zaległych kwot w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania, pod rygorem wypowiedzenia umowy.

Zakładając, że regulamin miał zastosowanie do umowy, na podstawie której powód dochodzi swojego roszczenia, powinien wykazać, że uprzednio wezwał pisemnie pozwaną do zapłaty zaległych kwot. Tymczasem powód przedłożył Sądowi pisemne wezwanie do zapłaty z 18 kwietnia 2017 r. tj. z daty po wypowiedzeniu umowy, do której zdaniem powoda doszło 30 listopada 2016 r. Sąd zwrócił też uwagę na rozbieżności co do terminu wypowiedzenia wynikającego z regulaminu (30 dni) oraz z treści pisma wypowiadającego umowę (2 miesiące). Z treści wypowiedzenia umowy nie sposób również wywnioskować, czy dotyczyło ono umowy z 5 lipca 2003 r. i karty kredytowej wskazanej w umowie (nr (...)).

Zebrany w sprawie materiał dowodowy – w ocenie Sądu I instancji – nie pozwala ustalić, czy roszczenie, którego dochodzi Bank, miało swoje źródło w umowie znajdującej się na karcie 29 akt sprawy, czy wyciągi z rachunków, wskazujące na saldo zadłużenia, dotyczą tej umowy oraz czy roszczenie stało się wymagalne, a jeśli tak, to w jakiej dacie.

Sąd podkreślił, że w myśl ogólnych zasad dowodzenia, to na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia okoliczności uzasadniających jego roszczenie, a mianowicie faktu, że z tytułu niespłaconych należności z umowy o kartę kredytową należy mu się od pozwanej dochodzona pozwem należność. Należało zatem stwierdzić, że Bank nie przedstawił dowodów umożliwiających weryfikację tego, czy przysługuje mu wymagalna wierzytelność oraz jak kształtowała się wysokość tej wierzytelności w okresie od jej powstania do chwili obecnej.

Zdaniem Sądu w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego powód – wbrew spoczywającemu na nim obowiązkowi z mocy art. 6 kc i pomimo tego, że pozwana kwestionowała zasadność i wysokość dochodzonej pozwem wierzytelności, nie udowodnił w sposób nie budzący wątpliwości dochodzonego roszczenia i nie zdołał przekonać o prawdziwości faktów uzasadniających żądanie w takiej właśnie wysokości. Z tych przyczyn, Sąd I instancji oddalił powództwo.

Apelację od wyroku złożył Bank (...) Spółka Akcyjna w W., zaskarżając go w całości i zarzucił:

1.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 § l kpc w zw. z art. 227 kpc, poprzez błędne przyjęcie na podstawie zebranego materiału dowodowego w postaci: umowy o kartę kredytową C. z 5 lipca 2003 roku; (...) Banku (...) S.A.; wyciągów z rachunku karty kredytowej C. pozwanej; wypowiedzenia umowy o kartę kredytową C. wraz z dowodem nadania w placówce pocztowej; odpisu wezwania do zapłaty wraz ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru; odpisu informacji o wszczęciu postępowania sądowego z 30 maja 2017roku; odpisu informacji o wydaniu przez Sąd nakazu zapłaty z 30 sierpnia 2017 roku; wyciągu z ksiąg bankowych nr (...); twierdzeń powoda przedstawionych w pozwie, piśmie procesowym z 27 grudnia 2017r.; wniosków z niego nie wynikających, a nadto sprzecznych z zasadami logicznego rozumowania i doświadczeniem życiowym, poprzez uznanie, że powód nie wykazał wysokości dochodzonego roszczenia, podczas gdy wszystkie przedstawione dokumenty były spójne, wzajemnie się uzupełniały i w sposób klarowny wskazywały okoliczność zawarcia umowy o kartę kredytową, wysokość roszczenia, jego zasadność i wymagalność;

2.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 § l kpc w zw. z art. 227 kpc, poprzez dowolną, a nie swobodną interpretację zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a to poprzez uznanie, iż dochodzone przez powoda roszczenie uległo przedawnieniu, w sytuacji gdy z przedłożonej przez powoda dokumentacji w postaci wypowiedzenia umowy o kartę kredytową C. z 5 lipca 2003 r. oraz pocztowej książki nadawczej powoda z 19 września 2016 r. wynika, iż powód 19 września 2016 r. nadał na aktualny adres pozwanej oświadczenie w przedmiocie wypowiedzenia umowy, zaś mając na uwadze, iż sądowi z urzędu wiadomym jest, iż 29 maja 2017r. powód skierował pozew o zapłatę przeciwko pozwanej w elektronicznym postępowaniu upominawczym, Sąd I instancji winien dojść do przekonania, iż powód zgodnie z art. 123 § l pkt. l kc skutecznie przerwał bieg 3-letniego terminu przedawnienia, o którym mowa w art. 118 kc.

Mając na uwadze powyższe zarzuty, powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów procesu za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Zarzut naruszenia art. 233 § 1 kpc jest chybiony. W myśl tego przepisu Sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Nie można podzielić poglądu apelującego o dowolności oceny dowodów. Sprawdzianem tego, czy Sąd należycie wykonał obowiązek wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego jest uzasadnienie orzeczenia, w którym zgodnie z art. 328 § 2 kpc winien się on m.in. wypowiedzieć, co do faktów, które uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł i przyczyn, dla których innym dowodem odmówił wiarygodności i mocy dowodowej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 1974 r. I CR 117/74 - LEX nr 7451).

Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo -skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona. Aby zatem zarzut odnoszący się do naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów mógł zostać uwzględniony, nie wystarczy przedstawić - jak to czyni powód - alternatywny stan faktyczny; należy podważyć prawidłowość dokonanej przez sąd oceny dowodów, wykazując, że jest ona wadliwa lub błędna.

Sąd I instancji, przedstawiając w uzasadnieniu swoje ustalenia, podał jakie fakty uznał za udowodnione poprzez odwołanie do konkretnych dowodów ze wskazaniem kart, na jakich znajdują się one w aktach. Oznacza to, że właśnie ten materiał dowodowy uznał za wiarygodny.

Wbrew twierdzeniom Banku (...) S.A., załączona do pozwu umowa o kartę kredytową C., nie tylko nie została opatrzona datą, ale nie została też oznaczona jakimkolwiek numerem, który pozwoliłby na jej identyfikację. Z jej treści wynika natomiast, że dotyczy karty kredytowej o numerze (...). Tymczasem wyciąg z ksiąg bankowych odwołuje się do umowy zawartej 5 lipca 2003r. Co więcej, najstarsze wyciągi z rachunku karty kredytowej, które pochodzą z września 2003r., dotyczą karty numer (...). Pozwana na rozprawie apelacyjnej stwierdziła, że łączyła ją z powodem więcej niż jedna umowa o kartę kredytową. Mimo zgłaszanych w toku postępowania zastrzeżeń co do wysokości roszczenia, Bank nie podjął próby wyjaśnienia opisanych wyżej rozbieżności. Dlatego też Sąd Okręgowy podziela ocenę Sądu I instancji, że strona powodowa nie sprostała obowiązkowi wynikającemu z art. 6 kc.

Sąd Rejonowy uznał, że zarówno zarzut powagi rzeczy osądzonej, jak i zarzut przedawnienia, są nieuzasadnione. Sąd II instancji w pełni podziela tę ocenę prawną i przyjmuje ją za własną. W związku z tym ocena zarzutów apelacyjnych w tym zakresie jest zbędna.

Z tych wszystkich względów, Sąd Okręgowy oddalił apelację, stosując art. 385 kpc.

Małgorzata Szeromska Renata Wanecka Barbara Kamińska