Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lutego 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 lutego 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. Ż.

przeciwko (...) sp. z o.o. w W.

o uchylenie/stwierdzenie nieważności uchwały

orzeka:

1.  oddala powództwo w całości;

2.  ustala, że przegrywającym sprawę w 100% jest powód, a szczegółowe rozliczenie kosztów pozostawia referendarzowi sądowemu.

SSO Iwona Grzegorzewska

Sygn. akt XX GC 230/17

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 23 marca 2017 roku J. Ż. (dalej: powód) wniósł pozew przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. (dalej: pozwana, spółki (...)) o ustalenie nieistnienia uchwały Nr 2 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki pozwanej, w przedmiocie powołania na funkcję prezesa zarządu J. Ż..

W uzasadnieniu powód wskazał, że pełnomocnictwo udzielone J. S. do udziału, w imieniu spółki (...) S.A. (jedynego wspólnika spółki (...)) w Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników oraz do m.in. powoływania i odwoływania członków zarządu spółki (...) zostało udzielone z naruszeniem zasad reprezentacji spółki (...). Powód wskazał, że pełnomocnictwo zostało udzielone przez dwóch członków zarządu, przy czym jeden z nich – P. J. – skazany wyrokiem karnym 14/07/2006 roku, zgodnie z art. 18 § 2 k.s.h. nie mógł pełnić funkcji członka zarządu, a w konsekwencji nie mógł udzielić – wspólnie z drugim członkiem zarządu – pełnomocnictwa J. S. do działania w imieniu spółki (...). Podjęcie uchwały przez NZW spółki (...) przez J. S. działającego w imieniu jedynego (...) spółki (...) nie było możliwe, a uchwała Nr 2 – nieistniejąca.

W odpowiedzi na pozew (...) sp. z o.o. w W. wniósł o oddalenie powództwa podnosząc, że do udzielenia pełnomocnictwa J. S. nie doszło z naruszeniem zasad reprezentacji, o której mowa w art. 22 Statutu spółki (...) S.A. jak również podniósł brak interesu prawnego po stronie powoda.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Jedynym wspólnikiem spółki (...) sp. z o.o. w W. jest (...) spółka akcyjna w W..

Wyrokiem z dnia 24/07/2006 roku Sądu Rejonowego (...) – (...) w G., Wydział II Karny - P. J. został skazany za popełnienie dwóch czynów zabronionych z art. 299 § 1 i 5 k.k. w zw. z art. 12 k.k. oraz art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 294 §1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. P. J. wymierzono m.in. karę łączną 4 lat pozbawienia wolności, której wykonanie zawieszono warunkowo na okres 10 lat. Wyrok uprawomocnił się 01/08/2006 roku.

(kopia wyroku k. 11-12, akta karne)

(...) S.A. została zawiązana 09/09/2010 roku przez P. J. i A. T..

Zgodnie z art. 20 pkt 1 Statutu (...): Zarząd spółki składa się z 1 (jednego) do 5 (pięciu) członków, na czele z prezesem Zarządu. Zgodnie z art. 22 pkt 1 i 2 w przypadku Zarządu jednoosobowego, przy składaniu oświadczeń i podpisywaniu w imieniu Spółki Spółkę reprezentuje jedyny członek Zarządu; W przypadku gdy Zarząd będzie wieloosobowy, do składania oświadczeń i podpisywania w imieniu Spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków Zarządu albo jednego członka Zarządu łącznie z prokurentem.

(akt notarialny k. 13 – 17 oraz k. 57)

09/09/2010 roku P. J. został powołany na funkcję prezesa zarządu spółki (...).

W dniu 30/09/2011 roku P. J. jako przez zarządu (...) oraz M. A. jako członek zarządu złożyli oświadczenie o udzieleniu pełnomocnictwa J. S. m.in. do brania udziału z prawem głosu na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników spółki (...) sp. z o.o. w W. w dniu 01/10/2011 roku, a w szczególności do odwoływania i powoływania członków zarządu spółki (...).

(pełnomocnictwo k. 19)

W dniu 01/10/2011 roku odbyło się Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników spółki (...), na którym została podjęta Uchwała Nr 1 odwołująca z funkcji prezesa zarządu spółki (...) L. T. oraz Uchwała Nr 2 powołująca na funkcję prezesa zarządu spółki (...) J. Ż.. Obydwie uchwały podjęto jednogłośnie, przez jedynego (...) spółki (...) – spółkę (...) reprezentowaną przez J. S..

(protokół k. 20 – 22, lista obecności k. 22)

Powyższy stan faktyczny w niniejszej sprawie był niesporny – wszystkie okoliczności wynikały z niespornych twierdzeń stron jak również znalazły potwierdzenie w załączonych przez strony kopiach i odpisach dokumentów prywatnych i urzędowych. Żadna ze stron nie kwestionowała tych dokumentów pod względem autentyczności oraz zgodności treści z rzeczywistym stanem rzeczy, a Sąd nie znalazł podstaw do czynienia tego z urzędu. Rozstrzygnięcie sprawy zależało wyłącznie od oceny prawnej opisanych wyżej okoliczności faktycznych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zostało oddalone w całości jako niezasadne.

Istotą sprawy było rozstrzygnięcie, czy pełnomocnictwo udzielone J. S. w dniu 30/09/2011 roku do reprezentowania spółki (...), jedynego wspólnika spółki (...), na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników w dniu 01/10/2011 roku, w szczególności do odwoływania i powoływania zarządu spółki (...) było udzielone zgodne z zasadami reprezentacji, a więc ważne i skuteczne.

Nie jest sporne, że P. J. został prawomocnie skazany za przestępstwa określone w rozdziałach XXXIII-XXXVII Kodeksu Karnego, wyrokiem z dnia 24/07/2006 roku, prawomocnym od 01/08/2006 roku. Zgodnie z art. 18 § 2 k.s.h. nie może być członkiem zarządu (…) osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa określone w przepisach rozdziałów XXXIII-XXXVII Kodeksu karnego; zgodnie z § 3 zakaz, o którym mowa w § 2, ustaje z upływem piątego roku od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego, jednakże nie może zakończyć się wcześniej niż z upływem trzech lat od dnia zakończenia okresu odbywania kary.

Zgodnie z art. 75 § 4 k.k. wykonanie kary warunkowo zawieszonej w niniejszej sprawie można było zarządzić do dnia 01/02/2017 roku. Niemniej wykonanie kary nie zostało zarządzone. Niezależnie od interpretacji daty końcowej obowiązywania zakazu z art. 18 k.s.h. jest oczywiste, że zakaz pełnienia funkcji członka zarządu dla P. J. trwał minimum do 01/08/2011 roku. Regulacja art. 18 § 2 k.s.h. stanowi negatywną przesłankę dopuszczalności skutecznego powołania danej osoby na funkcje wskazane w § 2 art. 18 k.s.h. wyłączając zdolność do ich pełnienia. Powołanie osoby skazanej za przestępstwa wymienione tym przepisie jest nieważne wobec sprzeczności z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa. W konsekwencji akt powołania P. J. na prezesa zarządu spółki (...) w dniu 09/09/2010 roku był nieważny i nie odniósł zamierzonych skutków prawnych. P. J. w dniu 30/09/2011 roku, tj. w dniu udzielania pełnomocnictwa J. S. nie był członkiem/prezesem zarządu spółki (...).

W konsekwencji uznać należy, że w dniu 30/09/2010 roku jedynym członkiem zarządu spółki (...) był M. A.. W świetle Statutu spółki (...), a w szczególności art. 20 pkt 1 i art. 22 pkt 1 i 2 zarząd spółki może być jedno albo wieloosobowy (od 1 do 5 osób). W przypadku zarządu jednoosobowego, przy składaniu oświadczeń i podpisywaniu w imieniu spółki, spółkę reprezentuje jedyny członek zarządu, a w przypadku gdy zarząd będzie wieloosobowy, do składania oświadczeń i podpisywania w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem.

W ocenie Sądu przepisy statutu wyraźnie wskazują, że zarząd spółki (...) może działać zarówno gdy jest jednoosobowy jak i wieloosobowy. Dla każdej z tych sytuacji jest przewidziany sposób reprezentacji. Ponieważ P. J. nie mógł być członkiem zarządu, zarząd w dniu 30/09/2011 roku był jednoosobowy. Nie miała miejsca sytuacja, że z powodu braku osób w zarządzie spółka nie mogła działać, czemu służyło widełkowe (od 1 do 5) określenie liczby członków zarządu. W konsekwencji pełnomocnictwo udzielone J. S. było ważne i skuteczne. Tylko w sytuacji sztywnego określenia liczby członków zarządu, wygaśnięcie mandatu jednego bądź nieważność powołania jednego z nich prowadzi do braku organu w spółce.

Reasumując – skoro pełnomocnictwo udzielone J. S. było ważne i skuteczne, to brak jest podstaw to ustaleń, że uchwały Nr 1 i Nr 2 na NZW w dniu 01/10/2011 roku są nieistniejące. Już z tego powodu powództwo podlegało oddaleniu.

Wskazać trzeba, że powód oparł powództwo na art. 189 k.p.c. albowiem w dniu wytoczenia powództwa wygasł termin do zaskarżenia przedmiotowych uchwał w trybie art. 249 § 1 k.s.h. i art. 252 § 1 k.s.h., co nie było sporne.

Zgodnie z art. 189 k.p.c. Powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

O interesie prawnym w rozumieniu art. 189 k.p.c. można mówić wówczas, gdy występuje stan niepewności, co do istnienia prawa lub stosunku prawnego, a wynik postępowania doprowadzi do usunięcia tej niejasności i zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, definitywnie kończąc trwający spór.

Sąd Najwyższy w wyroku z 27 czerwca 2001 roku (IICKN 898/00) podkreślił, że interes prawny jako przesłanka merytoryczna uwzględnienia powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.) musi być zgodny z prawem, zasadami współżycia społecznego oraz celem, któremu ma służyć art. 189 k.p.c.

Przesłankami materialnoprawnymi powództwa opartego na art. 189 k.p.c. są: istnienie interesu prawnego w ustaleniu istnienia albo nieistnienia określonego stosunku prawnego lub prawa (przesłanka skuteczności powództwa o ustalenie) oraz istnienie albo nieistnienie określonego stosunku prawnego lub prawa (przesłanka zasadności powództwa o ustalenie).

Wskazać trzeba, że Sąd ma obowiązek badania istnienia interesu prawnego w każdym stanie sprawy. Interes prawny to obiektywna – w świetle obowiązujących przepisów prawnych, to jest wywołana rzeczywistym naruszeniem albo zagrożeniem określonej strefy prawnej, potrzeba uzyskania określonej treści wyroku. Taki interes powinien rzecz jasna występować w dacie zamknięcia rozprawy (zasada aktualności).

Skuteczne powołanie się na interes prawny wymaga wykazania, ze oczekiwane rozstrzygnięcie wywoła takie skutki w stosunkach między stronami, w następstwie, których ich sytuacja prawna zostanie określona jednoznacznie i tym samym wyeliminowane zostanie ryzyko naruszenia w przyszłości praw powoda. Wydane orzeczenie ma na celu zakończyć istniejący spór lub prewencyjnie zapobiec jego powstaniu, przy czym powództwo o ustalenie musi być jedynym i niezbędnym środkiem ochrony praw. W przypadku, gdy ochrona może być zapewniona przez innego rodzaju środki prawne, interes prawny nie istnieje. Interes prawny musi istnieć obiektywnie, a nie jedynie hipotetycznie.

Powód nie wykazał tak rozumianego interesu prawnego. Powód nie podał przyczyn, dla których stwierdzenie nieistnienia przedmiotowej uchwały ma oddziaływać w jego sferze prawnej. Zauważyć należy, że uchwała została podjęta 6 lat przed wytoczeniem tego powództwa. Przyczyna, na jaką powoływał się powód istniała i była znana od chwili podjęcia uchwały albowiem wyrok skazujący P. J. zapadł już w 2006 roku. Ewentualne, hipotetyczne procesy wobec powoda w trybie przykładowo art. 299 k.s.h. nie mogą wskazywać na istnienie po stronie powoda interesu prawnego. Powództwo z art. 189 k.p.c. nie może zmierzać do rozstrzygania jedynie hipotetycznych sporów. Nadto jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 7 lutego 2014 roku (I ACa 409/13) postępowanie o ustalenie nie może służyć do weryfikowania prawomocnych rozstrzygnięć zapadłych w innych sprawach.

Również i z tego względu powództwo zasługiwało na oddalenie.

W punkcie II wyroku Sąd na podstawie art. 98 k.p.c. ustalił, że stroną przegrywającą w 100% jest powód, a szczegółowe rozliczenie pozostawił Referendarzowi Sądowemu.

Iwona Grzegorzewska

(...)