Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2018 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2018 roku w Człuchowie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W.

przeciwko H. H.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej H. H. na rzecz powoda (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W. kwotę 1.664,46zł (tysiąc sześćset sześćdziesiąt cztery złote czterdzieści sześć groszy) wraz z odsetkami umownymi w wysokości 10% w stosunku rocznym liczonymi od kwot:

a)  1.492,26zł (dwa tysiące czterysta dziewięćdziesiąt dwa złote dwadzieścia sześć groszy) od dnia 24 sierpnia 2018 roku do dnia 19 września 2018 roku;

b)  150zł (sto pięćdziesiąt złotych) od dnia 24 sierpnia 2018 roku do dnia 7 września 2018 roku;

2.  należność zasądzoną w punkcie 1 (pierwszym) wyroku wraz z odsetkami, tj. kwotę 1.675,67zł (tysiąc sześćset siedemdziesiąt pięć złotych sześćdziesiąt siedem groszy) rozkłada na 7 miesięcznych rat, 6 rat w wysokości 250zł (dwieście pięćdziesiąt złotych) każda rata i ostatnia 7 rata w wysokości 175,67zł (sto siedemdziesiąt pięć złotych sześćdziesiąt siedem groszy), płatnych do 15-tego dnia każdego miesiąca, poczynając od miesiąca następnego od tego, w którym niniejszy wyrok się uprawomocni, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w wysokości 7% w razie nieuiszczenia poszczególnych rat w terminie, od dnia wymagalności każdej raty do dnia zapłaty, a w razie zmiany odsetek ustawowych za opóźnienie z tymi odsetkami;

3.  umarza powództwo co do kwoty 500zł;

4.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

5.  nie obciąża pozwanej H. H. kosztami procesu.

Pobrano opłatę kancelaryjną

w kwocie zł – w znakach

opłaty sądowej naklejonych

na wniosku.

Sygn. akt I C 494/18 upr.

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W. wniósł do Sądu Rejonowego L. przeciwko H. H. pozew o zapłatę kwoty 2.844,85 zł, w tym kwoty 2. 388,99 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie, ale nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 27 marca 2018 roku do dnia zapłaty, do rozpoznania w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż na podstawie umowy pożyczki nr (...) z dnia 28 stycznia 2014 roku powód udzielił pozwanej kredytu w wysokości 6.745,37 zł, przy czym pozwana zobowiązała się do spłaty kredytu zgodnie z harmonogramem spłaty. Pozwana nie wywiązała się jednak z obowiązku zapłaty, a całość zadłużenia stała się wymagalna z dniem 11 marca 2018 roku. Powód podkreślił, iż na dochodzoną pozwem kwotę składają się: kwota 2.388,99 zł tytułem należności głównej, kwota 190,86 zł tytułem odsetek oraz kwota 265,00 zł tytułem kosztów i prowizji.

Wobec stwierdzonego braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym L. postanowieniem z dnia 9 maja 2018 roku wydanym w sprawie VI Nc-e (...) przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego w Człuchowie.

Pozwana H. H. uznała roszczenie w całości i zgodziła się z twierdzeniami powoda zawartymi w pozwie. Przyznała, że zalega na rzecz powoda kwotę wskazaną w pozwie, zgodziła się ją zapłacić. Wnosiła jednak aby przedmiotowe roszczenie spłacić na raty w wysokości po 250 zł miesięcznie. Poinformowała również Sąd, ze ostatnią ratę w związku z przedmiotowym kredytem zapłaciła również w lipcu i w czerwcu. Wyjaśniła, ze spłacała przedmiotowe roszczenie, jednak miała przerwę w okresie gdy była w szpitalu.

W piśmie procesowym z dnia 23 sierpnia 2018 r. powód cofnął powództwo co do kwoty 500 zł ze zrzeczeniem się roszczenia z uwagi na wpłaty pozwanej dokonane w toku postępowania. W pozostałym zakresie powództwo co do kwoty 1642,26 zł wraz z odsetkami za okres od dnia 28 stycznia 2014 r. do dnia 23 sierpnia 2018 r. w kwocie 172,20 zł. oraz dalszymi odsetkami naliczonymi od dnia 24 sierpnia 2018 r. od kwoty (...),26 według czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w skali roku koszty i prowizje 265 zł., oraz koszty procesu 156,69 zł.

Na rozprawie w dniu 19 września 2018 r. pozwana podtrzymała swoje stanowisko, zgodziła się z pismem powoda z dnia 23 sierpnia 2018 r., informując jednak, że nie została uwzględniona ostatnia wplata dokonana przez nią we wrześniu 2018 r., wyraziła zgodę na cofnięcie powództwa co do kwoty 500 zł. Podtrzymała swoje stanowisko w zakresie możliwość spłaty przedmiotowego roszczenia w ratach po 250 zł. miesięcznie. Wyjaśniła, że otrzymuje emeryturę w wysokości 900 zł. miesięcznie i nie ma innego dochodu, mieszka z mężem który otrzymuje emeryturę w wysokości 800 zł., płaci podatek od nieruchomości 139 zł., opłaty za wodę 60zł i energię 300 zł., płaci również spłaty w S.oraz kupuje lekarstwa za 100 zł. miesięcznie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 28 stycznia 2014 roku (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W. udzielił H. H. pożyczki w łącznej wysokości 6745,37 zł na okres do dnia 20-01-2019 roku. Spłatę zobowiązania rozłożono na 60 miesięcznych raty w wysokości po 151,14 zł, płatne do 20 dnia każdego miesiąca.

bezsporne, nadto dowód: umowa pożyczki gotówkowej k. 20-26,

Pozwana początkowo spłacała zobowiązanie wynikające z umowy. Jednak z powodu pobytu w szpitalu jak i trudnej sytuacji rodzinnej zaprzestała regularnej spłaty zobowiązania.

bezsporne, nadto wyjaśnienia pozwanej na rozprawie w dniu 08-08-2018r. w okresie od 00:01:04 do 00:05:28 – porównaj protokół k. 45, w dniu 19-09-2018r. w okresie od 00:01:42 do 00:05:35 – porównaj protokół k. 58

Pismem z dnia 24 listopada 2017 roku Bank wezwał pozwaną do zapłaty niespłaconych należności wynikających z umowy pożyczki.

bezsporne, nadto dowód: przedegzekucyjne wezwanie k. 30

Pozwana H. H. zaprzestała regularnej spłaty pożyczki z uwagi na pobyt w szpitalu. Utrzymuje się z emerytury w wysokości 900 zł. miesięcznie,nie ma innego dochodu, mieszka z mężem który otrzymuje emeryturę w wysokości 800 zł. Pozwana płaci podatek od nieruchomości 139 zł., opłaty za wodę 60zł i energię 300 zł., płaci również spłaty w S.oraz kupuje lekarstwa za 100 zł. miesięcznie.

bezsporne, nadto wyjaśnienia pozwanej na rozprawie w dniu 08-08-2018r. w okresie od 00:01:04 do 00:05:28 – porównaj protokół k. 45, w dniu 19-09-2018r. w okresie od 00:01:42 do 00:05:35 – porównaj protokół k. 58

W dniu 7 września 2018 r. pozwana dokonała na poczet przedmiotowego zadłużenia wpłaty kwoty 150 zł.

bezsporne, ponadto dowód: potwierdzenie wpłaty k. 7

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 213 § 2 k.p.c. Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

W niniejszej sprawie stan faktyczny był w zasadzie bezsporny. Pozwana uznała powództwo, nie kwestionowała faktu, iż zawarła z powodem przedmiotową umowę pożyczki. Przyznała, iż zaprzestała spłaty kredytu, jednak wpływ na to miał stan jej zdrowia, albowiem przebywała w szpitalu, oraz trudna sytuacja rodzinna i majątkowa, w której się znalazła.

Z treści art. 229 k.p.c. wynika, że nie wymagają dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości. Za „fakty przyznane" rozumie się w nauce i praktyce fakty twierdzone przez jedną stronę i potwierdzone, jako zgodne z prawdą, przez stronę przeciwną w drodze wyraźnego oświadczenia wiedzy (przyznania) złożonego w toku (w każdym stadium) postępowania.

W ocenie Sądu uznanie powództwa przez pozwaną jest skuteczne, albowiem nie stoi w sprzeczności z prawem ani zasadami współżycia społecznego, nie zmierza również do obejścia prawa.

Mając powyższe na uwadze, w oparciu o dowody przedstawione przez powoda oraz oświadczenie pozwanej, Sąd uwzględnił powództwo – wobec uznania roszczenia – i zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.664,46 zł wraz z odsetkami umownymi liczonymi od kwoty 1.492,26 zł w wysokości 10% w stosunku rocznym od dnia 24 sierpnia 2018 roku do dnia 19 września 2018 roku oraz od kwoty 150 zł. od dnia 24 sierpnia 2018 r. do dnia 7 września 2018 r. .

Zgodnie z treścią art. 320 k.p.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Takie wypadki zachodzą, jeżeli ze względu na stan majątkowy, rodzinny, zdrowotny spełnienie świadczenia przez pozwanego niezwłoczne lub jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia przez pozwanego byłoby niemożliwe lub bardzo utrudnione albo narażałoby jego lub jego bliskich na niepowetowane szkody (porównaj: J. Gudowski, w: T. Ereciński (red.), Kodeks, t. II, 2012, s. 35; A. Jakubecki, w: H. Dolecki, T. Wiśniewski (red.), Kodeks, t. I, 2011, s. 1014; zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23-06-1972 r., I CR 599/71; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 09-04-2015 r., II CSK 409/14, Legalis).

Nadto podkreślić należy, iż rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty ma ten skutek, że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat ( uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - zasada prawna z dnia 22 września 1970 roku, III PZP 11/70, OSNC 1971, nr 4, poz. 61).

W niniejszej sprawie, w ocenie Sądu, zasądzone roszczenie na mocy art. 320 k.p.c. należało rozłożyć na raty, z uwagi na trudną sytuację materialną i rodzinną pozwanej. Niezastosowanie w tym wypadku przepisu art. 320 k.p.c. mogłoby narazić pozwaną oraz jej bliskich na niepowetowaną szkodę. Zauważyć należy, że zaprzestanie spłacania zobowiązania wynikającego z przedmiotowej umowy pożyczki spowodowane było tym, iż znalazła się pozwana w trudnej sytuacji majątkowej. Obecnie otrzymuje emeryturę w wysokości 900 zł. miesięcznie i nie ma innego dochodu, mieszka z mężem który otrzymuje emeryturę w wysokości 800 zł., płaci podatek od nieruchomości 139 zł., opłaty za wodę 60zł i energię 300 zł., płaci również raty w S. oraz kupuje lekarstwa za 100 zł. miesięcznie. Zaprzestała płacenia regularnego rat pożyczki z powodu pobytu w szpitalu,

W tej sytuacji niezastosowanie – zgodnie z wnioskiem pozwanej – rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty mogłoby narazić pozwaną i jej rodzinę na znaczną szkodę. Strona powodowa nie zakwestionowała stanowiska pozwanej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd rozłożył spłatę zasądzonego roszczenia wraz z odsetkami w łącznej kwocie 1675,67 zł na 7 miesięcznych rat, w wysokości po 250,00 zł pierwszych 6 rat i ostatnia w wysokości 175,67 zł. Z uwagi na fakt, iż art. 320 k.p.c. nie eliminuje konieczności uwzględnienia żądania powoda zasądzenia na jego rzecz odsetek za okres do dnia wydania wyroku zasądzającego świadczenie, Sąd przyznał powodowi odsetki ustawowe za opóźnienie w razie nieuiszczenia poszczególnych rat w terminie.

Z uwagi na fakt, ze powód cofnął powództwo co do kwoty 500 zł., a pozwana na powyższe cofniecie wyraziła zgodę, Sąd na mocy art., 355 k.p.c. umorzył postępowanie w tym zakresie.

Sąd nie uwzględnił roszczenia powoda w zakresie kwoty 265 zł. Pomimo, że powódka uznała roszczenie, to w ocenie Sądu, niektóre twierdzenia powoda budziły poważne wątpliwości. Powód dochodził bowiem – oprócz spłaty kapitału pożyczki wraz z odsetkami, które to okoliczności uznała pozwana, również dodatkowych kosztów w postaci: kosztów, opłat i prowizji. Zdaniem powoda na powyższe składa się kwota 3x15 zł. z tytułu monitu do klienta, 2x 100 zł. tytułem windykacyjnej interwencji oraz 20 zł. z tytułu listu przedegzekucyjnego.

Nie ulega wątpliwości, że strony postępowania łączyła umowa pożyczki. Zgodnie z treścią art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem.

Z kolei w myśl art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2014 roku, poz. 1497 ze zm.) przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się między innymi umowę pożyczki.

Przy umowie pożyczki, głównymi świadczeniami stron są: po stronie pożyczkodawcy udostępnienie określonych środków finansowych do korzystania na określony okres czasu, a ze strony pożyczkobiorcy, zwrot tych środków (tak zwany depozyt nieprawidłowy). Umowa pożyczki została przy tym ukształtowania w kodeksie cywilnym w taki sposób, że co do zasady może być zarówno umową odpłatną, jak i nieodpłatną. W przypadku zawarcia przez strony odpłatnej umowy pożyczki, wynagrodzenie pożyczkodawcy winno być wyraźnie określone w umowie. Zwyczajowo formę wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału stanowią odsetki, ewentualnie zapłata prowizji. Ustawodawca, aby przeciwdziałać ocenianemu negatywnie w świetle zasad współżycia społecznego zjawisku lichwy oraz aby chronić interesy słabszych uczestników obrotu gospodarczego, jakimi zazwyczaj są konsumenci, wprowadził przy tym do kodeksu cywilnego instytucję odsetek maksymalnych, których wysokość winna stanowić podstawowe odniesienie do oceny ekwiwalentności wysokości wynagrodzenia pożyczkodawcy ustalonego w umowie. Stopa tych odsetek ustalana jest w odniesieniu do aktualnej stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego i odzwierciedla bieżący układ stosunków gospodarczych, „cenę” pieniądza w obrocie międzybankowym i poziom inflacji, zapewnia więc pożyczkodawcom godziwy zysk. Z drugiej strony jej wprowadzenie nie pozwala podmiotom uprzywilejowanym, jakim zwykle w obrocie z konsumentami znajdującymi się w trudnej sytuacji materialnej, niewykształconymi lub mającymi trudności intelektualne z rozeznaniem konsekwencji swojego działania, są pożyczkodawcy, na wykorzystywanie przymusowego położenia słabszej strony umowy. Odsetki, obok prowizji za udzielenie pożyczki, stanowią wynagrodzenie pożyczkodawcy za korzystanie przez kredytobiorcę z jego środków finansowych. Trzeba też podkreślić, że umowa pożyczki, sformułowana zgodnie z zasadami uczciwego i rzetelnego obrotu na rynku kapitałowym, powinna jasno określać, które opłaty i prowizje stanowią zysk pożyczkodawcy, a które są pobierane na pokrycie konkretnych kosztów ponoszonych przez niego w związku z zawartą umową i jej obsługą. Te ostatnie powinny zostać przy tym określone w wysokości rzeczywiście ponoszonej przez pożyczkodawcę tak, aby nie stanowiły ukrytego źródła zysku. Ponadto z istotą pożyczki sprzeczne jest „przeniesienie” na rzecz biorącego pożyczkę sum pieniężnych, których w rzeczywistości nigdy on nie otrzymuje, a które automatycznie zostają zaliczone na poczet związanych z pożyczką kosztów i opłat lub umów dodatkowych. W wyniku tego pożyczkobiorca byłby bowiem zobowiązany do spłaty znacznego zobowiązania, nie otrzymując przy tym na własność żadnych środków pieniężnych. Taką konstrukcję umowy pożyczki należy więc uznać za sprzeczną z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 353 ¹ k.c., zgodnie z którą strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Zgodnie bowiem z treścią art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (§ 2). Nie uzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przyjętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3). Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (§ 4). Przy czym pod pojęciem konsumenta kodeks cywilny w art. 22 ¹ k.c. wskazuje osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Obie wskazane w art. 385 ¹ § 1 k.c. formuły prawne służą ocenie tego, czy klauzule umowne przekraczają zakreślone przez ustawodawcę granice rzetelności kontraktowej w zakresie kształtowania praw i obowiązków stron konsumenckiego stosunku obligacyjnego twórcy wzorca w zakresie kształtowania praw i obowiązków konsumenta ( porównaj: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, I CK 832/04).

W rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. „rażące naruszenie interesów konsumenta” oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast „działanie wbrew dobrym obyczajom” w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku.

Abuzywne postanowienie umowne kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, która to sprzeczność rażąco narusza jego interesy. istotą dobrych obyczajów jest szeroko rozumiany szacunek dla drugiego człowieka. W stosunkach z konsumentami powinien wyrażać się on informowaniem o wynikających z umowy uprawnieniach, niewykorzystywaniem uprzywilejowanej pozycji profesjonalisty przy zawieraniu umowy i jej realizacji, rzetelnym traktowaniu konsumenta jako równorzędnego partnera umowy. Za sprzeczne z dobrymi obyczajami można więc uznać działania zmierzające do niedoinformowania, dezorientacji, wywołania błędnego przekonania u konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Działania te potocznie określa się jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania ( porównaj: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 sierpnia 2011 roku VI ACa 262/11).

Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie, koszty związane z ww. opłatami zostały określone na zawyżonym, nieznajdującym żadnego uzasadnienia, poziomie. Opłaty te zostały ustalone w stałej zryczałtowanej wysokości, niezależnie od faktycznie poniesionych wydatków, przez co dochodzi do braku ekwiwalentności świadczeń stron umowy pożyczki i skutkuje bezpodstawnym wzbogaceniem się strony powodowej. Wprowadzenie przez powoda opłat w wysokości wskazanej w umowie godziło w dobre i uczciwe praktyki kupieckie oraz w sposób rażący naruszało interes pozwanej jako konsumenta.

W tym miejscu zauważyć należy, iż za niedozwolone klauzule umowne, w świetle art. 385 ¹ § 1 k.c., należy uznać takie postanowienie umowne, które pod postacią opłaty pobieranej formalnie na poczet pokrycia kosztów konkretnych czynności, w rzeczywistości stanowią dla pożyczkodawcy źródło dodatkowego zysku, ukryte przed konsumentem, pozwalającego mu omijać przepisy dotyczące wysokość odsetek maksymalnych oraz niedopuszczalności kary umownej za niespełnienie świadczenia pieniężnego (art. 483 § 1 k.c.).

Przenosząc zatem powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, w ocenie Sądu należy stwierdzić, iż zawarte w umowie stron postanowienia dotyczące opłat i prowizji stanowią niedozwolone klauzule umowne, przede wszystkim z uwagi na jej wysokości budzą uzasadnione wątpliwości i nie mogą zostać uwzględnione. Dlatego też Sąd oddalił roszczenie powoda w tym zakresie, a w pozostałym zakresie powództwo uwzględnił.

Na rozprawie w dniu 19 września 2018 r. poznana wykazała, ze w dniu 7 września 2018 r. dokonała na poczet przedmiotowego zadłużenia wpłaty kwoty 150 zł, która nie została uwzględniona przez powoda w piśmie z dnia 23 sierpnia 208 r., a tym samym w tym zakresie powództwo również należało oddalić, o czym Sąd orzekł w pkt 4 wyroku.

Sąd odstąpił również od obciążenia pozwanej kosztami procesu.

Zgodnie z treścią art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis ten ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Jest rozwiązaniem szczególnym, niepodlegającym wykładni rozszerzającej, wykluczającym stosowanie wszelkich uogólnień, wymagającym do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Nie konkretyzuje on pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawia ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi ( porów. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 1973 r., II CZ 210/73, LEX nr 7366). Sąd bierze pod uwagę przesłanki związane z samym przebiegiem postępowania oraz dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony.

Biorąc pod uwagę, że pozwana uznała powództwo na pierwszej rozprawie, dokonywała wpłat w toku procesu oraz wyjaśniła przyczyny zaprzestania spłaty zobowiązania wynikającego z przedmiotowej umowy pożyczki oraz uwzględniając jej sytuację rodzinną i majątkową, Sąd odstąpił od obciążenia jej kosztami procesu.