Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 13 lipca 2017 roku referendarz sądowy Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie dokonał wpisu zmiany wierzyciela hipotecznego hipoteki umownej kaucyjnej w kwocie 122.535 CHF w księdze wieczystej (...) wykreślając (...) Bank (...) Spółkę Akcyjną w W. wpisując (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W.. Wskazano, że podstawę do dokonania wskazanego wpisu stanowił wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekuratyzacyjnego z dnia 25 maja 2017 roku wystawiony przez (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W..

Na powyższe orzeczenie referendarza sądowego wpłynęła skarga D. Z.. Skarżąca podniosła, że komornik z wniosku wierzyciela (...) SA zakończył prawomocnie postępowanie egzekucyjne postanowieniem z dnia 12 września 2016 roku w stosunku do skarżącej i do nieruchomości opisanej w przedmiotowej księdze wieczystej. Do chwili obecnej żadne postępowanie sądowe przeciwko skarżącej nie było prowadzone z powództwa (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W., skarżąca nie otrzymała żadnego prawomocnego tytułu. Wobec zaistniałego faktu braku podstawy przedmiotowy wpis jest nieuprawniony i nie korzysta z ochrony prawa.

Postanowieniem z dnia 03 listopada 2017 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w sprawie z wniosku (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. z udziałem D. Z. o wpis, na skutek skargi na orzeczenie referendarza sądowego (sygn. akt SZ1S/00135858/6, Dz. Kw. 22900/17) w punkcie pierwszym zaskarżony wpis Dz. Kw 14961/17 utrzymał w mocy, zaś w punkcie drugim ustalił, że koszty postępowania uczestnicy ponoszą we własnym zakresie.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy przytoczył brzmienie art. 518 ¹ § 3 k.p.c., art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. oraz art. 626 ² § 3 k.p.c. Następnie Sąd Rejonowy wskazał, że dokonawszy analizy samego wniosku o wpis, jak i skargi na jego dokonanie, a także załączonych do wniosku i skargi dokumentów, doszedł do przekonania, iż zaskarżony wpis zmiany wierzyciela, jako prawidłowy, winien być utrzymany w mocy.

Z uwagi na złożenie wniosku o dokonanie wpisu przez uprawnionego do tego wierzyciela, a także dołączenie do niego wymaganego przepisami prawa dokumentu, tj. wyciągu z ksiąg rachunkowych funduszu sekuratyzacyjnego z dnia 25 maja 2017r wystawiony przez (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W., w ocenie Sądu Rejonowego zostały spełnione wszelkie przesłanki uzasadniające dokonanie wpisu zgodnie wnioskiem. W tym miejscu Sąd Rejonowy przytoczył brzmienie art. 194 oraz art. 195 ustawy z dnia 27 maja 2004 roku o funduszach inwestycyjnych. Sąd Rejonowy ponadto podkreślił, że w niniejszym postępowaniu, z uwagi na ograniczoną kognicję sądu wieczystoksięgowego, nie mogą być rozpatrywane w postępowaniu o dokonanie wpisu kwestie dotyczące faktycznego nabycia wierzytelności zabezpieczonej wymienioną hipoteką ani jej wysokości ponad to co wynika z załączonych dokumentów. Sąd Rejonowy wskazał, że z wyciągu z ksiąg rachunkowych funduszu sekuratyzacyjnego znajdującego się na karcie 410 akt przedmiotowej księgi wieczystej z dnia 25 maja 2017 roku wystawionego przez z ksiąg rachunkowych przez (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. wynika, że fundusz ten nabył 9 kwietnia 2015 roku wierzytelność wobec D. Z. zabezpieczoną przedmiotową hipoteką z tytułu umowy o kredyt mieszkaniowy od (...) Bank (...) SA.

Odnosząc się do zarzutów skargi na orzeczenie referendarza sądowego Sąd Rejonowy wskazał, że fakt iż komornik umorzył postępowanie egzekucyjne wobec niniejszej nieruchomości i skarżącej, nie miał żadnego znaczenia w niniejszej sprawie. Przedmiotowa hipoteka została wpisana prawomocnie 17 listopada 2003 roku, a postępowanie o ujawnienie zmiany wierzyciela w księdze wieczystej nie jest postępowaniem dotyczącym egzekucji z nieruchomości.

O kosztach Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego postanowienia wywiodła uczestniczka D. Z. i zaskarżając je w całości wniosła o jego uchylenie i oddalenie wniosku oraz zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki kosztów procesu.

Zaskarżonemu postanowieniu skarżąca zarzuciła:

- mające istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenie art. 626 ² § 3 k.p.c. poprzez przyjęcie, iż wnioskodawca przedstawił wraz z wnioskiem dokumenty pozwalające na wpis, w sytuacji, gdy jedynym dokumentem potwierdzającym przejście uprawnień w zakresie wierzytelności hipotecznej był wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu, który zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 194 ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi nie korzysta w postępowaniu cywilnym z mocy dokumentu urzędowego,

- mające istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenie art. 626 ² § 3 k.p.c. poprzez przyjęcie, iż wnioskodawca przedstawił wraz z wnioskiem dokumenty pozwalające na wpis, w sytuacji, gdy przedłożony przez wnioskodawcę odpis KRS towarzystwa zarządzającego funduszem nie umożliwia stwierdzenia, czy wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu, o którym mowa w art. 195 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi został podpisany przez osoby upoważnione w rozumieniu tego przepisu,

- mające istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenie art. 626 ² § 3 k.p.c. w związku z art. 31 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, poprzez przyjęcie, iż wnioskodawca przedstawił wraz z wnioskiem dokumenty pozwalające na wpis, w sytuacji, gdy przedstawiony wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu nie został przedłożony w formie dokumentu z podpisami notarialnie poświadczonymi.

W uzasadnieniu skarżąca wskazała, że w jej przekonaniu zaskarżone postanowienie jest wadliwe i jako takie nie zasługuje na uwzględnienie.

Skarżąca podniosła, powołując się na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28.06.2017roku (sygn. akt IV CSK 538/16) oraz art. 194 ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, że w jej ocenie pozostaje „zmniejszenie” walorów dowodowych wyciągu z ksiąg rachunkowych i wynikająca z tego konieczność ścisłego badania jego treści, w szczególności tego, czy osoby, które go podpisały były do tego uprawnione i czy wymieniona okoliczność znajduje potwierdzenie w pozostałych dokumentach dołączonych do wniosku.

Skarżąca również podniosła, że stosownie do art. 195 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi wnioskodawca powinien przedstawić dokumentację pozwalającą na ocenę istnienia rzeczonego upoważnienia w momencie sporządzania wyciągu. W ocenie apelującej brak w tym przypadku podstaw do zwolnienia wnioskodawcy z opisanego obowiązku, albowiem omawiane regulacje sformułowane precyzyjnie i nie pozostawiają marginesu interpretacyjnego, a ich waga w wypełnieniu jest tak duża, że orzecznictwo opowiada się za rygorystycznym ich przestrzeganiem i ścisłą wykładnią. Skarżąca wskazała, że jest to natomiast o tyle istotne na gruncie niniejszej sprawy, iż co najwyraźniej umknęło Sądowi I instancji, wnioskodawca nie przedłożył wraz z wnioskiem dokumentacji umożliwiającej stwierdzenie, że wyciąg został podpisany przez osoby uprawnione w rozumieniu art. 195 ust. 1 ustawy. W tym stanie rzeczy wbrew stanowisku Sądu I instancji zdaniem skarżącej trudno przyjąć, by wnioskodawca wykazał, że wyciąg został podpisany przez osoby upoważnione do składania oświadczeń woli w zakresie praw i obowiązków majątkowych funduszu.

Ostatecznie skarżąca podniosła, że zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece wpis może być dokonany na podstawie dokumentu z podpisem notarialnie poświadczonym, jeżeli przepisy szczególne nie przewidują innej formy dokumentu. Oznacza to, iż wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu, o którym mowa w art. 195 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, powinien być złożony wraz z notarialnym poświadczeniem podpisów osób upoważnionych do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych funduszu. Brak takiego potwierdzenia wskazuje natomiast, iż wniosek nie spełnia warunków pozwalających na jego uwzględnienie, co powinno prowadzić do jego oddalenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna, co w konsekwencji skutkowało jej oddaleniem.

Na wstępie rozważań należy wskazać, iż sąd wieczystoksięgowy związany jest zakresem kognicji zakreślonym przez dyspozycję art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. Przepis ten stanowi, iż rozpoznając wniosek o wpis sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Badanie to sprowadza się do ustalenia, czy wniosek został złożony przez osobę do tego legitymowaną, czy odpowiada wymogom formalnym oraz czy okoliczności przytoczone we wniosku wraz z załączonymi dokumentami mogą być podstawą dokonania żądanego w nim wpisu. Badanie treści księgi wieczystej odnosi się natomiast do stanu prawnego nieruchomości (praw jawnych) ujawnionego w księdze wieczystej.

Kognicja wynikająca z art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. wiąże także sąd drugiej instancji w postępowaniu apelacyjnym, co oznacza, iż Sąd ten również obowiązany jest dokonać badania treści i formy wniosku, dołączonych do niego dokumentów i treści księgi wieczystej i w oparciu o wynik tego badania rozstrzygnąć w przedmiocie zasadności apelacji. Przyjmuje się, iż Sąd prowadzący księgę wieczystą, winien objąć swym badaniem także ogólne przesłanki rozstrzygnięcia: swoją właściwość miejscową, zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych wnioskodawcy oraz prawidłowość jego zastępstwa przez przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika.

Mając powyższe na uwadze sąd drugiej instancji również dokonał analizy treści i formy wniosku, dołączonych do niego dokumentów i treści księgi wieczystej. Na tej podstawie Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, iż Sąd Rejonowy słusznie utrzymał w mocy zaskarżony wpis.

Należy podkreślić, że w postępowaniu wieczystoksięgowym stosownie do (...) § 1 k.p.c. wniosek o wpis składa się na urzędowym formularzu. Zgodnie zaś z (...) § 3 k.p.c. do wniosku o wpis należy dołączyć dokumenty, stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej. Dokumenty, o których mowa w § 3, stanowiące podstawę wpisu do księgi wieczystej, szerzej określa ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Wpis może być dokonany na podstawie dokumentu z podpisem notarialnie poświadczonym, jeżeli przepisy szczególne nie przewidują innej formy dokumentu (art. 31 ustawy o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. 2017 poz. 1007)). Wobec tego podstawę wpisu w księdze wieczystej stanowi w istocie udokumentowane formalnie zdarzenie cywilnoprawne. Należy zatem uwzględniać tu zdarzenia, których wieczystoksięgowym skutkiem jest ujawnienie – w trybie wpisu (wykreślenia) – nabycia, zmiany lub wygaśnięcia prawa (vide Księgi wieczyste. Art. 1-582 KWU. Art. 6261-62613 KPC. Komentarz, 2018 wyd. 2 E. G.). Dołączone do wniosku dokumenty stosownie do (...) § 2 k.p.c. podlegają następnie badaniu i ocenie sądu wieczystoksięgowego.

Istotnymi dla rozpatrzenia niniejszej sprawy są t przepisy ustawy z dnia 27 maja 2004 roku o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U. 2018 poz. 56). Zgodnie z art. 194 ust. 1 tej ustawy księgi rachunkowe funduszu sekurytyzacyjnego, wyciągi z tych ksiąg podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych funduszu i opatrzone pieczęcią towarzystwa zarządzającego funduszem sekurytyzacyjnym oraz wszelkie wystawione w ten sposób oświadczenia zawierające zobowiązania, zwolnienie z zobowiązań, zrzeczenie się praw lub pokwitowanie odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych oraz stanowią podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych i rejestrach publicznych. Zaś stosownie do art. 195 ust. 1 powyższej ustawy w przypadku nabycia przez fundusz sekurytyzacyjny wierzytelności albo puli wierzytelności zabezpieczonych hipoteką lub zastawem rejestrowym sąd prowadzący księgę wieczystą lub rejestr zastawów, na wniosek funduszu o wpis zmiany dotychczasowego wierzyciela, dokonuje wpisu w księdze wieczystej lub w rejestrze zastawów o zmianie wierzyciela, na rzecz którego była ustanowiona hipoteka lub zastaw rejestrowy. Fundusz, składając wniosek do sądu, dołącza wyciąg z ksiąg rachunkowych, podpisany przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych funduszu i opatrzony pieczęcią towarzystwa zarządzającego funduszem sekurytyzacyjnym, potwierdzający nabycie przez fundusz sekurytyzacyjny wierzytelności albo puli wierzytelności zabezpieczonych hipoteką lub zastawem rejestrowym.

Należy podkreślić, iż w niniejszej sprawie wnioskodawca spełnił przesłanki określone w powyższych przepisach, mianowicie złożył wniosek o wpis w księdze wieczystej na urzędowym formularzu oraz załączył do wniosku dokument stanowiący podstawę wpisu w księdze wieczystej tj. wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego i ewidencji analitycznej wystawiony w dniu 25 maja 2017 roku przez (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W.. Z przedstawionego wyciągu wynika mianowicie, iż (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. w dniu 09 kwietnia 2015 roku nabył od (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w W. wierzytelność wobec dłużnika D. Z., a zobowiązanie dłużnika wynikało z tytułu umowy o kredyt mieszkaniowy, którego zabezpieczeniem jest hipoteka umowna kaucyjna na kwotę 122535,00 CHF ustanowiona na nieruchomości położonej w miejscowości S., dla której Sąd Rejonowy w Szczecinie prowadzi księgę wieczystą o nr KW (...). Wyciąg ten został wystawiony i podpisany przez osobę upoważnioną na podstawie pełnomocnictwa nr (...) z dnia 03 kwietnia 2017 roku Pełnomocnictwo to udzielił członek zarządu spółki (...) S.A. z siedzibą we W., która to spółka działa w imieniu (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W.. Ponadto wyciąg został opatrzony pieczęcią towarzystwa zarządzającego funduszem sekurytyzacyjnym. Należy podkreślić, że wszystkie załączone do wniosku dokumenty zostały poświadczone przez działającego w sprawie pełnomocnika wnioskodawcy radcę prawnego. Wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego i ewidencji analitycznej przedstawiony przez wnioskodawcę stosownie do art. 194 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi jest wystarczającą podstawą do dokonania odpowiedniego wpisu w księdze wieczystej. Mimo, że art. 194 ust. 2 stanowi, że moc prawna dokumentów urzędowych o których mowa w ust. 1, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym to należy szczególną uwagę zwrócić na to, że ust. 1 zawiera normę prawną z której jasno wynika, że wyciągi z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych funduszu i opatrzone pieczęcią towarzystwa zarządzającego funduszem sekurytyzacyjnym stanowią podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych i rejestrach publicznych. Dopełnieniem tego przepisu jest art. 195 k.p.c., mianowicie sąd prowadzący księgę wieczystą na wniosek funduszu o wpis zmiany dotychczasowego wierzyciela, dokonuje wpisu w księdze wieczystej o zmianie wierzyciela, na rzecz którego była ustanowiona hipoteka. Podkreślić także należy, iż art. 194 k.p.c. stosownie do art. art. 31 ustawy o księgach wieczystych i hipotece jest przepisem szczególnym przewidującym inną formę dokumentu niż dokument z podpisem notarialnie poświadczonym na podstawie, którego dokonywany ma być wpis do księgi wieczystej.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia apelacji, dlatego na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. orzekł jak na wstępie.

SSO Katarzyna Longa SSO Marzenna Ernest SSO Tomasz Sobieraj

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować;

2.  Odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć uczestniczce postępowania

3.  Zwrócić akta po upływie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej

SSO Tomasz Sobieraj 23 maja 2018 roku