Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 19 października 2018 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy,

w składzie:

Przewodniczący: SSR Aleksandra Wójcik-Wojnowska

Protokolant: Anna Cieślik

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2018 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na rzecz powódki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. 6019,97 euro (sześć tysięcy dziewiętnaście euro, dziewięćdziesiąt siedem eurocentów) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od kwot:

- 2669,10 euro od dnia 13 października 2017 r. do dnia zapłaty;

- 2565,62 euro od dnia 14 grudnia 2017 r. do dnia zapłaty;

- 758,25 euro od dnia 16 stycznia 2018 r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 4927,00 zł (cztery tysiące dziewięćset dwadzieścia siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt XI GC 1131/18

Sprawa rozpoznawana była w postępowaniu „zwykłym”

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 7 czerwca 2018 r. powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. wniosła o zasądzenie od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwoty 6 019,97 euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od kwot:

- 2669,10 euro od dnia 13 września 2017 r. do dnia zapłaty;

- 2565,62 euro od dnia 14 grudnia 2017 r. do dnia zapłaty;

- 758,25 euro od dnia 16 stycznia 2018 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że na zlecenie pozwanej wykonała usługi transportowe i wystawiła zgodnie z ustaleniami faktury, natomiast pozwana, mimo wezwania, nie uregulowała swojego zobowiązania.

W dniu 11 czerwca 2018 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu.

Od powyższego nakazu pozwana wniosła sprzeciw i wniosła o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu sprzeciwu wskazała, że obciążyła powódkę kwotą 6020 euro z uwagi na spowodowane przez powódkę szkody – jest to kwota, którą pozwana została obciążona przez swojego kontrahenta – i potrąciła tę kwotę z wynagrodzenia powódki.

Pełnomocnik powoda odnosząc się do sprzeciwu wskazał, iż noty obciążeniowe zostały wystawione niesłusznie, a szkody w całości pokryte przez ubezpieczyciela.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 października 2016 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w P. umowę, na mocy której spółka (...) zobowiązała się, w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, do świadczenia usług przewozowych pojazdem typu TIR określonym w kategorii prawa jazdy typu CE na trasie bądź turze wytyczonej przez dyspozytora transportu z zachowaniem zgodnych z przepisami przerw i postojów, a także z załadunkiem i rozładunkiem towaru. Usługi miał wykonywać P. M. (1) (będący jednocześnie (...) spółki (...)), od poniedziałku do niedzieli na terenie Unii Europejskiej. Umowę zawarto na czas określony od dnia 24 października 2016 r. do dnia 23 stycznia 2017 r. z zastrzeżeniem, że po tym okresie zostanie przedłużona do dnia 31 grudnia 2017 r. W treści § 7 umowy strony wskazały, że za spowodowane z własnej winy szkody (w towarze lub inne) wykonawca odpowiada finansowo do wysokości 500 euro. Należna kwota miała być potrącona z rozliczenia tur, natomiast szkody o wyższej wartości miały być pokrywane z puli ubezpieczenia OC wykonawcy (jeśli takie posiada). W wypadku wyrządzenia szkody z winy umyślnej, szkoda miała być regulowana przez wykonawcę w 100% zgodnie przepisami kodeksu cywilnego i karnego i nie będzie pokrywane z ubezpieczenia firmy (...). Wysokość wynagrodzenia ustalono na kwotę 110 euro za jeden dzień należycie wykonywanej usługi, co odpowiada 9-15 godzinom zegarowym., przy czym zastrzeżono, że rozliczenie będzie się odbywać wyłącznie na podstawie zlecenia odbytych tur podpisanego przez koordynatora. Koordynator miał sprawdzać i obliczać wartość wykonanej usługi, a następnie przekazać ją wykonawcy w celu wystawienia faktury. Termin płatności faktur ustalono na 7 dni od daty wpłynięcia faktury do biura spółki (...).

Bezsporne, nadto dowód:

- wydruk z KRS – k. 6-7

- umowa o współpracy – k. 9-10

Powyższa umowa została zawarta przez pozwaną celem wykonania umowy, która łączyła ją z niemiecką firmą (...). W umowie tej przewidziano, że szkody będą pokrywane przez pozwaną do wysokości 3000 euro, umowa przewidywała też opłatę manipulacyjną za wystawienie dokumentu księgowego 10 euro.

Umowę wykonywał P. M. (1), przewożąc towar spożywczy z głównego magazynu do dyskontów spożywczych, a później wracał ze zwrotami towaru. Wszystkie przewozy odbywały się w Niemczech. Samochody należały do spółki (...). P. M. (1) był odpowiedzialny za załadunek i rozładunek towaru.

Dowód:

- zeznania świadka P. K. – k. 50 v.

- zeznania świadka W. W. – k. 51

W grudniu 2016 r. zarzucono powódce, że P. M. (1) w trakcie wykonywania zleconego przewozu na parkingu pod sklepem (...) uszkodził inny pojazd. Następnie asystent działu transportowo logistycznego w spółce (...) otrzymała od niemieckiego kontrahenta informację, że na parkingu pod sklepem (...) doszło do uszkodzenia pojazdu marki M., którego sprawca miał być P. M. (1).

Dowód:

- zeznania świadka W. W. – k. 51

- zeznania świadka P. M. (1) – k. 52

W dniu 4 lipca 2017 r. P. M. (1), jadąc autostradą (...) około godz. 17.25, kierując pojazdem TIR nie zauważył, że jadące przed nim pojazdy zahamowały i uderzył w stojące przed nim pojazd osobowy i ciężarowy. Jedna osoba została ranna i przetransportowana do szpitala. W pojeździe, którym kierował P. M. uszkodzeniu uległ ciągnik siodłowy.

W dniu 10 sierpnia 2017 r. (...) wystawiła spółce (...) fakturę nr (...) na kwotę 3 010 euro tytułem szkody w pojeździe z dnia 4 lipca 2017 r. wyrządzonej przez kierowcę P. M. (1).

Dowód:

- oświadczenie kierowcy – k. 44

- faktura nr (...) – k. 19 v.

- tłumaczenie faktury nr (...) – k. 55

- zeznania świadka P. K. – k. 50 v.

- zeznania świadka W. W. – k. 51

- zeznania świadka P. M. (1) – k. 51-52

W dniu 29 września 2017 r. (...) wystawiła spółce (...) fakturę nr (...) na kwotę 3 010 euro tytułem szkody w pojeździe z dnia 17 grudnia 2016 r. wyrządzonej przez kierowcę P. M. (1).

Dowód:

- faktura nr (...) – 18v.

- tłumaczenie faktury nr (...) k. 54

Za wykonane usługi we wrześniu 2017 r. spółka (...) wystawiła spółce (...) w dniu 5 października 2017 r. fakturę VAT oznaczoną nr 01/10/2017 na kwotę 2 669,10 euro z terminem płatności oznaczonym na dzień 12 października 2017 r.

Dowód:

- faktura nr (...) – k. 11

W dniu 10 listopada 2017 r. spółka (...) wystawiła spółce (...) dwie noty księgowe:

- nr 33/11/17 na kwotę 3 010 euro z tytułu szkody wyrządzonej podczas wykonywania czynności w ramach umowy. Do noty załączono fakturę nr (...) wystawiony przez (...) spółce (...) na kwotę 3 010 euro;

- nr 34/11/17 na kwotę 3 010 euro z tytułu szkody wyrządzonej podczas wykonywania czynności w ramach umowy. Do noty załączono fakturę nr (...) wystawiony przez (...) spółce (...) na kwotę 3 010 euro

Dowód:

- nota księgowa nr (...)– k. 18

- faktura nr (...) – 18v.

- tłumaczenie faktury nr (...) k. 54

- nota księgowa nr (...)– k. 19

- faktura nr (...) – k. 19 v.

- tłumaczenie faktury nr (...) – k. 55

Za wykonane usługi we listopadzie 2017 r. spółka (...) wystawiła spółce (...) w dniu 6 grudnia 2017 r. fakturę VAT oznaczoną nr 01/12/2017 na kwotę 2 565,62 euro z terminem płatności oznaczonym na dzień 13 grudnia 2017 r.

Dowód:

- faktura nr (...) – k. 12

W piśmie z dnia 7 grudnia 2017 r. pełnomocnik kierowcy P. M. (1) poinformował spółkę (...), że nie wyraża zgody na dokonanie potrąceń kwot wskazanych w notach obciążeniowych z dnia 10 listopada 2017 r. z wynagrodzenia wskazanego w fakturach VAT.

Dowód:

- pismo z dn. 7.12.2017 r. – k. 14

W piśmie z dnia 3 stycznia 2018 r. spółka (...) została wezwana do zapłaty na rzecz spółki (...) kwot: 2 669,10 euro i 2 565,62 euro, wskazanych w fakturach nr (...) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych.

Dowód:

-pismo z dn. 3.01.2018 r. – k. 15

Za wykonane usługi w grudniu 2017 r. spółka (...) wystawiła spółce (...) w dniu 8 stycznia 2018 r. fakturę VAT oznaczoną nr 01/01/2018 na kwotę 2 398,50 euro z terminem płatności oznaczonym na dzień 15 stycznia 2018 r.

Dowód:

- faktura nr (...) – k. 13

W piśmie z dnia 18 stycznia 2018 r. spółka (...) poinformowała spółkę pełnomocnika spółki (...), że faktury nr (...) zostały rozliczone z notami księgowymi o nr (...), a po potrąceniu pozostała jeszcze do zapłaty na rzecz spółki (...) kwota 1 055,88 euro.

Dowód

- pismo z dn. 18.01.2018 r. – k. 16

W piśmie z dnia 9 lutego 2018 r. spółka (...) została wezwana do zapłaty na rzecz spółki (...) kwot: 2 669,10 euro i 2 565,62 euro, wskazanych w fakturach nr (...), a także kwoty 785,28 zł tytułem części należności z faktury VAT nr (...) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych.

Dowód:

-pismo z dn. 9.02.2018 r. – k. 17

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało zasadne w przeważającej części.

Strony łączyła umowa przewozu. Umowa została zawarta w Polsce pomiędzy dwoma polskimi podmiotami, w swojej treści nie zawiera wyboru prawa. Przewoźnik (powódka) i nadawca w rozpatrywanym stosunku (pozwana) mają siedzibę na terenie tego samego państwa - Polski. Oznacza to, że z zgodnie z art. 5 ust 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 r. z 17 czerwca 2018 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (R. I) zastosowanie ma prawo polskie.

Przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniami osób lub rzeczy (art. 774 k.c.). Przewozy nie podlegały Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) sporządzonej w G. dnia 19 maja 1956 r., gdyż miejsce rozładunku i załadunku, zgodnie z zeznaniami świadków, znajdowało się każdorazowo na terenie jednego kraju – Niemiec. Oznacza to, że w pierwszej kolejności do oceny praw i obowiązków stron ma zastosowanie ustawa Prawo przewozowe.

W niniejszej sprawie niesporne było zawarcie przez strony umowy, jej treść, a także wykonanie umowy przez powódkę we wrześniu, listopadzie i grudniu 2017 r. w zakresie uprawniającym do wynagrodzenia naliczonego w fakturach VAT załączonych do pozwu. Pozwana nie kwestionowała wysokości należności przysługujących powódce z tytułu wykonanych przewozów, podniosła natomiast, że roszczenia te wygasły na skutek złożonego przez nią oświadczenia o potrąceniu.

Zgodnie z art. 498 k.c., gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym (§ 1). Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej (§ 2).

Jak wynika z zebranego materiału dowodowego, roszczenia, które zamierzała potrącić pozwana, nie dotyczą szkód w przesyłce, ani też szkód wywołanych opóźnieniem w dostawie, a więc materii uregulowanej w Prawie przewozowym. Roszczenia te związane są uszkodzeniem środków transportu – należących do kontrahenta pozwanej bądź osoby trzeciej. Oznacza to, że rozpatrywać je należy na podstawie art. 471 k.c.

W myśl art. 471 k.c., dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Dla wykazania roszczenia opartego o powyższy przepis pozwana winna była wykazać, stosownie do art. 6 k.c., nienależyte wykonanie zobowiązania, szkodę oraz związek przyczynowy między nienależytym wykonaniem zobowiązania a szkodą. Nadto przy ocenie rozmiaru ewentualnej odpowiedzialności powódki należy wziąć pod uwagę treść umowy stron. W § 7 stanowiła ona, że za spowodowane z własnej winy szkody w towarze lub inne wykonawca odpowiada finansowo do wysokości 500 euro. Należna kwota miała być potrącona z rozliczenia tur, natomiast szkody o wyższej wartości miały być pokrywane z puli ubezpieczenia OC wykonawcy (jeśli takie posiada). W wypadku wyrządzenia szkody z winy umyślnej, szkoda miała być regulowana przez wykonawcę w 100% zgodnie przepisami kodeksu cywilnego i karnego i nie będzie pokrywane z ubezpieczenia firmy (...).

Art. 473 § 2 k.c. stanowi, że nieważne jest zastrzeżenie, że dłużnik nie odpowiada za szkody wyrządzone umyślnie. A contrario, dopuszczalne w granicach swobody umów są inne ograniczenia odpowiedzialności, podobnie jak jej rozszerzenia, o czym stanowi art. 473 § 1 k.c. Na gruncie niniejszej sprawy nie wymaga rozstrzygnięcia dopuszczalność ograniczenia odpowiedzialności przewoźnika za szkody w przesyłce lub spowodowane opóźnieniem, a więc materii uregulowanej w ustawie Prawo przewozowe, jako że sprawa dotyczy uszkodzeń pojazdów. Samo dotarcie do powódki oświadczeń o potrąceniu nie budziło wątpliwości, potwierdzały je pisma powódki, sprzeciwiające się takiemu potrąceniu.

W ocenie Sądu pozwana nie sprostała ciężarowi dowodu przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej. Niespornym jest zdarzenie z lipca 2017 r. – kolizja, w wyniku której uszkodzony został pojazd należący do (...) (...) i dwa inne pojazdy. P. M. (1) potwierdził, że takie zdarzenie miało miejsce. Natomiast nie można uznać, że także 17 grudnia 2016 r. miało miejsce zdarzenie, w wyniku którego pozwana mogła zostać obciążona przez swojego kontrahenta (uszkodzenie zaparkowanego pojazdu pod sklepem (...)). Świadkowie – pracownicy pozwanej powoływali się w swych zeznaniach na dokumenty od niemieckiej policji, które mieli otrzymać od swego kontrahenta i przekazać powódce, jednak sądowi takie dokumenty nie zostały przedstawione. Nie został sporządzony żaden protokół, potwierdzający uszkodzenia w samochodzie (...) (...), tymczasem oczywistym jest, że jeśli P. M. (1) porysowałby inny samochód, to i na jego pojeździe powinny zostać ślady. Nie można przyjąć, że to P. M. (1) wyrządził szkodę w pojeździe innego kierowcy tylko dlatego, że niesporna jest jego obecność w tym dniu pod sklepem (...), pod którym miało dojść do zdarzenia. Świadkowie pozwanej nie potrafili podać żadnych szczegółów, jeśli idzie o uszkodzenia w pojeździe osoby trzeciej (a nawet różnili się w twierdzeniach co do tego, jaki pojazd został uszkodzony), co czyni niemożliwym oszacowanie ewentualnej szkody. Te same uwagi odnieść należy do drugiego zdarzenia – tam wprawdzie nie budzi wątpliwości, że P. M. (1) spowodował kolizję, ale także nie została wykazana wartość szkody. Nie jest bowiem wystarczające ustalenie faktu, że pozwana po tej kolizji została obciążona przez swojego kontrahenta kwotą 3000 euro. Jak wynika z zeznań świadków, jest to kwota ustalona w umowie pomiędzy pozwaną a jej kontrahentem. Sądowi tej umowy nie przedstawiono, nie wiadomo zatem, czy chodzi o karę umowną, czy też o ograniczenie odpowiedzialności podobne jak w umowie stron procesu, tyle że na wyższą kwotę. Jednakże sam fakt, że pozwana została obciążona pewną kwotą i zgodziła się na to obciążenie, nie może automatycznie oznaczać, że odpowiedzialność w tej samej wysokości ponosi powódka. Jak bowiem wynika z art. 361 § 1 k.c. , dłużnik odpowiada tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Oznacza to, że wykazaniu podlega nie tylko związek przyczynowy między zdarzeniem sprawczym, a ogólnie rozumianym uszczerbkiem majątkowym, ale także wysokość tego uszczerbku powinna mieścić się w granicach normalnego następstwa zdarzenia sprawczego. W niniejszej sprawie z zeznań świadków – pracowników pozwanej wynika, że nie podjęli oni żadnych czynności sprawdzających dla ustalenia wysokości szkody (w obu wypadkach), lecz po prostu zaakceptowali obciążenia, próbując je następnie przenieść na powódkę. Przy uwzględnieniu samego rozmiaru kolizji z 4.07.2017 r. (uszkodzone 3 pojazdy, 1 do kasacji) można byłoby zakładać, że szkoda była wyższa, niż kwota, którą obciążona została pozwana. Należy jednak mieć na względzie, że kwota ta została ustalona w umowie między niemiecką spółką a pozwaną i jest naliczana ryczałtowo. Natomiast wysokość szkody powinna pokrywać się z kosztami faktycznie poniesionymi. Umowa stron niniejszego procesu nie zawiera postanowienia o karze umownej, tak, by wierzyciel zwolniony był z obowiązku wykazania wysokości szkody, lecz limituje odpowiedzialność powódki do określonej kwoty, co także oznacza, że rozmiar szkody powinien być wykazany. Ponadto z zeznań P. M. (1) wynika, że TIR, którym kierował w chwili zdarzenia, był z wypożyczalni, a wypożyczalnia otrzymała za to odszkodowanie w wysokości ponad 100 000 euro. Biorąc pod uwagę powszechne obowiązki ubezpieczenia tak odpowiedzialności OC posiadacza pojazdu jak i przewoźnika, realna szkoda mogłaby się w niniejszej sprawie sprowadzać do ewentualnych udziałów własnych czy zwyżek w składkach za kolejny rok. Ryczałtowo ustalone przez pozwaną i jej kontrahenta odszkodowanie nie może być w prosty sposób przeniesione na powódkę, a nawet, gdyby przyjąć taką możliwość, to z braku dowodów na winę umyślną P. M. (1), obciążenie nie mogłoby przekroczyć 500 euro (w związku ze zdarzeniem z lipca 2017 r.) i tylko w tym zakresie zarzut potrącenia można byłoby uznać za skuteczny.

Mając na uwadze powyższe uznać należało, że oświadczenie o potrąceniu nie doprowadziło do umorzenia się wierzytelności powódki, a zatem należało zasądzić na rzecz powódki od pozwanej całość dochodzonego w pozwie roszczenia głównego .

Podstawę prawną orzeczenia o odsetkach ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, zasądzonych w pkt I wyroku, stanowi art.7 ust. 1 ustawy z dnia 08 marca 2013r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, zgodnie z którym z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny - wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

1) wierzyciel spełnił swoje świadczenie;

2) wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie.

Odsetki zasądzono od dnia następnego po dniu oznaczonym w fakturach jako termin zapłaty. Należy przy tym zauważyć, że w fakturze z dnia 5 października 2017 r. termin zapłaty kwoty 2 669,10 zł oznaczono na dzień 12 października 2017 r. a powódka w pozwie żądała odsetek od tej kwoty od dnia 13 września 2017 r. do dnia zapłaty, dlatego należało przyznać odsetki od kwoty 2 669,10 zł od dnia 13 października 2017 r. do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie (czyli co do odsetek od dnia 13 września 2017 r. do dnia 12 października 2017 r.) powództwo oddalić.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje postawę prawną w art.. 108 § 1 zd. 1 k.p.c. w związku z art. 98 § 1 k.p.c. oraz w art. 100 k.p.c., bowiem uwzględniając kwotę pierwotnie dochodzoną pozwem, a uiszczoną przez pozwaną, powód uległ tylko co do niewielkiej części swojego żądania. Na poniesione przez powódkę koszty złożyły się: opłata od pozwu w kwocie 1 310 złotych, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych oraz wynagrodzenie pełnomocnika – 3 600 zł, zgodnie z treścią rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265 j.t.).

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)