Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

K. N. (1) został oskarżony o to, że:

I.  w dniu 06 lutego 2012 w Ł. woj. (...) spowodował uszkodzenia ciała w postaci powszechnego urazu głowy i urazu kręgosłupa szyjnego na szkodę A. K. (1) tj. obrażeń ciała naruszających czynności narządów ciała na okres poniżej siedmiu dni, w rozumieniu art.157 §1 k.k.

tj. o czyn z art.157 §2 k.k.

II.  w okresie od stycznia 2013 do 04 listopada 2013 w Z. woj. (...), działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru kierował pod adresem A. K. (1) groźby popełnienia na jej szkodę przestępstwa pozbawienia życia i zdrowia w szczególności wysyłając do pokrzywdzonej wiadomości tekstowe SMS zawierające wskazane wyżej groźby, które w zagrożonej wzbudziły uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione,

tj. o czyn z art.190 §1 k.k. w zw. z art.12 k.k.

Sąd Rejonowy w Zgierzu wyrokiem z dnia 4 grudnia 2015 roku w sprawie sygn. akt II K 35/14:

1.  oskarżonego K. N. (1) w miejsce zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie I. uznał za winnego tego, że w dniu 6 lutego 2012 w Ł. woj. (...) naruszył nietykalność cielesną A. K. (1) poprzez szarpanie jej, czym wypełnił dyspozycję art. 217 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 217 § 1 k.k. wymierzył mu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności;

2.  oskarżonego K. N. (1) uznał za winnego dokonania zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie II. niniejszego wyroku, którym wypełnił dyspozycję art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 190 § 1 k.k. wymierzył mu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności;

3.  na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierzone wobec oskarżonego K. N. (1) w punktach 1. i 2. niniejszego wyroku kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył mu karę łączną 10 miesięcy pozbawienia wolności;

4.  na podstawie art.69 §1 k.k. i art.70 §1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 3 lat tytułem próby;

5.  na podstawie art.71 §1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę grzywy w wysokości 40 stawek dziennych po 10 złotych każda;

6.  na podstawie art.46 §2 k.k. zasądził od oskarżonego K. N. (1) na rzecz oskarżycielki posiłkowej A. K. (1) nawiązkę w kwocie 300 złotych;

7.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. A. K. (2) kwotę 1.269,36 złotych tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną oskarżycielce posiłkowej z urzędu;

8.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 200 złotych tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu, zaś w pozostałej części kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa.

Apelacje od powyższego wyroku wywiedli prokurator i obrońca oskarżonego.

Prokurator zaskarżył orzeczenie w całości na niekorzyść oskarżonego K. N. (1). Zarzucił mu błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mających wpływ na jego treść, a polegający na niesłusznym uznaniu, iż brak jest obiektywnych okoliczności, które mogłyby w sposób bezsporny potwierdzić związek przyczynowy pomiędzy awanturą z dnia 6 lutego 2012 r. o obrażeniami doznanymi przez pokrzywdzoną opisanymi w karcie informacyjnej, co skutkowało uznaniem, że oskarżony wypełnił jedynie znamiona czynu z art. 217 § 1 k.k. podczas gdy w niniejszej sprawie zeznania pokrzywdzonej A. K. (1) co do okoliczności, w jakich doznała urazu głowy oraz kręgosłupa szyjnego zostały potwierdzone kartą informacyjną leczenia w szpitalnym oddziale ratunkowym oraz opinią biegłego z zakresu medycyny sądowej, a wiarygodność tych dokumentów nie została w żadnej mierze podważona zwłaszcza przez zeznania świadków co winno skutkować przyjęciem wypełnienia przez oskarżonego znamion zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu z art. 157 § 2 k.k. Prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie, iż oskarżony wypełnił znamiona zarzuconego mu punkcie pierwszym aktu oskarżenia czynu z art. 157 § 2 k.k. co implikuje wniosek o: rozwiązanie węzła kary łącznej i wymierzenie kar wnioskowanych przez prokuratora tj. za czyn I: kary 7 miesięcy pozbawienia wolności, za czyn II: kary 10 miesięcy pozbawienia wolności, kary łącznej w wymiarze 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat, wymierzenie grzywny w wymiarze 60 stawek dziennych po 10 zł, zasądzenie kosztów postępowania.

Obrońca zaskarżył powyższy wyrok w całości na korzyść oskarżonego K. N. (1) i zarzucił mu:

1.  Obrazę przepisów postępowania, mianowicie art. 4, art. 5 § 2, art. 7, art. 410 i art. 424 §1 k.p.k., która miała wpływ na treść orzeczenia, polegającą zwłaszcza na:

-

przeprowadzeniu oceny dowodów w postaci zeznań pokrzywdzonej A. K. (1) oraz świadków E. Z. i J. C. (1), J. C. (2), M. G., z pominięciem zasady swobodnej oceny dowodów nie uwzględniając zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazania wiedzy, w zakresie w jakim sąd uznał, iż kierowane przez oskarżonego smsy oraz słowa wzbudziły uzasadnioną obawę, iż zostaną spełnione, podczas, gdy małżonkowie w okresie rozwodu zwracali się do siebie w ten sposób i żadne z niech nie miało zamiaru spełnienia gróźb ani nie odczuwało realnej obawy spełnienia gróźb drugiej strony, z jednoczesnym pominięciem przez Sąd pojawiających się wątpliwości odnośnie realności słów wypowiadanych, oraz kierowanych w korespondencji SMS-owej przez oskarżonego;

-

nierozważeniu całokształtu okoliczności ujawnionych w sprawie, oparciu wyroku wyłącznie na dowodach obciążających oskarżonego, w szczególności zeznań pokrzywdzonej A. K. (1) i świadków E. Z., J. C. (1), J. C. (2), M. G. poprzez uznanie, iż w dniu 6 lutego 2012 roku doszło do naruszeniu nietykalności cielesnej przez oskarżonego;

-

bezpodstawnym pominięciu wyjaśnień oskarżonego, w zakresie w jakim konsekwentnie, od pierwszych wyjaśnień zeznaje, iż nie uderzył pokrzywdzonej oraz nie naruszył jej nietykalności cielesnej, w szczególności, iż u pokrzywdzonej żaden ze świadków nie widział jakichkolwiek obrażeń;

-

pominięcie znacznej części zeznań świadka A. N. – syna stron, z uwagi na fakt stronniczości wobec ojca, pomimo, iż syn stron zamieszkuje wraz z matką oraz pozostaje z nią w dobrej relacji;

2.  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego orzeczenia, który miał wpływ na treść orzeczenia poprzez:

-

nietrafnym uznaniu przez Sąd, iż oskarżonego K. N. (1) naruszył w dniu 6 lutego 2012 roku nietykalność cielesną pokrzywdzonej A. K. (1) oraz iż miał zamiar spełnienia kierowanych do pokrzywdzonej gróźb, jak również uznaniu, iż groźby te wzbudziły u pokrzywdzonej realną obawę ich spełnienia;

Obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego K. N. (1) od przypisanego mu czynów ewentualnie o uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi I-ej instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Analiza zebranego materiału dowodowego, uzupełnionego w toku postępowania odwoławczego, skutkowała koniecznością podzielenia zarzutu zawartego w apelacji prokuratora oraz stwierdzeniem braku podstaw do uwzględnienia apelacji obrońcy, która okazała się bezzasadna, a podniesione w niej argumenty nie mogły spowodować zmiany zapadłego orzeczenia w postulowanym przez skarżącego kształcie.

Sąd I instancji zasadniczo w sposób kompletny zebrał materiał dowodowy, wnikliwie go rozważył, a stanowisko swoje wyczerpująco uzasadnił, zgodnie z wymogami określonymi w art. 424 k.p.k., chociaż nie ustrzegł się przy tym błędów, wynikających przede wszystkim z niedostrzeżenia braków w opinii biegłego P. C..

Odnosząc się w pierwszej kolejności do postawionego zarzutu obrazy prawa procesowego w zakresie dotyczącym art. 5 § 2 k.p.k. zważyć należy, że w przedmiotowej sprawie nie ujawniły się żadne wątpliwości o nieusuwalnym charakterze, które wymagałyby rozstrzygnięcia w sposób wynikający z ustanowionej w powyższym przepisie zasady procesowej. Warto w tym miejscu przytoczyć tezę postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 2012 r. w sprawie V KK 335/11, w której Sąd ten stwierdził, że „(…) dla oceny, czy nie został naruszony zakaz in dubio pro reo nie są miarodajne wątpliwości, zgłaszane przez stronę, ale jedynie to, czy orzekający w sprawie sąd meriti rzeczywiście powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych lub wykładni prawa i wobec braku możliwości ich usunięcia rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego, względnie to, czy w świetle realiów konkretnej sprawy wątpliwości takie powinien powziąć”. (LEX nr 1163975). Na gruncie niniejszej sprawy to nie Sąd I instancji miał wątpliwości - przeciwnie, w ocenie tegoż Sądu zebrany materiał dowodowy pozwolił na poczynienie nie budzących wątpliwości ustaleń. Wątpliwości zgłaszane przez skarżącego zostały rozstrzygnięte w drodze dokonanej przez Sąd meriti swobodnej oceny dowodów.

Powyższa konkluzja dotycząca oceny dowodów odnosi się również do dalszej części postawionego w apelacji zarzutu, w której skarżący zarzuca Sądowi I instancji uchybienie przepisowi art. 7 k.p.k. Zdaniem Sądu Okręgowego ocena wiarygodności zeznań przesłuchanych świadków została przeprowadzona w większości w sposób poprawny i jako taka pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. Nie można stwierdzić, aby ocena ta była dowolna – w szczególności stanowiska takiego nie uzasadnia odmienne od Sądu przekonanie skarżącego co do prawdziwości zeznań przesłuchanych świadków, którym sąd dał wiarę czy też wiary odmówił. W sporządzonym uzasadnieniu Sąd meriti w należyty sposób wyjaśnił motywy dokonanej oceny co do wszystkich świadków – w tym zeznań A. N., których Sąd, wbrew twierdzeniu skarżącego, nie pominął, lecz należycie i starannie ocenił. Jednocześnie należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy, odmawiając wiarygodności zeznaniom pokrzywdzonej odnośnie uderzenia A. K. (1) w głowę przez oskarżonego w dniu 6 lutego 2012 r., oparł się na zeznaniach świadków, którzy bezpośrednio po zdarzeniu nie zauważyli na ciele pokrzywdzonej żadnych śladów oraz na treści karty informacyjnej z Wojewódzkiego Szpitala (...) w Z. i opinii biegłego P. C.. Sąd uznał, że w takiej sytuacji powinny powstać u pokrzywdzonej obrażenia widoczne na pierwszy rzut oka, wobec czego uznał wersję A. K. za niewiarygodną. Rozumowanie Sądu, skutkujące zmianą kwalifikacji prawnej czynu na art. 217 § 1 k.k., oparte było jednak na błędnych przesłankach. Jak bowiem wynika jednoznacznie z treści Karty Informacyjnej leczenia w (...).S.S. w Z. z dnia 6 lutego 2012 r. z godziny 16.55, (k. 3, której czytelna kopia znajduje się w aktach na karcie 278), „pacjentka zgłosiła, że (…) została pobita przez męża pięściami (…) Widoczne podbiegnięcie krwawe oczodołu lewego, tkliwość szyi, policzków i głowy”. Okoliczność ta została całkowicie pominięta w opinii biegłego C. (zresztą nie podpisanej przez biegłego) i jak wynika z treści uzasadnienia wyroku - nie została też dostrzeżona przez Sąd Rejonowy. Sąd Okręgowy dopuścił w toku postępowania odwoławczego dowód z opinii innego biegłego z dziedziny medycyny sądowej – P. B. (1), który wydał opinię, że uraz w postaci zasinienia oczodołu był obiektywnym skutkiem zdarzenia z dnia 6 lutego 2012 r. i mogło do niego dojść w wyniku uderzenia pięścią lub uderzenia się o przedmiot o charakterze wskazanym w opinii – np. o drzwi (k. 286-289). Wobec powyższego należało na nowo dokonać oceny materiału dowodowego pod kątem ustalenia, czy w/w obrażenie powstało wskutek uderzenia przez oskarżonego czy np. przypadkowego uderzenia o drzwi podczas szarpaniny między oskarżonym i A. K. (1). W ocenie Sądu Okręgowego za tą właśnie pierwszą wersją przemawiają zebrane w sprawie dowody. A. K. (1) od początku podawała, że została pobita przez męża pięściami po głowie i taką przyczynę urazu wpisano do dokumentacji lekarskiej szpitala w Z.. Zeznania pokrzywdzonej w tym zakresie były konsekwentne i znajdują one potwierdzenie w zeznaniach świadków Z. N. (k.144), J. C. (k. 146) i E. Z. (k.159-161), które podały, że A. K. od razu po zdarzeniu mówiła, że została pobita, że oskarżony ją pobił pięścią po głowie. Fakt, że bezpośrednio po zdarzeniu świadkowie nie widzieli u A. K. śladów na ciele, nie podważa wiarygodności jej wersji, bowiem, jak wskazał biegły P. B. na rozprawie odwoławczej, tego rodzaju ślady mogą ujawnić się dopiero po pewnym czasie, a początkowo mogą nie być widoczne. Dowody osobowe, które Sąd Rejonowy uznał za wiarygodne, w powiązaniu ze stwierdzonym u A. K. zasinieniem oczodołu wskazują zatem na to, że pokrzywdzona została pobita przez oskarżonego. Nie można też wywodzić, że pokrzywdzona złośliwie i nieprawdziwie pomówiła oskarżonego o popełnienie tego czynu, bowiem A. K. bezpośrednio po zdarzeniu nie zgłosiła go organom ścigania (mimo, że od razu tego dnia wyprowadziła się od męża) a uczyniła to dopiero po upływie półtora roku – wobec gróźb kierowanych przez dłuższy czas pod jej adresem przez K. N.. Wobec powyższego wyjaśnienia oskarżonego, który zaprzeczał twierdzeniu pokrzywdzonej, musiały zostać odrzucone jako sprzeczne z pozostałym materiałem dowodowym. Rzekomy brak śladów pobicia, który stał się podstawą odmowy przyjęcia wersji pokrzywdzonej przez Sąd Rejonowy, okazał się zatem ustaleniem błędnym, skutkującym niesłuszną zmianą kwalifikacji prawnej przypisanego czynu z art. 157 § 2 k.k. na art. 217 § 1 k.k. W tym zakresie zatem apelacja prokuratora okazała się zasadna i musiała skutkować zmianą zaskarżonego wyroku.

Jednocześnie biegły P. B. w swojej opinii stwierdził, że nie ma żadnych obiektywnych dowodów, iż w dniu 6 lutego 2012 r. A. K. (1) doznała urazu kręgosłupa, a gdyby nawet założyć, że do takiego urazu doszło, to nie da się wykazać, czy skutkował on naruszeniem czynności narządu ciała lub rozstrojem zdrowia w rozumieniu Kodeksu karnego. Wobec powyższego nie było podstaw do przyjęcia, że swoim zachowaniem w dniu 6 lutego 2012 r. K. N. (1) spowodował u A. K. (1) również uraz kręgosłupa szyjnego.

W zakresie czynu z art. 190 § 1 k.k. brak jest natomiast jakichkolwiek podstaw do zakwestionowania zarówno oceny materiału dowodowego jak i poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych. Nie można zgodzić się ze skarżącym, że zgromadzony materiał dowodowy nie pozwala na jednoznaczne przyjęcie sprawstwa K. N. (1) w zakresie tego czynu. Sąd Okręgowy nie dopatrzył się żadnych uchybień we wnioskowaniu Sądu meriti, a poczynione ustalenia w sposób logiczny wynikają z dowodów uznanych wcześniej za wiarygodne. zatem błąd w ustaleniach faktycznych nie miał miejsca. Okoliczność, że oskarżony nie miał zamiaru spełnienia gróźb kierowanych pod adresem pokrzywdzonej, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia. Istotne jest bowiem to, czy groźby te wywołały u A. K. (1) uzasadnioną obawę ich spełnienia. Ta zaś przesłanka wynika jasno z zebranych dowodów. Pokrzywdzona jednoznacznie wskazywała, że obawia się spełnienia gróźb a obawę tę trzeba uznać za uzasadnioną w szczególności z uwagi na liczbę i nasilenie gróźb (od stycznia do listopada 2013 r.) oraz wynikający z treści wiadomości i telefonów bardzo negatywny stosunek K. N. do pokrzywdzonej.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchylił rozstrzygnięcie o karze łącznej pozbawienia wolności zawarte w punkcie 3., w miejsce czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie 1. uznał K. N. (1) za winnego tego, że w dniu 6 lutego 2012 r. w Ł. uderzył A. K. (1) pięścią w głowę, czym spowodował u niej zasinienie okolicy lewego oczodołu, skutkujące naruszeniem czynności narządu ciała na czas nieprzekraczający siedmiu dni i za ten czyn, wyczerpujący dyspozycję art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k., na podstawie art. 157 § 2 k.k. wymierzył oskarżonemu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w miejsce kar jednostkowych, orzeczonych wobec oskarżonego w punkcie 2. zaskarżonego wyroku oraz w punkcie 1.b) niniejszego wyroku, wymierzył K. N. (1) karę łączną 1 roku pozbawienia wolności. Sąd Okręgowy uznał, że mając na uwadze dyrektywy z art. 53 k.k., zmieniona kara jednostkowa za czyn z art. 157 § 2 k.k. i nowa kara łączna są adekwatne do stopnia szkodliwości społecznej czynów oskarżonego oraz należycie spełnią swoje zadanie w zakresie prewencji indywidualnej i społecznego oddziaływania kary. W pozostałej części zaskarżony wyrok, jako prawidłowy, został utrzymany w mocy. Ponadto na podstawie § 2, § 4 ust. 1 i 3, § 17 ust. 2 pkt 4 oraz § 20 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1714) zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. K. (2) kwotę 826,56 zł tytułem nieopłaconych kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżycielce posiłkowej A. K. (1) przed sądem drugiej instancji oraz od oskarżonego K. N. (1) na rzecz Skarbu Państwa – kwotę 250 złotych tytułem częściowego zwrotu kosztów sądowych za obie instancje, zwalniając go od tych kosztów w pozostałej części.