Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

B. B. został oskarżony o to, że:

I.  w dniu 13 lipca 2016r w miejscowości Ś., gm. Z., woj. (...) będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Zgierzu z dnia 09 września 2016 r. uprawomocnionego dnia 16 września 2014 r. sygn. akt IIK-774/14 za umyślne przestępstwa podobne i w ciągu 5 lat po odbyciu za nie kary pozbawienia wolności w wymiarze przekraczającym 6 miesięcy pozbawienia wolności w okresie od 07 stycznia 2015 r. do 05 stycznia 2016 r. znajdując się w stanie nietrzeźwości, mając 1,53 mg/i alkoholu wydychanym powietrzu, prowadził pojazd mechaniczny w ruchu lądowym po drodze publicznej w postaci samochodu osobowego m-ki S. o nr rej. (...), czym nie zastosował się do orzeczonego przez Sąd Rejonowy w Zgierzu w sprawie sygn. akt IIK-774/14 zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym w okresie od 16 września 2014 r. do 25 stycznia 2021 r. oraz nie stosując się tym do decyzji Starosty Powiatowego w Z. nr KM.5520-589/05 z dnia 04 listopada 2005 r. o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami, tj. o czyn z art. 178a § 1 i 4 k.k. i art. 180a k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

II.  w dniu 01 sierpnia 2016 r. w miejscowości B., gm. Z., woj. (...), będąc uprzednio skazanym za umyślne przestępstwa podobne wyrokiem wydanym przez Sąd Rejonowy w Zgierzu sygn. akt IIK-774/14 z dnia 09 września 2014 r za czyn z art. 178a par 4 k.k. na karę pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 07 stycznia 2015 r. do 05 stycznia 2016 r. i w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej pół roku kary pozbawienia wolności ponownie popełnił umyślne przestępstwo podobne w ten sposób, że prowadził w ruchu lądowym po drodze publicznej pojazd mechaniczny w postaci samochodu marki V. o nr rej. (...) w stanie nietrzeźwości z wynikiem 0,52 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu i w okresie obowiązywania zakazu kierowania wszelkimi pojazdami mechanicznymi orzeczonego wyrokiem Sądu Rejonowego w Zgierzu sygn. akt HK-774/14 z dnia 09 września 2014r oraz nie stosując się tym do decyzji Starosty Powiatowego w Z. nr KM.5520-589/05 z dnia 04 listopada 2005r o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami, tj. o czyn z art. 178a § 1 i 4 k.k. i art. 180a k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Zgierzu z dnia 17 stycznia 2018 roku oskarżonego B. B. uznano za winnego dokonania zarzucanych mu czynów z tą zmianą, iż karę pozbawienia wolności odbywał do dnia 4 stycznia 2016 r. oraz przy przyjęciu, iż obu czynów dopuścił się w krótkich odstępach czasu, z wykorzystaniem takiej samej sposobności, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw i za to na podstawie art. 178a § 4 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. wymierzono mu karę 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności, na podstawie art. 42 § 4 k.k. orzeczono wobec niego środek karny w postaci dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym, a na podstawie art. 43a § 2 k.k. świadczenie pieniężne w kwocie 10.000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczono oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 13 lipca 2017 r., godz. 20.20 do dnia 14 lipca 2016 r., godz. 14.25. Sąd zasądził również od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. M. I. kwotę 1.033,20 złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu i zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów postępowania obciążając nimi Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku na podstawie art. 444 k.p.k. w zw. z art. 447 § 1 k.p.k. w zw. z art. 427 § 1 k.p.k. w zw. z art. 425 § 1 i 2 k.p.k. złożył obrońca oskarżonego zaskarżając zapadły wyrok w całości i na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. i art. 438 pkt 2, 3 i 4 k.p.k. zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

a.  obrazę przepisów postępowania tj. art. 4, 7, k.p.k. poprzez niesłuszne nie danie wiary wyjaśnieniom oskarżonego a uznanie za w pełni wiarygodne zeznań zięcia oskarżonego – Ł. H. (mimo iż istnieje konflikt rodzinny między świadkiem a oskarżonym), która miała wpływ na treść orzeczenia w zakresie uznania iż oskarżony faktycznie dopuścił się zarzucanego mu czynów;

b.  obrazę przepisów postępowania tj. art. 5 § 1 k.p.k. która miała wpływ na wydanie przez Sąd wyroku skazującego pomimo że przeprowadzona na podstawie zebranego materiału dowodowego ocena poszczególnych dowodów nie doprowadziła do udowodnienia winy oskarżonemu;

c.  obrazę przepisów postępowania tj. art. 5 § 2 k.p.k. przez niepowzięcie przez Sąd uzasadnionych wątpliwości co do sprawstwa oskarżonego, pomimo że na takie wątpliwości wskazuje ocena materiału dowodowego zwłaszcza okoliczność iż:

- na Policję zgodnie z zeznaniami świadka zadzwoniono jak oskarżony przebywał w domu a nie wówczas gdy miał rzekomo jeździć samochodem pod wpływem alkoholu mimo iż świadek miał możliwość zadzwonienia na Policję znacznie wcześniej,

- w zakresie czynu II nie ustalono w ogóle, kiedy oskarżony miałby spożywać alkohol, skoro nawet jedyny świadek G. J. (1) zeznał iż przed wyjazdem nie wyczuł od oskarżonego woni alkoholu, w trakcie wspólnej jazdy jednym samochodem również oskarżony nie spożywał alkoholu, na miejscu dokonywania transakcji zakupu samochodu spożywał, a ponieważ nie miał żadnych alkoholi ze sobą nie mógł ich spożyć w drodze powrotnej, jedynym momentem w którym oskarżony mógł wypić alkohol była chwila zatrzymania się samochodów i udanie się oskarżonego do sklepu, tuż przed przeprowadzoną kontrolą, która nastąpiła w momencie gdy pojazd nie znajdował się w ruchu, co mogło mieć wpływ na treść orzeczenia przez dokonanie ustaleń faktycznych w zakresie popełnienia przez oskarżonego zarzucanych mu czynów;

d.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na dowolnym ustaleniu w oparciu o przeprowadzone w niniejszej sprawie dowody że oskarżony prowadził w dniu 13.07.2016 r., oraz 01.08.2016 samochód osobowy znajdując się w stanie nietrzeźwości podczas gdy żaden z przeprowadzonych na rozprawie dowodów nie potwierdził faktu iż oskarżony jeździł samochodem pod wpływem alkoholu, gdyż każda kontrola odbywała się w chwili gdy pojazd nie znajdował się w ruchu a oskarżony mógł spożyć alkohol już po zakończonej jeździe;

e.  rażącą niewspółmierność wymierzonego oskarżonemu środka karnego w postaci dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym.

Obrońca oskarżonego na podstawie art. 427 k.p.k. oraz art. 437 k.p.k. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzuconych mu czynów ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez obrońcę oskarżonego okazała się skuteczna tylko o tyle, że spowodowała wszczęcie kontroli instancyjnej, skutkującej częściową zmianą zaskarżonego wyroku, natomiast wywiedzione przez obrońcę argumenty nie zasługiwały na uwzględnienie.

Sąd I instancji w sposób kompletny zebrał materiał dowodowy, wnikliwie go rozważył, a stanowisko swoje wyczerpująco uzasadnił, zgodnie z wymogami określonymi w art. 424 k.p.k. Sprawstwo i charakter działania oskarżonego wykazano za pomocą ujawnienia na rozprawie głównej całości okoliczności mogących mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia, zaś ocenę przeprowadzonych dowodów poczyniono w sposób wszechstronny i obiektywny, z uwzględnieniem zasad wiedzy i doświadczenia życiowego. W sposób prawidłowy ustalono działanie oskarżonego w warunkach recydywy i wymierzono karę przystającą do wagi popełnionych czynów.

Odnosząc się do postawionych zarzutów wymaga podkreślenia, że brak jest podstaw dla uznania, aby Sąd meriti naruszył określoną w art. 4 k.p.k. zasadę obiektywizmu. Jak wynika ze sporządzonego przez Sąd Rejonowy uzasadnienia, podczas procedowania uwzględniono wszystkie dowody i okoliczności przemawiające tak na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego. W postępowania Sądu Rejonowego nie można dopatrzeć się oznak braku obiektywizmu, natomiast sam fakt ostatecznego ustalenia sprawstwa B. B. nie może być utożsamiany ze złamaniem omawianej zasady. We wniesionej apelacji skarżący w żaden sposób nie wskazuje przykładów nieobiektywnego postępowania przez Sąd I instancji, a z pewnością za jej naruszenie nie może zostać poczytane przyznanie waloru wiarygodności zeznaniom świadka Ł. H., które może być oceniane jedynie na gruncie art. 7 k.p.k. Całokształt zebranego materiału dowodowego oceniono w sposób swobodny i, co najważniejsze, w pełni zgodny z zasadami wiedzy i oświadczenia życiowego, a ocena ta pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. Treść uzasadnienia wskazuje, iż Sąd Rejonowy dokonał wszechstronnej oceny całego materiału dowodowego, nie pomijając żadnego dowodu, tak więc ocena ta jest kompleksowa, natomiast logiczność wywodów Sądu meriti dowodzi, że wszystkie dowody zostały ocenione w sposób swobodny, tak więc zgodny ze wspomnianą dyrektywą. W tym kontekście szczególnego znaczenia nabiera treść wyjaśnień oskarżonego, który prezentował w toku całego postępowania bardzo chwiejną postawę procesową, czego wyrazem było częściowe przyznawanie się do winy w pewnym zakresie, a następnie wycofywanie z uprzednio złożonej deklaracji. Należy podzielić pogląd Sądu Rejonowego, że zeznania świadka Ł. H. są logiczne, szczegółowe i konsekwentne i znajdują potwierdzenie w zeznaniach funkcjonariusza Policji M. K.. Również zeznania G. J. (1) nie podważają wersji wydarzeń ustalonej przez Sąd Rejonowy. Świadek wskazał, że oskarżony nie pił alkoholu w jego obecności i nie zatrzymywali się po drodze, jednak kiedy przyjechała Policja - oskarżony był nietrzeźwy. Należy przy tym wykluczyć możliwość spożycia alkoholu przez oskarżonego w czasie, kiedy G. J. był w aptece, bowiem był to tak krótki czas, że nie byłoby możliwe uzyskanie tak wysokiego stężenia alkoholu w organizmie oskarżonego w chwili badania. Wobec powyższego fakt, iż świadek nie zauważył, aby oskarżony kierując samochodem był w stanie nietrzeźwości, nie ma żadnego znaczenia dowodowego. Ponadto G. J. zeznał, że widział jak pijany oskarżony w dniu 13 lipca kierował samochodem a potem wrócił na teren posesji i zasnął w aucie.

Sąd Okręgowy nie dopatrzył się również złamania zasady in dubio pro reo wynikającej z normy art. 5 § 2 k.p.k., ani tym bardziej naruszenia określonej w art. 5 § 1 k.p.k. zasady domniemania niewinności. Przede wszystkim trzeba podkreślić, że w niniejszej sprawie nie pojawiły się żadne wątpliwości o nieusuwalnym charakterze, które wymagałyby poczytania ich na korzyść oskarżonego. Wymaga dostrzeżenia, że wątpliwości występować muszą w ocenie Sądu, nie zaś w ocenie obrońcy oskarżonego ( por. postanowienie SN z dnia 3 kwietnia 2012 r., V KK 335/11, LEX nr 1163975). Konkludując powyższe należy zasadnie uznać, że podstawą ustaleń faktycznych był całokształt okoliczności ujawnionych na rozprawie, przy czym materiał dowodowy został poddany pełnej i swobodnej ocenie, zgodnej z zasadą obiektywizmu, czym doprowadzono do poczynienia prawdziwych ustaleń faktycznych. Sąd meriti zauważył liczne rozbieżności pomiędzy wersjami wydarzeń prezentowanymi przez samego oskarżonego, nie mniej jednak z uwagi na zgodność wyjaśnień z dnia 2 sierpnia i 18 października 2016 roku z pozostałym materiałem dowodowym, za słuszne trzeba uznać oparcie się na tych właśnie wyjaśnieniach i jednoczesną odmowę przyznania waloru wiarygodności sprzecznym z nimi wyjaśnieniom złożonym przed Sądem, zwłaszcza w tej części, której B. B. utrzymywał, że podpisane przez niego wyjaśnienia spisane w protokole przesłuchania nie odpowiadają prawdzie. Niniejszy Sąd w całości podziela ocenę dokonaną przez Sąd I instancji. Argumenty, które powołano w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia nie wymagają głębszego odnoszenia się do nich i w ocenie Sądu Okręgowego dowodzą poprawności rozumowania Sądu meriti. W żadnej mierze nie można stwierdzić, aby ocena ta była powierzchowna lub sprzeczna z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego, przeciwnie natomiast, wskazuje na rzetelną i staranną ocenę materiału dowodowego. Wnioski wyciągnięte przez Sąd I instancji są w pełni logiczne i zgodne ze wspomnianymi powyżej zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego. Konsekwencją tak dokonanej oceny dowodów było poczynienie przez Sąd meriti ustaleń faktycznych, które to ustalenia zdaniem Sądu odwoławczego były poprawne i stanowiły wynik logicznego rozumowania, natomiast wszystkie wyciągnięte wnioski były w pełni uprawnione. Nie sposób uznać, aby Sąd Rejonowy błędnie przypisał oskarżonemu sprawstwo, skoro przeprowadzone dowody niezbicie wykazały, że oskarżony w ustalonych miejscach i czasie prowadził samochód, znajdując się pod wpływem alkoholu i mając prawomocnie orzeczony wobec siebie zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.

Odnosząc się do zarzutu rażącej niewspółmierności orzeczonego środka karnego Sąd Okręgowy zważył, że bezpodstawne jest kwestionowanie orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, ponieważ zastosowanie powyższego środka stosownie do treści przepisu art. 42 § 4 k.k. ma charakter obligatoryjny i nie przewiduje od niego żadnych odstępstw. W każdym przypadku, gdy treść sankcji wynika wprost z bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa materialnego, Sąd orzekający nie jest uprawniony do modyfikowania jej zakresu, a zatem nie można mówić o rażącej surowości, bądź łagodności. Innymi słowy surowość rzeczonego środka pozostaje wówczas poza zakresem swobodnego uznania sędziowskiego i jest wynikiem decyzji ustawodawcy. Można jedynie dodać, że zgodnie z treścią art. 42 § 4 k.k. orzeczony zakaz powinien dotyczyć wszelkich pojazdów mechanicznych, zaś Sąd Rejonowy ograniczył go do prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym, jednakże z uwagi na brak apelacji na niekorzyść oskarżonego to oczywiście błędne rozstrzygnięcie nie mogło zostać skorygowane.

Jednocześnie Sąd odwoławczy zważył, że w sposób błędny czyn oskarżonego został zakwalifikowany z art. 178a § 1 i 4 k.k. i art. 180a k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. Przede wszystkim trzeba wskazać, iż oskarżonemu przypisano niezastosowanie się do decyzji Starosty Powiatowego w Z. nr KM.5520-589/05 z dnia 04 listopada 2005 r. o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami, podczas gdy – jak wynika z akt sprawy, wobec oskarżonego zapadła decyzja nr KM.5430. (...). (...) z dnia 21 października 2014 roku, którą cofnięto oskarżonemu uprawnienia w związku z jego prawomocnym skazaniem w sprawie sygn. akt II K 774/14. Sąd Okręgowy prezentuje pogląd, iż przepis art. 178a § 4 k.k. stanowi w tej sytuacji lex specialis w stosunku do przepisu art. 180a k.k. i nie zachodzi zbieg przepisów ustawy z art. 11 § 2 k.k. Wydanie przez Starostę Powiatowego decyzji o cofnięciu uprawnień stanowiło bowiem w tym wypadku jedynie konieczną czynność zmierzającą do wykonania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów, orzeczonego prawomocnym wyrokiem. Z powyższych względów Sąd odwoławczy wyeliminował z opisu czynów zarzucanych oskarżonemu i przypisanych mu w punkcie 1. słowa: „oraz nie stosując się tym do decyzji Starosty Powiatowego w Z. nr KM.5520-589/05 z dnia 04 listopada 2005 r. o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami”. Powyższa zmiana opisu czynu skutkowała koniecznością eliminacji z podstawy prawnej skazania art. 180a k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., a z podstawy prawnej wymiaru kary - art. 11 § 3 k.k.

Jednocześnie Sąd Okręgowy dopatrzył się popełnienia przez Sąd Rejonowy kilku oczywistych omyłek pisarskich, które zgodnie z treścią art. 105 § 1 i 2 k.p.k. sprostował w ten sposób, że w komparycji wyroku w opisie czynu I. w miejsce zwrotu „mg/i” wpisał „mg/l” oraz w opisie czynu II. w miejsce sygnatury akt „HK-774/14” wpisał „II K 774/14”, a ponadto w części dyspozytywnej w punkcie 1) w czwartym wersie od góry w miejsce słowa „czynu” wpisał „czynów”.

W pozostałej części zaskarżony wyrok był prawidłowy i jako taki zasługiwał na utrzymanie go w mocy.

Ponieważ oskarżony w toku postępowania odwoławczego korzystał z pomocy obrońcy wyznaczonego z urzędu, Sąd stosownie do treści art. 636 § 1 k.p.k. w zw. § 4 i § 17 ust. 2 pkt. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z dnia 18 października 2016 r.) zasądził na rzecz adw. M. I. kwotę 516,60 złotych.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 624 § 1 k.p.k., zwalniając oskarżonego od ich ponoszenia wobec uznania, że z uwagi na konieczność wykonania bezwzględnej kary pozbawienia wolności ich zapłata stanowiłaby dla niego nadmierną uciążliwość.