Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 sierpnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 sierpnia 2018 r. w Gliwicach

sprawy M. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania M. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 17 stycznia 2018 r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) SSO Grażyna Łazowska

Sygn. akt: VIII U 1476/18

UZASADNIENIE

Decyzją z 17 stycznia 2018r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z urzędu ponownie ustalił wysokość emerytury M. T.
od 1 października 2017r., to jest od daty nabycia uprawnień do świadczenia. Organ rentowy wskazał, że emerytura jest niższa od najniższej emerytury, która wynosi 1000 zł, lecz nie ulega ona podwyższeniu, gdyż ubezpieczona nie udowodniła łącznie okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 20 lat.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczona domagała się jej zmiany podnosząc generalnie, że organ rentowy błędnie przyjął, że nie udowodniła ona 20 - letniego stażu pracy i w konsekwencji nie podwyższył przysługującego jej świadczenia do kwoty 1000 zł. W piśmie procesowym z 25 czerwca 2018r. ubezpieczona sprecyzowała, że okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników należy uznać za tożsame z okresami składkowymi. Łącznie okresów takich ubezpieczona posiada 15 lat, 3 miesiące i 8 dni i po uwzględnieniu okresów nieskładkowych stanowiących 1/3 udowodnionych okresów składkowych, to jest 5 lat, 1 miesiąca i 3 dni, legitymuje się wymaganym co najmniej 20 – letnim stażem pracy pozwalającym na podwyższenie świadczenia do kwoty najniższej emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Decyzją z 6 listopada 2017r., w rozpatrzeniu wniosku ubezpieczonej M. T.
( urodzonej (...) ) z 25 października 2017r., organ rentowy przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury od 1 października 2017r.

W decyzji tej wskazano, że podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek
na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

Przy obliczeniu emerytury organ rentowy uwzględnił:

- kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji – 1 349,29 zł,

- kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego – 141 290,09 zł,

- średnie dalsze trwanie życia – 259,50 m-cy,

Emerytura obliczona zgodnie z art.26 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wyniosła 549,67 zł {( 1 349,29 zł + 141 290,09 ) : 259,50 m-cy }.

Organ rentowy zaznaczył, że emerytura wyniosła mniej niż najniższa emerytura, lecz nie ulega ona podwyższeniu do kwoty 1 000 zł, gdyż ubezpieczona nie udowodniła łącznie okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 20 lat.

Kolejną decyzją – zaskarżoną z 17 stycznia 2018r., organ rentowy ponownie ustalił wysokość emerytury od 1 października 2017r. Organ rentowy uwzględnił przy obliczaniu świadczenia zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników
za okres 10 lat, 7 miesięcy i 25 dni w wysokości 94,41 zł.

Ubezpieczona od 2 września 1974r. do 20 czerwca 1976r. była zatrudniona w Hucie 1 – go M. w G. na stanowisku uczennicy Przyzakładowej Szkoły Zawodowej. Następnie od 1 października 1976r. do 14 sierpnia 1984r. pracowała w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Handlu (...) Oddział w G. na stanowisku sprzedawcy, przy czym od 17 lutego 1982r. do 14 sierpnia 1984r. korzystała z urlopu bezpłatnego z tytułu opieki nad dzieckiem.

Od 26 sierpnia 2016r. do 30 września 2017r. ubezpieczona prowadziła działalność gospodarczą i opłacała składkę w wysokości 30% minimalnego wynagrodzenia,
a od 28 lutego 2006r. do 25 sierpnia 2016r. podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników.

Organ rentowy do stażu pracy ubezpieczonej uwzględnił:

1.  okresy składkowe:

- od 2 września 1974r. do 20 czerwca 1976r. – 1 rok, 9 miesięcy i 19 dni,

- od 1 października 1976r. do 16 lutego 1979r. – 2 lata, 4 miesiące i 16 dni,

- od 15 sierpnia 1980r. do 20 listopada 1980r. – 3 miesiące i 7 dni,

- od 26 sierpnia 2016r. do 30 września 2017r. – 3 miesiące i 28 dni, co stanowi 30% z faktycznego okresu prowadzenia działalności gospodarczej, zgodnie z art.87 ust.3 ustawy emerytalnej, razem 4 lata, 9 miesięcy i 10 dni,

2. okresy nieskładkowe ( opieka nad dzieckiem ):

- od 17 lutego 1979r. do 14 sierpnia 1980r. – 1 rok, 5 miesięcy i 26 dni,

- od 21 listopada 1980r. do 15 sierpnia 1984r. – 3 lata, 8 miesięcy i 25 dni,

razem 5 lat, 2 miesiące i 21 dni.

Łącznie do stażu pracy organ rentowy uwzględnił:

- okresy składkowe w wymiarze 4 lat, 9 miesięcy i 10 dni,

- okresy nieskładkowe w wymiarze 1 roku, 7 miesięcy i 3 dni okresów nieskładkowych
( to jest 1/3 okresów składkowych ),

- okresy uzupełniające, to jest okresy podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników
w wymiarze 10 lat, 5 miesięcy i 28 dni,

czyli łącznie 16 lat, 10 miesięcy i 11 dni.

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie dokumentacji zawartej w aktach organu rentowego jako okoliczności jednoznacznie wynikające z tych dowodów
i niekwestionowane przez strony.

Sąd zważył, co następuje.

Odwołanie ubezpieczonej M. T. nie zasługuje na uwzględnienie.

Ubezpieczona w toku niniejszego postępowania domagała się podwyższenia przyznanej jej na podstawie art.26 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2017r., poz. 1383 ze zm. ) emerytury
do kwoty najniższej emerytury, czyli 1 000 zł podnosząc, że spełnia warunki do takiego przeliczenia, bowiem legitymuje się 20 - letnim okresem składkowym i nieskładkowym.

Zgodnie z art. 87 ust.1 pkt 2 ustawy emerytalnej w przypadku gdy emerytura przysługująca z Funduszu określona w art.26, łącznie z okresową emeryturą kapitałową, albo emerytura przysługująca z Funduszu określona w art.26, jest niższa niż kwota, o której mowa w art.85 ust.2 i 3, emeryturę przysługującą z Funduszu, w tym emeryturę ustaloną ze zwiększeniem, o którym mowa w art.26a ( zwiększenie rolne ), podwyższa się w taki sposób, aby suma tych świadczeń nie była niższa od tej kwoty, o ile ubezpieczony:

- kobieta – osiągnęła wiek emerytalny wynoszący 60 lat i ma okres składkowy
i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat ( pkt 2 ).

W myśl art.85 ust.2 w/w ustawy kwota najniższej emerytury wynosi 1 000 zł miesięcznie.

Przesłanką niezbędną do podwyższenia emerytury ubezpieczonej w trybie art.87 ustawy emerytalnej jest legitymowanie się przez nią 20 – letnim okresem składkowym
i nieskładkowym.

Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika jednoznacznie,
że ubezpieczona nie legitymuje się wymaganym do wnioskowanego podwyższenia stażem pracy. Słusznie organ rentowy wskazał, że ubezpieczona nie posiada 20 - letniego okresu składkowego i nieskładkowego, a jedynie 16 lat, 11 miesięcy i 11 dni takich okresów.

W pierwszej kolejności zauważyć należy, że zgodnie z art.5 ustawy emerytalnej
w celu ustalenia prawa do emerytury oraz obliczenia jej wysokości uwzględnia
się zasadniczo tzw. okresy składkowe wymienione w art.6 i nieskładkowe wymienione
w art.7. Okresy nieskładkowe, stosownie do art.5 ust.2 ustawy, podlegają zaliczeniu
w 1/3 udowodnionych okresów składkowych.

Okresy podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników mogą zostać zaliczone
do stażu pracy na podstawie art.10 ustawy emerytalnej jako okresy uzupełniające.

Zgodnie z art.10 ust.1 pkt 1 ustawy emerytalnej, przy uwzględnieniu prawa
do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art.56, jako okresy składkowe:

- okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane
w odrębnych przepisach składki, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone
na zasadach określonych w art.5 – 7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Unormowanie zawarte w art.10 ustawy emerytalnej ma charakter przepisu wyjątkowego, wprowadza bowiem przywilej zaliczenia okresu, który nie jest ani okresem składkowym ani nieskładkowym do stażu ubezpieczeniowego. Oznacza to, że wykładnia tego przepisu nie może być rozszerzająca. Zatem jedynie w drodze wyjątku, w sytuacji,
gdy ustalone na podstawie art.5 – 7 ustawy emerytalnej okresy składkowe i nieskładkowe okażą się krótsze od okresu wymaganego do uzyskania emerytury na podstawie tejże ustawy, z mocy wyraźnego przepisu uwzględnia się również i traktuje ” jak okresy składkowe ” ( co nie oznacza, że są to okresy tożsame z okresami składkowymi ) okresy wymienione w art.10 ust.1 tejże ustawy. Inaczej, okresy wymienione w art.10 ust.1 ustawy emerytalnej służą wyłącznie do uzupełnienia brakującego stażu ubezpieczeniowego wymaganego do przyznania ( podwyższenia ) emerytury, co oznacza, że bierze się je pod uwagę dopiero po uwzględnieniu wszystkich udokumentowanych przez wnioskodawcę okresów składkowych i nieskładkowych i tylko w wymiarze niezbędnym do uzupełnienia brakującego stażu ubezpieczeniowego ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2004r. II UK 59/04 LEX nr 150606 ).

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznania niniejszej sprawy stwierdzić należy,
że organ rentowy prawidłowo wpierw uwzględnił okresy składkowe ubezpieczonej ( okresy zatrudnienia i prowadzenia działalności gospodarczej, w tym przypadku w wymiarze wynikającym z art.87 ust.3 ustawy emerytalnej, czego ubezpieczona nie kwestionowała ) i następnie okresy nieskładkowe w wymiarze stanowiącym 1/3 wcześniej udowodnionych okresów składkowych. Dopiero w dalszej kolejności do tak ustalonych okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 6 lat, 4 miesięcy i 13 dni organ rentowy mógł dodać okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników w wymiarze 10 lat, 5 miesięcy i 28 dni. Suma tych okresów dała staż pracy w wymiarze 16 lat, 10 miesięcy i 11 dni, który jest niższy niż 20 lat, a zatem nie uprawnia ubezpieczonej do podwyższenia emerytury w myśl powołanego na wstępie rozważań art.87 ustawy emerytalnej.

Zaznaczyć tylko należy, że organ rentowy okresy podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników uwzględnił ubezpieczonej na wysokość emerytury jako zwiększenie rolne, o którym mowa w art.26a ustawy emerytalnej.

W konsekwencji Sąd na mocy art. 477 ⁽¹⁴⁾ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne.

(-) SSO Grażyna Łazowska