Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 września 2018 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie – Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Przemysław Jagosz

Protokolant prac. sąd. Natalia Indyka

po rozpoznaniu w dniu 24 września 2018 r., w Olsztynie, na rozprawie,

sprawy z powództwa Banku (...) S.A. w W.

przeciwko A. K. (1) i A. K. (2)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanych na rzecz powoda solidarnie kwotę 78 964,63 zł wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości wynikającej z art. 359 § 2 k.c., liczonymi od kwoty 74 161,72 zł za okres od dnia 6.12.2017 r. do dnia zapłaty i oddala powództwo w pozostałej części;

II.  zasądza od pozwanych na rzecz powoda solidarnie kwotę 4 622 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 49/18

UZASADNIENIE

Bank (...) S.A. w W. żądał od pozwanych A. K. (1) i A. K. (2) kwoty 80 347,38 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 74 161,72 zł za okres od dnia 6.12.2017 r. do dnia zapłaty oraz z kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazał, że dochodzi spłaty wierzytelności z tytułu kredytu udzielonego pozwanym umową o kredyt gotówkowy i kartę kredytową, zaś na to zadłużenie składa się:

a)  74 161,72 zł niespłaconego kapitału,

b)  4 682,55 zł tytułem odsetek umownych od należności głównej, co do której pozwani nie opóźnili się ze spełnieniem świadczenia,

c)  927,03 zł tytułem odsetek ustawowych naliczonych od części należności głównej, co do której pozwani opóźnili się ze spełnieniem świadczenia,

d)  576,08 zł tytułem naliczonych kosztów.

Powództwo zostało uwzględnione w całości w elektronicznym postępowaniu upominawczym – nakazem zapłaty z dnia 24.01.2018 r.

Nakaz zapłaty utracił moc w wyniku sprzeciwu pozwanych, którzy wnieśli o oddalenie powództwa i zwrot kosztów procesu, kwestionując zasadność i wysokość żądań.

Ostatecznie powód podtrzymał powództwo, domagając się zwrotu kosztów procesu. W odpowiedzi na wezwanie sądu do sprecyzowania, skąd wynikają daty wymagalności poszczególnych składowych roszczenia, wyjaśniono, że powód dochodzi wierzytelności z tytułu kredytu (nie obejmuje żądaniem zadłużenia z karty kredytowej), a wymagalność tej wierzytelności powstała w związku z niespłacaniem kredytu i wypowiedzeniem umowy, co nastąpiło pismem z dnia 19.07.2018 r.

W toku dalszego postępowania pozwani nie zajęli żadnego stanowiska, w szczególności nie sprecyzowali sprzeciwu.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Ostatecznie, w świetle niekwestionowanych dokumentów przedstawionych w toku postępowania, poza sporem było, że strony łączyła umowa o kredyt gotówkowy i kartę kredytową z dnia 15.04.2014 r. Na jej podstawie powód udzielił pozwanym kredytu w kwocie 103 990 zł , a pozwani mieli go spłacić w 84 ratach miesięcznych (7 lat), płatnych 3. dnia każdego miesiąca, wraz z odsetkami w wysokości stałej stopy podstawowej (9,90 % w skali roku), poczynając od 3.06.2014 r. (§ 1, 2 i 6 umowy).

O powstaniu zaległości w spłacie powód miał informować pozwanych i zgodnie z § 11 umowy mógł pobierać opłaty:

a)  35 zł za pierwszy pisemny monit lub wezwanie do zapłaty,

b)  10 zł za sporządzenie noty memoriałowej,

(§ 11 – k. 46)

W przypadku niedotrzymania warunków umowy powód mógł ją wypowiedzieć z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia, po upływie którego cała kwota kredytu z odsetkami i kosztami stawała się wymagalna bez dodatkowych wezwań (§ 13 umowy).

Z przedłożonych dokumentów w tym historii rachunku wynika, że pozwani przestali spłacać raty w marcu 2017 r.

(k. 79-80)

Pismem z dnia 19.07.2017 r. powód wypowiedział umowę, wskazując, że jej rozwiązanie nastąpi w terminie 30 dni od daty doręczenia wypowiedzenia. W piśmie tym wskazał, że całkowita kwota należności głównej z odsetkami wynosi 78 115,87 zł.

Pismo to zostało doręczone pozwanym w dniu 28.07.2017 r., co oznacza, że 30-dniowy termin wypowiedzenia upłynął z dniem 27.08.2017 r., a ponieważ była to niedziela, umowa została rozwiązana z dniem 28.07.2017 r.

(k. 81, 82-83)

Po tej dacie powód wystosował do pozwanych wezwanie z dnia 20.11.2017 r. do zapłaty całego zadłużenia kwot wskazanych w pkt a, b i d powyżej oraz odsetek karnych w kwocie 700,42 zł

(k. 49-50)

W dniu 5.12.2017 r. powód wystawił wyciąg z ksiąg bankowych, w którym wskazał, że zadłużenie pozwanych z tytułu kredytu wynosi 80 347,38 zł, w tym

a)  74 161,72 zł tytułem niespłaconego kapitału

b)  4 682,55 zł tytułem odsetek umownych liczonych od kwoty należności głównej według oprocentowania umownego za okres od 16.04.2014 r. do 6.09.2017 r. według stawki 9,90%,

c)  927,03 zł tytułem odsetek ustawowych od części kapitału, co do której pozwani nie popadli w opóźnienie za okres od 7.09.2017 r. do 5.12.2017 r. (tj. daty poprzedzającej wystawienie wyciągu),

d)  576,08 zł tytułem kosztów.

(wyciąg k. 42)

W tym stanie rzeczy roszczenie powoda zasługiwało na niemal całkowite uwzględnienie, zaś zarzuty pozwanych nie znajdowały uzasadnienia.

Po pierwsze, należy wskazać, że z niekwestionowanych co do prawdziwości dokumentów oraz twierdzeń samych stron wynika, że kredyt przestał być spłacany regularnie od raty, której termin płatności przypadał 3.04.2014 r., zaś ostatnia wpłata nastąpiła w lutym 2017 r. w kwocie 939,05 zł.

Po drugie, powód złożył oświadczenie o wypowiedzeniu zgodnie z umową, zachowując wskazany tam termin 30 dni.

Pozwani nie podnieśli żadnych konkretnych zarzutów co do podstaw wypowiedzenia, wobec czego należy przyjąć, że było ono skuteczne.

W konsekwencji, zgodnie z art. 69 ust. 1 prawa bankowego, pozwani byli zobowiązani do spłaty całego niespłaconego jeszcze zadłużenia z tytułu kapitału kredytu wraz z umówionymi odsetkami za okres trwania umowy. Od zadłużenia z tytułu kapitału kredytu i naliczonych za okres umowy odsetek umownych powód mógł się również domagać dalszych odsetek za opóźnienie od daty powstania zaległości – stosownie do art. 481 § 1 k.c.

Na dowód wysokości zadłużenia pozwanych powód przedstawił wydruk historii rachunku oraz wyciąg z ksiąg banku, które są dokumentami prywatnymi. Pozwani nie przedstawili żadnych konkretnych zarzutów do ich treści. Analiza tych dokumentów pozwala uznać za udowodnione, że wyciąg obrazuje rzeczywisty stan ich zadłużenia na datę jego sporządzenia, z wyjątkiem odsetek umownych, tj. należnych powodowi za korzystanie z kapitału kredytu za okres obowiązywania umowy, oraz z wyjątkiem części kosztów.

Odsetki umowne stanowiące wynagrodzenie powoda za udzielenie kredytu w okresie trwania umowy, mogły być naliczane tylko do daty jej ustania wskutek upływu okresu wypowiedzenia, do czego doszło z dniem 28.08.2017 r. Z wyciągu z ksiąg banku wynika, że odsetki takie były naliczane jeszcze po tej dacie, co jednak nie znajduje żadnego uzasadnienia.

Powód został zobowiązany do wyjaśnienia i udokumentowania sposobu rozliczenia kredytu i odsetek umownych, aby można było ustalić od jakich kwot, za jakie okresy i na jakiej podstawie były naliczane (zarządzenie k. 69).

W odpowiedzi ograniczył się do przedstawienia historii rachunku, z której w powiązaniu z wyciągiem można ustalić tylko część tych okoliczności.

Z wyciągu z ksiąg bankowych wynikałoby, że powód naliczał odsetki umowne za okres od dnia następnego po podpisaniu umowy (16.04.2014 r.) do dnia 5.09.2017 r. Z historii rachunku wynika, że do lutego 2017 r. raty były spłacane i kwota 939,05 zł wpłacona w tym miesiącu została zaliczona na poczet należnych wówczas odsetek w kwocie 609,97 zł, kosztu ubezpieczenia w kwocie 69,44 i na część zadłużenia z tytułu kapitału (o czym świadczy wynik zarachowania tej kwoty w rubryce saldo końcowe i porównanie stanu z stycznia i lutego 2017 r.). Oznacza to, że odsetki umowne należne za okres do marca zostały uregulowane.

Suma odsetek umownych za okres od marca do sierpnia 2017 r. wyniosła 3 459,24 zł, przy czym nie wiadomo, jakiego konkretnie dnia dotyczy stan w sierpniu 2017 r.

Z podsumowania historii rachunku można natomiast wysnuć wniosek, że do sumy zadłużenia odsetkowego doliczono odsetki umowne za wrzesień, do czego powód nie był już upoważniony, gdyż - jak wskazano wyżej - po dacie rozwiązania umowy, czyli 28.08.2017 r., nie było podstaw do ich naliczania. Byłaby wprawdzie możliwość naliczenia odsetek ustawowych za opóźnienie, niemniej nie wiadomo dokładnie od jakiej kwoty i za jaki okres można by je naliczać – z uwagi na niewykonanie zobowiązania nałożonego przez sąd.

W konsekwencji na podstawie zaoferowanych dowodów można było uznać odsetki umowne wyłącznie do ich sumy za okres od marca do sierpnia 2017 r., tj. w kwocie 3 459,24 zł.

Podobne zastrzeżenia dotyczą kosztów. Z historii rachunku wynika, że za okres od marca do sierpnia 2017 r. koszty ubezpieczenia stanowiły 416,64 zł (6 miesięcy po 69,44 zł), jednak podsumowanie tabeli wskazuje, że powód doliczył jeszcze składkę za wrzesień, do czego nie był uprawniony wobec ustania umowy.

Ponieważ konieczność opłacania składki w okresie umowy wynika z jej treści, można było tę część roszczenia uznać za udowodnioną do kwoty 416,64 zł.

Nie wykazano natomiast w żadnej mierze poniesienia innych kosztów, które – jak mogłoby się wydawać z historii, dotyczą opłat windykacyjnych.

Powód w żaden sposób nie udowodnił jednak, by do daty ustania umowy podejmował czynności, z którymi umowa stron wiązałaby takie opłaty. Pomimo zobowiązania do wykazania i udokumentowania co składa się na koszty, nie przedstawił żadnych okoliczności i dowodów, które pozwalałaby na uznanie jego żądań. Przedstawiono wyłącznie dwa wezwania oraz wyciąg, sporządzone jednak po dacie ustanie umowy. Z jej postanowień nie wynika natomiast uprawnienie do naliczania opłat za czynności wykonywane po ustaniu umowy, gdyż § 11 dotyczy zaległości w spłacie raty kredytu lub opłat; nie wspomina o czynnościach związanych z obsługą zadłużenia wymagalnego wskutek wypowiedzenia umowy. Nie budzi wątpliwości, że umowa została zawarta na podstawie wzorca umownego opracowanego przez powoda, zaś pozwani w tym stosunku prawnym byli konsumentami w rozumieniu art. 22 ¹ k.c. Treść § 11 w zakresie należnych opłat, jako co najmniej niejednoznaczny w odniesieniu do opłat za czynności po ustaniu umowy - zgodnie z art. 385 § 2 k.c. powinien był tłumaczony na korzyść pozwanych jako konsumentów, co oznacza, że zgodnie z literalną treścią powinien mieć zastosowanie wyłącznie do czynności podejmowanych w trakcie umowy.

Z tych przyczyn na podstawie zaoferowanych dowodów na rzecz powoda zasądzono:

a)  74 161,72 zł tytułem niespłaconego kapitału kredytu wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 74 161,72 zł za okres od dnia 6.12.2017 r. – w tej dacie wobec upływu okresu wypowiedzenia umowy pozwani pozostawali w opóźnieniu uzasadniającym żądanie odsetek ustawowych za opóźnienie, a zatem wyższych niż żądał pozwany, który w uzasadnieniu pozwu wyraźnie domagał się odsetek ustawowych z art. 359 § 2 k.c. (k. 5),

b)  3 459,24 zł tytułem odsetek umownych według stawki 9,90% za okres do daty ustania umowy,

c)  927,03 zł tytułem odsetek ustawowych od części kapitału, co do której pozwani nie popadli w opóźnienie, naliczonych za okres od 7.09.2017 r. (ponieważ w tej dacie nastąpił już skutek wypowiedzenia, możliwe było naliczanie odsetek za opóźnienie, czyli wyższych niż naliczone) do 5.12.2017 r.(tj. daty wystawienia wyciągu z ksiąg),

d)  416,64 zł tytułem kosztów w postaci wykazanych składek na ubezpieczenie należnych do dnia ustania umowy.

Z tych względów na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. – Prawo bankowe, art. 481 § 1 k.c. i art. 482 k.c., na rzecz powoda zasądzono łącznie kwotę 78 964,63 zł wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości wynikającej z art. 359 § 2 k.c., liczonymi od kwoty 74 161,72 zł za okres od dnia 6.12.2017 r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo w części dotyczącej niewykazanej wysokości odsetek umownych za korzystanie z kapitału kredytu w okresie obowiązywania umowy oraz kosztów (tj. w części żądania wskazanego w pkt b i d).

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca jest zobowiązana zwrócić je na rzecz strony wygrywającej.

Ponieważ pozwani przegrali proces niemal w całości (poza niewielką częścią odsetek i kosztów sięgającą niespełna 1,72 % całego roszczenia), w pkt II sentencji wyroku na rzecz powoda zasądzono zwrot kosztów procesu w całości, obejmujących opłatę stosunkową od pozwu (1 005 zł), a nadto żądane pozwem koszty zastępstwa procesowego w postaci wynagrodzenia pełnomocnika wykonującego zawód radcy prawnego w żądanej przez nią kwocie 3 600 zł (k. 5 i pismo z k. 71), jako mieszczącej się w stawce wynikającej z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych), wraz z opłatą za pełnomocnictwo (17 zł – k. 64), tj. łącznie 4 622 zł.