Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Olsztynie VI Wydział Cywilny Rodzinny w składzie:

Przewodniczący: SSO Lech Dłuski

Sędziowie: SO Jolanta Biernat-Kalinowska

SR del do SO Maja Jabłońska (spr.)

Protokolant: sekretarz sądowy Joanna Niedzielska

po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2014 roku w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniej B. R. reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego P. R.

przeciwko K. K. (1)

o ustalenie ojcostwa i alimenty

na skutek apelacji małoletniej powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Mrągowie

z dnia 8 października 2013 roku

sygn. akt III RC 49/13

I.  Zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II w ten sposób, że ustalone tam alimenty podwyższa do kwoty po 400 zł (czterysta złotych) miesięcznie.

II.  W pozostałej części apelację oddala.

Sygn. akt. VI RCa 348/13

UZASADNIENIE

P. R., działając w imieniu małoletniej córki B. R., wniosła o ustalenie, że ojcem małoletniej B. R. urodzonej (...)jest pozwany K. K. (1), przebywający w zakładzie karnym. Żądała też ograniczenia władzy rodzicielskiej pozwanego, ustalenia miejsca pobytu małoletniej przy niej oraz nadania dziecku nazwiska matki. Wniosła również, o zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletniej alimentów w kwocie po 700 zł miesięcznie. W uzasadnieniu pozwu wskazała, że małoletnia jest córką pozwanego. Pozwany nie uznał dziecka. Zerwał kontakty z powódką. Wskazała również, iż pozostaje wraz z dzieckiem na utrzymaniu swoich rodziców. Podniosła, że pozwany K. K. (1)swoim dotychczasowym postępowaniem nie daje gwarancji należytego sprawowania władzy rodzicielskiej nad małoletnią B. R.. Był karany.

Pozwany K. K. (1) uznał powództwo w zakresie ustalenia ojcostwa oraz alimentów do kwoty po 300 zł miesięcznie. Wniósł, by dziecko nosiło jego nazwisko. Zgodził sie na zawieszenie władzy rodzicielskiej.

Sąd Rejonowy w Mrągowie wyrokiem z dnia 8 października 2013 roku ustalił, że pozwany K. K. (1) jest ojcem maloletniej B. R. ur. (...), nadał dziecku nazwisko powstałe z połączenia nazwisk ojca i matki małoletniej oraz zasądził od pozwanego na rzecz dziecka alimenty po 300 zł miesięcznie platne do dnia 10 każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami na wypadek zwłoki w płatności którejkolwiek z rat. Wymienionym wyrokiem Sąd również zawiesił wykonywanie władzy rodzielskiej przez pozwanego nad małoletnią B. R.. W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo.

Sąd Rejonowy w Mrągowie ustalił, że P. R.i pozwany K. K. (1)pozostawali w nieformalnym związku od grudnia 2011 roku. Do pierwszego pożycia cielesnego doszło miedzy nimi w (...)roku. Z tego związku w dniu (...) urodziła sięmałoletnia B. R.. Małoletnia urodziła się zdrowa , w ustalonym przez lekarza terminie .

P. R. ma osiemnaście lat, jest uczennicą szkoły średniej . Wraz z córką pozostaje na utrzymaniu swoich rodziców. Jej matka jest pielęgniarką, ojciec ratownikiem medycznym. P. R. poza zasiłkiem rodzinnym nie ma innych dochodów. Aktualnie nie jest związana z mężczyzną. Z pozwanym nie utrzymuje kontaktów. Raz wysłała mu zdjęcie dziecka do zakładu karnego. Pozwany nigdy dziecka nie widział.

Pozwany K. K. (1) ma 20 lat, nie ma wyuczonego zawodu, przebywa w zakładzie karnym. Odbywa karę od 16 listopada 2012 roku. Został skazany na cztery i pół roku pozbawienia wolności. Przed osadzeniem w zakładzie karnym pozwany mieszkał u ciotki. Pomagał wujowi w prowadzeniu działalności gospodarczej, zarabiał około 1000 zł miesięcznie. Z powódką związany był od przełomu roku 2011 / 2012 . O jej ciąży dowiedział się w marcu 2012 roku. Jest zdrowy , pragnie w przyszłości uczestniczyć w życiu córki i być z jej matką.

Sąd Rejonowy zważył, że zgodnie z artykułem 85 § 1 k.r.o. domniemywa się, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna, który obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka.

Sąd bezspornym uznał, że P. R. i K. K. (1) pozostawali w nieformalnym związku i utrzymywali kontakty cielesne. Podczas postępowania nie zostało ujawnione, aby powódka w tym samym czasie obcowała z innymi mężczyznami. Ponadto pozwany nie kwestionował faktu swojego ojcostwa. Brak więc jest podstaw do obalenia domniemania, o którym mowa w art. 85 § 1 k.r.i o.

W związku z powyższym Sąd w I punkcie wyroku ustalił, że pozwany K. K. (1) jest ojcem małoletniej B. urodzonej (...) w O.

Sąd Rejonowy wskazał również, iż zgodnie z treścią art. 133§1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice są bowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczą na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zaś przepis wyrażony w art. 135§1 kro wskazuje, że zakres obowiązku alimentacyjnego zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Określenie wysokości obowiązku alimentacyjnego zobowiązanego względem małoletniego dziecka uzależniona jest nie tylko od usprawiedliwionych potrzeb małoletniego, również od możliwości zarobkowych zobowiązanego.

Sąd Rejonowy rozstrzygając w przedmiocie wysokości zasądzonych alimentów, miał na uwadze wskazane przez stronę powodową potrzeby małoletniej B. , jak również możliwości majątkowe i zarobkowe pozwanego. Małoletnia ma dziesięć miesięcy. Nie uczęszcza do żłobka, pozostaje pod opieką matki lub babci. Jest dzieckiem zdrowym . Jest w okresie intensywnego wzrostu i rozwoju, w związku z czym niezbędne są wydatki związane z kupnem odzieży, wyżywienia oraz wczesnych materiałów edukacyjnych. Ponadto aktualnie cały trud wychowawczy spoczywa jedynie na matce małoletniej.

Co do sytuacji materialnej pozwanego Sąd Rejonowy wskazał, że sytuacja materialna pozwanego jest wyjątkowo trudna, gdyż przebywa w zakładzie karnym i tylko od dyrektora zakładu uzależnione jest to, czy będzie mógł podjąć zatrudnienie. Mimo ciężkiej sytuacji materialnej zadeklarował, że uczyni wszystko aby płacić alimenty w kwocie 300 zł miesięcznie .

Sąd mając powyższe na uwadze, uznał, że kwota zasądzonych alimentów w wysokości po 300 zł przystaje do obecnych potrzeb małoletniej oraz do możliwości majątkowych i zarobkowych pozwanego. Zasądzenie alimentów ponad powyższą kwotę, w wysokości żądanej w pozwie, byłoby na obecnym etapie dla pozwanego niemożliwe do spełnienia. Jednocześnie należy podkreślić, że zasądzone alimenty są udziałem finansowym jedynie jednej strony — ojca - w utrzymaniu małoletniej . Matka małoletniej otacza ją troską i codziennym wychowaniem oraz opieką, ale również jest zobowiązana do materialnego udziału w utrzymaniu córki.

Zgodnie z oświadczeniami rodziców małoletniej , którzy nie byli jednomyślni co do nazwiska, Sąd Rejonowy nadał jej dwuczłonowe nazwisko R. — K. –zgodnie z art. 89 § 1 kro .

Sąd Rejonowy podniósł również, że pozwany obecnie nie może uczestniczyć w procesie wychowawczym małoletniej B. z uwagi na to , że przebywa w zakładzie karnym. Nie miał możliwości wykazać się czy chce być obecny w życiu swojego dziecka . Dlatego też , Sąd uznał , że zachodzi przemijająca przeszkoda w wykonywaniu władzy i dlatego na podstawie art. 110 § 1 kro zawiesił wykonywanie tejże władzy

O kosztach sądowych orzeczono na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z uwagi na charakter sprawy i sytuację materialną stron.

Sąd zobligowany treścią art. 333 §1 pkt 1 k.p.c. orzeczeniu co do alimentów nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Apelację do tego wyroku wywiodła przedstawicielka ustawowa małoletniej powódki zaskarżając ten wyrok w części zasądzającej świadczenia alimentacyjne w kwocie po 300 zł w stosunku miesięcznym. Wymienionemu wyrokowi, na podstawie art. 368 § 1 pkt 2 kpc zarzuciła naruszenie prawa materialnego, polegające na niewłaściwej interpretacji normy prawa materialnego, tj. art. 135 § 1 krio, poprzez przyjęcie, że zakres świadczeń alimentacyjnych wskazanych w rozstrzygnięciu Sądu odpowiada uzasadnionym porzebom małoletniej powódki oraz możliwościom majątkowym zobowiązanego. Zarzuciła też naruszenie prawa procesowego, a w szczególności art. 233 § 1 kpc, polegające na dowolnej, a nie swobodnej ocenie dowodów prowadzące do przyjęcia, że pozwany jest w stanie uiszczać tytułem obowiązku alimentacyjnego na rzecz powódki kwoty po 300 zł w stosunku miesięcznym, art. 325 kpc, polegające na braku rozstrzygnięcia w sentencji orzeczenia o żądaniu stron. Zarzuciła również niezgodność ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego z materiałem dowodowym zebranym w sprawie, w szczególności poprzez ustalenie, że potrzeby małoletniej B. R. ze strony pozwanego sprowadzają się do kwot po 300 zł w stosunku miesięcznym.

Przedstawicielka ustawowa P. R. wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletniej powódki kwot po 700 zł miesięcznie, płatnych na warunkach wskazanych w zaskarżonym orzeczeniu wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, ewentualnie żądała uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia, przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.

Uzasadniając swoje stanowisko wskazała, że w chwili obecnej jest uczennicą drugiej klasy I Liceum Ogólnokształcącego w M.. Nie posiada jakiegokolwiek majątku i pozostaje na wyłącznym utrzymaniu rodziców. Koszty utrzyamnia dziecka to: wyżywienie (ok. 400 zł miesięcznie), bieżące leki i witaminy (ok. 50 zł miesięcznie) oraz ubrania (ok. 250 zł miesięcznie). Podniosła, że małoetnia cierpi na alergie objawiającą się min. różnego rodzaju pokrzywkami. W konsekwencji ma ona zalecenia lekarskie o stosowaniu szczególnych środków czystości w postaci odpowiednich pieluch (2x po 64 zł miesięcznie), płynów do kąpieli (E. 40 zł miesięcznie), balsamów do ciała (E. 50 zł miesięcznie) oraz proszków do prania (J. 38 zł miesięcznie). Wskazała też, że rodzice przedstawicielki ustawowej są czynni zawodowo i nie są w stanie opiekować się dzieckiem przez czas przebywania P. R. w szkole. W chwili obecnej czyni to odpłatnie sąsiadka jej rodziców, zaś koszt wskazanej opieki sprowadza się do kwoty ok. 500 zł miesięcznie.

Zarzuciła, że Sąd Rejonowy pominął, iż P. R. sama uczestniczy w procesie wychowawczym powódki oraz czyni osobiste starania o utrzymanie małoletniej, co winno skutkować pokrywaniem kosztów jej utrzymania w odpowiednio większej części przez pozwanego (art. 135 § 2 krio).

Podkreśłiła też, iż fakt przebywania pozwanego w zakładzie karnym wynika wyłącznie z jego nagannego postępowania i nie może w tym zakresie obciążać powódki, jej matki oraz dziadków. Z.również, iż Sąd nie orzekł o całości roszczenia.

Pozwany K. K. (1) nie złożył odpowiedzi na apelację.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Podniesione przez przedstawicielkę ustawową P. R.zarzuty są częściowo trafne.

Po pierwsze należy podkreślić, iż Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny w niniejszej sprawie. Materiał dowodowy zgromadzony przez Sąd I instancji jest wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy. Prawidłowo Sąd Rejonowy podkreślił, iż zasadniczo co do ustaleń faktycznych nie ma sporu pomiędzy stronami.

Sąd I instancji w uzasadnieniu orzeczenia rozważał szczegółowo sytuację materialną i życiową stron, potrzeby małoletniej B. R.. Sąd Rejonowy również w zaskarżonym orzeczeniu odniósł się do całości roszczenia powódki. Zarzut jakoby Sąd pierwszej instancji nie orzekł o całości roszczenia jest chybiony. Zaskarżone orzeczenie bowiem zawiera wszelkie niezbędne elementy, a ponadto zawiera rozstrzygnięcie oddalające roszczenie powódki w pozostałym zakresie.

Prawidłowo Sąd Rejonowy podkreślił, że obecna sytuacja materialna pozwanego jest trudna a jego możliwości zarobkowe są ograniczone. Przebywając w warunkach izolacji penitencjarnej pozwany nie ma możliwości podjęcia pracy.

Słusznie również Sąd Rejonowy wskazywał, że obowiązek alimentacyjny pozwanego nie jest miarkowany jedynie potrzebami uprawnionego ale również według możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego do uiszczania alimentów. Pozwany żadną miarą nie byłby w stanie, nawet przebywając na wolności, sprostać żądaniom alimentacyjnym powódki.

Niemniej jednak należy podkreślić, iż pozwany w żaden inny sposób, poza alimentami nie uczestniczy w życiu dziecka. Poza tym małoletnia powódka to jego jedyne dziecko. Ponadto pozwany przed osadzeniem w zakładzie karnym wykazywał aktywność zawodową, dzięki czemu osiągał dochody w wysokości około 1.000 złotych.

Dodatkowo P. R. podniosła również argument, iż w związku z tym, że ona uczęszcza do szkoły a jej rodzice pracują, zmuszeni są korzystać z odpłatnej opieki nad dzieckiem. W znacznym zakresie zwiększa to koszty utrzymania małoletniej.

W związku z powyższy w ocenie Sądu Okręgowego kwota 300 zł jest niewystarczającym udziałem pozwanego w kosztach utrzymania dziecka.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art.386 § 1 kpc orzeczono jak w punkcie I i II wyroku.