Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 lutego 2016 r.

Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2016 r. w Wąbrzeźnie na rozprawie

sprawy z wniosku M. W.

z udziałem J. W., P. D. (1), U. L. (1), K. A. (1), M. S. (1), A. S., E. B. (1)

o stwierdzenie nabycia spadku po K. W.

postanawia:

1.  stwierdzić, że spadek po K. W. z domu S. córce F. i I. z domu S. zmarłej dnia (...) roku w W., ostatnio zwykle przebywającej w M., na podstawie ustawy nabyły wprost:

- dzieci jej i S. W. tj. U. L. (2) z domu W., K. A. (2) z domu W., M. S. (2) z domu W. i W. W. (1) po 1/5 (jednej piątej) części oraz

- dzieci jej zmarłego syna A. W. i D. tj. E. B. (2) z domu W. i P. D. (2) z domu W. po 1/10 (jednej dziesiątej) części, z tym, że wchodzący w skład spadku udział w gospodarstwie rolnym położonym w M. o pow. (...) ha, dla którego Sąd Rejonowy w W.prowadzi księgę wieczystą nr (...), nabyły wprost dzieci jej i S. tj. M. S. (2) z domu W. i W. W. (1) po ½ (jednej drugiej) części,

2. ustalić, że wnioskodawczyni i uczestnicy ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

SSR Hanna Woźniak

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...)

Sędzia: H. W.

Sygn. akt I Ns 271/16

UZASADNIENIE

M. W. wniosła o stwierdzenie nabycia spadku po swojej babce K. W. zmarłej (...). Wnioskodawczyni wskazała, że w skład spadku po K. W. wchodzi gospodarstwo rolne o pow. (...) ha położone w M., dla którego Sąd Rejonowy w W.prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Sąd ustalił, co następuje:

K. W. z domu S. córka F. i I. zmarła dnia (...) roku w W., zaś przed śmiercią stale przebywała w M.. W chwili śmierci była wdową. Była ona jeden raz zamężna. Będąc mężatką, urodziła więcej niż pięcioro dzieci, jednak jedynie pięcioro jej potomków dożyło wieku dorosłego i doczekało się własnych zstępnych. Są to: U. L. (1), K. A. (1), M. S. (1) oraz A. W. i W. W. (1). W dacie śmierci K. W. nie żył już jej syn A., który pozostawił po sobie zstępnych: E. B. (2) - obecnie B. i P. D. (2) - obecnie D.. W. W. (1) zmarł (...) roku. Dzieci pozamałżeńskich ani przysposobionych spadkodawczyni nie miała. Testamentu nie pozostawiła. Nikt ze spadkobierców nie złożył oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (dowód: zeznania wnioskodawczyni i uczestników – nagranie z rozpraw: w dniu 08 listopada 2016r. od 00:05:03 do 00:26:00, w dniu 17 lutego 2017r. od 00:02:52 do 01:20:02, odpisy aktów stanu cywilnego – k. 4-10 i 12-18 oraz k.31-40, 52 akt I Ns(...) tut. Sądu). W skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne o pow. (...) ha położone w M., dla którego Sąd Rejonowy w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...). K. W. co najmniej kilka miesięcy przed śmiercią poważnie chorowała, m.in. straciła wzrok, wymagała stałej opieki, którą świadczyła osobiście jej córka M. S. (1) wspólnie z nią zamieszkująca. M. S. (1) kilka lat wcześniej przejęła także faktyczne zarządzanie gospodarstwem matki oraz wykonywała w nim niektóre prace polowe (np. sadzenie i zbiór ziemniaków). Płaciła podatki i składki za ubezpieczenie tego gospodarstwa, dawała pieniądze na ziarno na siew oraz opłacała opryski. Wynajmowała także sprzęt od sąsiadów i płaciła za ten najem. Decydowała o remontach budynku mieszkalnego i finansowała je, gdy dotyczyły części zajmowanej przez jej rodzinę. Wyrażała zgodę na zamieszkanie innych członków rodziny w tej nieruchomości. W zarządzaniu gospodarstwem i w jego prowadzeniu pomagał jej brat W., który wprawdzie pracował na etacie poza rolnictwem, ale mieszkał zaledwie 2 kilometry od gospodarstwa matki. W. W. (1) w chwili śmierci matki był głównym wykonawcą większości prac polowych w spadkowym gospodarstwie. Również on wynajmował sprzęt od sąsiadów, a później odrabiał własną pracą wartość tego najmu. Przyjeżdżał tak często, jak wymagało tego niewielkie gospodarstwo matki. Gospodarstwo nie przynosiło plonów w takiej wysokości, by można było je sprzedawać. Część płodów rolnych zużywała M. S. (1) na potrzeby rodziny, a część plonów zużywał W. W. (1) na potrzeby prowadzonej przez siebie niewielkiej hodowli trzody. W chwili śmierci K. W. nikt z pozostałych spadkobierców, w tym dzieci zmarłego przed spadkodawczynią jej syna A. tj. E. B. (1) i P. D. (1), nie posiadał wykształcenia rolniczego, nie był małoletni w chwili śmierci spadkodawczyni ani nie pracował przy produkcji rolnej (dowód: zeznania wnioskodawczyni i uczestników – nagranie z rozpraw: w dniu 08 listopada 2016r. od 00:05:03 do 00:26:00, w dniu 17 lutego 2017r. od 00:02:52 do 01:20:02, zeznania świadków: R. S. i C. S. – nagranie z rozprawy w dniu 28 grudnia 2016r. od 00:02:48 do 00:33:54, wydruk treści kw (...) – k.14-16 akt (...) tut. Sądu).

W tutejszym Sądzie pod sygnatura akt(...) (...) z wniosku M. S. (1) toczy się postępowanie o zasiedzenie nieruchomości stanowiącej gospodarstwo rolne o pow. (...) ha położone w M., dla którego Sąd Rejonowy w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...) – postępowanie aktualnie jest zawieszone (fakt znany sądowi z urzędu).

Sąd zważył, co następuje:

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków i stron słuchanych w sprawie albowiem co do zasady zeznania te są z sobą zbieżne. Ponadto zapewnienie spadkowe złożone przez M. W. znajduje potwierdzenie w załączonych do akt niniejszej sprawy oraz sprawy (...) dokumentach, a jego prawdziwość została potwierdzona także przez obecnych na rozprawie uczestników.

Sąd dal wiarę treści dokumentów powołanych jako dowody albowiem zostały one sporządzone przez uprawniony organ, a ich autentyczność nie była w toku postępowania kwestionowana.

Z zeznań stron i świadków wynika ponad wszelką wątpliwość, że w chwili śmierci K. W. jej niewielkie gospodarstwo rolne było uprawiane wspólnie przez W. W. (1) i M. S. (1), przy czym większość prac polowych wykonywał W. W. (1) (M. S. (1) jedynie niektóre prace – przy sadzeniu i zbiorze ziemniaków), decyzje co do rodzaju upraw podejmowali wspólnie, natomiast M. S. (1) zajmowała się w całości opłacaniem podatków, ubezpieczenia, podejmowała decyzje o remontach budynku mieszkalnego i wyrażała zgodę na zamieszkanie w tym budynku i częściowe korzystanie z ziemi przez innych członków rodziny. Trzeba tu podkreślić, że niewielki areał gospodarstwa matki nie wymagał od M. S. (1) stałej, bezpośredniej pracy w polu czy przy zwierzętach gospodarskich. Dla funkcjonowania gospodarstwa wystarczało, że M. S. (1) czuwała nad całością jego spraw, angażując się w prace polowe w razie potrzeby.

W myśl art.1059 pkt 1 kc w brzmieniu obowiązującym w dniu otwarcia spadku w niniejszej sprawie spadkobiercy dziedziczą z ustawy gospodarstwo rolne, jeżeli w chwili otwarcia spadku stale pracują bezpośrednio przy produkcji rolnej. Bogate orzecznictwo Sądu Najwyższego doprecyzowało treść tego przepisu. I tak w postanowieniu z dnia 22 czerwca 2005r. III CSK 597/04 Legalis nr 123627 Sąd Najwyższy stwierdził, że przesłanka stałej pracy w gospodarstwie spadkowym zostaje spełniona, jeżeli spadkobierca od szeregu lat wykonywał sukcesywnie, w miarę potrzeby gospodarczej prace polowe. Stała praca przy produkcji rolnej to każda praca wykonywana w gospodarstwie rolnym w ramach rodzinnego podziału czynności ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 lutego 2000r.III CKN 575/98 niepubl.). Podzielając poglądy wyrażone wyżej przez Sąd Najwyższy, sąd orzekający doszedł do przekonania, że M. S. (1) spełniła kryterium stałej pracy w spadkowym gospodarstwie, wykonując konkretne prace polowe według uzgodnionego z bratem W. W. (1) podziału czynności oraz zarządzając tym gospodarstwem. Nie można także tracić z pola widzenia, że stan zdrowia jej matki tuż przed śmiercią wymagał od M. S. (1) przede wszystkim osobistej troski i zaangażowania w opiekę nad K. W.. Przesłankę stałej pracy w spadkowym gospodarstwie wypełnił także W. W. (1), który co prawda pracował na etacie poza rolnictwem, ale zawsze, gdy wymagało tego niewielkie gospodarstwo matki, przyjeżdżał i wykonywał niezbędne prace polowe, wypożyczał potrzebny sprzęt, a potem „odrabiał” sąsiadom wartość tych usług. Stanowisko sądu orzekającego w kwestii spełnienia przez W. W. (1) przesłanki stałej pracy w spadkowym gospodarstwie znajduje też oparcie w orzecznictwie Sądu Najwyższego ( por. orzeczenia: z dnia 12 maja 2004r. III CK 10/03 Legalis nr 123620, z dnia 06 sierpnia 2014r. I CSK 579/13 Legalis nr 1079914, czy z dnia 07 października 2003r. IV CK 60/02 Legalis nr 123632).

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł jak w pkt. 1 postanowienia.

Orzeczenie o kosztach znajduje oparcie w art.520§1 kpc.

SSR Hanna Woźniak

ZARZĄDZENIE

1.  (...),

2.  (...)

Sędzia: