Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 stycznia 2018 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: ASR Dawid Pieczonka

Protokolant: st. sekr. sądowy Aldona Fojcik

po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2018 roku w Rybniku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ż.

przeciwko (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz powódki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ż. kwotę 2.504,48 zł (dwa tysiące pięćset cztery złote czterdzieści osiem groszy) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 15 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.317,00 zł (jeden tysiąc trzysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

ASR Dawid Pieczonka

Sygn. akt VI GC 716/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 15 kwietnia 2016 roku powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ż., reprezentowana przez pełnomocnika-radcę prawnego, domagała się zasądzenia od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością kwoty 2.504,48 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazała, że w dniu 4 sierpnia 2014 roku strony zawarły umowę o wykonanie projektu rozbiórki i robót rozbiórkowych. Powódka w dniu zawarcia umowy działała pod firmą (...). Zgodnie z § 8 ust. 1 umowy powódka miała otrzymać wynagrodzenie za prace projektowe po przygotowaniu projektu rozbiórki oraz złożeniu go do właściwego urzędu celem uzyskania pozwolenia na rozbiórkę kompleksu budynków położonych w T. przy ul. (...), co też nastąpiło 28 sierpnia 2014 r. Powódka z tego tytułu wystawiła fakturę VAT na kwotę 19.680,00 zł, płatną do dnia 23 września 2014 r. Pozwana dokonała zapłaty tej kwoty 9 marca 2016 r. Powódka pozwem dochodziła skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w płatności ww. faktury.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 28 kwietnia 2016 r. (k. 49) Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Rybniku, sygn. akt VI GNc 662/16 uwzględnił roszczenie powódki.

We wniesionym w ustawowym terminie sprzeciwie od nakazu zapłaty (k. 54-61) pozwana, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika- radcę prawnego, wskazała, iż zaskarża go w całości i wniosła o oddalenie powództwa.

W uzasadnieniu wskazała, że wbrew twierdzeniom powódki do zawarcia umowy między stronami nie doszło. Pozwana wysłała powódce podpisaną przez siebie umowę 5 sierpnia 2014 roku, mimo jednak prośby o odesłanie podpisanego egzemplarza powódka tego nie uczyniła. Do podpisania egzemplarza umowy dołączonego do pozwu doszło na potrzeby procesu. Dnia 3 września 2014 r. pozwana otrzymała od powódki „scaloną wersję projektu umowy” celem jej ponownego podpisania i odesłania dwóch egzemplarzy. 12 listopada 2015 roku pozwana otrzymała od powódki ofertę zawarcia umowy na rozbiórkę budynku biurowego oraz pawilonu handlowego-tego samego, którego dotyczyła umowa z 4 sierpnia 2014 r. Wystawienie faktury przez powódkę było niezasadne i skoro nie doszło do zawarcia umowy nie mogła ona zostać zaakceptowana przez pozwaną. Podniosła także, że decyzja numer (...) z dnia 16 grudnia 2014 r. zatwierdzająca projekt budowlany została wydana na rzecz (...) sp. z o.o. a nie na pozwaną, albowiem to tej spółce przysługiwało prawo użytkowania wieczystego działek (...) i prawo własności posadowionych na nich budynków. Zgodnie z § 10 ust. 6 warunkowej umowy sprzedaży, umowy przeniesienia prac oraz ustanowienia służebności gruntowej między pozwaną a (...) sp. z o.o. pozwana zobowiązała się pokryć wszystkie koszty związane z przeniesieniem praw na pozwaną. Decyzja o przeniesieniu na pozwaną pozwolenia na rozbiórkę została wydana 15 stycznia 2016 roku i uprawomocniła się 29 stycznia 2016 r. W związku z powyższym zobowiązaniem pozwana uregulowała należność w wysokości 19.680,00 zł na rzecz powódki. Pozwana zaprzeczyła, aby zapłata ta nastąpiła z tytułu należności za fakturę VAT z 29 sierpnia 2014 r. Podkreśliła, że w tytule przelewu z 9 marca 2016 r. wskazała, że płatność następuje za „wykonanie projektu rozbiórki-T. ul. (...)”, a nie za zapłatę faktury jw. Wskazała, że odsetki za opóźnienie mają na celu zdyscyplinowanie dłużnika do spełnienia zobowiązania w określonym terminie, a w niniejszej sprawie nie można mówić o opóźnieniu w zapłacie, albowiem nie doszło do zawarcia między stronami umowy, na mocy której powódka byłaby uprawniona do wystawienia faktury VAT.

W piśmie procesowym z dnia 6 lipca 2016 roku (k. 120-129) powódka podtrzymała swoje stanowisko w sprawie. Podniosła, że przed zawarciem umowy z dnia 4 sierpnia 2014 r. prezes pozwanej oraz A. W. prowadzili negocjacje w sprawie zawarcia umowy na rozbiórkę budynków, położonych na nieruchomościach, które pozwana zamierzała kupić od spółki (...) sp. z o.o. Warunkiem rozpoczęcia prac budowlanych (rozbiórkowych) było uzyskanie decyzji administracyjnej w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na rozbiórkę. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej projekty rozbiórek zawsze wykonuje wykonawca prac rozbiórkowych, który w imieniu inwestora występuje do odpowiednich organów administracji budowlanej, a następnie przystępuje do prac rozbiórkowych. Po trwających kilka tygodni negocjacjach prezes pozwanej spółki przesłał powódce skan uzgodnionej i podpisanej przez pozwaną umowy, która została wysłana także listem poleconym. Powódka odebrała ją, podpisała i przystąpiła do wykonywania umowy. Strony ustaliły dwa etapy robót: etap pierwszy polegał na sporządzeniu dokumentacji projektowej i złożeniu stosownych wniosków do organów administracji, a etap drugi obejmował właściwe prace rozbiórkowe. Po otrzymaniu podpisanego egzemplarza umowy powódka niezwłocznie przystąpiła do realizacji pierwszego etapu i 6 sierpnia 2014 roku zleciła W. B. wykonanie projektu rozbiórki z uzyskaniem prawomocnego pozwolenia na rozbiórkę. Projektant złożył w dniu 28 sierpnia 2014 roku do Urzędu Miasta w T. komplet wymaganych dokumentów, tym samym powódka wykonała I etap prac umowy z dnia 4 sierpnia 2014 r. i wystawiła fakturę VAT, która nie została przez pozwaną zwrócona ani zakwestionowana. Powódka licząc na realizację drugiego etapu umowy o wartości kilkuset tysięcy złotych nie wzywała pozwanej do zapłaty. Wskazała, że 3 września 2014 r. pracownik powódki przesłał pozwanej egzemplarz umowy, zawierającej jedynie nieznaczne modyfikacje pierwotnej umowy, które nie zostały podpisane przez pozwaną. Podniosła, że umowa między pozwaną a (...) sp. z o.o. (§ 10 ust. 6) dotyczy jedynie kosztów związanych z przeniesieniem pozwolenia na rozbiórkę na pozwaną, co jest bez związku z roszczeniem powódki. 8 marca 2016 roku powódka wezwała pozwaną do protokolarnego przekazania placu budowy oraz uiszczenia zaliczek i dopiero wówczas pozwana zakwestionowała fakt istnienia łączącej strony umowy. W tym stanie rzeczy pismem z dnia 12 kwietnia 2016 roku powódka złożyła oświadczenie o odstąpieniu od zawartej z pozwaną umowy z przyczyn leżących po stronie pozwanej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W 2014 roku pozwana (...) sp. z o.o. zamierzała w celach inwestycyjnych nabyć od (...) sp. z o.o. prawo użytkowania wieczystego nieruchomości położonych w T. przy ul. (...) oraz prawo własności posadowionych na nich budynków, które należało rozebrać przed dalszą odsprzedażą.

/okoliczności bezsporne/

Prezes pozwanej spółki (...) zwrócił się w związku z powyższym z zapytaniem ofertowym do kilku firm, które zajmowały się wykonywaniem prac rozbiórkowych. W tym samym czasie prowadził negocjacje z (...) sp. z o.o. odnośnie nabycia w/w nieruchomości.

Dowód: przesłuchanie prezesa pozwanej, k. 340

W dniu 6 czerwca 2014 r. pozwana zwróciła się do powódki o przygotowanie oferty na projekt rozbiórki oraz rozbiórkę kompleksu budynków położonych w T. przy ul. (...).

Dowód: mail, k. 130; zapytanie ofertowe, k. 131-135 , zeznania świadka N. J., k. 261-262

W odpowiedzi na powyższe powódka przesłała pozwanej ofertę handlową z dnia 25 czerwca 2014 r., którą następnie zaktualizowała w dniu 8 lipca 2014 r.

Dowód: oferta handlowa, k. 136-152; mail, k. 153; oferta, k. 154; zeznania świadka Ł. G., k. 311

E. M. spotkał się następnie z A. W., która zadeklarowała sporządzenie projektu rozbiórki budynków zgodnie z treścią oferty i wystąpienie o pozwolenie na rozbiórkę. Ofertę z dnia 8 lipca 2014 r. prezes pozwanej zaakceptował telefonicznie.

Dowód: przesłuchanie prezesa pozwanej, k. 340v

W dniu 5 sierpnia 2014 r. E. M. wysłał powódce mailem oraz pocztą podpisany przez siebie egzemplarz dokumentu zatytułowanego „Umowa o wykonanie projektu rozbiórki oraz robót rozbiórkowych” datowany na dzień 4 sierpnia 2014 r. Zgodnie z jego treścią powódka zobowiązała się wykonać na rzecz pozwanej zadanie „1. Wykonanie projektu rozbiórki kompleksu budynków w T. przy ul. (...), zlokalizowanych na działkach nr (...). Roboty rozbiórkowe kompleksu budynków w T. przy ul. (...), zlokalizowanych na działkach nr (...)”. W § 5 wskazano, że powódka zobowiązuje się zakończyć zakres prac objętych zadaniem 1 w terminie 15 dni od podpisania umowy. W § 7 ust. 1 lit. a, że za wykonanie tego zadania otrzyma wynagrodzenie w kwocie 30.000,00 zł netto. W § 8 ust. 1, że otrzyma wynagrodzenie za jego wykonanie po przygotowaniu projektu rozbiórki i złożeniu wniosku do właściwego (...) celem uzyskania pozwolenia na rozbiórkę dla kompleksu budynków położonych w T. przy ul. (...).

Dowód: mail, k. 155; umowa, k. 16-24

6 sierpnia 2014 r. powódka zleciła W. B. wykonanie projektu rozbiórki wraz z uzyskaniem prawomocnego pozwolenia na rozbiórkę kompleksu budynków w T. przy ul. (...) znajdujących się na działkach (...) oraz prowadzenie zastępstwa inwestorskiego.

Dowód: mail, k. 156; mail, k. 156; zlecenie, k. 157; umowa, k. 158-161; zeznania świadka W. B., k. 261

12 sierpnia 2014 r. T. L., prokurent samoistny (...) sp. z o.o. złożył w formie pisemnej oświadczenie, że wyraża zgodę na prowadzenie inwestycji przez pozwaną, polegającej na uzyskaniu pozwolenia na rozbiórkę kompleksu budynków położonych w T. przy ul. (...) oraz wyraża zgodę na wyburzenie tych budynków.

Dowód: oświadczenie, k. 162; zeznania świadka T. L., k. 325v

W dniu 28 sierpnia 2014 r. W. B. złożył wniosek, działając jako pełnomocnik (...) sp. z o.o., o wydanie pozwolenia na rozbiórkę budynku biurowego w zabudowie zwartej z pawilonem handlowym oraz budynkiem socjalnym, położonego na parcelach nr (...) i (...) przy ul. (...) w T.. W. B. początkowo sporządzał dokumentację na rzecz pozwanej, jednak okazało się, że tylko (...) sp. z o.o. mógł występować w postępowaniu administracyjnym jako podmiot uprawniony do dysponowania nieruchomością.

Dowód: wniosek o pozwolenie na rozbiórkę, k. 165; zeznania świadka W. B., k. 261

Prezes pozwanej zwrócił się do powódki o zmniejszenie wynagrodzenia za realizację zadania numer 1, na co powódka przystała, przy czym jednocześnie zwiększono kwotę wynagrodzenia za zadanie numer 2.

Dowód: przesłuchanie powódki, k. 326

W dniu 29 sierpnia 2014 r. powódka wystawiła pozwanej fakturę VAT nr (...) za wykonanie projektu rozbiórki kompleksu budynków w T. przy ul. (...) na kwotę 16.000,00 zł netto (19.680,00 zł brutto) z terminem płatności do dnia 23 września 2014 r.

Dowód: faktura, k. 30, mail, k. 166

Faktura ta została zaksięgowana przez pozwaną.

Dowód: przesłuchanie prezesa pozwanej, k. 341v

Pracownik powódki pocztą elektroniczną wysłał pozwanej w dniu 3 września 2014 r. scaloną wersję umowy z prośbą o ponowne podpisanie.

Dowód: mail, k.76, projekt umowy, k. 187-190

Tego samego dnia doszło do przekształcenia powódki będącej osobą fizyczną w jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Dowód: wydruk z KRS, k. 46-48

We wrześniu 2014 roku pozwana spółka odstąpiła od zamiaru nabycia od (...) sp. z o.o. nieruchomości z tego powodu, iż nie było możliwości wypowiedzenia umowy najemcom w budynku biurowym, a pozwana nie była zainteresowana nabyciem nieruchomości bez rozebrania znajdujących się na niej budynków.

Dowód: przesłuchanie prezesa pozwanej, k. 341

Decyzją numer (...) r. z dnia 16 grudnia 2014 r. Prezydent Miasta T. wydał decyzję zatwierdzającą projekt budowlany i udzielił pozwolenia na rozbiórkę (...) sp. z o.o. z siedzibą w T. budynku biurowego w zabudowie zwartej z pawilonem handlowym oraz budynkiem socjalnym położonego na parcelach nr (...) i (...) przy ul. (...) w T..

Dowód: decyzja, k. 25-29

(...) sp. z o.o. w tym czasie poszukiwał innych nabywców na przedmiotowe nieruchomości.

Dowód: przesłuchanie prezesa pozwanej, k. 341

W dniach 31 grudnia 2014 r. i 31 grudnia 2015 r. księgowa powódki zwracała się do pozwanej o potwierdzenie sald, z których wynikało, że pozwana nie zapłaciła powódce kwoty 19.680,00 zł, objętej fakturą VAT nr (...).

Dowód: potwierdzenia sald, k. 168, 169

(...) sp. z o.o. nie mogąc znaleźć nabywcy ponownie zwróciła się do pozwanej z ofertą sprzedaży nieruchomości, jeżeli udałoby się jej rozwiązać umowy najmu. Prezes pozwanej potwierdził wówczas swoje zainteresowanie ich kupnem.

Dowód: przesłuchanie prezesa pozwanej, k. 341

14 października 2015 roku doszło do spotkania w siedzibie projektanta placówki handlowej sieci L., która była zainteresowana nabyciem nieruchomości przy ul. (...) w T. po przeprowadzeniu prac rozbiórkowych, w którym uczestniczyła powódka, projektant i przedstawiciel ww. potencjalnego inwestora, notatka z tego spotkania została przesłana pozwanej i bezpośrednio jej prezesowi.

Dowód: mail, k. 173; mail k. 178; mail, k. 181; notatka służbowa, k. 182; mail, k. 183, zeznania świadka D. M., k. 312, zeznania świadka J. P., k. 312v, zeznania świadka K. N., k. 313, zeznania świadka K. K., k. 313

Mailem z dnia 27 października 2015 r. K. H., pracownik pozwanej, zwróciła się do powódki o przygotowanie oferty na wyburzenie budynku biurowego oraz pawilonu handlowego zlokalizowanych w T. przy ul. (...) oraz projektu umowy o prace rozbiórkowe związane z wyburzeniem budynków, zgodnie z pozwoleniem na rozbiórkę nr 910/2014 r., wskazując, że nie zostały zawarte umowy wzajemne, które by zobowiązywały strony.

Dowód: mail, k. 114

12 listopada 2015 r. powódka złożyła pozwanej ofertę o wartości 760.000,00 zł netto na rozbiórkę budynku biurowego oraz pawilonu handlowego przy ul. (...) w T..

Dowód: oferta, k. 74; mail, k. 75

Dnia 18 grudnia 2015 r. pozwana zawarła z (...) sp. z o.o. warunkową umowę sprzedaży, przeniesienia praw oraz ustanowienia służebności gruntowej na podstawie której nabyła prawo użytkowania wieczystego gruntu oraz prawo własności budynków na nim posadowionych- działki numer (...) i działki numer (...) położonych w T., objętych księgami wieczystymi nr (...), wobec niewykonania przez uprawnionego (stawającego do aktu) prawa pierwokupu. W § 10 ust. 6 pozwana i (...) sp. z o.o. zobowiązały się do współdziałania w zakresie przeniesienia na pozwaną pozwolenia na rozbiórkę budynków położonych na parcelach numer (...) i (...) udzielonego (...) sp. z o.o. decyzją z dnia 16 grudnia 2014 r. i postanowiły, że koszty związane z takim przeniesieniem pokryte zostaną przez pozwaną.

Dowód: wypisu aktu notarialnego, k. 77-99

21 stycznia 2016 r. główna księgowa powódki wysłała do pozwanej wiadomość e‑mail, w której prosiła o zapłatę kwoty 19.680,00 zł za VAT nr (...) z dnia 29 sierpnia 2014 r.

Dowód: mail, k. 32

W odpowiedzi na powyższe pracownik pozwanej K. H., wskazując, iż działa z upoważnienia prezesa pozwanej odpisała, że pozwana przekaże zapłatę zgodnie ze wskazaną fakturą niezwłocznie po przepisaniu pozwolenia na rozbiórkę na pozwaną, w obecnym stanie nie ma podstaw do zapłaty.

Dowód: mail, k. 31

Pismem z dnia 23 stycznia 2016 r. skierowanym do pozwanej powódka wskazała, że nie otrzymała zapłaty za wykonanie zadania numer 1 z umowy z dnia 4 sierpnia 2014 r., mimo jego zrealizowania. Podniosła, że od 1,5 roku z przyczyn leżących po stronie pozwanej nie może przystąpić do wykonywania zadania numer 2 i prosi o informacje, kiedy to nastąpi.

Dowód: pismo, k. 33

W dniu 8 marca 2016 roku powódka wezwała pozwaną do protokolarnego przekazania placu budowy oraz zapłaty zaliczki na poczet prac rozbiórkowych na podstawie § 8 ust. 2 umowy z dnia 4 sierpnia 2014 r. w kwocie 130.500,00 zł netto.

Dowód: pismo, k. 201-203

Pismem z 9 marca 2016 r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 19.680,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w nieprzekraczalnym terminie do dnia 14 marca 2016 roku.

Dowód: wezwanie do zapłaty, k. 38-39 wraz z dowodem nadania, k. 40

Dnia 16 marca 2016 roku pełnomocnik pozwanej w odpowiedzi na pisma powódki wskazała, iż między stronami nie doszło do zawarcia umowy. Wskazała, że między powódką a pozwaną toczyły się jedynie rokowania, które nie doprowadziły do zawarcia umowy. Pozwanej nie udało się- z przyczyn od niej niezależnych- nabyć wówczas nieruchomości położonej w T. przy ul. (...) i uznawszy, że między stronami umowa nie obowiązuje, pozwana zwróciła się do powódki o nową wycenę prac rozbiórkowych.

Dowód: pismo, k. 204-205

Pismem z dnia 12 kwietnia 2016 r. powódka odniosła się do powyższych twierdzeń wskazując, iż fakt zawarcia umowy z dnia 4 sierpnia 2014 r. nie podlega jakimkolwiek wątpliwościom, umowa została skutecznie zawarta i była wykonywana przez powódkę. Pozwana podpisała umowę, przysłała powódce, która od razu także ją podpisała. Złożyła także oświadczenie o odstąpieniu od umowy, wobec braku zapłaty zaliczki na poczet prac rozbiórkowych oraz naliczyła pozwanej karę umową w kwocie 174.000,00 zł.

Dowód: pismo, k. 207-211; oświadczenie o odstąpieniu od umowy, k. 212-214; nota księgowa, k. 215

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd oparł się na dowodach wskazanych wyżej. Dokonując oceny dowodu z przesłuchania stron Sąd miał na uwadze, iż występujące różnice między zeznaniami prezesa powódki i prezesa pozwanej dotyczyły w zasadniczej mierze oceny prawnej poszczególnych faktów, a nie samych faktów. Sąd nie dał jednakże wiary zeznaniom prezesa pozwanej w zakresie tego, że prezes powódki nie zaakceptowała treści umowy przesłanej jej przez prezesa pozwanej w dniu 5 sierpnia 2014 r. W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że zeznania te są w tym zakresie wewnętrznie sprzeczne – prezes pozwanej wskazywał bowiem, że zaakceptował drugą ofertę złożoną przez samą powódkę i to ona sama zaproponowała podpisanie umowy, a nadto za wiarygodne Sąd uznał zeznania prezesa powódki, w których wskazywała, że 3 września 2014 r. przesłała pozwanej do podpisania „scaloną wersję umowy” na prośbę prezesa pozwanej, w którym wynagrodzenie za wykonanie pierwszego etapu umowy uległo zmniejszeniu- za nieprawdopodobne należy bowiem uznać, że powódka nie godziła się na przysługujące jej wyższe wynagrodzenie za wykonanie pierwszego etapu (jak w umowie datowanej na dzień 4 sierpnia 2014 r. sporządzonej przez pozwaną) i prowadziła negocjacje w celu jego zmniejszenia. Ponadto w ocenie Sądu fakt, że powódka 3 września 2014 r. przesłała pozwanej dokument, o którym pisała, ze jest to „scalona wersja umowy”, świadczy o tym, że był to dokument zawierający naniesione propozycje zmian w już zawartej umowie, w innym wypadku użycie takiego określenia byłoby bowiem bezzasadne. Sama prezes powódki wskazywała w swoich zeznaniach, że umowę przesłaną jej przez pozwaną niezwłocznie podpisała i wyrażała zamiar związania się nią, czemu Sąd dał wiarę, biorąc pod uwagę, iż jak wynika z pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego powódka natychmiast przystąpiła do jej realizacji. Z tych też przyczyn, w wyżej wymienionym zakresie, Sąd odmówił wiary zeznaniom prezesa pozwanej.

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powódka domagała się zasądzenia od pozwanej skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w zapłacie wynagrodzenia należnego jej z tytułu wykonania przez nią pierwszego etapu umowy z dnia 4 sierpnia 2014 r. wraz z odsetkami ustawowymi od tej kwoty od dnia wniesienia pozwu.

Pozwana, jakkolwiek nie kwestionowała, że w dniu 9 marca 2016 roku zapłaciła powódce kwotę 19.680,00 zł, która była tożsama z tą, na którą opiewała wystawiona w dniu 29 sierpnia 2016 roku przez powódkę faktura numer (...), tak jednak twierdziła, że zapłata ta nastąpiła z innego tytułu (w wykonaniu umowy z dnia 18 grudnia 2015 r. zawartej z (...) sp. z o.o., w której zobowiązała się względem tej spółki do poniesienia kosztów przeniesienia na pozwaną pozwolenia na rozbiórkę), a do zawarcia umowy z powódką nigdy nie doszło.

Bezsporne między stronami było, że od czerwca 2014 roku toczyły się między nimi negocjacje w celu zawarcia umowy o wykonanie projektu rozbiórki oraz robót rozbiórkowych dotyczących budynków położonych na nieruchomości przy ul. (...) w T., które w tym czasie stanowiły własność (...) sp. z o.o., tj. umowy wzajemnej (art. 487 § 2 k.c.) o charakterze mieszanym, mającej zarówno cechy umowy o dzieło, jak i umowy o roboty budowlane.

Zgodnie z treścią art. 72 § 1 k.c. jeżeli strony prowadzą negocjacje w celu zawarcia oznaczonej umowy, umowa zostaje zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich jej postanowień, które były przedmiotem negocjacji.

Wskazać w tym miejscu należy, że zgodnie z treścią art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Stosownie natomiast do art. 647 k.c. przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. W świetle przepisów kodeksu cywilnego wykonanie projektu rozbiórki niewątpliwie należy zakwalifikować jako umowę o dzieło, natomiast przeprowadzenie prac rozbiórkowych w oparciu o sporządzony projekt- jako umowę o roboty budowlane. Istotą umowy określonej w art. 627 k.c. jest zobowiązanie się przyjmującego zamówienie do wykonania oznaczonego dzieła (osiągnięcia dającego się zweryfikować rezultatu) w zamian za zobowiązanie do zapłaty wynagrodzenia. Ustawa nie wymaga przy tym, aby umowa ta została zawarta w formie szczególnej i do jej zawarcia może dojść także ustnie, a nawet w sposób dorozumiany. Do zawarcia umowy o dzieło nie jest konieczne, aby strony określiły w niej wysokość należnego wynagrodzenia - nawet przez wskazanie tylko podstaw do jego ustalenia. W braku tego rodzaju postanowień umownych, zgodnie z regułą interpretacyjną art. 628 § 1 k.c. należy przyjąć, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Jeżeli także w ten sposób nie da się ustalić wysokości wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 grudnia 2003 r., sygn. I ACa 1144/03). Jak trafnie wskazuje się w orzecznictwie wykonanie projektu architektoniczno-budowlanego niewątpliwie należy zakwalifikować jako umowę o dzieło (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 18 czerwca 2013 r., sygn. I ACa 232/13). Umowa o roboty budowlane, jakkolwiek historycznie wywodzi się z umowy o dzieło różni się od niej przede wszystkim tym, że zobowiązanie wykonawcy dotyczy przedsięwzięcia o większych rozmiarach, zindywidualizowanych właściwościach, zarówno fizycznych, jak i użytkowych, i co szczególnie istotne, poza nielicznymi wyjątkami, towarzyszy temu wymóg projektowania i zinstytucjonalizowany nadzór. Zbieżność przedstawionych pojęć z pojęciami wprowadzonymi do umowy o roboty budowlane uzasadnia twierdzenie, że zasadniczym kryterium rozróżnienia umowy o dzieło i umowy o roboty budowlane jest ocena realizowanej inwestycji stosownie do wymogów Prawa budowlanego ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1998 r., II CKN 653/97). Przewidziana w art. 648 § 1 k.c. pisemna forma umowy o roboty budowlane jest zastrzeżona tylko dla celów dowodowych ( ad probationem), a zgodnie z art. 74 § 3 k.c. w brzmieniu obowiązującym do 8 września 2016 r. przepisów o formie pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych nie stosuje się do czynności prawnych w stosunkach między przedsiębiorcami.

Ten krótki wstęp teoretyczny ma o tyle znaczenie, że w świetle ustalonych przez Sąd faktów niewątpliwie doszło między stronami do zawarcia umowy, co której prowadziły one negocjacje.

Strony bowiem doszły do porozumienia odnośnie wszystkich postanowień umowy, co do których prowadzone były negocjacje, tj. zarówno obowiązków, które spoczywać miały na powódce jako wykonawcy projektu budowlanego oraz prac rozbiórkowych i wynagrodzenia, jakie powódce miało przysługiwać za wykonanie przedmiotu umowy. Niekwestionowane było przez strony, że powódka w czerwcu i lipcu 2014 r. przesłała pozwanej dwie oferty na wykonanie projektu rozbiórki oraz samej rozbiórki budynków przy ul. (...) w T.. Prezes pozwanej sam zeznał, że zaakceptował drugą ofertę złożoną przez powódkę, a następnie na życzenie powódki miała została sporządzona pisemna umowa. Jak zeznał, podpisując umowę z 4 sierpnia 2014 r. wyrażał jednoznaczną wolę związania się jej treścią, a biorąc pod uwagę, iż powódka niezwłocznie przystąpiła do jej realizacji, umowa została sporządzona na jej prośbę i jej sporządzenie przez pozwaną było wynikiem zaakceptowania przez pozwaną oferty złożonej przez powódkę, w ocenie Sądu należało uznać, że doszło do zawarcia umowy o treści jak w podpisanym przez strony dokumencie – umowie datowanej na 4 sierpnia 2014 r.

Wskazać trzeba, że zgodnie z art. 60 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). Stosownie przy tym do treści art. 61 § 1 zd. 1 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią.

Jakkolwiek w ocenie Sądu, skoro sporządzona przez pozwaną umowa datowana na 4 sierpnia 2014 r. powstała w związku z żądaniem powódki i w wyniku akceptacji jej oferty to istnieje domniemanie, że oświadczenie woli co do zawarcia umowy o treści jw. powódka złożyła jako pierwsza, tak nawet gdyby uznać, że oświadczenie woli złożyła jako pierwsza pozwana składając swój podpis na dokumencie umowy to fakt przystąpienia do realizacji umowy (o czym pozwana wiedziała, a co wynika choćby z faktu, że W. B. początkowo składał wniosek w imieniu pozwanej i miał jej pełnomocnictwo) stanowił dostateczny wyraz woli powódki związania się umową.

Jak już wskazano wyżej na powyższą ocenę nie wpływa fakt, że w dniu 3 września 2014 r. powódka przesłała pozwanej „scaloną wersję umowy”. Jeszcze raz należy podkreślić, że w ocenie Sądu powyższe miało stanowić tekst jednolity umowy ze zmianami, które miały zostać do niej wprowadzone na prośbę pozwanej. Biorąc pod uwagę, iż w tym samym czasie, tj. we wrześniu 2014 roku pozwana odstąpiła od zamiaru nabycia nieruchomości przy ul. (...) w T. brak jej podpisania przez pozwaną uznać należało za wynik zmiany okoliczności biznesowych, jakie wówczas nastąpiły.

Odnosząc się do twierdzeń pozwanej, że o fakcie, iż do zawarcia umowy w sierpniu 2014 r. nie doszło świadczyć by miała także okoliczność, że powódka w drugiej połowie 2015 r. sporządziła ofertę na rozbiórkę budynków przy ul. (...) w T., wskazać trzeba, iż po pierwsze, oferta ta nie dotyczyła sporządzenia projektu rozbiórki – który bezsprzecznie już był sporządzony – tylko drugiego z ww. zadań, niezrealizowanego z powodu odstąpienia we wrześniu 2014 r. przez pozwaną od zamiaru nabycia nieruchomości od (...) sp. z o.o., po drugie nastąpiło to na prośbę pozwanej – a biorąc pod uwagę wartość tego zadania w interesie powódki było współdziałanie w pełnym zakresie z pozwaną i nie może to w ocenie Sądu rzutować na ocenę, czy w sierpniu 2014 roku doszło między stronami do zawarcia umowy, skoro z przyczyn wskazanych wyżej uznać należało, że w wyniku negocjacji doszło do ustalenia wszystkich postanowień umownych będących przedmiotem rokowań i doszło do skutecznego złożenia oświadczeń woli w tym zakresie.

Wbrew twierdzeniom wyrażanym przez pozwaną w toku procesu, jakoby zapłata kwoty 19.680,00 zł na rzecz powódki miała nastąpić w związku z zawartą z (...) sp. z o.o. umową z 18 grudnia 2015 roku na podstawie jej § 10 ust. 6, faktem potwierdzonym zeznaniami prezesa pozwanej było to, że wystawiona przez powódkę faktura nr (...) na kwotę 19.680,00 zł została przez pozwaną zaksięgowana. W toku procesu pozwana wbrew ciążącemu na niej ciężarowi dowodu (art. 6 k.c. w zw. z art. 232 zd. 1 k.p.c.) nie wykazała, że (...) sp. z o.o. miała jakiekolwiek zobowiązania względem powódki, czemu to powódka zresztą stanowczo zaprzeczała. Niezależnie od powyższego w ocenie Sądu zobowiązanie względem (...) sp. z o.o. do poniesienia przez pozwaną kosztów przeniesienia na jej rzecz pozwolenia na rozbiórkę budynków już z samego brzmienia tego postanowienia nie pozwala na przyjęcie, że dotyczyło ono także kosztów innych niż związanych z samym przeniesieniem decyzji administracyjnej, w tym takich które miałyby powstać na etapie przed jej uzyskaniem. Zapłata ww. kwoty nastąpiła na skutek monitów księgowej powódki, która wyraźnie w toku korespondencji wskazała, iż powódka domaga się zapłaty za fakturę numer (...), a pracownik pozwanej odpisywał, że zapłata za tą właśnie fakturę nastąpi, gdy ziszczą się wskazane w wiadomości warunki.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd uznał, że powódka wykazała, że zawarła z pozwaną umowę o wykonanie projektu rozbiórki i przeprowadzenie prac rozbiórkowych w sierpniu 2014 r. o treści jak w podpisanym przez strony dokumencie datowanym na 4 sierpnia 2014 r. Bezsporne było, że projekt rozbiórki został sporządzony i w dniu 28 sierpnia 2014 r. został on złożony w Urzędzie Miejskim w T. wraz z wnioskiem o pozwolenie na rozbiórkę. Z tego też tytułu w oparciu o art. 627 k.c. przysługiwało jej wynagrodzenie, które zostało zapłacone przez pozwaną z opóźnieniem. Zgodnie z art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W oparciu o ten przepis roszczenie powódki w zakresie kwoty należności głównej uznać należało za uzasadnione, biorąc pod uwagę datę wymagalności wynagrodzenia (24 września 2014 r., § 8 ust. 4 umowy z 4 sierpnia 2014 r.) i datę zapłaty (9 marca 2016 r.). Ten sam przepis stanowił podstawę żądania odsetek od zaległych odsetek, biorąc pod uwagę, iż zgodnie z art. 482 § 1 k.c. in principio od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, przy czym zasądzić je należało zgodnie z żądaniem powódki- w wysokości odsetek ustawowych.

Wskazać w tym miejscu trzeba, że w ocenie Sądu zastrzeżone w § 9 ust. 4 umowy z dnia 4 sierpnia 2014 r. prawo odstąpienia od umowy przez wykonawcę w przypadku, gdy inwestor nie zapłaci na jego rzecz zaliczki, o której mowa w § 5 ust. 2 umowy, jak również w przypadku, gdy opóźnienie lub zwłoka w płatności faktur częściowych, o których mowa w § 8 ust. 4 będą wynosiły więcej niż siedem dni nie stanowi umownego prawa odstąpienia od umowy, o którym mowa w art. 395 § 1 k.c. wobec braku zastrzeżenie określonego terminu na jego wykonanie, stanowi natomiast realizację warunków ustawowego prawa odstąpienia zastrzeżonego na wypadek niewykonania zobowiązania w terminie ściśle określonym. Zgodnie bowiem z treścią art. 492 zd. 1 k.c. jeżeli uprawnienie do odstąpienia od umowy wzajemnej zostało zastrzeżone na wypadek niewykonania zobowiązania w terminie ściśle określonym, strona uprawniona może w razie zwłoki drugiej strony odstąpić od umowy bez wyznaczenia terminu dodatkowego. Jak słusznie wskazuje się w doktrynie art. 492 k.c. ma zastosowanie także wtedy, gdy świadczenia obu stron są podzielne, a jedna ze stron popada w zwłokę co do części świadczenia. W takiej sytuacji prawo do odstąpienia od umowy wykonuje się z uwzględnieniem zasad przewidzianych w art. 491 § 2 k.c. ( vide T. Wiśniewski, [w:] J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Księga III. Zobowiązania, LexisNexis 2013 r.). Art. 491 § 2 k.c. stanowi natomiast, że jeżeli świadczenia obu stron są podzielne, a jedna ze stron dopuszcza się zwłoki tylko co do części świadczenia, uprawnienie do odstąpienia od umowy przysługujące drugiej stronie ogranicza się, według jej wyboru, albo do tej części, albo do całej reszty niespełnionego świadczenia. Strona ta może także odstąpić od umowy w całości, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce. Biorąc powyższe pod uwagę Sąd uznał, że powódka nie odstąpiła skutecznie od umowy zawartej z pozwaną w zakresie zadania numer 1, które już zostało zrealizowane, a wynagrodzenie za nie- zapłacone w kwocie 19.680,00 zł. Biorąc pod uwagę, iż zasadniczym świadczeniem pozwanej (a w zakresie zadania numer 1- jedynym) była zapłata wynagrodzenia nie sposób uznać, że wykonanie częściowe zobowiązania przez pozwaną (tj. zapłaty wynagrodzenia za zadanie numer 1) nie miałoby znaczenia dla powódki ze względu na właściwość zobowiązania albo zamierzony przez nią cel umowy (którym było przecież uzyskanie wynagrodzenia).

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1, 3 i 4 k.p.c., obciążając nimi w całości pozwaną jako stronę przegrywającą. Na koszty te złożyły się opłata od pozwu w kwocie 100,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powódki w kwocie 1.200,00 zł (§ 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym w chwili wniesienia pozwu) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.

ASR Dawid Pieczonka