Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 listopada 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Choczaj

Protokolant: sekr. sąd. Joanna Wołczyńska - Kalus

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2018 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. N.

przeciwko R. B. (1)

o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli

1.  oddala powództwo,

2.  nie obciąża powódki kosztami zastępstwa prawnego,

3.  przyznaje i wypłaca adw. A. M. z środków budżetowych Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 4 428,00 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych) brutto tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu.

Sygn. akt I C 218/18

UZASADNIENIE

M. N. wniosła o zobowiązanie R. B. (2)
do złożenia oświadczenia woli, którego treścią jest przeniesienie na nią spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego
w S., dla którego w Sądzie Rejonowym w Sieradzu prowadzona jest księga wieczysta (...). Ponadto wniosła o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu i przyznanie pełnomocnikowi z urzędu kosztów zastępstwa prawnego.

Pozwana nie uznała powództwa, wniosła o jego oddalenie i zasądzenie kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 28 października 2016 r. M. N. własnoręcznie sporządziła testament, na mocy którego do spadku w częściach równych
po 1/2 powołała swoich siostrzeńców - R. B. (3) i M. S., (dowód: testament - k. 40) .

W testamencie tym zaznaczyła, że przejęcie jej mieszkania położonego
w S. przez jednego z siostrzeńców może nastąpić tylko za ich obopólną zgodą i po wcześniejszej spłacie drugiego, (dowód: testament - k. 40) .

M. N. nalegała jednak na dokonanie umowy darowizny swojego mieszkania, gdyż chciała, aby ktoś się nią zajął, (bezsporne) .

Z uwagi na kwestie podatkowe strony postanowiły, że umową darowizny mieszkanie powódki zostanie przekazane pozwanej, która w późniejszym czasie daruje je swojemu synowi R. B. (3), (dowód: częściowo zeznania powódki - k. 110 verte - 111 i nagranie z dnia 29 listopada 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:15:37 do 00:53:44 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 60 - 60 verte i z nagraniem z dnia 17 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:04:38 do 00:30:28; zeznania pozwanej - k. 111 - 111 verte i nagranie z dnia 29 listopada 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:54:33 do 01:18:28 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 61 - 61 verte i z nagraniem z dnia 17 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:31:30 do 01:07:45; zeznania świadków: R. B. (3) - k. 62 - 62 verte i nagranie z dnia 17 września 2017 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 01:19:09 do 01:33:46, S. B. - k. 73 - 74 i nagranie z dnia 18 października 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 01:13:47 do 01:41:32) .

Aktem notarialnym z dnia 19 maja 2017 r., sporządzonym przed notariuszem K. H. w Kancelarii Notarialnej w S., za numerem Rep. (...), M. N. darowała siostrze R. B. (1) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w S., dla którego w Sądzie Rejonowym w Sieradzu prowadzona jest księga wieczysta (...), (dowód: akt notarialny - k. 7 - 9) .

W powołanej umowie M. N. wskazała, że jej życzeniem jest, aby mogła dożywotnio i nieodpłatnie zamieszkiwać w przedmiotowym lokalu, korzystając z niego w sposób dotychczasowy. R. B. (1) oświadczyła zaś, że zobowiązuje się udostępnić lokal siostrze nieodpłatnie
i dożywotnio, w celu dalszego zamieszkiwania i korzystania z niego w sposób dotychczasowy, (dowód: akt notarialny - k. 7 - 9) .

Po zawarciu tej umowy R. B. (3) przekazał M. S. kwotę 38 000,00 zł tytułem spłaty z przedmiotowego mieszkania, (dowód: zeznania pozwanej - k. 111 - 111 verte i nagranie z dnia 29 listopada 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:54:33 do 01:18:28 w zw.
z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 61 - 61 verte i z nagraniem z dnia 17 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:31:30 do 01:07:45; zeznania świadków: R. B. (3) - k. 62 - 62 verte i nagranie z dnia 17 września 2017 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 01:19:09 do 01:33:46, S. B. - k. 73 - 74 i nagranie z dnia 18 października 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 01:13:47 do 01:41:32, E. S. - k. 72 verte i nagranie z dnia 18 października 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:38:19 do 01:00:02, M. S. - k. 73 i nagranie z dnia 18 października 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 01:02:05
do 01:11:17; potwierdzenie wypłaty - k. 38) .

Aktem notarialnym z dnia 15 listopada 2017 r., sporządzonym przed notariuszem B. C. w Kancelarii Notarialnej w S., za numerem Rep. (...), R. B. (1) darowała synowi R. B. (3) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w S., dla którego w Sądzie Rejonowym w Sieradzu prowadzona jest księga wieczysta (...), (dowód: akt notarialny - k.35 - 37 verte; odpis z księgi wieczystej - k. 10 - 11) .

W umowie tej R. B. (1) oświadczyła, że w przedmiotowym lokalu zamieszkuje M. N., która opłaca wszelkie koszty związane z jego posiadaniem i użytkowaniem, (dowód: akt notarialny - k. 35 - 37 verte) .

Przez pewien czas powódka nie regulowała opłat, gdyż nie miała książeczki ze spółdzielni. Po przesłaniu przez pozwaną książeczki opłat, powódka uregulowała zaległość i nie chciała, by ktoś inny poza nią regulował opłaty za mieszkanie na przyszłość, (dowód: częściowo bezsporne; zeznania pozwanej - k. 111 - 111 verte i nagranie z dnia 29 listopada 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:54:33 do 01:18:28 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 61 - 61 verte i z nagraniem z dnia 17 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:31:30 do 01:07:45; zeznania świadków: R. B. (3) - k. 62 - 62 verte i nagranie z dnia 17 września 2017 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 01:19:09 do 01:33:46, S. B. - k. 73 - 74 i nagranie z dnia 18 października 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 01:13:47 do 01:41:32, E. S. - k. 72 verte i nagranie
z dnia 18 października 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:38:19
do 01:00:02) .

Przed zawarciem umowy darowizny z dnia 19 maja 2017 r. relacje stron były poprawne. Po zawarciu tej umowy strony nie były skonfliktowane do jesieni 2017 r., kiedy powódka dowiedziała się, że pozwana darowała mieszkanie swojemu synowi. Powódka zażądała od pozwanej zwrotu mieszkania, oskarżała ją i jej syna o kradzież, (dowód: częściowo bezsporne, zeznania pozwanej - k. 111 - 111 verte i nagranie z dnia 29 listopada 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:54:33 do 01:18:28 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 61 - 61 verte i z nagraniem z dnia 17 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:31:30 do 01:07:45; zeznania świadków: R. B. (3) - k. 62 - 62 verte i nagranie z dnia 17 września 2017 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 01:19:09 do 01:33:46, S. B. - k. 73 - 74 i nagranie
z dnia 18 października 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 01:13:47
do 01:41:32, E. S. - k. 72 verte i nagranie z dnia 18 października 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:38:19 do 01:00:02, A. K. - k. 71 verte - 72 i nagranie z dnia 18 października 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:07:10 do 00:29:01, M. M. - k. 72 - 72 verte i nagranie z dnia 18 października 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:30:19 do 00:36:07) .

W piśmie skierowanym do pozwanej z dnia 11 grudnia 2017 r. powódka odwołała darowiznę spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w S., przy W. Ł. (...) - z uwagi na rażącą niewdzięczność obdarowanej. W piśmie tym wskazała, że pozwana
i członkowie jej rodziny uniemożliwiają jej korzystanie w sposób dotychczasowy z przedmiotowego mieszkania, zakłócają jej cisze nocną, wszczynają awantury, niszczą i wynoszą z lokalu jej rzeczy, uniemożliwiają innym członkom rodziny przebywanie w mieszkaniu, ubliżają i straszą, że je straci. Ponadto w piśmie tym powódka podała, że pozwana pomimo tego, że R. B. (3) zachowuje
się w stosunku do niej w sposób wyżej opisany i pomimo tego, że pozwana zagwarantowała jej prawo do zamieszkiwania, darowała synowi to mieszkanie, (dowód: pismo - k. 42 - 42 verte) .

W piśmie skierowanym do pozwanej z dnia 28 grudnia 2017 r. powódka ponownie odwołała darowizną spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w S., przy W. Ł. (...) i uchyliła się od skutków prawnych złożonego przez nią oświadczenia woli z uwagi
na to, że złożyła je pod wpływem błędu, (dowód: pismo - k. 45 - 46) .

W tym piśmie powódka podała, że odwołuje darowiznę, gdyż bez jej zgody i wiedzy pozwana darowała mieszkanie R. B. (3), który chce
je sprzedać, co czyni niemożliwym korzystanie przez nią z tego mieszkania
w sposób dotychczasowy. Ponadto dodała, że pozwana i jej syn zakłócają
jej spokojne zamieszkiwanie, urządzają awantury; że R. B. (3) dokonuje zaboru jej rzeczy, źle ją traktuje, straszy wyzbyciem się lokalu, uniemożliwia przebywanie w mieszkaniu przez innych członków rodziny i bliskich. Powódka napisała, że umowa jest nieważna, gdyż jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego i z uwagi na to, że została zawarta pod wpływem błędu, gdyż nigdy nie rozporządziłaby swoim mieszkaniem, gdyby wiedziała, że pozwana daruje
je swojemu synowi, (dowód: pismo - k. 45 - 46) .

Po odwołaniu darowizny w mieszkaniu powódki zdarzały się interwencje policji. Powódka zgłaszała kradzież różnych przedmiotów, a sąsiedzi zgłaszali jej agresywne zachowanie wobec nich. Po jednym z takich zgłoszeń powódka została umieszczona w szpitalu psychiatrycznym, (dowód: częściowo bezsporne; zeznania świadka A. K. - k. 71 verte - 72 i nagranie z dnia
18 października 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:07:10
do 00:29:01) .

Na wniosek policji powódkę kilkakrotnie odwiedziła M. M., która była pracownikiem socjalnym. Zaproponowała pomoc socjalną, psychologiczną i prawną, z której powódka nie chciała skorzystać, (dowód: częściowo bezsporne; zeznania pozwanej - k. 111 - 111 verte
i nagranie z dnia 29 listopada 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta
od 00:54:33 do 01:18:28 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 61 - 61 verte i z nagraniem z dnia 17 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:31:30 do 01:07:45; zeznania świadków: M. M. - k. 72 - 72 verte i nagranie z dnia 18 października 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:30:19 do 00:36:07, A. K. - k. 71 verte - 72 i nagranie z dnia 18 października 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:07:10 do 00:29:01, R. B. (3) - k. 62 - 62 verte
i nagranie z dnia 17 września 2017 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta
od 01:19:09 do 01:33:46) .

W piśmie z dnia 17 maja 2018 r. powódka uchyliła się od skutków prawnych oświadczenia woli (darowizny) złożonego pod wpływem błędu. Powódka napisała, że w chwili składania oświadczenia myślała, że sporządza testament, a nie darowiznę, (dowód: pismo - k. 50) .

M. N. utrzymuje się z emerytury w wysokości około 1 300,00 zł miesięcznie. Jest osobą samodzielną, pomaga swojej siostrze, (dowód: zeznania powódki - k. 110 verte - 111 i nagranie z dnia 29 listopada 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:15:37 do 00:53:44 w zw.
z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 60 - 60 verte i z nagraniem z dnia
17 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 117, minuta od 00:04:38 do 00:30:28; zaświadczenie - k. 14) .

Powyższy stan faktyczny częściowo jest bezsporny, gdyż został oparty
w tym zakresie o zgodne zeznania stron oraz o dowody w postaci dokumentów, które nie były negowane przez strony. Sąd dał wiarę zeznaniom stron w części, w której korespondowały wzajemnie ze sobą oraz z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Oceniając zeznania i informacyjne wyjaśnienia powódki należy stwierdzić, że są one wzajemnie sprzeczne w części dotyczącej twierdzeń
o kradzieży rzeczy powódki przez pozwaną i jej syna R. B. (3), gdyż na ostatniej rozprawie powódka zeznała, iż ani R. B. (3), ani pozwana
jej nie okradali. Ponadto należy uznać zeznania powódki w zakresie dotyczącym innych zarzutów kierowanych pod adresem pozwanej i jej syna
za niewiarygodne, gdyż są gołosłowne i sprzeczne z zeznaniami pozwanej oraz świadków: R. B. (3), S. B., A. K.
i M. M.. Zatem Sąd nie dał wiary zeznaniom powódki
w części, w której twierdziła, że pozwana i jej syn zakłócają jej spokojne zamieszkiwanie, urządzają awantury, obrażają, chcą ją oddać do domu opieki społecznej, że R. B. (3) źle ją traktuje i uniemożliwia przebywanie
w mieszkaniu przez innych członków rodziny i bliskich powódki.

Sąd uznał za niewiarygodne zeznania świadka K. K. w części,
w której twierdziła, że pozwana i jej syn nigdy nie pomagali powódce i powódkę okradali, gdyż są stronnicze oraz sprzeczne z jasnymi i logicznymi zeznaniami pozwanej i świadków R. B. (3) i S. B.. Ważne
w kontekście wiarygodności zeznań tego świadka jest, że świadek potwierdza
to, co usłyszał od powódki, której zeznania w większej części Sąd uznał
za niewiarygodne. W pozostałej części Sąd pominął jej zeznania przy budowaniu stanu faktycznego, gdyż nic nie wnoszą do sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że z uwagi na samo sformułowanie żądania pozwu Sąd w niniejszej sprawie nie mógł zajmować
się kwestią nieważności umowy darowizny, na co wskazywał pełnomocnik powódki przez zamknięciem rozprawy twierdząc, że umowa darowizny była pozorna, i na co wskazywały pisma powódki z grudnia 2017 r. i z maja 2018 r. Ponadto marginalnie jedynie wypada zauważyć, że uwzględnienie zarzutów dotyczących ważności umowy byłoby przecież równoznaczne z oddaleniem powództwa. Zatem przedmiotem tego postępowanie było ustalenie, czy powódka skutecznie odwołała darowiznę.

Darowizna wytwarza stosunek etyczny między darczyńcą
a obdarowanym, wyróżniający się obowiązkiem wdzięczności. Pogwałcenie tego obowiązku przez dopuszczenie się ciężkich uchybień opatrzone jest sankcją prawną, przewidzianą w art. 898 § 1 k.c., w postaci prawa odwołania darowizny. Warunkiem tego prawa jest, aby obdarowany dopuścił się względem darczyńcy rażącej niewdzięczności.

Przepis art. 898 § 1 k.c. nie precyzuje pojęcia niewdzięczności
i nie zawiera wskazówek, za pomocą których można byłoby sformułować jakieś generalne elementy tej niewdzięczności. W doktrynie i orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że pod pojęcie rażącej niewdzięczności podpada tylko takie zachowanie się obdarowanego, polegające na działaniu lub zaniechaniu skierowanym bezpośrednio lub nawet pośrednio przeciwko darczyńcy, które oceniając rzecz rozsądnie, musi być uznane za wysoce niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę. Chodzi tu przede wszystkim o popełnienie przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub czci albo mieniu darczyńcy oraz o naruszenie przez obdarowanego spoczywających na nim obowiązków wynikających ze stosunków rodzinnych łączących go z darczyńcą oraz obowiązku wdzięczności (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., IV CSK 113/11, LEX nr 1111009; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2000 r., III CKN 810/00, niepubl.; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2000 r., II CKN 280/00, niepubl.).

W wyroku z dnia 15 czerwca 2010 r. (II CSK 68/10, LEX nr 852539) Sąd Najwyższy podkreślił, iż o istnieniu lub nieistnieniu podstaw do odwołania darowizny z powodu rażącej niewdzięczności decydują w każdym przypadku konkretne okoliczności, rozważane na tle zwyczajów panujących w określonych środowiskach społecznych, które nie wykraczają poza wypadki życiowych konfliktów. Znalazło to również potwierdzenie w orzecznictwie sądów powszechnych, z którego wynika, że znamion rażącej niewdzięczności
nie wyczerpują czyny nieumyślne obdarowanego, drobne czyny nawet umyślne, ale niewykraczające, w określonych środowiskach poza zwykłe konflikty życiowe, rodzinne, (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia
14 kwietnia 2005 r., I ACa 60/05, OSA 2006, z. 10, poz. 35). Dla Sądu nie jest obojętna przyczyna niewdzięczności, bo umożliwia dokonanie osądu, czy i na ile zachowanie obdarowanego może być uznane za nieusprawiedliwione.

Trzeba też dodać, że pod pojęcie rażącej niewdzięczności podpadają tylko takie czynności obdarowanego, które są skierowane przeciwko darczyńcy
ze świadomością i w nieprzyjaznym zamiarze, wyłączone są natomiast krzywdy czy przykrości popełnione w uniesieniu czy rozdrażnieniu, zwłaszcza wywołane zachowaniem się darczyńcy (patrz: np. wyrok SA w Łodzi z dnia 17 kwietnia 2013 r., I ACa 236/13, LEX nr 1313336, wyrok SA w Łodzi z dnia 27 marca 2013 r., I ACa 1321/12, LEX nr 1314769). Czyny dowodzące niewdzięczności muszą świadczyć o znacznym nasileniu złej woli obdarowanego, na co wskazuje użycie przez ustawodawcę słów „rażąca niewdzięczność” (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 maja 1997 r., I CKN 117/97, LEX nr 137781).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy,
że Sąd nie dopatrzył się cech rażącej niewdzięczności w zachowaniu pozwanej wobec powódki i w zachowaniu syna pozwanej wobec powódki, bowiem
nie stwierdził szczególnej złośliwości obdarowanej i jej syna, prowokowania nieporozumień i formułowania niewłaściwych lub niestosownych ocen przez nich pod adresem powódki. Ponadto Sąd nie stwierdził, aby pozwana i jej syn dopuścili się czynów karalnych wobec powódki i chcieli pozbyć się jej
z mieszkania.

Powódka w swoich pismach kierowanych do pozwanej o odwołaniu darowizny dokładnie wskazała, gdzie upatruje rażącej niewdzięczności pozwanej. Powódka podała, że bez jej zgody i wiedzy pozwana darowała mieszkanie R. B. (3), który chce je sprzedać, co czyni niemożliwym korzystanie przez nią z tego mieszkania w sposób dotychczasowy; że pozwana i jej syn zakłócają jej spokojne zamieszkiwanie, urządzają awantury; że R. B. (3) dokonuje zaboru jej rzeczy, źle ją traktuje, uniemożliwia przebywanie w mieszkaniu przez innych członków rodziny i straszy wyzbyciem się lokalu. Jednakże z materiału dowodowego zgromadzonego
w sprawie nie wynika, aby podnoszone przez powódkę okoliczności miały miejsce. Faktem jest, że miedzy stronami doszło do nieporozumień po tym,
jak powódka dowiedziała się, że pozwana darowała mieszkanie swojemu synowi. Powódka zaczęła wtedy obawiać się, że R. B. (3) sprzeda mieszkanie, co uniemożliwi jej korzystanie z niego w sposób dotychczasowy. Jednakże w realiach niniejszej sprawie te obawy powódki nie znalazły odzwierciedlenia, gdyż powódka nie udowodniła, że R. B. (3) kiedykolwiek straszył ją, że sprzeda mieszkanie. Ponadto nie udowodniła,
że jedynym celem kolejnej umowy darowizny było pozbycie się jej z mieszkania. Bezsporne jest przecież to, że powódka dalej zamieszkuje w tym lokalu, samodzielnie opłaca koszty jego utrzymania i nikt nie wzywał jej do jego opuszczenia. Powódka nie udowodniła, że nie chciała, aby jej mieszkanie przejął ostatecznie R. B. (3) i że nie wiedziała, że po darowiźnie na rzecz pozwanej mieszkanie zostanie właśnie jemu darowane. W tym zakresie enigmatyczne zeznania powódki są bowiem sprzeczne z zeznaniami pozwanej
i świadków S. B. i R. B. (3), a także sprzeczne z jej ostatnią wolą (testamentem).

W tym miejscu należy również zwrócić uwagę na to, że fakt nieopłacania mieszkania przez pozwaną i jej syna po zawartych umowach darowizny,
tak podkreślany w toku niniejszej sprawy, nigdy nie był wskazywany przez powódkę jako podstawa do odwołania darowizny. Ponadto nie było takiej sytuacji, by pozwana lub jej syn kiedykolwiek żądali od powódki regulowania tych opłat.

Również inne przyczyny, o których wspominała w swoich pismach powódka, nie znalazły potwierdzenia w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Zeznania i informacyjne wyjaśnienia powódki były wzajemnie sprzeczne w części dotyczącej twierdzeń o kradzieży rzeczy powódki przez pozwaną i jej syna R. B. (3). Ponadto w pozostałej części zeznania powódki należy uznać za gołosłowne i sprzeczne z zeznaniami pozwanej oraz świadków: R. B. (3), S. B., A. K.
i M. M.. Zatem Sąd nie dał wiary zeznaniom powódki
w części, w której twierdziła, że pozwana i jej syn zakłócają jej spokojne zamieszkiwanie, urządzają awantury, obrażają, chcą ją oddać do domu opieki społecznej, że R. B. (3) źle ją traktuje i uniemożliwia przebywanie
w mieszkaniu przez innych członków rodziny i bliskich powódki.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że pozwana ani jej syn nie dopuścili się wobec powódki rażącej niewdzięczności i dlatego powództwo należało oddalić, o czym Sąd orzekł, jak w pkt 1 wyroku.

Z uwagi na trudną sytuację życiową i finansową powódki Sąd nie obciążył jej kosztami strony przeciwnej, o czym orzekł, jak w pkt 2 wyroku, na podstawie art. 102 k.p.c.

O kosztach zastępstwa prawnego należnych pełnomocnikowi powódki ustanowionemu z urzędu Sąd orzekł, jak w pkt 3 wyroku, na podstawie § 2 - 4
i § 8 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2016 roku, poz. 1714
ze zm.).