Pełny tekst orzeczenia

WYROK

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 czerwca 2013 r. Sąd Rejonowy w Toruniu, w sprawie VIII K 1873/12 uznał

P. F. za winnego tego, że:

-

w dniu 5 maja 2012 r. w T. przy ul. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z M. C., w miejscu publicznym i bez powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego, pobił Z. B., narażając go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, spowodowania uszczerbku na zdrowiu albo innego naruszenia czynności narządów ciała lub rozstroju zdrowia w ten sposób, że będąc w stanie nietrzeźwości wszczęli awanturę wewnątrz baru (...), w trakcie której kopali Z. B., zadawali mu ciosy pięściami po całym ciele, przy czym jeden z nich uderzył go nieustalonym przedmiotem w czoło, w wyniku czego Z. B. doznał obrażeń ciała w postaci dwóch ran tłuczonych czoła, dwóch krwiaków obu powiek dolnych, które spowodowały naruszenie czynności narządów wzroku, jakim są oczy, na czas poniżej 7 dni, tj. występku z art. 158 § 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk i za to na podstawie art. 158 § 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności;

-

w dniu 5 maja 2012 r. w T. co najmniej usiłował dokonać zniszczenia mienia w ten sposób, że rzucił drewnianą ławką w drzwi baru (...) co najmniej usiłując wybić szybę i wygiąć kratę zabezpieczającą, gdzie szkoda wyniosła 300 zł w mieniu Z. B., przy czym działał w warunkach chuligańskich, tj. występku z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 288 § 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk i za to na podstawie art. 14 § 1 kk w zw. z art. 288 § 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

W miejsce kar jednostkowych Sąd wymierzył P. F. karę łączną 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności (p. VII), a nadto:

-

na podstawie art. 57a § 2 kk nałożył na niego oraz M. C. nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego w wysokości po 500 zł;

-

na podstawie art. 46 § 1 kk zobowiązał solidarnie P. F. oraz K. S. do naprawienia w całości wyrządzonej przestępstwem szkody poprzez zapłatę na rzecz Z. B. kwoty 300 zł;

-

na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu P. F. okres zatrzymania w dniu 6 maja 2012 r.

Sąd rozstrzygnął także o dowodach rzeczowych (p. X i XI), zasądził koszty obrony z urzędu (p. XIII) i zwolnił oskarżonych od opłat i wydatków (p. XIV).

Od tego wyroku, w ustawowym terminie, apelację złożył P. F., w której nie zgodził się z zapadłym wyrokiem, stwierdzając, że jest dla niego „zbyt wysoki”, jak również nawiązka jest zbyt duża. Oskarżony podał, że aktualnie nie posiada dochodów i nie jest w stanie zapłacić nawiązki. P. F. domagał się zmiany wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia.

Od tego wyroku apelację złożył również K. S., jednakże została ona wniesiona po terminie i z tego względu Sąd Rejonowy, zarządzeniem z dnia 23 sierpnia 2013 r., odmówił jej przyjęcia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżonego P. F. zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do czynów zakwalifikowanych jako występki z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 288 § 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk. Od czasu zapadnięcia zaskarżonego wyroku zmianie uległy w tym zakresie przepisy prawa materialnego. Artykuł 2 p. 7 ustawy z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw zmienił art. 124 § 1 kw i nadał mu następujące brzmienie: „§ 1. Kto cudzą rzecz umyślnie niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną do użytku, jeżeli szkoda nie przekracza 1/4 minimalnego wynagrodzenia, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.”. Przedmiotowa zmiana weszła w życie w dniu 9 listopada 2013 r.

Zarówno w czasie orzekania jak i w chwili popełnienia zarzucanego P. F. czynu, wysokość grożącej szkody nie przekraczała wskazanego w znowelizowanym art. 124 § 1 kw, progu 1/4 minimalnego wynagrodzenia. Czyn ten należało więc zakwalifikować jako wykroczenie usiłowania zniszczenia cudzej rzeczy.

Zgodnie z art. 11 § 2 kw odpowiedzialność za usiłowanie zachodzi, gdy ustawa tak stanowi. W wypadku omawianego wykroczenia wypadek taki ma miejsce, albowiem w art. 124 § 2 kw ustawodawca przewiduje odpowiedzialność za usiłowanie, podżeganie i pomocnictwo omawianego wykroczenia. Karę za usiłowanie popełnienia wykroczenia wymierza się w granicach, jak zagrożenia przewidzianego dla danego wykroczenia (art. 11 § 3 kw).

Sąd, za tak zakwalifikowany czyn, wymierzył oskarżonemu P. F. karę 30 dnia aresztu, tj. karę w maksymalnym ustawowym wymiarze. Sąd, przy wymiarze kary uwzględnił jako okoliczności obciążające fakt, że do dnia 9 listopada 2013 r. przedmiotowy czyn stanowił przestępstwo, a nadto został on popełniony w warunkach opisanych w art. 47 § 5 kw, tj. miał charakter chuligański. Sąd Okręgowy podziela ustalenia poczynione przez sąd pierwszej instancji odnośnie popełnienia przez oskarżonego czynu polegającego na umyślnym niszczeniu mienia w miejscu publicznym, bez powodu i okazując w ten sposób lekceważenie dla podstawowych zasad porządku prawnego. Kryteria te zostały w kodeksie wykroczeń uznane za jedną z okoliczności obciążających (art. 33 § 4 p. 6 kw) i bez wątpienia miały wpływ na wymiar kary. Jako kolejne okoliczności obciążające należało uwzględnić uprzednią karalność oskarżonego, w tym za czyn przeciwko mieniu (art. 278 § 1 i 3 kk) oraz popełnienie czynu pod wpływem alkoholu. W tym miejscu należy podkreślić to, na co zwrócił uwagę Sąd Rejonowy, kwalifikując przedmiotowy czyn jako usiłowanie. W opisanym miejscu i czasie doszło do dwukrotnego uderzenia ławką w drzwi do lokalu (...), w krótkim odstępie czasu, jednakże przez różne osoby i nie było możliwe ustalenie, które z uderzeń spowodowało zbicie szyby i wygięcie kraty zabezpieczającej. Tym samym fakt dopuszczenia się czynu w formie usiłowania nie miał w istocie wpływu na obniżenie wymiaru kary. Jako okoliczność łagodzącą Sąd uznał jedynie przyznanie się oskarżonego do winy i dobrowolne wyjaśnienie okoliczności sprawy organom ścigania. Tak ukształtowana kara, w ocenie Sądu jawi się jako adekwatna do stopnia zawinienia i stopnia społecznej szkodliwości czynu.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę na fakt, że orzekanie wobec oskarżonego kary nieizolacyjnej nie było uzasadnione. Poza okolicznościami obciążającymi powołanymi powyżej, należało pamiętać o braku źródeł utrzymania oskarżonego, który jest osobą bezrobotną oraz o fakcie wymierzenie w p. I zaskarżonego wyroku bezwzględnej kary pozbawienia wolności, co dodatkowo czyni grzywnę oraz ograniczenie wolności karami pozbawionymi możliwości efektywnego ich wykonania.

Z uwagi na zakwalifikowanie zarzucanego oskarżonemu czynu jako wykroczenia i wymierzeniu za nie kary 30 dni aresztu, zachodziła niemożność połączenia tej kary z orzeczoną kara 1 roku pozbawienia wolności. Zarówno kodeks karny jak i kodeks wykroczeń nie przewidują możliwości połączenia kary aresztu z karą pozbawienia wolności i kary te powinny być odrębnie wykonane. Wobec powyższego, uchyleniu podlegało orzeczenie o karze łącznej, zawarte w p. VII zaskarżonego wyroku.

Następnie, należy odnieść się do orzeczonego w p. IX zaskarżonego wyroku, solidarnego obowiązku naprawienia szkody, nałożonego na P. F. i K. S..

Po pierwsze, z użytych w art. 46 § 1 kk określeń wynika, że podstawę orzeczenia obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu stanowi skazanie za przestępstwo popełnione nie tylko umyślnie, ale także z winy nieumyślnej, jeżeli taki typ przestępstwa jest przewidziany przez ustawę. Powyższe oznacza, że obowiązku naprawienia szkody nie można stosować w sytuacji skazania sprawcy za usiłowanie popełnienia przestępstwa. Konstrukcja usiłowania oznacza bowiem, że dokonanie nie następuje.

W realiach sprawy nie można więc przyjąć, że szkoda powstała, a jedynie zaistniał stan zagrożenia powstaniem szkody w określonym rozmiarze. Działanie sądu pierwszej instancji jest więc w tym zakresie dalece niekonsekwentne. Skoro przyznaje on, że nie jest w stanie wykazać, które uderzenie ławką w drzwi spowodowało wybicie szyby i wygięcie kraty i w związku z tym kwalifikuje zachowania oskarżonych jako dwa odrębne czyny popełnione w formie usiłowania, to nie można jednocześnie przyjąć, że szkoda powstała i zasądzić obowiązek jej naprawienia. Brak więc było w ogóle możliwości zasądzenia stosownego obowiązku wobec oskarżonego. Co więcej, rozbicie zachowania z p. 2 aktu oskarżenia na dwa odrębne czyny, stanowiło przeszkodę do orzekania tego obowiązku solidarnie. W tym zakresie orzeczenie zawarte w p. IX należało uchylić w stosunku do oskarżonego P. F..

W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok należało utrzymać w mocy.

Mając na uwadze treść art. 634 kpk w zw. z art. 624 § 1 kpk in fine Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze. Oskarżony P. F. nie posiada źródeł utrzymania ani jakiegokolwiek majątku, nie ma nikogo na utrzymaniu, jest bezdzietnym kawalerem, tym samym nie jest w stanie uiścić kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, a nadto jego apelacja okazała się w części zasadna i spowodowała zmianę zaskarżonego wyroku na jego korzyść.