Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 czerwca 2018 r.

Sąd Rejonowy w Legionowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w następującym składzie:

Przewodniczący: Dorota Hańczyc-Górska

Protokolant: Mateusz Goślicki

po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2018 r. w Legionowie na rozprawie

sprawy z powództwa K. A. (1)

przeciwko M. A.

przy udziale Prokuratora Edyty Ulatowskiej-Stojak

o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej

1.  ustanawia rozdzielność majątkową małżeńską powstałą w wyniku zawarcia małżeństwa pomiędzy K. A. (2) z domu D., urodzoną dnia (...) oraz M. A. z domu A., urodzonym dnia (...) przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego (...) W. w dniu (...)roku, akt małżeństwa o oznaczeniu (...) z dniem 29 kwietnia 2017 roku;

2.  w pozostałej części powództwo oddala;

3.  zasądza z sum Skarbu Państwa - kasa Sądu Rejonowego w Legionowie na rzecz adwokata P. G. kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem wynagrodzenia za pełnienie funkcji kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego M. A.;

4.  zasądza od M. A. na rzecz powódki K. A. (1) kwotę 937 (dziewięćset trzydzieści siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

W dniu 29 kwietnia 2017 roku, za pośrednictwem operatora pocztowego K. A. (1), reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, wniosła o ustanowienie z dniem wniesienia pozwu, tj. z dniem 29 kwietnia 2017 roku rozdzielności majątkowej między małżonkami K. i M. A., wynikającej z zawartego przez nich małżeństwa w dniu 4 października 1986 roku w W., dla którego sporządzono akt małżeństwa pod numerem (...) oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazała, że strony zawarły związek małżeński w dniu 4 października 1986 roku. Z tego związku pochodzą dwie córki, D. urodzona dnia (...) oraz N. urodzona dnia (...). Strony pozostają od wielu lat w separacji faktycznej. pozwany opuścił rodzinę w 2008 roku i od tego czasu w zasadzie nie kontaktował się z żoną i córkami i nie przyczyniał się do zaspakajania ich potrzeb. Nie przyczynia się także do powiększenia majątku wspólnego stron. Powódka podejrzewa, iż pozwany zaciąga wiele długów, bowiem do niej przysyłane są wezwania do zapłaty. Jest poszukiwany przez Policję. Jego zachowanie uniemożliwia obecnie zarządzanie majątkiem wspólnym stron. W trakcie trwania małżeństwa małżonkowie zakupili kilka działek w J., dwa mieszkania w W. oraz jedno mieszkanie w S.. Powódka nie może samodzielnie zarządzać majątkiem, a obowiązki i obciążenia ponosi wyłącznie sama. (dowód: pozew k. 2)

W piśmie procesowym z dnia 27 lutego 2018 roku pełnomocnik powódki zmodyfikował powództwo w ten sposób, że wniósł o ustanowienie z dniem 21 maja 2008 roku rozdzielności majątkowej między małżonkami K. i M. A., wnikającej z zawartego przez nich w dniu 4 października 1986 roku w W. małżeństwa, dla którego sporządzono akt małżeństwa pod nr (...). W uzasadnieniu wskazała, że pozwany opuścił rodzinę w dniu 21 maja 2008 roku. Od tego dnia strony żyją w rozłączeniu, a na powódce spoczywał ciężar utrzymania majątku wspólnego, jak również ciężar wychowania i utrzymania dwóch córek. (dowód: pismo procesowe k. 61)

W toku postępowania oraz na rozprawie w dniu 20 czerwca 2018 roku pełnomocnik powódki popierał zmodyfikowane powództwo. (dowód: k. 115)

Jako że miejsce pobytu pozwanego nie zostało ustalone jego interesy reprezentował kurator ustanowiony przez Sąd Rejonowy w osobie adwokata P. G..(dowód: zarządzenie z dnia 6 października 2017 roku k. 34)

W piśmie procesowym z dnia 10 kwietnia 2018 roku kurator pozwanego wniósł o ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wniesienia pozwu. (dowód: k. 90 – 93) Takie też stanowisko popierał w toku postępowania oraz na rozprawie w dniu 20 czerwca 2018 roku. (k. 115)

Prokurator wniósł o ustanowienie pomiędzy stronami rozdzielności majątkowej małżeńskiej z dniem wniesienia pozwu. (k. 115)

Na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 4 października 1986 roku K. A. (2) i M. A. przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego dla (...) W. w W. zawarli związek małżeński. (dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa k. 4) Ze związku tego urodziły się dwie córki: N. A. urodzona dnia (...) oraz D. A. urodzona dnia (...).

Do majątku wspólnego małżonkowie K. A. (1) i M. A. nabyli nieruchomość położoną w J., gminie S., powiat (...) województwo (...) składającą się z działki o numerze ewidencyjnym (...) obszaru 922 m ², dla której prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...). Na działce tej znajduje się rozpoczęta budowa domu. Ponadto do ich majątku wspólnego wchodzi lokal stanowiący odrębną nieruchomość położony w W. – S. składający się z czterech izb o powierzchni 67,20 m ² , dla którego prowadzona jest księga wieczysta numer (...). Majątek wspólny stron stanowi też lokal mieszkalny numer (...) stanowiący odrębną nieruchomość położony w W., Gmina (...) W., województwo (...) położony przy ulicy (...) składający się z dwóch pokoi, kuchni, łazienki z wc, hallu i garderoby, piwnicy i miejsca parkingowego nr 2 o powierzchni 71 m ² , dla którego prowadzona jest księga wieczysta numer (...) oraz lokal mieszkalny numer (...) stanowiący odrębną nieruchomość położony w S. przy ulicy (...) składający się z dwóch pokoi, kuchni, przedpokoju, łazienki z ubikacją o powierzchni 54, 51 m ², dla którego prowadzona jest księga wieczysta numer (...). Ponadto aktualnie małżonkowie są współwłaścicielami samochodu osobowego marki T. (...) z 2001 roku. Wcześniej byli też współwłaścicielami samochodu osobowego marki D. (...) z 1997 roku. (dowód: kopia Dowodu Rejestracyjnego k. 81, kopia pisma z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego k. 82, kopia pisma k. 83, kopia pisma k. 84) Małżonkowie K. i M. A. nie mają wspólnie zaciągniętych kredytów i innych długów.

Powódka K. A. (1) ma 52 lata, pracowała podczas trwania związku małżeńskiego i pracuje obecnie jako specjalista ds. gospodarki nieruchomościami. Obecnie pracuje w Agencji Mienia Wojskowego w W. na podstawie umowy na czas nieokreślony, przy czym z tego tytułu otrzymuje wynagrodzenie w kwocie około 5000 brutto miesięcznie. (dowód: Zaświadczenie k. 54) W 2016 roku osiągnęła przychód w kwocie 69 718,75 złotych, a dochód w kwocie 67 174,05 złotych. (dowód: kopia Pit 37 k. 55 – 57) Jest też biegłym sądowym. Pozwany M. A. w trakcie trwania związku małżeńskiego pracował jako dozorca i w budownictwie. Zdaniem powódki nie przyczyniał się w sposób istotny do powstania majątku wspólnego stron.

W 2008 roku rozpoznano u młodszej córki stron D. A. cukrzycę. W tym czasie pozwany wyprowadził się ze wspólnie z rodziną zajmowanego mieszkania położonego w S.. K. odwiedził jeszcze dzieci, jednak nie zamieszkał już razem z rodziną. Od tego czasu opieka nad dziećmi oraz zarząd nieruchomościami wspólnymi małżonków przejęła K. A. (1). Samodzielnie wykonywała bieżące remonty mieszkań. Natomiast działka położona w J. wymaga uporządkowania. Nie opłacała należności za mieszkanie położone w W. przy ulicy (...). Wspólnie ze znajomymi prowadziła zbiórkę na zakup pompy insulinowej dla córki. Nie wystąpiła przeciwko małżonkowi o alimenty na rzecz wspólnych dzieci. (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w L. w dniu 19 kwietnia 2017 roku zaliczył D. A. do osób o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. (dowód: kopia Orzeczenia o Stopniu Niepełnosprawności k. 76) Powstały zaległości w opłatach rocznych z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w J.. (dowód: kopia wezwania do zapłaty k. 58) Powódka samodzielnie uiszczała opłaty roczne za użytkowanie wieczyste nieruchomości Skarbu Państwa położonej w obrębie J., gminie S. oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka numer (...) w okresie od 2008 roku do 2018 roku. (dowód: Krajowy Ośrodek (...) Oddział Terenowy w W. k. 62) Uiszczała też inne należności związane z utrzymaniem nieruchomości. (dowód: kopie transakcji k. 68 – 75, kopia listy transakcji k. 77 – 78, kopie transakcji k. 79) Pozwana opłacała należności męża, gdy przychodziły wezwania do zapłaty drobnych kwot. K. A. (1) zgromadziła oszczędności w kwocie 50 000 złotych. Powódka nie ma kontaktu z mężem od około 7 lat. Małżonkowie nie podejmują wspólnie żadnych decyzji dotyczących majątku wspólnego. Pozwany był poszukiwany przez Policję.

Obecnie pomiędzy małżonkami nie toczy się sprawa o rozwód.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dowodu z powołanych powyżej dokumentów oraz dowodu z przesłuchania powódki K. A. (1) k. 114 – 115, dowodu z przesłuchania świadków: A. J. (k. 98 – verte) i M. D. k. 98 - verte – 99).

W ocenie Sądu Rejonowego w przeważającym zakresie zasługuje na wiarę dowód z przesłuchania powódki K. A. (1). Jej zeznania, choć nacechowane silnymi emocjami, poparte zostały w większości dowodami z dokumentów, których wiarygodności nikt nie kwestionował, a także dowodem z przesłuchania świadków. Nie przekonało jednak Sądu Rejonowego twierdzenie powódki, że nie znalazła czasu przez dziewięć lat do złożenia pozwu o alimenty na rzecz wspólnych dzieci stron ani też na złożenie we wcześniejszych latach pozwu o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej czy o rozwód. K. A. (1) jest osobą elokwentną, wykształconą, w chwili opuszczenia rodziny przez pozwanego starsza ich córka była już studentką, a młodsza córka miała niespełna trzynaście lat. Wprawdzie u młodszej córki rozpoznano wówczas cukrzycę, jednak po początkowym okresie dostosowywania życia rodziny do choroby dziecka, powódka mogła podjąć działania zmierzające także do uregulowania sytuacji z mężem.

Sąd Rejonowy dał wiarę dowodowi z przesłuchania świadków A. J. i M. D., bowiem zeznali oni zgodnie w istotnych momentach w sprawie, ich zeznania korespondują także z dowodem z przesłuchania powódki oraz pozostałymi dowodami zgromadzonymi w sprawie. Wprawdzie świadek M. D. jest bratem powódki, a więc osobą bliską dla stron, jednak jego zeznania były wewnętrznie spójne i zdaniem Sądu Rejonowego brak jest podstaw do zakwestionowania ich wiarygodności.

W ocenie Sądu uznać należy za wiarygodne dowody z dokumentów złożone do akt, bowiem ich wiarygodności i autentyczności nikt nie kwestionował.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 52 § 1 k. r. o. z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez Sąd rozdzielności majątkowej. Natomiast po myśli art. 52 § 2 k. r. o. w wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia ważnych powodów. Jego rozumienie kształtują judykatura i doktryna. Punktem wyjścia jest uznanie, że ustrój małżeńskiej ustawowej wspólności majątkowej ma na celu wzmocnienie rodziny oraz zapewnienie jej ustabilizowanej bazy materialnej i najpełniej realizuje zasadę równych praw obojga małżonków w dziedzinie stosunków majątkowych stanowiących materialną podstawę funkcjonowania rodziny. Przez ważne powody, dające podstawę do zniesienia wspólności majątkowej zwykło się rozumieć sytuacje powstałe na skutek zachowania się jednego z małżonków polegające między innymi na zatrzymaniu majątku wyłącznie dla siebie i nie dopuszczanie współmałżonka do korzystania z niego, trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego czy też separację faktyczną małżonków uniemożliwiającą im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym i najczęściej zarazem stwarzająca zagrożenie interesów majątkowych jednego lub nawet obojga małżonków. ( tak: „Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem” pod redakcją Kazimierza Piaseckiego, Wydanie 2 zmienione, „wydawnictwo Prawnicze LexisNexis”, Warszawa 2002, s. 277 i nast.).

W niniejszej sprawie poza sporem pozostaje okoliczność, że pozwany w 2008 roku opuścił rodzinę, kontaktował się z dziećmi tylko kilkakrotnie po wyprowadzeniu się ze wspólnie zajmowanego mieszkania. Od tego czasu obowiązki związane z utrzymaniem rodziny, wychowaniem, wykształceniem wspólnych dzieci stron spoczęły na jego małżonce. Ona też dbała o zachowanie substancji majątku wspólnego. Więzi łączące małżonków od tego czasu zaczęły się niewątpliwie rozluźniać.

Cechami charakterystycznymi dla prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego są: udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu. Od tego czasu pozwany bez wątpienia nie brał czynnego udziału w życiu rodziny.

Zgodnie z szeregiem orzeczeń Sądu Najwyższego, które Sąd Rejonowy podziela, okoliczność faktycznej separacji małżonków stanowi ważny powód zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej ( tak na przykład: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 1997 roku, III CK 51/97, OSNCP 1997r., nr 12, poz. 194, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 1997 r., I CKN 69/96, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 1997r., III CKN 96/96, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2000 roku, II CKN 1070/98 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2000 r., III CKN 585/98). W rozpoznawanej sprawie do rozpadu wszelkich więzi łączących małżonków, zdaniem Sądu Rejonowego, dochodziło w znacznym okresie czasu. Bez wątpienia w dniu złożenia pozwu przez K. A. (1) wszelkie więzi łączące strony już wygasły, w tym więź gospodarcza. Strony pozostawały w faktycznej separacji. Wtedy pozwany nie mieszkał już z rodziną, nie łożył na jej utrzymanie.

W niniejszej sprawie zdaniem Sądu Rejonowego zniesienie wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej pomiędzy stronami nie pozostaje także w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k. c.), bowiem małżonkowie K. i M. A. faktycznie pozostają w separacji.

W tym stanie rzeczy w ocenie Sądu Rejonowego pomiędzy K. i M. M. małżonkami A. doszło do zupełnego i trwałego rozpadu wszelkich łączących małżonków więzi, brak jest jakichkolwiek szans, aby strony nawiązały ze sobą współżycie małżeńskie. Fakt, że pozwany definitywnie wyprowadził się z domu i nie chce kontaktować się z żoną ani przyczyniać się do utrzymania rodziny powoduje, że wykonywanie przez każdego z małżonków zarządu majątkiem wspólnym jest niemożliwe. Obecnie faktycznie każde z małżonków prowadzi oddzielne gospodarstwo domowe, we własnym zakresie i własnymi środkami zaspokaja swoje potrzeby. Wszystkie te okoliczności doprowadziły do wniosku, że istnieją podstawy do orzeczenia rozdzielności majątkowej pomiędzy stronami. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 stycznia 2005 roku (III CSK 112/04) przesłanką zastosowania art. 52 § 1 k. r. o. może być trwałe zerwanie wszelkich stosunków majątkowych oraz brak możliwości podejmowania wspólnych decyzji gospodarczych, będące konsekwencją uprzedniego ustania więzi rodzinnoprawnych między małżonkami i co za tym idzie powstania trwałego stanu separacji.

Znosząc majątkową wspólność ustawową małżeńską pomiędzy K. A. (1) i M. A. z dniem 29 kwietnia 2017 roku Sąd Rejonowy miał na względzie okoliczność, że w tym dniu K. A. (1) złożyła pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami. Przy ustanowieniu rozdzielności majątkowej z datą wcześniejszą niż dzień złożenia pozwu należy zważać na to, że Sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z datą wcześniejszą, ale może to nastąpić tylko w szczególnie wyjątkowych wypadkach, przede wszystkim jeżeli małżonkowie od dawna żyją w faktycznym rozłączeniu, na przykład do wielu lat mieszkają i żyją z dala od siebie, brak jest między nimi współdziałania. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2004 roku, III CK 126/2003, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2008 roku, III CSK 371/2008) W ocenie Sądu Rejonowego żądanie powódki o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej od dnia 21 maja 2008 roku nie może być uwzględnione, bowiem wprawdzie w tym dniu pozwany wyprowadził się ze wspólnego mieszkania stron i od tego czasu strony zamieszkiwały oddzielnie, jednak separacja faktyczna pomiędzy małżonkami musi mieć charakter trwały, strony winny od dawna żyć w rozłączeniu. Data wskazana przez powódkę w zmodyfikowanym powództwie w ocenie Sądu Rejonowego, jest datą początkową wygasania więzi psychicznych pomiędzy małżonkami i powolnego zanikania pozostałych więzi łączących strony, a zatem nie sposób przyjąć, że w tym dniu rozkład pożycia małżeńskiego miał już charakter trwały i zupełny. Nadto skoro już wówczas, jak twierdzi powódka, istniały przesłanki ustanowienia rozdzielności majątkowej małżeńskiej, winna złożyć stosowne powództwo w tym czasie. W tych okolicznościach Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

Jako że pozwany w toku postępowania był reprezentowany przez kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu, Sąd Rejonowy na podstawie § 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. z dnia 14 marca 2018 r.) przyznał adwokatowi P. G. stosowne wynagrodzenie.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu określonej w art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony ustalając wysokość wynagrodzenia pełnomocnika powódki na podstawie § 4 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. DZ. U. 2018.265 j.t.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 52 § 1 i 2 kro orzeczono jak w wyroku.

z/ 1. odnotować,

2. odpis doręczyć pełnomocnikowi powódki bez pouczeń,

3. za 20 dni lub z apelacją