Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

  Dnia 21 lutego 2014 r.

  Sąd Okręgowy w Gliwicach, X Wydział Gospodarczy

w składzie

0.0.1.Przewodniczący Sędzia SO Iwona Wańczura

0.0.2. Sędzia SO Barbara Przybyła

Sędzia SO Katarzyna Żymełka (spr.)

Protokolant Agnieszka Demucha

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2014 roku w Gliwicach

na rozprawie

z powództwa: P. T.

przeciwko H. B.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwaną

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 21 maja 2013 roku

sygn. akt VII GC 1844/12

1.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt 1 i 3 w ten sposób, że zasądza od pozwanej na rzecz powoda ustawowe odsetki od kwot:

a)  16.463,52 (szesnaście tysięcy czterysta sześćdziesiąt trzy 53/100) złotych od 28.02.2012r. do dnia 22.05.2012r.;

b)  11.463,52 (jedenaście tysięcy czterysta sześćdziesiąt trzy 52/100) złotych od 23.05.2012r. do dnia 29.06.2012r.;

c)  5.000,00 (pięć tysięcy 00/100) złotych od 30.06.2012r. do dnia 4.07.2012r.;

d)  23.760,00 (dwadzieścia trzy tysiące siedemset sześćdziesiąt 00/100) złotych od 16.03.2012r. do dnia 28.08.2012r.;

e)  20.760,00 (dwadzieścia tysięcy siedemset sześćdziesiąt 00/100) złotych od 29.08.2012r. do dnia 6.09.2012r.;

f)  17.760,00 (siedemnaście tysięcy siedemset sześćdziesiąt 00//100) złotych od 7.09.2012r. do dnia 14.09.2012r.;

oraz kwotę 14.760,00 (czternaście tysięcy siedemset sześćdziesiąt 00/100) złotych wraz z ustawowymi odsetkami od 15.09.2012r,

oddala powództwo w pozostałym zakresie i zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 4.429,00zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia dziewięć 00/100) zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.200,00 (jeden tysiąc dwieście 00/100) zł tytułem zwrotu kosztów w postępowaniu apelacyjnym.

SSO Barbara Przybyła SSO Iwona Wańczura SSO Katarzyna Żymełka

Sygn. akt X Ga 365/13

UZASADNIENIE

Powód P. T. w pozwie złożonym w dniu 18 maja 2012 r. wniósł o zasądzenie od pozwanej H. B. kwoty 40.224 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu tytułem zapłaty wynagrodzenia za wykonane prace w postaci tynków gipsowych w czterech nowo wybudowanych budynkach w P. przy ul. (...).

W nakazie zapłaty w postępowaniu upominawczym Sąd Rejonowy w Gliwicach uwzględnił roszczenie powoda w całości.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu pozwana potwierdziła, iż łączyła ją z powodem umowa, na mocy której powód wykonał prace tynkarskie. Pozwana wskazała na fakt częściowego uregulowania należności oraz wskazała, iż należność w części niezapłaconej jest nienależna powodowi z uwagi na nieprawidłowe wykonanie prac. Pozwana wskazała, iż wpłaciła łącznie 32.870,40 zł. Podała, iż powód podjął prace związane z usuwaniem stwierdzonych nieprawidłowości.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy zasądził od pozwanej na rzecz powoda łącznie kwotę 14.760 zł wraz z ustawowymi odsetkami.

Sąd Rejonowy ustalił, iż strony łączyła umowa o wykonanie robót budowlanych. Został sporządzony protokół odbioru robót z udziałem wykonawcy i zlecającego, który potwierdził prawidłowość wykonanych prac i ich zgodność z warunkami technicznymi z wyjątkiem tynków w segmencie 1, gdzie dostrzeżono konieczność wykonania poprawek. Powód wykonał poprawki i sporządzono protokół robót poprawkowych, na podstawie którego powód wystawił fakturę VAT nr (...) z 9 stycznia 2012 r. na kwotę 10.406,88 zł. Pozwana uregulowała tę fakturę w 4 ratach, wpłacając łącznie 10.406,88 zł: 5.000 zł – operacja z dnia 7 lutego 2012 r., 1.500 zł operacja z dnia 13 lutego 2012 r., 3.000 zł – operacja z dnia 23 lutego 2012 r., 906,88 zł – operacja z dnia 27 lutego 2012 r.. Na podstawie protokołu odbioru końcowego powód w dniu 13 lutego 2012 r. wystawił kolejną fakturę za wykonane prace nr (...) na kwotę 16.463,52 zł, płatną do 27 lutego 2012 r., która została odebrana przez osobę uprawnioną przez zleceniodawcę. Wskazana faktura została zapłacona przez pozwaną w trzech wpłatach zaksięgowanych: 22 maja 2012 r. – 5.000 zł, 29 czerwca 2012 r. – 5.000 zł, 4 lipca 2012 r. – 6.463,52 zł. W dniu 1 marca 2012 r. powód wystawił następna fakturę VAT nr (...), płatną do dnia 15 marca 2012 r. na kwotę 23.760 zł. Faktura ta została zapłacona częściowo w trzech ratach zaksięgowanych: 14 września 2012 r. – 3.000 zł, 6 września 2012 r. – 3.000 zł, 28 sierpnia 2012 r. – 3.000 zł.

Sąd Rejonowy uznał, że nie można mówić o niewykonaniu zobowiązania w sytuacji, gdy wykonawca wykonał roboty, lecz są one wadliwe. Zdaniem Sądu Rejonowego ewentualne zarzuty dotyczące nieprawidłowości związanych z wykonanymi pracami mogły być podnoszone w drodze odrębnego powództwa. Sąd Rejonowy podkreślił, że zwłoka w zapłacie zobowiązań wyniknęła z mocno zachwianej płynności finansowej firmy spowodowanej nieterminową zapłatą należności przez głównego inwestora, a nie z powodu wadliwego wykonania prac budowlanych przez powoda.

Sąd Rejonowy uznał, że postępowanie nie wykazało ani zakresu wystąpienia wad ani kosztów ich usunięcia.

W apelacji pozwana zarzuciła wyrokowi naruszenie przepisów postępowania (art. 207 § 6 k.p.c., 233 § 1 k.p.c., art. 278 § 1 k.p.c.) oraz błąd w ustaleniach faktycznych i wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i zasądzenie kosztów postępowania, względnie o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu pozwana podniosła, że błędnie ustalono, iż powód wywiązał się ze swojego zobowiązania.

Pozwana wskazała, iż niezwłocznie po ustanowieniu profesjonalnego pełnomocnika wniosła o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność wadliwego, nierzetelnego i niezgodnego z wymaganymi normami wykonania umowy. Sąd I instancji uznał jednak wniosek pozwanej za spóźniony pomimo faktu, iż z zeznań świadków wynikają rozbieżności co do ilości i zakresu wad.

Pozwana zarzuciła, iż ocena zeznań powoda i świadków została dokonana w sposób dowolny i wskazała na naruszenie przepisów postępowania w zakresie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i uznanie za wystarczające twierdzeń powoda o prawidłowym wykonaniu robót.

Zdaniem pozwanej ustalenie prawidłowości wykonania robót budowlanych wymagało powołania biegłego z zakresu budownictwa.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powód uznał, iż nie zachodzi naruszenie przepisów postępowania w zakresie pominięcia wniosku pozwanej o powołanie biegłego sądowego, gdyż pozwana otrzymała stosowne pouczenie.

Ponadto, zdaniem pozwanej, okoliczności, które miałyby być przedmiotem opinii biegłego, były bez znaczenia dla rozpoznawanej sprawy.

Pozwana zaznaczyła, że wszelkie poprawki zostały bez zbędnej zwłoki wykonane przez powoda i odebrane przez pozwaną, która później nie zgłaszała co do nich żadnych zastrzeżeń.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie co do dat wymagalności ustawowych odsetek, jednakże z innych przyczyn niż w niej podniesione.

Na wstępie należy wskazać, że niedopuszczalny jest zarzut obrazy przepisów prawa procesowego poprzez pominięcie wniosku pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, gdyż profesjonalny pełnomocnik pozwanej nie zgłosił do protokołu rozprawy zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c., a to oznacza to utratę możliwości powoływania takiego zarzutu w apelacji (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 października 2005 r., IV CZP 55/05, wyrok Sądu Najwyższego z 18 sierpnia 2006 r., V CSK 237/06).

W przedmiotowej sprawie stan faktyczny został ustalony przez Sąd Rejonowy prawidłowo i zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, która wymaga, aby sąd oceniał materiał dowodowy w sposób logiczny, spójny i zgodny z zasadami doświadczenia życiowego. Należy podzielić utrwalony w orzecznictwie pogląd, że do naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. mogłoby dojść tylko wówczas, gdyby skarżący wykazał uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2005 r., sygn. III CK 314/05, Lex nr 172176). Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. m.in. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 lutego 2007 r., sygn. I ACa 1053/06, Lex nr 298433).

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd przepisu art. 233 § 1 k.p.c. wymagało wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem może być jedynie przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Tymczasem pozwana w apelacji ograniczyła się do zarzucenia, że Sąd I instancji nie dopuścił dowodu z opinii biegłego. Pozwana nie postawiła żadnych konkretnych zarzutów mogących stać się podstawą uznania rozumowania Sądu Rejonowego za nielogiczne bądź niezgodne z zasadami doświadczenia życiowego, a przez to wadliwe. Nie można skutecznie zarzucać naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wskazując na nieprzeprowadzenie dowodu, ponieważ zasada swobodnej oceny dowodów określona tym przepisem wyraża się w ocenie zgromadzonych w postępowaniu dowodów według własnego przekonania Sądu, opartego na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Wszechstronne rozważenie zebranego materiału oznacza natomiast uwzględnienie dowodów przeprowadzonych w postępowaniu oraz okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych środków dowodowych, a mających znaczenie dla ich mocy dowodowej i wiarygodności. Nie można zarzucać przekroczenia zasady swobodnej oceny dowodów opierając się na tym, że dowód w ogóle nie został przeprowadzony.

Również Sąd Rejonowy prawidłowo dokonał ustaleń faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, z wyjątkiem charakteru umowy łączącej strony. Strony łączyła umowa o dzieło, mocą której powód zobowiązał się na do wykonania gipsowych tynków za cenę wskazaną w umowie i w ilości wynikającej z dokonanych obmiarów po ich wykonaniu, a pozwana zobowiązała się tym samym do zapłaty wynagrodzenia, zgodnie z art. 627 k.c. Celem umowy było osiągnięcie uzgodnionego rezultatu, czyli położenia przez powoda tynków.

Zarzutem pozwanej (oprócz dokonania zapłaty części należności) było, że wykonane przez powoda dzieło miało wady. Przy czym pozwana z samego zarzutu wadliwości wykonanego przez powoda dzieła nie wywodziła żadnych uprawnień. Nie żądała obniżenia wynagrodzenia, nie odstąpiła od umowy.

Ponadto pozwana nie wykazała, że dzieło miało wady. Zgodnie z dyspozycją art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. O ciężarze tym, jako obowiązku procesowym mówi również art. 232 k.p.c. Zgodnie z regulacją kodeksu postępowania cywilnego, w szczególności zaś art. 227 i n., sąd wydaje rozstrzygnięcie w oparciu o poczynione ustalenia faktyczne. Aby zatem możliwe było wydanie merytorycznego rozstrzygnięcia po myśli strony, zgodnie z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c., musi ona wykazać okoliczności, na których opiera swoje twierdzenia dotyczące istotnych okoliczności sprawy. Braki w tym zakresie powodują ten skutek, że sąd nie ma wystarczających danych do wydania rozstrzygnięcia zgodnego z oczekiwaniami strony i, zależnie po której stronie mają miejsce braki w wykazaniu okoliczności, powództwo musi zostać bądź to oddalone wbrew żądaniu powoda, bądź też uwzględnione wbrew stanowisku pozwanego.

W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, iż na pozwanej ciążył obowiązek udowodnienia istnienia wad dzieła, na których oparła żądanie oddalenia powództwa przedstawione w sprzeciwie od nakazu zapłaty. Wbrew zarzutom apelacji materiał dowodowy zgromadzony w postępowaniu pozwolił na dokonanie przez Sąd Rejonowy prawidłowych ustaleń, że powód należycie wykonał dzieło. Świadczy o tym treść protokołów odbioru robót oraz zeznania świadków, z których wynika, że prace wykonane przez powoda zostały odebrane, a także treść pisma pozwanej z 6 września 2012 r., w którym jako przyczynę braku zapłaty za wykonane przez powoda prace wskazuje trudną sytuację finansową.

Jednakże wyrok podlegał w części zmianie z uwagi na naruszenie przez Sąd Rejonowy przepisu art. 481 k.c.

Postępowanie apelacyjne choć jest postępowaniem odwoławczym i kontrolnym, to jednak zachowuje charakter postępowania rozpoznawczego. Oznacza to, że sąd drugiej instancji ma pełną swobodę jurysdykcyjną, ograniczoną jedynie granicami zaskarżenia (wskazaniem czy wyrok skarżony jest w całości czy tylko w części). W konsekwencji może, a jeżeli je dostrzeże - powinien, naprawić wszystkie naruszenia prawa materialnego, niezależnie od tego, czy zostały wytknięte w apelacji.

Sąd Okręgowy wziął pod rozwagę w granicach zaskarżenia naruszenie prawa materialnego popełnione przez Sąd Rejonowy, który nieprawidłowo naliczył ustawowe odsetki od zapłaconych przez pozwaną kwot.

Sąd I instancji błędnie przyjął, że ustawowe odsetki należą się od dnia wymagalności całości należności wynikających z faktur VAT, mimo dokonania częściowych ich zapłat. Wobec dokonania wpłat kwot należność z faktur VAT uległa obniżeniu o wysokość dokonanych wpłat. Niezasadnie Sąd I instancji, pomimo częściowej zapłaty należności, zasądził ustawowe odsetki od wpłaconych kwot od daty wymagalności całej należności z faktury VAT. Wobec dokonania wpłaty należność uległa obniżeniu i od kolejnego dnia po uznaniu konta powoda wpłaconą kwotą, do zapłaty pozostała należność pomniejszona o dokonaną zapłatę wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następnego po uregulowaniu części należności. Brak zatem było podstaw do zasądzenia ustawowych odsetek od wpłaconych kwot od daty wymagalności całej należności z faktury VAT. Zasądzenie ustawowych odsetek w taki sposób, jak uczynił to Sąd Rejonowy, spowodowałoby, że powód z faktury VAT (...) wystawionej na kwotę 16.463,52 zł otrzymałby ustawowe odsetki od dnia wymagalności należności nie tylko od kwoty wskazanej na fakturze VAT (16.463,52 zł), a także dodatkowo od kwoty 11.463,52 zł i 6.643,52 zł, co skutkowało tym, że ustawowe odsetki za ten sam okres zostały naliczone od kwoty przekraczającej należność z tej faktury VAT. Również z faktury VAT (...) wystawionej na kwotę 23.760 zł powód otrzymałby ustawowe odsetki od dnia wymagalności należności nie tylko od kwoty wskazanej na fakturze VAT (23.760 zł), a także dodatkowo od kwot: 20.760 zł, 17.760 zł oraz 14.760 zł.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1 w ten sposób, że za początkowe daty wymagalności ustawowych odsetek od poszczególnych kwot przyjął kolejny dzień po dokonanej przez pozwaną zapłacie części należności głównej, a w pozostałym zakresie na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanej.

Podstawę rozstrzygnięcie o kosztach postępowania przed Sądem I instancji stanowi art. 100 zdanie 2 k.p.c. Rozstrzygając o kosztach postępowania Sąd uwzględnił fakt, że pozwana dokonała zapłaty kwot, o które powód ograniczył żądanie pozwu, w trakcie postępowania, po wniesieniu pozwu do Sądu i po bezskutecznym jej wezwaniu do dobrowolnej zapłaty zaległości. Zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa, strona dokonująca spełnienia świadczenia po wniesieniu pozwu do Sądu traktowana jest jako przegrywająca sprawę. Pozwana nie uiszczając zapłaty w ustalonym terminie ani na skutek wezwania do zapłaty spowodowała, że powód poniósł koszty postępowania w postaci kosztów sądowych i kosztów zastępstwa procesowego.

Powód jedynie w nieznacznej części uległ swemu żądaniu (co do nieprawidłowego żądania ustawowych odsetek od zapłaconych kwot od dat wymagalności całej należności) i pozwana jest obowiązana do zwrotu powodowi poniesionych kosztów procesu, na które złożyła się opłata od pozwu (2.012 zł) oraz wynagrodzenie pełnomocnika procesowego (2.400 zł) i opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł). Łącznie kwota 4.429 zł.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 zdanie 2 k.p.c. Na skutek apelacji pozwanej wyrok podlegał zmianie jedynie w nieznacznej części (co do ustawowych odsetek). Wobec powyższego Sąd włożył na pozwaną obowiązek zwrotu powodowi całości poniesionych przez niego kosztów, które stanowiło wynagrodzenie jego pełnomocnika w kwocie 1.200 zł.

/-/ Barbara Przybyła /-/ Iwona Wańczura /-/ Katarzyna Żymełka