Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 marca 2018r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący SSR Agnieszka Wachłaczenko

Protokolant st. sekretarz sądowy Agnieszka Dębowa

Przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Kaliszu A. H.

po rozpoznaniu dnia 18.04.2017r., 23.05.2017r., 21.08.2017r., 28.11.2017r., 08.01.2018r., 27.02.2018r

sprawy

1. D. G. , s. B. i B. zd. W., ur. (...) w K., 2.T. G. , s. B. i B. zd. W., ur. (...) w O.

oskarżonych o to, że:

w bliżej nieustalonych dniach w lipcu i we wrześniu 2014r. w K. działając wspólnie i w porozumieniu, w krótkich odstępach czasu, z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wprowadzili w błąd Z. N. co do charakteru podpisywanych przez nią dokumentów, informując ją o tym, że dotyczą one opuszczenia przez nią egzekwowanego przez komornika mieszkania, uzyskali obarczone wadą oświadczenia woli, jej podpisy w lipcu 2014r. na dokumencie weksla z deklarowaną datą 02.09.2014r., we wrześniu 2014r. na dokumentach umowie pożyczki i deklaracji wekslowej z deklarowanymi datami 01.06.2014r., zatajający tym samym przed nią prawdziwy charakter prawny dokumentów, doprowadzając pokrzywdzoną do niekorzystnego rozporządzenia jej mieniem poprzez zawarcie umowy pożyczki opiewającej na kwotę 15 tys. zł, które to zobowiązanie zostało dodatkowo zabezpieczone wekslem in blanco

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 12 kk

1.  uznaje oskarżonych D. G. oraz T. G. za winnych zarzucanego im czynu wyczerpującego dyspozycję art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za ten czyn na podstawie art. 286 § 1 k.k. wymierza każdemu z oskarżonych karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

2.  na podstawie art. 69 § 1 k.k. i art. 70 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza każdemu z oskarżonych na okres próby wynoszący 2 (dwa) lata;

3.  na podstawie art. 72 § 1 pkt 2 k.k. zobowiązuje oskarżonych do przeproszenia na piśmie pokrzywdzonej Z. N. w terminie 1 (jednego) miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia;

4.  zasądza od każdego z oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa kwoty po (...),34 (cztery tysiące sześćset sześćdziesiąt dziewięć 34/100) zł tytułem kosztów sądowych.

SSR Agnieszka Wachłaczenko

Sygn. akt II K 768/16

UZASADNIENIE

D. G. oraz T. G. zostali oskarżeni o to, że w bliżej nieustalonych dniach w lipcu i we wrześniu 2014r. w K. działając wspólnie i w porozumieniu, w krótkich odstępach czasu, z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wprowadzili w błąd Z. N. co do charakteru podpisywanych przez nią dokumentów, informując ją o tym, że dotyczą one opuszczenia przez nią egzekwowanego przez komornika mieszkania, uzyskali obarczone wadą oświadczenia woli, jej podpisy w lipcu 2014r. na dokumencie weksla z deklarowaną datą 02.09.2014r., we wrześniu 2014r. na dokumentach umowie pożyczki i deklaracji wekslowej z deklarowanymi datami 01.06.2014r., zatajający tym samym przed nią prawdziwy charakter prawny dokumentów, doprowadzając pokrzywdzoną do niekorzystnego rozporządzenia jej mieniem poprzez zawarcie umowy pożyczki opiewającej na kwotę 15 tys. zł, które to zobowiązanie zostało dodatkowo zabezpieczone wekslem in blanco, tj. o czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 12 kk.

Pokrzywdzona Z. N. zamieszkiwała w lokalu położonym w K. przy ul. (...). Pokrzywdzona była dłużniczką K. Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K. oraz różnych banków. Na skutek braku możliwości spłaty długów w inny sposób, została wszczęta egzekucja z własnościowego prawa lokatorskiego. Wartość tego prawa została oszacowana na kwotę 50.000 zł, cena wywoławcza wyniosła 37.500 zł. Do licytacji przystąpili T. G. oraz dwóch innych licytantów. W dniu 21 marca 2014 r. doszło do licytacji, w wyniku której przedmiotowe prawo nabył T. G. za cenę 45.375 zł. Przybicie nastąpiło na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 25 marca 2014 r., natomiast przysądzenie własności na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 12 maja 2014 r. Postanowienie to uprawomocniło się z dniem 13 czerwca
2014 r. (dowód: dokumenty w sprawie I Co 5648/11, Km 663/13,zeznania świadka Z. N. - k. 454-455).

Oskarżeni nawiązali kontakt z pokrzywdzoną najpóźniej 29 maja 2014 r.
Z tą datą pokrzywdzona podpisała pełnomocnictwo dla T. G. do wymeldowania jej z przedmiotowego lokalu i z tą datą została wymeldowana (dowód: dokumenty z Urzędu Miasta K. – k. 506-509, wyjaśnienia oskarżonego D. G. – k. 453, T. G. – k. 454, częściowo zeznania Z. N. – k. 454).

Z. N. opuściła to mieszkanie pod koniec czerwca 2014 r. wyprowadzając się do mieszkania położonego w K. przy ul. (...). Było to mieszkanie wskazane przez D. G.. Tam oskarżeni przychodzili w celu odebrania czynszu od pokrzywdzonej. Podczas wizyt oskarżonych u Z. N. zostały jej podsunięte do podpisania dokumenty w postaci umowy pożyczki, deklaracji wekslowej oraz weksla in blanco. Pokrzywdzona złożyła własnoręczne podpisy na tych dokumentach nie zapoznając się z ich treścią. Z. N. podpisy na umowie pożyczki i deklaracji wekslowej złożyła we wrześniu 2014 r., w tym samym okresie czasu został wypełniony weksel. Na wekslu Z. N. podpisała się w lipcu 2014 r. Natomiast treść merytoryczna umowy pożyczki i deklaracji wekslowej została naniesiona we wrześniu 2014 r. (dowód: częściowo wyjaśnienia oskarżonych – k. 453-454, zeznania świadków Z. N. – k. 454-455, J. S. – k. 475-476, J. P. – k. 476, I. Ś. – k. 476, opinia – k. 209, 531, ).

Pismem datowanym na dzień 15 stycznia 2015 r. pokrzywdzona została wezwana do zwrotu kwoty 15.000 zł pożyczki z dnia 1 czerwca 2015 r. udzielonej przez D. G. a zabezpieczonej wekslem. W piśmie zaznaczono, iż weksel został wypełniony w dniu 2 września 2014 r.

(dowód: wezwanie do zapłaty – k. 2, kopia weksla – k. 3).

Wobec braku spłaty zadłużenia oskarżony D. G. wystąpił z pozwem o tę kwotę do Sądu Rejonowego w Kaliszu, gdzie w dniu 28 stycznia 2015 r. w sprawie I Nc 379/15 uzyskał nakaz zapłaty tej kwoty

(dowód: nakaz zapłaty – k. 16 w aktach I Nc 379/15).

Oskarżony T. G. ma ukończone 40 lat, jest żonaty, Na utrzymaniu ma dwoje dzieci. Posiada wykształcenie średnie. Z prowadzonej działalności rolniczej osiąga dochód ok. 1000 zł miesięcznie, utrzymuje się również z oszczędności. Nie był karany

(dowód: dane osobowe k.330, 453, karta karna k. 338, 354).

Oskarżony D. G. ma ukończone 43 lata, jest rozwiedziony, ma jedno samodzielne dziecko. Posiada wykształcenie średnie. Prowadzi własną działalność gospodarczą, z której uzyskuje dochód 1000-3000 zł, dodatkowo utrzymuje się z oszczędności. Nie był karany

(dowód: dane osobowe k. 295, 453, , informacja z K. k. 337, 353).

Oskarżeni nie przyznali się do popełnienia zarzucanego im czynu i złożyli wyjaśnienia, w których podali, iż pokrzywdzona faktycznie pożyczyła od D. G. kwotę 15000 zł z przeznaczeniem na znalezienie nowego mieszkania. Jednak została oszukana i utraciła te pieniądze. Ostatecznie to oskarżeni musieli jej znaleźć nowe lokum. Tak też zrobili. Oskarżeni byli zorientowani w sytuacji majątkowej pokrzywdzonej i byli przekonani, że ma ona z czego zwrócić te pożyczkę, ponieważ takie informacje uzyskali w kancelarii komornika prowadzącego licytację przedmiotowego mieszkania oraz od samej pokrzywdzonej. Kwestionowane dokumenty w postaci umowy pożyczki, weksla oraz deklaracji wekslowej zostały podpisane przez pokrzywdzoną w dniu 1 czerwca 2014 r., a pokrzywdzona miała świadomość co podpisuje, gdyż pożyczka została udzielona na jej prośbę. Nie wiedziała co to jest weksel ale zostało jej to wytłumaczone. Jednocześnie wyjaśnili, iż pożyczone pieniądze pochodziły z oszczędności D. G., których posiadania oskarżony D. G. nie jest w stanie udokumentować.

Sąd dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonych w zakresie w jakim wyjaśnili oni, iż do kontaktu z pokrzywdzoną doszło w kwietniu lub maju 2014 r. ponieważ znajduje to odzwierciedlenie w dokumentach związanych z wymeldowaniem Z. N.. Czynność ta doszła do skutku w dniu 29 maja 2014 r., co zostało potwierdzone dokumentami uzyskanymi z Urzędu Miasta K.. Sąd natomiast nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonych w zakresie w jakim wyjaśnili oni, iż podpisując dokumenty związane z udzieleniem pożyczki pokrzywdzona Z. N. miała pełną świadomość znaczenia podejmowanych działań.

Przede wszystkim oskarżeni nie mogli posiadać wiedzy co do sytuacji ekonomicznej pokrzywdzonej z takiego źródła jak kancelaria komornika. Z zeznań G. M. (k. 475) – pracownika kancelarii komornika prowadzącego przedmiotową egzekucję wynika, iż Z. N. była w kancelarii tylko raz, była raczej osobą bierną. Osobom przystępującym do licytacji nie udostępnia się informacji na temat ogólnego stanu zadłużenia dłużnika ani informacji o jego dochodach. Wynika to z przepisów prawa. Te zeznania Sąd uznał za wiarygodne. Nie ujawniły się żadne okoliczności, dla których świadek miałby fałszywie zeznawać. Art. 20 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji zobowiązuje komorników do zachowania w tajemnicy okoliczności sprawy, o których powziął wiadomość ze względu na wykonywane czynności. Oskarżeni nie wskazali na okoliczności, dla których komornik, asesor lub aplikant (którzy zobowiązani są działać m.in. w oparciu o przypisy ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz Kodeksu Etyki Zawodowej) mieliby te przepisy naruszać i narażać się na odpowiedzialność dyscyplinarną. Zatem oskarżeni nie mogli uzyskać z tego źródła informacji co do stanu finansów pokrzywdzonej Z. N.. Te wyjaśnienia są niewiarygodne również z tego powodu, iż licytacja nie zaspokoiła w całości wierzycieli. Emerytura pokrzywdzonej była niewielka (ok. 1660 zł) i mimo przeprowadzonej licytacji nadal obciążona zajęciem komorniczym. Również Z. N. zaprzeczyła aby zapewniała oskarżonych o tym, że ma możliwość spłaty tej pożyczki w umówionym terminie. Jak sama zeznała sprzedaż mieszkania nie pokryła całości jej zobowiązań i jeszcze przez około rok spłacała po około 400 zł miesięcznie. Sąd dał wiarę zeznaniom Z. N. w tej części, w jakiej zeznała ona, iż świadomie nie zawarła z oskarżonymi żadnej umowy pożyczki. Natomiast konsekwentnie twierdziła, że podpisywała pliki dokumentów i za każdym razem oskarżeni twierdzili, że są to dokumenty związane z wyprowadzką. Z zeznań J. S. (k. 475) wynika, iż Z. N. załatwiała przy jej pomocy wszystkie ważne sprawy życiowe. Świadek twierdziła, że pokrzywdzona przynosiła jej wszystkie pisma i wśród tych pism nie było umowy pożyczki ani weksla. Świadek również zeznała, że była u pokrzywdzonej w nowym miejscu zamieszkania i nie widziała tam żadnych nowych rzeczy, a tylko te które zabrała ze sobą z poprzedniego mieszkania. Również temu świadkowi Sąd dał wiarę, gdyż nie ujawniły się żadne okoliczności nakazujące zakwestionować zeznania tego świadka. Zeznania te były logiczne, rzeczowe, a swoje wnioski świadek logicznie motywował. Z zeznań świadka J. P. (k. 476, 161-162) wynika, iż oskarżeni byli u Z. N. co najmniej dwa razy. Świadek wskazywał, iż było to w czerwcu 2014 r. jednak konfrontując te zeznania z datą wymeldowania pokrzywdzonej z mieszkania należy uznać, iż przynajmniej jedno spotkanie odbyło się w maju 2014 r. (k. 506—509). Pośrednio zeznania J. P., co do samego faktu skontaktowania się z oskarżonymi potwierdza E. Z. – córka J. P. (k. 164-65). Świadek I. Ś. (k. 476) potwierdziła, iż Z. N. mieszkała przy ul. (...) w K. a oskarżeni przychodzili do pokrzywdzonej po czynsz. Potwierdziła także, iż mieszkanie zajmowane przez Z. N. było w złym stanie, do tego stopnia iż sama namawiała pokrzywdzoną do wyprowadzki, gdyż zimą będzie tam bardzo ciężko. Z. N. pamiętała, że podpisywała dokumenty związane z wymeldowaniem jej ze zlicytowanego mieszkania. Rozbieżności w zeznaniach pokrzywdzonej dotyczące okresu w jakim oskarżeni nawiązali z nią kontakt mogły wypływać z upływu czasu ale także z tego, iż pokrzywdzona nie przywiązywała wagi do tych okoliczności, nie wiedziała, że w przyszłości takie informacje mogą być istotne i potrzebne. Pokrzywdzona konsekwentnie utrzymywała, że nie pożyczała od oskarżonych żadnej kwoty i zaprzeczyła aby pożyczone od nich pieniądze utraciła.
W ocenie Sądu pokrzywdzona potrafi zadbać o swoje sprawy, jest osobą rozumiejącą konsekwencje podejmowanych działań, świadczy o tym fakt, iż nie utrudniała oskarżonemu T. G. wejścia w posiadanie mieszkania. Gdyby pokrzywdzona faktycznie utraciła te pieniądze na skutek oszukania ją przez inną osobę lub osoby, nie było jakichkolwiek przeszkód, by pokrzywdzona zawiadomiła o popełnionym wobec niej przestępstwie właśnie przez te osoby trzecie a nie przez oskarżonych. Sąd dał również wiarę opinii pisemnej oraz ustnej opinii biegłej z dziedziny badań fizykochemicznych M. P. . Biegła wydała opinie w oparciu o osobiście przeprowadzone badania. Szczegółowo opisała przebieg tych badań. Wnioski tych badań zostały oparte na wiedzy i doświadczeniu biegłej z tej dziedziny wynikających również z osobiście przeprowadzanych uprzednio badań w przedmiocie datowania dokumentów. Należy zauważyć, iż wyniki badań kwestionowanych dokumentów uzyskane przez biegłą znajdują potwierdzenie w innym materiale dowodowym, np. w dokumencie z dnia 15 stycznia 2015 r. zatytułowanym „Wezwanie do wykupienia weksla” (k.2), a podpisanym przez pełnomocnika wierzyciela D. G.. Zarówno z treści weksla, jak i z treści wezwania wynika wprost, iż weksel został wypełniony w dniu 2 września 2014 r., czyli okres wskazywany przez biegłą odpowiada dacie wypełnienia weksla wskazywanej przez pełnomocnika. Sąd dał również wiarę opinii biegłego z zakresu badań identyfikacyjnych pisma ręcznego R. D., który ustalił, iż podpisy o treści (...) na kwestionowanych dokumentach są autentycznymi podpisami pokrzywdzonej. Wnioski te są zbieżne ze stanowiskiem oskarżonych ale także pokrzywdzonej, która ostatecznie kwestionowała jedynie okoliczności w jakich złożyła te podpisy. Należy zauważyć, iż wypełnienie umowy danymi pokrzywdzonej było możliwe we wrześniu, gdyż oskarżeni dysponowali danymi osobowymi Z. N., która udzieliła pełnomocnictwa do wymeldowania T. G.. W pełnomocnictwie tym zawarty jest numer PESEL pokrzywdzonej natomiast w zgłoszeniu wymeldowania data ważności dowodu osobistego pokrzywdzonej i jak wynika z tych dokumentów, oskarżeni dysponowali tymi danymi najpóźniej w dniu 29 maja 2014 r. Podkreślić należy, iż czynności związane z wymeldowaniem pokrzywdzonej z mieszkania miały miejsce przed uprawomocnieniem się postanowienia o przysądzeniu własności na rzecz T. G.. Wątpliwości Sądu budzi również fakt, iż oskarżony D. G. podjął czynności w celu dochodzenia wierzytelności dopiero w styczniu 2015 r. Z żadnych zeznań świadków ani też wyjaśnień oskarżonych nie wynika by takie czynności zostały podjęte niezwłocznie, gdy upłynął termin spłaty pożyczki. Z zebranego materiału dowodowego wynika, iż pierwszą czynnością było wysłanie w styczniu 2015 r. wezwanie do zapłaty na adres, pod którym pokrzywdzona już nie przebywała. Zatem dziwne jest, iż oskarżony nie podejmował żadnych działań wtedy gdy miejsce pobytu rzekomej dłużniczki było znane. Przeciwko wersji zdarzeń przedstawionej przez oskarżonej przemawia także zachowanie pokrzywdzonej, która otrzymawszy wezwanie do zapłaty niezwłocznie skontaktowała się pełnomocnikiem D. G., w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji. Niezwłocznie też złożyła zawiadomienie o popełnionym na jej szkodę przestępstwie (k.1). Kierując się doświadczeniem zawodowym Sąd uznał, że nie jest to typowe zachowanie sprawcy oszustwa. Sąd dał wiarę dokumentom zaliczonym w poczet dowodów, gdyż brak było podstaw, by kwestionować rzetelność ich sporządzenia z urzędu, a żadna ze stron nie zakwestionowała prawdziwości tych dokumentów.

Zgromadzony materiał dowodowy, w ocenie Sądu pozwala na przypisanie oskarżonym D. G. oraz T. G. zarzucanego im czynu polegającego na tym, iż w bliżej nieustalonych dniach w lipcu i we wrześniu 2014 r. w K. działając wspólnie i w porozumieniu, w krótkich odstępach czasu, z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wprowadzili w błąd Z. N. co do charakteru podpisywanych przez nią dokumentów, informując ją o tym, że dotyczą one opuszczenia przez nią egzekwowanego przez komornika mieszkania, uzyskali obarczone wadą oświadczenia woli, jej podpisy w lipcu 2014r. na dokumencie weksla z deklarowaną datą 02.09.2014r., we wrześniu 2014r. na dokumentach umowie pożyczki i deklaracji wekslowej z deklarowanymi datami 01.06.2014r., zatajający tym samym przed nią prawdziwy charakter prawny dokumentów, doprowadzając pokrzywdzoną do niekorzystnego rozporządzenia jej mieniem poprzez zawarcie umowy pożyczki opiewającej na kwotę 15 tys. zł, które to zobowiązanie zostało dodatkowo zabezpieczone wekslem in blanco, tj. czynu wyczerpującego dyspozycję art. 286 par. 1 k.k.

Przestępstwo to polega m.in. na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Błąd to rozbieżność między obiektywną rzeczywistością a wyobrażeniem o niej lub jej odbiciem w świadomości podmiotu. Może on polegać na nieświadomości występujących w rzeczywistości okoliczności.

Sposób działania oskarżonych polegał na tym, iż wywołali oni w świadomości pokrzywdzonej przekonanie, iż podpisywane przez nią dokumenty związane są z opuszczeniem przez nią mieszkania, a zataili fakt, iż wśród tych dokumentów znajdują się dokumenty związane z rzekomym udzieleniem pożyczki pokrzywdzonej.

Oskarżeni działali umyślnie z zamiarem bezpośrednim kierunkowym, bo mieli świadomość, iż żadna pożyczka nie została pokrzywdzonej udzielona.

Sąd nie dopatrzył się okoliczności wyłączających winę lub bezprawność czynu oskarżonych.

Stopień społecznej szkodliwość czynów, których dopuścili się oskarżeni, należało ocenić jako znaczny mając na uwadze , iż działali oni wykorzystując trudne położenie pokrzywdzonej.

Sąd wymierzając oskarżonym kary kierował się dyrektywami wymiaru kary określonymi w art. 53 k.k. Jako okoliczność łagodzącą dla obu oskarżonych jest ich uprzednia niekaralność.

Mając powyższe na uwadze Sąd wymierzył oskarżonym kary w dolnych granicach ustawowego zagrożenia za popełniony czyn kary po 6 miesięcy pozbawienia wolności Wymierzone kary są w ocenie Sądu adekwatne do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynów oraz wystarczają dla osiągnięcia wobec oskarżonych celów zapobiegawczych i wychowawczych kar.

Oskarżeni nie należą do osób zdemoralizowanych. Ich zachowanie Sąd potraktował jako eksces. Wobec tego Sąd uznał, iż oskarżeni zasługują na dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania kar pozbawienia wolności na okres próby 2 lat. Taki okres próby pozwali na zweryfikowanie zakładanej pozytywnej prognozy kryminologicznej wobec nich.

Pokrzywdzona do chwili obecnej nie odniosła wymiernej szkody (z uwagi na zawieszenie postępowania w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty zasądzającemu sporna należność), jednak w ocenie Sądu z uwagi na sposób działania oskarżonych, okoliczności temu towarzyszące pokrzywdzona powinna zostać przez oskarżonych przeproszona – art. 72 par. 1 pkt 2 k.k.

Sytuacja majątkowa obu oskarżonych nie stoi na przeszkodzie obciążeniu ich kosztami postępowania – art. 627 k.p.k.