Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Milczarek

Protokolant – st. sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2018 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołań: (...) S.A. z siedzibą

w B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 25 września 2017 r., numer (...),

(...),

(...),

(...)

w sprawie: (...) S.A. z siedzibą

w B.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

z udziałem M. M., B. L., M. K. (1) i P. K.

o ustalenie obowiązku ubezpieczenia

1)  oddala odwołania,

2)  zasądza od odwołującej na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. kwotę 720 (siedemset dwadzieścia) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

3)  Sygn. akt VIU 1863/17

9)  U z a s a d n i e n i e

10) 

13)  Zaskarżonymi decyzjami Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. stwierdził, że M. M., B. L., M. K. (1) i P. K. podlegają obowiązkowi ubezpieczeń społecznych, to jest emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu wykonywanej pracy na podstawie umów o świadczenie usług w okresach wskazanych w decyzjach u płatnika składek (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w B.. W odwołaniach od tych decyzji płatnik, czyli ta Spółka Akcyjna wnosiła o zmianę decyzji, ustalenie, że osoby wymienione w tych decyzjach, a więc M. M., B. L., M. K. (1) i P. K. nie podlegają ubezpieczeniom, odwołujący zarzucił naruszenie artykułu 627 Kodeksu cywilnego, artykułu 65 Kodeksu cywilnego, 734 Kodeksu cywilnego w związku z artykułem 750 oraz artykułu 83 ustęp 1 punkt 1 litera 3 w związku z artykułem 13 punkt 2 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Sprawy zostały połączone do wspólnego rozpoznania. W uzasadnieniu odwołań odwołujący twierdził, że zawarł z tymi osobami występującymi w tych sprawach umowy o dzieło i faktycznie te osoby dzieło w rozumieniu artykułu 627 Kodeksu cywilnego wykonywały. W odpowiedziach na odwołanie organ rentowy wniósł o ich oddalenie, zasądzenie kosztów procesu, wskazał, że przeprowadził u płatnika składek kontrolę, a protokół kontroli wraz z załącznikami stanowi integralną część dokumentacji i w wyniku kontroli ustalono, że płatnik prowadzi działalność gospodarczą w określonym zakresie związanym ze zbiórką, transportem i przetwarzaniem odpadów i zawierane zdaniem organu rentowego przez płatnika składek umowy o dzieło faktycznie nie kreowały tego rodzaju stosunku prawnego, bowiem osoby, z którymi zawierano umowy o dzieło wykonywały powtarzające się czynności i to w zespołach, w związku z powyższym nie było podstaw do zakwalifikowania tych umów jako umów o dzieło. Sąd Okręgowy ustalił, co następuje. K. B.
[ f 00:02:54.798] prowadzi działalność gospodarczą, prowadzi też tą działalność w formie (...) Spółka Akcyjna, a przedmiotem całej działalności K. B. jest odbiór odpadów, segregacja, celem uzyskania surowców wtórnych oraz rozdrobnienia celem uzyskania paliw alternatywnych. W okresie objętym sporem w latach 2014-2016 K. B. zatrudniał kilkadziesiąt osób na różnych podstawach, prowadził też działalność w (...) Spółka Akcyjna i prace wykonywane były zarówno w ramach działalności tej gospodarczej K. B., jak i spółki na placu, w sortowni, rozpoczynały się od rozładunku samochodów z odpadami poprzez segregację odpadów w sortowniach, prasowanie ich w bele, aż po załadunek bel z odpadami. Te prace były wykonywane w brygadach zespołowych przez kilka lub kilkanaście osób. I tak B. L., z którą Spółka Akcyjna (...) zawierała umowy w miesiącach od kwietnia do czerwca 2016, następnie w listopadzie, w sierpniu 2016 roku i w październiku i w listopadzie 2016 roku, głównie jako przedmiot w tych umowach wskazano posortowanie i ułożenie w bele odpadów, czyli ubezpieczona pracowała w zespole 4-osobowym, w którym wszystkie osoby wykonywały te same czynności, czyli sortowały odpady wysypywane z kontenerów. Następnie osoby pracujące w tym zespole ręcznie wkładały te odpady do prasy. B. L. pracowała 8 godzin dziennie od 6 do 14. Dziennie zespół, w którym pracowała wytwarzał 7-8 bel makulatury. Oprócz sortowania i wykładania tej makulatury do prasy, ta osoba nie wykonywała innych czynności. W czasie pracy, zespół, w którym pracowała B. L., sprawdzał koordynator M. O.
[ f 00:06:09.468] , nie zdarzyło się, aby źle wykonano bele, nie było trzeba tych bel poprawiać. Te wychodzące z prasy bele B. L. wystawiała wraz z innymi osobami na zewnątrz i nie było na tych belach oznaczenia, które bele przygotował konkretny zespół. P. K. zawarł jedną umowę nazwaną umową o dzieło w lutym 2015 roku, bo w 2015 przebywał głównie za granicą i do firmy należącej do K. B. trafił tylko sezonowo. W umowie nazwanej umową o dzieło jako jej przedmiot wskazano rozładunek 21 samochodów. P. K. zależało na zarobieniu pieniędzy. Kolega, który powiedział mu o tej pracy, zapowiedział, że w ramach tej umowy P. K. będzie sortował plastiki, faktycznie sortował na określonej hali odpady, rozkładał na części pierwsze jakieś urządzenia, komputery, magnetofony, nie rozładowywał żadnych samochodów w trakcie trwania tej umowy o dzieło. M. K. (1) zawarł umowy w czerwcu i w sierpniu 2016 roku. Przedmiotem tych umów było sortowanie partii odpadów i ułożenie w bele odpowiednie..., odpadów do dalszej odsprzedaży. M. K. (1), odwołująca spółka przedstawiła umowy dotyczące M. K. (1), ale faktycznie M. K. (1) osobiście nie podpisał żadnych umów o dzieło i nie wykonywał też żadnych czynności określonych w tych umowach, czyli nie sortował odpadów, nie układał w bele odpadów. Faktycznie pracował w czerwcu i sierpniu 2016 roku jako mechanik samochodowy i wykonywał czynności zlecone przez M. O., który również nadzorował jego pracę. M. M. zgłosiła się do M. O. szukając pracy i uzyskała odpowiedź, że może pracować jako pracownik magazynowo placowy i w ramach umowy o dzieło. W ramach tych umów M. M., która podpisała kilka umów o dzieło w grudniu 2015 roku do lutego 2016 roku, w kwietniu do czerwca 2016 roku i w okresie sierpień-listopad 2016 roku, w większości tych umów wskazywano jako ich przedmiot sortowanie i ułożenie w bele odpadów. I w ramach tych umów M. M. przebierała makulaturę, sortowała i układała w bele odpady, sortowała butelki według kolorów, owijała też folią makulaturę. Nie wykonywała żadnej dokumentacji (...), bowiem w umowie zawartej na okres października 2016 roku, wskazano jako przedmiot wykonanie dokumentacji (...). Ubezpieczona nie wykonywała żadnej dokumentacji (...), natomiast od września 2017 roku została zatrudniona na podstawie umowy o pracę i pracuje na tak zwanej zielonej hali przy rozbiorze elektroniki.
[ koniec części 00:12:06.364] IIT317376_02
[ Przewodniczący 00:12:31.622] B. L. podpisała umowy o dzieło w okresie od kwietnia do czerwca 2016 w sierpniu i w październiku i w listopadzie. W ramach tych umów o dzieło pracowała w zespole, w którym wszyscy wykonywali te same czynności, czyli sortowali odpady wysypywane z kontenerów. Oprócz sortowania i wkładania do pracy tej makulatury nie wykonywała innych czynności. Stan faktyczny w tej sprawie Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zebranych w aktach rentowych, w szczególności w oparciu o umowy o dzieło przedłożone przez odwołującego, w oparciu o zeznania zainteresowanych M. M., B. L., M. K. (1) i P. K. oraz zeznań świadków M. O.
[ f 00:14:17.428] R. K.
[ f 00:14:19.158] Generalnie dał wiarę zeznaniom zainteresowanym z uwagi na ich spontaniczne obszerne i zgodne zeznania. Świadkom O. I K. również dał wiarę z uwagi na to, że opowiadali o systemie pracy w firmach należących do K. B.
[ f 00:14:42.351] Natomiast świadkowie H. P.
[ f 00:14:44.878] M. K. (2)
[ f 00:14:47.868] i sam odwołujący nic nowego do sprawy nie wnieśli, bo świadkowie H. P., M. K. (2) nie mieli wiedzy o pracy konkretnych zainteresowanych. Natomiast sam odwołujący również takiej szczegółowej wiedzy na temat czynności wykonywanej przez odwo..., przez zainteresowanych nie miał. Wyjaśnienia, że wszystkimi sprawami zajmował się koordynator O., który nie informował odwołującego, że finalnie wykorzystuje osoby, z którymi zawarto umowy o dzieło do wykonania innych czynności i co mogło doprowadzić zdaniem odwołującego do rozbieżności między przedmiotem umowy a rzeczywiście wykonywanymi przez ubezpieczonych czynnościami są nieprzekonywające, stanowią potwierdzenie rzeczywistego charakteru robót w ramach tych umów nazwanymi umowami o działo a wykonywanych faktycznie, jako czynności zupełnie abstrahował..., abstrahujące od przedmiotu umów o dzieło, które podpisywały te osoby. Podkreślić trzeba, że M. K. (1) w ogóle nie wykonywał, nie podpisał umów o dzieło, nie wykonywał tych czynności określonej w umowie o dzieło. M. M. również nie wykonywała żadnej dokumentacji z tych umów o dzieło. P. K. również nie rozładowywał żadnych samochodów. W związku z tym stwierdzić należy, że nie potwierdziło się w toku postępowania wykonywanie jakichkolwiek dzieł przez zainteresowanych. Pracowali oni albo pojedynczo przy zupełnie innych czynnościach, albo wykonywali zespołowo czynności w wyniku, których nie powstawało żadne dzieło. Tym bardziej, że na przykład bele makulatury nie były oznaczane co do osób, które wytwarzały te bele. Co więcej, że stwierdzenie właściciela firmy, że były osoby odpowiedzialne za treść i sposób realizacji umów o dzieło zawierane z innymi, z różnymi osobami i nie interesowało go kim koordynatorzy wykonają zlecone prace stanowią jednoznaczny dowód na faktyczny charakter czynności wykonywanych przez zainteresowanych, którzy szczegółowo opisali swój system pracy o..., u odwołującego zbliżony nie tyle do umowy zlecenia co nawet do umowy o pracę, co jednak w sprawie nie ma pierwszoplanowego znaczenia, bowiem Sąd oceniał tylko i wyłącznie charakter pracy ubezpieczonych w aspekcie brzmienia artykułu 627 Kodeksu cywilnego. Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy w aspekcie przepisów prawa Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołania nie zasługiwały na uwzględnienie. Albowiem zdaniem Sądu Okręgowego zawierane między stronami umowy nazwane umowami o dzieło w istocie takimi nie były. W rzeczywistości zainteresowani każdorazowo realizowali umowy starannego działania, jaką jest umowa o świadczenie usług podobnych do zlecenia. Stwierdzić należy, że zarówno w doktrynie jak i judykaturze dzieło w rozumieniu artykułu 627 Kodeksu cywilnego określane jest, jako rezultat pracy fizycznej lub umysłowej, materialne lub ucieleśnione materialnie mające cechy pozwalające uznać go za przedmiot świadczenia przyjmującego zamówienie. Tu można zacytować wyroki Sądu Najwyższego z 18 czerwca 2003 roku, czy też z 5 czerwca 2004 roku. Wykonanie działa najczęściej przebiera postać wytworzenia rzeczy lub dokonania zmian w rzeczy już istniejącej, czyli jej naprawienie, przerobienie, uzupełnienie. Poza rezultatem materialnym dzieło może jednak powstać także w postaci niematerialnej, która może lecz nie musi być ucieleśniona w jakimkolwiek przedmiocie materialnym byle zostały utrwalone w postaci poddającej się ocenie ze względu na istnienie wad lub gdy można uchwycić istotę osiągniętego rezultatu. Tak wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z 9 października 2012 roku, czy w wyroku z 3 listopada 1999 roku. Można też spotkać pogląd, że cechą dzieła jest to, że z chwilą ukończenia nabywa autonomiczną wartość w obrocie. Tak na przykład Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w wyroku z 10 października 2012 roku. W umowie o dzieło istotne jest osiągnięcie zindywidualizowanego rezultatu określonych prac. Nie można mówić o rezultacie pracy fizycznej lub umysłowej, materialnym lub ucieleśnionym materialnie mającym cechy pozwalające uznać go za przedmiot świadczenia przyjmującego zamówienie przy czynnościach w istocie starannego działania określającego, określonego charakteru. Przenosząc te rozważania ogólne na grunt tej konkretnej sprawy po pierwsze wskazać należy, że z treści przedmiotowych umów łączących strony nie wynikały jakiekolwiek parametry jakościowe pozwalające zweryfikować zakres prac dokonanych indywidualnie przez każdego z wykonujących zlecone prace. Pozwalające ustalić, czy dana osoba wykonała zamówione dzieło. Odwołujący w żaden sposób nie oznaczył zawartych z ubezpieczonymi umowami o dzieło wymogów przedmiotowych dzieł. Nie przedłożono żadnej dokumentacji, która opracowałaby efekt, rezultat prac poszczególnych osób, co pozwalałoby dopiero porównać, czy w istocie w danym przedziale czasowym dana osoba wykonała określoną w umowie o dzieło czynność. Nie sporządzono jakiegokolwiek odbioru prac wykonanych przez ubezpieczonych. Ponadto część prac wykonanych, jako zadanie, wskazanych, jako zadanie dzieł obiorców nigdy nie była przez nich wykonywana albo wykonywana była w niewielkim zakresie, dotyczy to prac wykonywanych przez P. K., M. K. (1), M. M.. To podważa wiarygodność przedmiotowych umów. Podkreślić też trzeba, że M. K. (1) twierdzi, że takie j umowy w ogóle nie podpisał i wskazuje jednocześnie na ich wysoce prawdopodobną zupełną fikcyjną, fikcyjność wielu, jeżeli nie we wszystkich przypadkach. Reasumując Sąd Okręgowy stwierdził, że przedmiotem łączących odwołującą spółkę z ubezpieczonymi umów, które były formalnie tylko nazwane umowami o dzieło było wykonanie określonych czynności a nie ich wynik w odniesieniu do konkretnej wykonanej pracy przez daną osobę. W wielu przypadkach, co wskazano wyżej czynności te osoby w ogóle nie wykonywały tych czynności wskazanych w umowach, a wykonywały na bieżąco polecenia koordynatora O., co świadczy o tworzeniu przez zatrudniającego fikcji na potrzeby uniknięcia obowiązku opłacenia składek. To rzutuje na wiarygodność i rzetelność odwołującego w tym zakresie. Tym samym Sąd Okręgowy uznał, że zakwestionowane przez organ rentowy umowy o dzieło nie były, nie mogą zostać chwal..., Zakwalifikowane, jako umowy o dzieło. Były to w istocie umowy o świadczenie usług podobnych do umów zlecenia uregulowanych w artykule 750 Kodeksu cywilnego z tytułu, których zleceniobiorcy nieposiadający innego tytułu ubezpieczenia na podstawie artykułu 6 ustęp 1 punkt 4 oraz artykułu 12 ustęp 1 Ustawy z 13 października 98 roku o systemie ubezpieczeń społecznych podlegali obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym i ubezpieczeniu wypadkowemu. W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie artykułu 477 ze znaczkiem 14 paragraf 1 Kodeksu postępowania cywilnego oddalił odwołanie, jako niezasadne orzekając o kosztach zastępstwa prawnego na podstawie artykułu 98 Kodeksu postępowania cywilnego w związku z przepisami Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych.