Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Witold Rękosiewicz

Protokolant: protokolant sądowy Magdalena Żabińska

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania A. L. i M. Z. prowadzących wspólnie działalność gospodarczą pod nazwą (...) s.c. A. L. M. Z. z siedzibą w K. Ł.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powodów od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 28 października 2016r. znak (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że w miejsce kary pieniężnej w kwocie 10 000 zł (dziesięć tysięcy) nakłada solidarnie na A. L. i M. Z. prowadzące wspólnie działalność gospodarczą pod nazwą (...) s.c. A. L. M. Z. z siedzibą w K. Ł. karę pieniężną w wysokości 1 000 zł (jeden tysiąc),

2.  oddala odwołanie w pozostałym zakresie,

3.  zasądza od A. L. i M. Z. prowadzących wspólnie działalność gospodarczą pod nazwą (...) s.c. A. L. M. Z. z siedzibą w K. Ł. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Witold Rękosiewicz.

Sygn. akt XVII AmE 170/16

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, Pozwany) decyzją z dnia 28 października 2016r. znak (...) na podstawie art. 168 pkt 11 i art. 169 ust. 1 pkt 1 oraz art. 170 ust. 4 pkt 1 w związku z art. 9 ust. 1 pkt 5 i pkt 7 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2015 r., poz. 478 z późn. zm., dalej uoze) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 23 z późn. zm., dalej: k.p.a.) w związku z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r., poz. 1059 z późn. zm., dalej: Pe) po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego sprawie wymierzenia kary pieniężnej A. L. i Pani M. Z., prowadzącym wspólnie działalność gospodarczą pod nazwą (...) s.c. A. L. M. Z. z siedzibą w miejscowości K. (...), (...)-(...) L. (Przedsiębiorcy, powodowie), w związku z nieprzedłożeniem Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki w terminie 30 dni od zakończenia IV kwartału 2015 r. sprawozdania kwartalnego, zawierającego informacje określone w art. 9 ust. 1 pkt 5 uoze, co stanowiło naruszenie określonego w art. 9 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy obowiązku orzekł, że:

1)  Przedsiębiorcy - A. L. i M. Z., prowadzące wspólnie działalność gospodarczą pod nazwą (...) s.c. A. L. M. Z. z siedzibą w miejscowości K. (...), (...)-(...) L., naruszyli art. 9 ust. 1 pkt 7 uoze, w ten sposób, iż nie przedłożyli Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki w terminie 30 dni od IV kwartału 2015 r. sprawozdania kwartalnego, zawierającego informacje wymienione w art. 9 ust. 1 pkt 5 uoze za IV kwartał 2015 r.

2)  za działania opisane w punkcie 1 wymierzył Przedsiębiorcom solidarnie karę w wysokości 10 000 zł.

Przedsiębiorcy w złożonym odwołaniu wnieśli o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości. Wyjaśnili, że w IV kwartale 2015 r. nie prowadzili działalności gospodarczej (jak również w I kwartale 2016 r.). W związku z tym w ich ocenie nie ciążył na nich obowiązek złożenia sprawozdania kwartalnego, gdyż ilość wytworzonej przez nich energii elektrycznej wynosiła zero. Podnieśli, że we wniosku o wpis do rejestru wytwórców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji podali przewidywaną datę rozpoczęcia działalności. W piśmie z dnia 12 kwietnia 2016 r. złożonym w toku postępowania o wymierzenie kary Przedsiębiorcy poinformowali Prezesa URE, że nie rozpoczęli jeszcze produkcji energii elektrycznej i rozpoczną jej wytwarzanie w kwietniu 2016 r. Dodatkowo podnieśli, że Prezes URE, posiadając wszystkie dane kontaktowe (telefon, mail) zamieszczone w formularzu zgłoszeniowym, nie nawiązał z nimi żadnego kontaktu w sprawie braku sprawozdania. Zarzucili Prezesowi URE, iż w toku postępowania nie wskazał, który zapis uoze nadaje bieg obowiązkowi składania sprawozdania, oraz nie sprawdził, czy Spółka rozpoczęła wytwarzanie energii elektrycznej.

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie solidarnie od Powodów kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pozwany podtrzymał stanowisko wyrażone w decyzji. Wskazał, że zgodnie z przepisami ustawy o odnawialnych źródłach energii Przedsiębiorcy mieli obowiązek przedłożenia Prezesowi URE sprawozdania za IV kwartał 2015 r. w terminie do dnia 30 stycznia 2016 r. Przedsiębiorcy złożyli sprawozdanie w dniu 18 kwietnia 2016 r., po wszczęciu przez Prezesa URE postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej. Prezes URE stwierdził, że wobec niezłożenia sprawozdania kwartalnego i braku przesłanek do odstąpienia od wymierzenia kary był zobligowany do wymierzenia solidarnie Przedsiębiorcom kary pieniężnej w wysokości 10 000 zł. Argumentację powodów, że wobec nie prowadzenia działalności gospodarczej nie mieli obowiązku składania sprawozdania za IV kwartał 2015 r., Prezes URE uznał za bezpodstawną. Podkreślił, że we wniosku o wpis do rejestru wytwórców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji z dnia 21 października 2015 r. Przedsiębiorcy wskazali jako datę rozpoczęcia wykonywania przez nich działalności dzień wpisu do rejestru. Po otrzymaniu zaświadczenia o wpisie do rejestru wytwórców energii w małej instalacji, w którym jako dzień rozpoczęcia wykonywania działalności podano 4 listopada 2015 r., Przedsiębiorcy powinni mieć świadomość prawnych konsekwencji swoich działań. Wskazując na jednoznaczne brzmienie art. 9 ust. 1 pkt 7 uoze Prezes URE podkreślił, że wbrew twierdzeniom przedsiębiorców, wpis do rejestru jest potwierdzeniem wykonywania przez danego przedsiębiorcę działalności gospodarczej związanej z wytwarzaniem energii elektrycznej w małej instalacji. Subiektywne przekonanie powodów o niecelowości składania sprawozdania kwartalnego za IV kwartał 2015 r. nie może wyłączyć jasno sprecyzowanego w tym względzie ustawowego obowiązku. Pozwany stwierdził, że okoliczność, iż przedsiębiorcy w IV kwartale 2015 r. nie wytwarzali energii elektrycznej, nie oznacza, że nie mieli oni obowiązku złożenia sprawozdania za ten kwartał. Odpowiadając na zarzut odwołania, iż Prezes URE nie nawiązał w określonym terminie kontaktu z przedsiębiorcami w celu „wyjaśnienia braku sprawozdania" pozwany wyjaśnił, iż Prezes URE nie ma takiego obowiązku ustawowego.

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskiem z dnia 21 października 2015 r. A. L. i M. Z., wykonujące działalność gospodarczą pod nazwą (...) s.c. A. L. M. Z. z siedzibą w miejscowości K. (...) wystąpiły do Prezesa URE o wpis do rejestru wytwórców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji (k.36 akt sąd.). Datę rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, polegającej na wytwarzaniu energii elektrycznej, Przedsiębiorcy określili we wniosku na dzień wpisu do rejestru. W doręczonym Przedsiębiorcom zaświadczeniu o wpisie do rejestru wytwórców energii w małej instalacji jako datę rozpoczęcia wykonywania działalności wskazano dzień 4 listopada 2015 r. (k.1 akt adm.)

Pismem z dnia 31 marca 2016 r. Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorców o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w zw. z nieprzedłożeniem sprawozdania kwartalnego za IV kwartał 2015 r. oraz wezwał do złożenia dokumentów dotyczących przychodów uzyskanych w poprzednim roku podatkowym i wyjaśnień dotyczących niewykonania obowiązku W piśmie doręczonym Prezesowi URE w dniu 18 kwietnia 2016 r. Przedsiębiorcy złożyli sprawozdanie za IV kwartał 2015 r., zawierające informacje wymienione w art. 9 ust. 1 pkt 5 uoze oraz wyjaśnili, że ze względu na trwający proces budowy elektrowni wodnej do dnia 12 kwietnia 2016 r. nie rozpoczęli wytwarzania energii elektrycznej i uznali, że składanie sprawozdania było niecelowe. Jednocześnie Przedsiębiorcy wnieśli o zaniechanie karania ich za stwierdzone zaniechania w zakresie wykonania obowiązków sprawozdawczych. (k.6 akt adm.)

Pismem z dnia 13 lipca 2016 r. Prezes URE ponownie wezwał Przedsiębiorców do przedstawienia dokumentów umożliwiających ustalenie osiągniętego w 2015 r. przychodu. (k. 12 akt adm.)

W piśmie z dnia 27 lipca 2016 r. Przedsiębiorcy przedstawili dokumenty dotyczące uzyskanego przychodu i oświadczyli, że w 2015 r. nie uzyskali przychodów ze sprzedaży energii elektrycznej. k.16 akt adm.)

Pismem z dnia 21 września 2016 r. Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorców o zakończeniu postępowania dowodowego w przedmiotowej sprawie i możliwości zapoznania się ze zgromadzonym materiałem dowodowym. (k. 22 akt adm.) Przedsiębiorcy nie skorzystali z przysługującego im uprawnienia.

W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W art. 9 ust. 1 pkt 5 ustawy o odnawialnych źródłach energii, nałożył na wytwórców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji obowiązek prowadzenia dokumentacji dotyczącej łącznej ilości energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii w małej instalacji, energii elektrycznej sprzedanej sprzedawcy zobowiązanemu, o którym mowa w art. 40 ust. 1 ustawy, która została wytworzona z odnawialnych źródeł energii w małej instalacji i wprowadzona do sieci dystrybucyjnej, zużytych paliw do wytwarzania energii elektrycznej w małej instalacji oraz rodzaju tych paliw, a także ilości energii elektrycznej sprzedanej odbiorcom końcowym. Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 7 uoze wytwórca wykonujący działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji ma obowiązek przedłożenia Prezesowi URE sprawozdania kwartalnego, zawierającego informacje, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 5 ustawy w terminie 30 dni od zakończenia kwartału.

W myśl art. 168 pkt 11 uoze, kto nie przedkłada w terminie Prezesowi URE sprawozdania, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 7 uoze, lub podaje w tym sprawozdaniu nieprawdziwe informacje, podlega karze pieniężnej. Przewidziana w art. 168 pkt 11 uoze odpowiedzialność, ze względu na obiektywny charakter nie wymaga wykazania winy karanego podmiotu (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2008 r. III SK 6/08 i powołane tam orzecznictwo). Dla stwierdzenia naruszenia przez przedsiębiorcę ciążącego na nim obowiązku wystarczające jest ustalenie, że dany podmiot zachował się w sposób sprzeczny z wiążącym go nakazem lub zakazem. Fakt nieprzedłożenia Prezesowi URE do dnia 30 stycznia 2016 r. sprawozdania kwartalnego za IV kwartał 2015 r. nie był przez powodów kwestionowany w odwołaniu. Przedmiotowe sprawozdanie powodowie złożyli dopiero w dniu 12 kwietnia 2016 r.

Podnoszone w odwołaniu przyczyny niedopełnienia określonego w art. 9 ust. 1 pkt 7 uoze obowiązku pozostaje w tych okolicznościach bez znaczenia.

Powodowie argumentowali, że nie złożyli sprawozdania w terminie, gdyż uznali, że jest to niecelowe, ponieważ elektrownia wodna była wówczas dopiero w budowie, a planowane rozpoczęcie produkcji energii elektrycznej miało nastąpić w kwietniu 2016r. Należy wskazać, iż przepis art. 9 ust.1 pkt. 7 uoze nie uzależnia spełnienia obowiązku sprawozdawczego od faktycznego wytworzenia energii elektrycznej. Składanie przez wytwórców sprawozdań kwartalnych w ustawowo określonych terminach ma istotne znaczenie, gdyż na Prezesie URE spoczywa obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ilości wytwarzanej energii elektrycznej dla celów rozliczenia finansowego systemu wsparcia (pomocy publicznej). W oparciu o przedmiotowe sprawozdania, na podstawie art. 17 uoze, organ regulacyjny sporządza zbiorczy raport roczny, przekazywany ministrowi do spraw energii. Ze względu na prawidłową realizację przez Prezesa URE powyższych zadań przedłożenie przez przedsiębiorcę sprawozdania z informacją o niewytworzeniu w danym okresie energii elektrycznej, jest więc również istotne. Sporządzając wspomniany zbiorczy raport roczny Prezes URE, nie może przyjąć założenia, iż wytwórca, który nie złożył sprawozdania kwartalnego - z całą pewnością nie wytwarzał w tym okresie energii elektrycznej.

Wbrew twierdzeniom powodów Prezes URE nie posiadał informacji o tym, czy Przedsiębiorcy rozpoczęli wytwarzanie energii. We wniosku o wpis do rejestru wytwórców energii elektrycznej w małej instalacji z dnia 21 października 2015 r. Przedsiębiorcy wskazali, iż datą rozpoczęcia wykonywania powyższej działalności będzie dzień wpisu do rejestru. Zaświadczenie o wpisie do rejestru zostało wystawione w dniu 4 listopada 2015 r. Powodowie otrzymali je w dniu 13 listopada 2015 r. Z uwagi na wskazanie we wniosku o wpis jako daty rozpoczęcia wykonywania działalności dnia wpisu do rejestru, z tym dniem Przedsiębiorcy zostali uznani za wytwórców energii elektrycznej, na których spoczywał określony w art. 9 ust. 1 pkt 7 uoze obowiązek sprawozdawczy. Po doręczeniu im zaświadczenia o wpisie do rejestru powodowie, aż do otrzymania zawiadomienia o wszczęciu postepowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej nie informowali organu o niepodjęciu wytwarzania energii oraz o zmianie terminu rozpoczęcia działalności. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Prezes URE trafnie zauważył, że wpis do rejestru jest potwierdzeniem wykonywania przez przedsiębiorcę określonego rodzaju działalności gospodarczej. Na podstawie posiadanych informacji Prezes URE prawidłowo przyjął, iż powodowy Przedsiębiorca jest wytwórcą energii elektrycznej, obowiązanym do spełnienia obowiązku, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 7 uoze. Należy przy tym podkreślić, że Prezes URE nie ma obowiązku występowania do Przedsiębiorców o udzielenie takich informacji. Zgodzić się należy z pozwanym, iż subiektywne przekonanie Przedsiębiorców o braku celowości złożenia sprawozdania kwartalnego nie mogło mieć wpływu na konieczność spełnienia przez nich określonego w ustawie obowiązku sprawozdawczego. W tej sytuacji podnoszone przez powodów argumenty dotyczące terminu rzeczywistego rozpoczęcia wytwarzania energii elektrycznej nie miały wpływu na ocenę zasadności wydania zaskarżonej decyzji.

Wskazany przepis art. 9 ust. 1 pkt. 7 ma charakter normy ius cogens (bezwzględnie obowiązującej), natomiast art. 168 pkt. 11 uoze przewiduje obligatoryjną sankcję za nieprzestrzeganie obowiązku sprawozdawczego. Z uwagi na fakt, że charakter stwierdzonego naruszenia nie mógł być uznany za znikomy, a Przedsiębiorcy złożyli sprawozdanie dopiero po wszczęciu przez Prezesa URE postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej, w sprawie nie było też możliwości odstąpienia od wymierzenia kary na podstawie art. 174 ust. 2 uoze. Zgodnie z art. 174 ust. 2 uoze do zastosowania instytucji odstąpienia od wymierzenia kary przewidziane w tym przepisie przesłanki muszą wystąpić łącznie.

Podkreślenia również wymaga, że na podmiocie prowadzącym profesjonalnie działalność reglamentowaną ciąży obowiązek wykonywania tej działalności z należytą starannością, w sposób zgodny z przepisami obowiązującego prawa. Spełnianie obowiązku sprawozdawczego należy do podstawowych obowiązków przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu energii elektrycznej w małej instalacji.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego uznać należało, że wobec stwierdzenia niewykonania obowiązku sprawozdawczego Prezes URE uprawniony był do nałożenia na Przedsiębiorców kary pieniężnej na podstawie art. 168 pkt 11 uoze.

Przy rozpoznawaniu odwołania w niniejszej sprawie należało mieć na uwadze, że zgodnie z art. 316 § 1 k.p.c. sąd wydając wyrok, bierze za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Stan rzeczy oznacza także prawo obowiązujące w chwili zamknięcia rozprawy (zob. wyrok SN z dnia 28 listopada 2016r., sygn.akt II PK 238/15). W dniu 14 lipca 2018 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018, poz. 1276). W art. 1 pkt 59a ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw ustawodawca zmienił treść art. 170 ust. 4 pkt 2 uoze. Zgodnie z art. 170 ust. 4 pkt 2 uoze w brzmieniu obowiązującym od dnia 14 lipca 2018 r. kara pieniężna z tytułu naruszenia, o którym mowa w art. 168 pkt 11 uoze wynosi 1 000 zł., a nie jak uprzednio 10 000 zł.

Mimo, iż podniesione przez powodów w odwołaniu zarzuty okazały się bezzasadne, wysokość wymierzonej decyzją kary pieniężnej, ze względu na nowelizację przepisu art.170 ust.4 pkt. 2 uoze podlegała zmianie zgodnie z art. 316 § 1 k.p.c. Sąd, mając na uwadze zasadę stosowania przepisów względniejszych dla sprawcy w dacie orzekania, zmienił zaskarżoną decyzję w zakresie wysokości nałożonej decyzją z dnia 28 października 2016 r. kary pieniężnej, oddalając odwołanie w pozostałym zakresie na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c. jako bezzasadne.

Mając na uwadze, iż odwołanie Powodów, co do merytorucznej podstawy wydania decyzji o wymierzeniu kary pieniężnej, okazało się bezzasadne, a wyłącznie na skutek wprowadzonej przez ustawodawcę zmiany nałożona w decyzji kara została obniżona, Sąd uznał powodów za stronę przegrywającą spór i obciążył kosztami procesu strony przeciwnej na zasadzie art. art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. przyjmując, że na koszty należne Prezesowi URE złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł, ustalone na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym od dnia 27 października 2016 r.

SSO Witold Rękosiewicz.