Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lipca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 lipca 2017 r. w G.

sprawy z powództwa (...) Banku (...) S.A. w W.

przeciwko M. C.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego M. C. na rzecz powoda (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 15.000 (piętnaście tysięcy złotych) z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 22 stycznia 2016 roku do dnia 27 lipca 2017r.;

II.  zasądzone w pkt. I wyroku świadczenie rozkłada na 26 rat, w tym 25 rat równych po 600 zł każda oraz ostatnia 26-ta rata obejmująca odsetki umowne opisane w pkt. I wyroku – płatnych miesięcznie, do 10-go dnia każdego miesiąca poczynając od miesiąca sierpnia 2017r. z zastrzeżeniem odsetek ustawowych za opóźnienie na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat;

III.  zasadza od pozwanego M. C. na rzecz powoda (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 750 zł (siedemset pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów procesu.

Sygnatura akt: I C 195/17

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł pozew przeciwko M. C. domagając się od pozwanego zapłaty kwoty 16.327,40 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP nie więcej niż wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonych od kwoty 15.000 zł za okres od dnia 13 grudnia 2016r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż pozwany zawarł z nim umowę o konto P. (...) bez (...), która została wypowiedziana. W księgach bankowych powoda na dzień 12 grudnia 2016r. figuruje wymagalne zadłużenie pozwanego z tytułu ww. umowy na co składa się należność główna w wysokości 15.000 zł, odsetki umowne liczone od 22 stycznia 2016r. do 12 grudnia 2016r. w kwocie 1.327,40 zł. W dniu 28 października 2016r. powód skierował do pozwanego wezwanie do zapłaty, który zwrócono z adnotacją „nie podjęto w terminie”. Do dnia wniesienia pozwu pozwany nie podjął próby dobrowolnego uregulowania zadłużenia, nie wystąpił z żadnym wnioskiem o zawarciu ugody ani też nie skontaktował się z powodem.

(pozew k. 3-6)

W dniu 29 grudnia 2016r. w sprawie sygnaturze akt I Nc 1898/16 referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym i nakazał pozwanemu, aby zapłacił powodowi kwotę 16.327,40 zł wraz odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w skali roku z ograniczeniem ich wysokości do dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie naliczanymi od kwoty 15.000 zł za okres od dnia 13 grudnia 2016r. do dnia zapłaty oraz kwotę 208,19 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

(nakaz zapłaty k. 23)

Pozwany złożył sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w całości. Pozwany zaprzeczył wszelkim okolicznościom, faktom i twierdzeniom przytoczonym przez powoda i podniósł, że powódka w żaden sposób nie wykazała ani zasadności ani wysokości swojego roszczenia, a załączony do pozwu wyciąg z ksiąg bankowych oraz wezwanie do zapłaty w żaden sposób nie dowodzą temu, że pozwany zawarł z powódką jakąkolwiek umowę, że została ona wypowiedziana jak również wysokości dochodzonych w przez powódkę roszczeń.

(sprzeciw od nakazu zapłaty k. 30-31)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 4 lipca 2013r. pozwany M. C. i jego żona B. C. zawarli z powodem (...) Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego konto A., usług bankowości elektronicznej oraz karty debetowej bez (...), na podstawie której powód zobowiązał się m.in. do prowadzenia rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego konto A. w walucie polskiej o nr (...) na zasadach określonych w umowie Regulaminie rachunku oraz do wydania karty debetowej. Następnie, na wniosek pozwanego o przekształcenie rachunku, w dniu 16 października 2014r. pomiędzy tymi samymi stronami doszło do zawarcia umowy rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego konto P. (...), usług bankowości elektronicznej oraz karty debetowej bez (...). W dniu 14 stycznia 2016r. na kolejny wniosek pozwanego o przekształcenie rachunku ze wspólnego na indywidulany powód zawarł z już tylko z pozwanym umowę rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego konto P. (...), usług bankowości elektronicznej oraz karty debetowej.

(dowód: umowa z dnia 4 lipca 2013r. wraz z załącznikami k. 43-52, umowa z dnia 16 października 2014r. wraz z załącznikami k. 53-58, umowa z dnia 14 stycznia 2016r. wraz z załącznikami k. 59-65)

W dniu 14 stycznia 2016r. pozwany zawarł z powodem umowę kredytu odnawialnego, na podstawie której powód udzielił pozwanemu kredytu odnawialnego w rachunku oszczędnościowo rozliczeniowym nr (...) na cele konsumpcyjne w formie limitu kredytowego w kwocie 15.000 zł. Zgodnie z umową posiadacz rachunku zobowiązany był do wnoszenia systematycznych wpływów pieniężnych na rachunek w wysokości nie niższej niż określona przez posiadacza rachunku we wniosku kredytowym. Kredyt został udzielony na 12 miesięcy, licząc od daty udostępnienia limitu kredytowego i mógł być przedłużony na kolejne dwunastomiesięczne okresy kredytowania. Zgodnie z § 8 umowy od wykorzystanego kredytu bank pobierał odsetki według zmiennej stopy procentowej obowiązującej w (...) S.A. w okresie wykorzystywania kredytu. W zgodnie z § 10 umowy realizacja operacji obciążeniowej przekraczającej wolne środki w ramach przyznanego limitu kredytowego powodowała powstanie zadłużenia przeterminowanego. Od kwoty zadłużenia przeterminowanego bank pobierał odsetki według ustalonej przez niego zmiennej stopy procentowej dla zadłużenia przeterminowanego odpowiadającej wysokości odsetek maksymalnych wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa, która na dzień zawarcia umowy była równa czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP i wynosiła 14 % w stosunku rocznym. Bank miał prawo wypowiedzieć umowę w przypadku: (1.) niedotrzymania przez posiadacza rachunku warunków udzielania kredytów określonych w umowie (2.) negatywnej oceny zdolności kredytowej w aspekcie ilościowym jakościowym posiadacza rachunku. Termin wypowiedzenia umów wynosił dwa miesiące i był liczony od: dnia następnego po dniu doręczenia wypowiedzenia lub nieodebrania przez posiadacza rachunku listu poleconego zawierającego wypowiedzenie ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru. W dniu następnym po upływie terminu wypowiedzenia całe zadłużenie z tytułu udzielonego kredytu wraz odsetkami i powstałymi opłatami stawało się zadłużeniem wymagalnym i przeterminowanymi. Od całego zadłużenia z tytułu udzielonego kredytu bank pobierał odsetki według zmiennej stopy procentowej określonej w § 10 umowy.

(dowód: umowa kredytu odnawialnego k. 66-70)

W związku z wypowiedzeniem umowy, pismem z dnia 28 października 2016r. powód wezwał pozwanego do spłaty całego zadłużenia w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. W powyższym terminie zadłużenie zostało spłacone.

(dowód: wezwania do zapłaty z dnia 28 października 2016r. k. 8 wraz z kopertą k. 9)

Aktualne zadłużenie z tytułu umowy kredytu wynosi 16.327,40 zł, z czego kwota 15.000 zł stanowi kapitał, zaś kwota 1.327,40 zł odsetki umowne naliczone za okres od 22 stycznia 2016r. do 12 grudnia 2016r.

(dowód: wyciąg z ksiąg banku z dnia 12 grudnia 2016r. k. 7)

M. C. prowadzi samodzielnie gospodarstwo domowe utrzymuje się z wynagrodzenia za pracę w wysokości 1.600 zł netto, a także z pomocy żony, siostry i ojca. Pozwany mieszka w mieszkaniu należącym do jego ojca i nie ponosi żadnych kosztów z jego utrzymaniem. Ponosi wydatki w kwocie około 1.000-1.200 zł na zakup żywności, odzieży, środków czystości i na wizyty lekarskie. W jego małżeństwie obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej. Pozwany nie ma żadnych nieruchomości, nie posiada własnego samochodu. Od września pozwany podejmie pracę na umowę-zlecenie, z którego uzyska dodatkowy dochód w wysokości pomiędzy 1.000 a 1.500 zł netto. Pozwany posiada udziały w spółce (...), jednak pozostaje ze spółką sporze prawnym.

(dowód: przesłuchanie pozwanego płyta CD k. 93)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez stronę powodową oraz na podstawie dowodu z przesłuchania pozwanego M. C..

W ocenie Sądu wszystkie dokumenty przedłożone przez powoda stanowią wiarygodne dowody zarówno na okoliczność istnienia zobowiązania pozwanego z tytułu kredytu, jak i jego wysokości. Podkreślić należy, iż umowy kredytowe zostały przez powoda złożone w oryginałach, a pozwany nie kwestionował ich autentyczności, w szczególności, że podpisy widniejące na przedstawionych dokumentach nie należą do niego. Mało tego, pozwany przyznał, że zawarł ww. umowy z powodem, a także przyznał, że nie spłacił limitu kredytu w wysokości 15.000 zł. W konsekwencji nie było żadnych podstaw, by kwestionować wiarygodność tychże dokumentów i istnienie stosunku prawnego łączącego obie strony. W ocenie Sądu przedstawione przez powoda dokumenty prywatne tworzą spójny obraz istniejącego pomiędzy stronami stosunku prawnego, jednoznacznie wynika z nich fakt zaciągnięcia zobowiązania kredytowego przez pozwanego, jak też wysokość zadłużenia. W konsekwencji, w oparciu o przepis art. 233 § 1 k.p.c., Sąd dał wiarę wszystkim dokumentom dołączonym do pozwu i oparł na nich ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie.

W ocenie Sądu brak było także podstaw do kwestionowania zeznań pozwanego. W ocenie Sądu zeznania pozwanego są szczere, spójne i nie budzą żadnych wątpliwości w świetle zasad doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania.

Przechodząc do oceny powództwa, wyjaśnić należy, iż powodowy bank domagał się od pozwanego zapłaty kwoty 16.327,40 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP nie więcej niż wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonych od kwoty 15 000 zł za okres od dnia 13 grudnia 2016r. do dnia zapłaty z tytułu umowy kredytu. W tym stanie rzeczy podstawę prawną powództwa stanowił przepis art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe (tekst jednolity Dz.U.2015.128 ze zm.), zgodnie z którym przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości. Powód wykazał bowiem za pomocą dokumentów zarówno istnienie stosunku zobowiązaniowego pomiędzy stronami, jak też wysokość aktualnego zadłużenia. Zwrócić jednak należy uwagę, że na rozprawie pozwany przyznał, że powodowy bank udzielił mu kredytu odnawialnego w postaci limitu, którego nie spłacił. Oświadczenie pozwanego koreluje z treścią przedłożonych przez powoda dokumentów. W oparciu o zgromadzone dokumenty można jednoznacznie stwierdzić, że w dniu 14 stycznia 2016r. pozwany zawarł z powodem umowę kredytu odnawialnego, na podstawie której powód udzielił pozwanemu kredytu odnawialnego w rachunku oszczędnościowo rozliczeniowym nr (...) na cele konsumpcyjne w formie limitu kredytowego w kwocie 15.000 zł. Wobec złożonego przez pozwanego na rozprawie oświadczenia nie ulega wątpliwości, że limit nie został przez niego spłacony.

Na uwzględnienie nie zasługiwał też zarzut dotyczący niewykazania przez powoda wysokości dochodzonej należności. Na tę okoliczność bank przedłożył bowiem dokument prywatny w postaci wyciągu z ksiąg rachunkowych banku. Nie budzi wątpliwości, że zgodnie z treścią przepisu art. 95 ust. 1a ustawy Prawo bankowe moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym. Zatem dokument ten stanowi jedynie dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument prywatny nie jest zatem wyposażony w domniemanie zgodności z prawdą złożonych w nim oświadczeń, lecz jedynie w domniemanie wyłączające potrzebę dowodu, że osoba, która dokument podpisała, złożyła zawarte w nim oświadczenie; dokument prywatny nie jest sam przez się dowodem rzeczywistego stanu rzeczy (por. wyrok SN z dnia 25 września 1985 r., IV PR 200/85, OSNC 1986, nr 5, poz. 84). Powyższe nie oznacza jednak, że dokument prywatny nie może stanowić dowodu na istnienie czy wysokość roszczenia w postępowaniu cywilnym. Dowód taki podlega bowiem ocenie w trybie przepisu art. 233 k.p.c. i ostatecznie – po rozważeniu całokształtu materiału dowodowego – może zostać uznany za dowód w pełni wiarygodny. Powyższy wniosek znajduje potwierdzenie w judykaturze. W wyroku z dnia 21 maja 2014r. w sprawie o sygnaturze akt I ACa 444/14 LEX nr 1785807 Sąd Apelacyjny we Wrocławiu stwierdził, że brak jest przeszkód natury procesowej dla wykazania istnienia roszczenia i jego wysokości wyłącznie w oparciu o dokumenty prywatne (co przecież w sferze stosunków cywilnoprawnych jest regułą). Zgodnie z systematyką dowodów w kodeksie postępowania cywilnego, dokument prywatny stanowić może zatem dostateczny dowód istnienia roszczenia. W ocenie Sądu przedłożony przez powoda wyciąg z ksiąg rachunkowych banku stanowi w pełni wiarygodny dowód na okoliczność wysokości zadłużenia. Jak wskazano powyżej, ostatecznie pozwany przyznał, że limit w kwocie 15.000 zł nie został przez niego spłacony. Nie ulega także wątpliwości, że zgodnie z treścią § 10 umowy, realizacja operacji obciążeniowej przekraczającej wolne środki w ramach przyznanego limitu kredytowego powodowała powstanie zadłużenia przeterminowanego. Od kwoty zadłużenia przeterminowanego bank pobierał odsetki według ustalonej przez niego zmiennej stopy procentowej dla zadłużenia przeterminowanego odpowiadającej wysokości odsetek maksymalnych wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa, która na dzień zawarcia umowy była równa czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP i wynosiła 14 % w stosunku rocznym. Nadto, w dniu następnym po upływie terminu wypowiedzenia całe zadłużenie z tytułu udzielonego kredytu wraz odsetkami i powstałymi opłatami stawało się zadłużeniem wymagalnym i przeterminowanymi, od którego bank pobierał odsetki według zmiennej stopy procentowej określonej w § 10 umowy. Zważywszy na datę wymagalności roszczenia oraz wysokość stopy oprocentowania kwota skapitalizowanych odsetek nie budzi żadnych zastrzeżeń Sądu. W tym stanie rzeczy roszczenie powoda w stosunku do kredytobiorcy zasługiwało na uwzględnienie.

W tym stanie rzeczy – na mocy art. 69 ustawy Prawo bankowe w zw. z art. 481 § 1 i 2 k.c. – Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 15.000 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP nie więcej jednak niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 22 stycznia 2016r. do dnia wyrokowania tj. dnia 27 lipca 2017r.

Z uwagi na szczególną sytuację pozwanego, należność zasądzoną w punkcie pierwszym wyroku, na podstawie przepisu art. 320 k.p.c., Sąd rozłożył na 26 rat, w tym 25 równych rat w kwotach po 600 zł oraz jedną ratę obejmującą odsetki zasądzone w punkcie pierwszym wyroku. Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 320 k.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Jak podnosi się w doktrynie zastosowanie tego tzw. moratorium sędziowskiego może mieć miejsce jedynie w wypadkach "szczególnie uzasadnionych", tzn. wyjątkowych. Należy przyjąć, że owe "szczególne okoliczności" zachodzą wówczas, kiedy natychmiastowe wykonanie wyroku byłoby rażące sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Na przykład jeżeli ze względu na stan majątkowy, zdrowotny, rodzinny i inne niezwłoczne spełnienie świadczenia lub jednorazowo spełnienie zasądzonego świadczenia przez pozwanego byłoby niemożliwe, bardzo utrudnione lub narażałoby pozwanego albo jego bliskich na niepowetowaną szkodę. Stosując przepis art. 320 k.p.c. Sąd powinien rozważyć wszystkie okoliczności danej sprawy, zarówno dotyczące pozwanego, jak i powoda (por. A. Zieliński (red.) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, wydanie 7, C.H. Beck 2014, s. 563-564). W ocenie Sądu przypadek pozwanego należało uznać za szczególnie uzasadniony w rozumieniu przepisu art. 320 k.p.c., co uzasadnia zastosowanie moratorium sędziowskiego. Rozpoznając wniosek pozwanego Sąd wziął pod uwagę przyczyny powstania zadłużenia, sytuację osobistą i materialną pozwanego, a także skutki, jakie rozłożenie należności na raty będzie miało dla obu stron. Przede wszystkim, jak wynika z niezakwestionowanych zeznań pozwanego w trakcie trwania stosunku prawnego doszło do zmiany sytuacji osobistej i zawodowej pozwanego. Firma pozwanego popadła bowiem w spór prawny z francuskim koncernem, co przełożyło sią na pogorszenie sytuacji finansowej pozwanego. Aktualnie, pozwany utrzymuje się z wynagrodzenia za pracę w wysokości 1.600 zł netto. Jest to stabilny i regularny dochód. Niemniej aktualne dochody pozwanego nie pozwalają spełnić jednorazowo całego zasądzonego świadczenia, lecz umożliwiają spłatę tego zobowiązania w ratach, tym bardziej, że pozwany ma w perspektywie dodatkowe źródła dochodów. Jak bowiem wynika z zeznań pozwanego, od września br. podejmie pracę na umowę-zlecenie, z którego uzyska dodatkowy dochód w wysokości pomiędzy do 1.500 zł netto. Nadto, pozwany toczy spór prawny z firmą francuską i ma pewne widoki na odzyskanie części pieniędzy. Zatem ocena sytuacji finansowej pozwanego jest na tyle stabilna, że umożliwia mu uiszczenie rat w kwocie 600 zł miesięcznie. Co prawda, ostatnia rata obejmuje umowne odsetki od należności głównej skapitalizowane za okres od 22 stycznia 2016r. do 27 lipca 2017r., jednak pozwany ma dwa lata, aby zebrać kwotę pozwalającą na pokrycie i tej należności. Jednocześnie należy wskazać, że rozłożenie należności na 26 rat nie spowodowuje żadnej szkody dla powoda. Powód uzyska bowiem w ciągu ponad dwóch lat całość należności wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie. Nie ulega przy tym wątpliwości, że kwota zobowiązania jest nieznaczna wobec posiadanych przez powoda aktywów i w żadnym wypadku nie wpłynie na kondycję finansową banku. W przypadku prowadzenia postępowania egzekucyjnego nie wiadomo jak szybko powód wyegzekwowałby całość roszczenia z uwagi na wysokość dochodu pozwanego i brak innych wartościowych składników majątkowych, a także ograniczenia w prowadzeniu egzekucji z wynagrodzenia za pracę. Natomiast, konieczność jednorazowej spłaty całej należności mogłaby spowodować szkodę po stronie pozwanego, albowiem z jednej strony zostałby obciążony dodatkowo kosztami egzekucji, a z drugiej w dalszym ciągu naliczane byłyby odsetki za opóźnienie, co zwiększałoby rozmiar długu. Podkreślić należy, iż w przypadku opóźnienia w spłacie którejkolwiek z rat zastrzeżono na rzecz banku odsetki ustawowe za opóźnienie, mając na uwadze uzasadniony interes wierzyciela.

Sąd orzekający miał na względzie pogląd prawny mający charakter zasady prawnej wyrażony przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 września 1970 r., III PZP 11/70, OSNC 1971, nr 4, poz. 61, że rozkładając z mocy art. 320 k.p.c. zasądzone świadczenia pieniężne na raty, sąd nie może – na podstawie tego przepisu – odmówić przyznania wierzycielowi żądanych odsetek za okres do dnia wydania wyroku zasądzającego świadczenie; rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty ma jednak ten skutek, że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat. W związku z tym Sąd zasądził odsetki umowne od zasądzonej kwoty od dnia wymagalności należności głównej tj. od dnia 22 stycznia 2016r. do dnia wyrokowania tj. dnia 27 lipca 2017r.

O kosztach procesu Sąd orzekł natomiast na podstawie art. 98 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu zasądził od przegrywającego niniejszą sprawę pozwanego na rzecz powódki kwotę 750 zł, którą stanowi opłata sądowa od pozwu.