Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Roman Troll

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2018 r. w Gliwicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

przeciwko S. J. (J.)

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 8 listopada 2017 r., sygn. akt II C 3369/16

I)  zmienia zaskarżony wyrok:

1)  w punkcie 2. o tyle tylko, że oprócz zasądzonych w punkcie 1. świadczeń zasądza dodatkowo od pozwanego na rzecz powódki 166,41 zł (sto sześćdziesiąt sześć złotych i czterdzieści jeden groszy) wraz:

a)  z ustawowymi odsetkami liczonymi od 151,62 zł (sto pięćdziesiąt jeden złotych i sześćdziesiąt dwa grosze) od 1 października 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz dalszymi ustawowymi odsetkami za opóźnienie od
1 stycznia 2016 r.,

b)  z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 14,79 zł (czternaście złotych i siedemdziesiąt dziewięć groszy) od 20 kwietnia 2016 r.,

2)  w punkcie 3. o tyle tylko, że w miejsce zasądzonych 199,52 zł zasądza 330,13 zł (trzysta trzydzieści złotych i trzynaście groszy),

II)  oddala apelację w pozostałej części,

III)  zasądza od pozwanego na rzecz powódki 21,18 zł (dwadzieścia jeden złotych
i osiemnaście groszy) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Roman Troll

Sygn. akt: III Ca 498/18

UZASADNIENIE

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. wniosła 20 kwietnia 2016 r. przeciwko S. J. pozew o zapłatę 1536,97 zł
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od następujących kwot i dat:

-

217,29 zł od 1 października 2015 r. do dnia zapłaty,

-

144,55 zł od 1 października 2015 r. do dnia zapłaty,

-

150,75zł od 1 października 2015 r. do dnia zapłaty,

-

144,24 zł od 1 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty.

-

142,07 zł od 1 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty,

-

148.26 zł od 1 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty,

-

146,71 zł od 1 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty,

-

148.89 zł od 1 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty,

-

144,24 zł od 1 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty,

-

73,97 zł od 6 lutego 2016 r. do dnia zapłaty.

-

14,41 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

-

12.65 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

-

10.99 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

-

12,97 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

-

14.90 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

-

10,80 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty

oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazała, że zawarła z pozwanym umowę o sprzedaż energii elektrycznej i wystawiła faktury na powyższe kwoty noty odsetkowe, z których należności mimo wezwania do zapłaty nie zostały uiszczone przez pozwanego.

Sąd Rejonowym w Gliwicach 25 lipca 2016 r., w sprawie o sygn. akt II Nc 3392/16, wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym uproszczonym zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany wniósł sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty w całości zgłaszając zarzut niewłaściwości Sądu Rejonowego w Gliwicach, wnosząc o przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu dla Łodzi-Śródmieścia, z uwagi na miejsce jego zamieszkania. Potwierdził zawarcie umowy z powódką , zaznaczył, że została ona zawarta poza lokalem przedsiębiorcy i nie poinformowano go o prawie odstąpienia od niej; został zapewniony, że powódka poinformuje jego dotychczasowego dostawcę prądu ( (...) S.A.) o zawarciu z powodem umowy i jednocześnie w jego imieniu dokona rozwiązania umowy z poprzednim dostawcą, ale tego nie dokonała, bo w dalszym ciągu otrzymywał regularnie rachunki od (...) S.A.; powódka nie dostarczała mu energii elektrycznej, do czego się zobowiązała, a energię dostarczało (...) S.A., za co dokonał płatności.

Postanowieniem z 4 maja 2017 r. Sąd Rejonowy w Gliwicach odmówił przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu w Łodzi-Śródmieście.

Wyrokiem z 8 listopada 2017 r. Sąd Rejonowy w Gliwicach zasądził od pozwanego na rzecz powódki 217,29 zł z ustawowymi odsetkami, z tym, że od 1 stycznia 2016 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od 1 października 2015 r. do dnia zapłaty oraz 23,20 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 20 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty (pkt 1.); w pozostałym zakresie oddalił powództwo (pkt 2.) oraz zasądził od pozwanego na rzecz powódki 199,52 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 3.).

Orzeczenie to zapadło przy następujących ustaleniach faktycznych: pozwanego łączyła z powódką umowa sprzedaży energii elektrycznej z 3 lutego 2014 r., jej przedmiotem było określenie praw i obowiązków stron związanych ze sprzedażą i zakupem energii elektrycznej; zgodnie z § 2 ust. 2 umowa nie obejmowała spraw związanych z dystrybucją energii elektrycznej, przyłączeniem, opomiarowaniem i jakością energii wchodzących w zakres odrębnej umowy o świadczenie usług dystrybucji zawieranej przez odbiorcę z Operatorem Systemu Dystrybucyjnego. Szczegółowe prawa i obowiązki stron, zgodnie z § 2 ust. 5 umowy określone zostały w „Ogólnych Warunkach Umowy Sprzedaży (...) Elektrycznej" („OWU”),
także w Cenniku lub Cenniku Usług (...), które stanowią integralną część umowy. Umowa zawarta była na czas niekreślony i dotyczyła punktu poboru energii elektrycznej znajdującego się w Ł., przy ul. (...). Rozliczenia miały odbywać się w cyklach dwumiesięcznych. Pozwany podpisał umowę, w tym znajdujące się w jej § 7 oświadczenie, że zapoznał się z OWU i cennikiem; podpisał zgodę na przesłanie za pomocą środków komunikacji elektronicznej informacji, zawiadomień związanych z wykonywaniem umowy oraz z mian do umowy na podany przezeń adres poczty elektronicznej lub numer telefonu,
a także zgodę na składanie propozycji zawierania umów bądź zawiadomień dotyczących zawarcia umów przy użyciu środków porozumiewania się na odległość na adres poczty elektronicznej lub numer telefonu. Zgodnie z § 8 ust. 1 OWU przez okres obowiązywania umowy klient/odbiorca może wypowiedzieć umowę bądź cennik za zapłatą opłaty jednorazowej za wcześniejsze wypowiedzenie umowy bądź cennika (...) w drodze oświadczenia złożonego
w formie pisemnej - lub - o ile klient/odbiorca wyraził zgodę na taki sposób komunikacji - za pośrednictwem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (...), natomiast stosownie do § 8 ust. 2 OWU jeżeli umowa została zawarta poza lokalem sprzedawcy klient/odbiorca jest uprawniony do odstąpienia od umowy w terminie 10 dni od jej zawarcia przez złożenie oświadczenia w formie pisemnej. Opłata jednorazowa za wcześniejsze wypowiedzenie, o której mowa w §8 ust. 1 OWU zgodnie z Cennikiem wynosiła 25 zł za każdy miesiąc, o jaki został skrócony okres obowiązywania cennika.

Pozwany udzielił powódce 3 lutego 2014 r. pełnomocnictwa m. in.: do zawarcia
w swoim imieniu umowy o świadczenie usług dystrybucji z właściwym Operatorem Systemu Dystrybucyjnego, na warunkach nie gorszych niż w dotychczas obowiązującej umowie dystrybutorem pod warunkiem pozytywnego rozpatrzenia przez Operatora Systemu Dystrybucyjnego zgłoszenia zawartej pomiędzy powódką a lentem umowy sprzedaży energii elektrycznej lub jej kontynuacji, dokonania wszelkich czynności związanych z rozwiązaniem dotychczas obowiązujących umów kompleksowych obejmujących sprzedaż energii elektrycznej i świadczenie usług dystrybucji bądź umowy sprzedaży energii elektrycznej, w tym także składania zapytań dotyczących wskazanych umów. zgłoszenia wskazanemu Operatorowi Systemu Dystrybucyjnego do realizacji zawartej z (...) Spółka z o.o. w G. umowy sprzedaży energii elektrycznej lub jej kontynuacji. Pozwany złożył 3 lutego 2014 r. oświadczenie o zapoznaniu się z kluczowymi elementami związanymi ze zmianą sprzedawcy energii i zawarciem umowy. Powódka z tych obowiązków się wywiązała, w tym skutecznie poinformowała (...) S.A., jako wskazanego operatora, o zmianie sprzedawcy energii i zawnioskowała o zawarcie umowy świadczenia usług dystrybucji energii elektrycznej.

Na podstawie tej umowy sprzedaży energii elektrycznej powódka wystawiła następujące faktury VAT - za sprzedaż energii elektrycznej - o numerach:

-

(...) 14R na 217,29 zł, okres rozliczenia 1.04.2014 r. - 30.06.2014 r.,
z terminem płatności na 21 lipca 2014 r.,

-

(...) na 144,55 zł, okres rozliczenia 30.06.2014 r. - 29.08.2014 r.,
z terminem płatności na 19 września 2014 r.,

-

(...) na 150,75 zł. okres rozliczenia 29.08.2014 r. - 31.10.2014 r.,
z terminem płatności na 21 listopada 2014 r.,

-

(...) na 144,24 zł, okres rozliczenia 31.10.2014 r. - 30.12.2014 r.,
z terminem płatności na dzień 20 stycznia 2015 r.,

-

S/l (...) na 142,07 zł, okres rozliczenia 30.12.2014 r. - 27.02.2015 r.,
z terminem płatności na 20 marca 2015 r.

-

,

-

(...) na 148,26 zł, okres rozliczenia 27.02.2015 r. - 30.04.2015 r.,
z terminem płatności na 21 maja 2015r.,

-

(...) na 146,71 zł, okres rozliczenia 30.04.2015 r. - 30.06.2015 r.,
z terminem płatności na 21 lipca 2015 r.,

-

(...) na 148,89 zł, okres rozliczenia 30.06.2015 r. -

-

31.08.2015 r.,
z terminem płatności na 21 września 2015 r.,

-

(...) na 144,24 zł, okres rozliczenia 31.08.2015 r. - 30.10.2015 r.,
z terminem płatności na 20 listopada 2015 r.,

-

S/l (...) na 73,97 zł, okres rozliczenia 30.10.2015 r. - 30.11.2015 r.,
z terminem płatności na 5 lutego 2016 r.

Ponadto powódka wystawiła do tych faktur noty odsetkowe o numerach: (...) z odsetkami naliczonymi na 30 listopada 2014 r. na 14,41 zł, (...) z odsetkami naliczonymi na 30marca 2015 na 12,65 zł, (...) z odsetkami naliczonymi na 31 maja 2015 r. na 10,99 zł, (...) z odsetkami naliczonymi na 31 lipca 2015 r. na 12,97 zł, (...) z odsetkami naliczonymi na 31 września 2015 r. na 14,90 zł, (...) z odsetkami naliczonymi na 30 listopada 2015 r. na 10,08 zł. W tych notach naliczenia dotyczące opóźnienia w zapłacie faktury (...) 14R wynosiły odpowiednio: 10,22 zł, 4,28 zł, 2,90 zł. 2,90 zł, 2,90 zł - razem 23,20 zł. Mimo wezwania do zapłaty, należności wynikające ze wskazanych faktur i not odsetkowych nie zostały uregulowane przez pozwanego.

W objętym umową okresie - od lutego 2014 r. - (...) S.A. nie obciążało pozwanego należnościami za sprzedaż energii elektrycznej, a obciążało go za dystrybucję energii elektrycznej. W lipcu 2014 r., po otrzymaniu od powódki faktury S/l (...) na 217,29 zł, pozwany zadzwonił do niej kwestionując, dlaczego płaci więcej, a nie mniej niż oczekiwał; przedstawiciel powódki sprawdził jego tożsamość oraz ustalił, że rozmowa dotyczy umowy objętej pozwem, po czym poinformował go, że zgodnie z umową powódka rozlicza go wyłącznie za sprzedaż energii, a (...) S.A. rozlicza go odrębnie za dystrybucję; w toku rozmowy pozwany oświadczył, że nie zapłaci powyższej należności, czuje się oszukany,
a także że ma 30000 zł zadłużenia w alimentach, mogą go podać do sądu i nic mu nie zrobią; pozwany jednoznacznie oświadczył, że rozwiązuje umowę z powódką.

Sąd Rejonowy oddalił wniosek pozwanego o jego przesłuchanie na okoliczność „potwierdzenia okoliczności podniesionych w sprzeciwie od nakazu zapłaty”, ponieważ na okoliczności złożone w sprzeciwie zostały przedłożone przez pozwanego niezakwestionowane dokumenty, a ponadto nie usprawiedliwił należycie swojego niestawiennictwa na termin rozprawy mimo stosownego wezwania i pouczenia, że usprawiedliwienie niestawiennictwa
z powodu choroby może nastąpić przez złożenie zaświadczenia od lekarza sądowego, a pozwany zaświadczenia od lekarza sądowego nie przedłożył.

Przy tak dokonanych ustaleniach faktycznych Sąd Rejonowy, przywołując regulacje art. 555 k.c., art. 535 § 1 k.c., art. 5 i 7 ustawy z 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne
i § 8.1. OWU, uznał powództwo za uzasadnione w części, w której dotyczyło należności wynikającej z faktury (...) i związanych z należnością objętą tą fakturą odsetek, a w pozostałym zakresie je oddalił. Zaznaczył, że powód mógł umowę wypowiedzieć nie tylko na piśmie, a doszło do tego w lipcu 2014 r.; tylko wobec niezabezpieczenia przez powódkę danych odnośnie daty dziennej rozmowy nie sposób było ustalić jej dokładnie, ale było to po otrzymaniu pierwszej faktury na 217,29 zł. Umowa została więc rozwiązana i od tego momentu brak było podstaw do obciążania pozwanego należnościami za sprzedaż energii, tymczasem z załączonych do pozwu faktur, na których oparła żądanie powódka wynika, że powódka nadal obciążała pozwanego za sprzedaż energii, a nie opłatą jednorazową wobec rozwiązania umowy po 25 zł miesięcznie. Powódka wskazała też jednoznacznie w pozwie, iż domaga się należności za sprzedaż energii elektrycznej.

O odsetkach Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 481 k.c.; nie znalazł także podstaw do rozłożenia należności na raty (art. 320 k.p.c.)

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., przy uwzględnieniu, ze powódka utrzymała się z roszczeniem w 16 %.

Apelację od tego wyroku złożyła powódka w części dotyczącej oddalenia powództwa i kosztów procesu ponad 199,52 zł i wniosła o jego zmianę poprzez zasądzenie od pozwanego na jej rzecz 1296,48 zł, a sumarycznie 1536,97 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od: 295,30 zł od 1 października 2015 r., 874,41 zł od 1 grudnia 2015 r., 73,97 zł od 6 lutego 2016 r., 52,80 zł od dnia wniesienia pozwu. Względnie wniosła o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, a także o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów procesu za obie instancje.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie art. 233 k.p.c. w związku z art. 6 k.c. poprzez: uznanie, że umowa wiążąca strony została rozwiązana w lipcu 2014 r., gdyż pozwany dokonał skutecznego jej wypowiedzenia, podczas gdy pozwany nie wykazał, aby dokonał skutecznego wypowiedzenia umowy w przepisanej formie, a także nie wykazał daty dokonania wypowiedzenia; uznanie, że powódka nie sprzedawała pozwanemu energii elektrycznej, kiedy to z całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie nie wynika, aby pozwany dokonał skutecznej zmiany sprzedawcy energii elektrycznej, którego posiadanie przez każdego odbiorcę końcowego jest konieczne, a wprost przeciwnie - z faktu świadczenia na rzecz pozwanego przez powódkę wyłącznie usługi dystrybucji wynika wprost, że pozwanego nadal wiązała umowa sprzedaży energii elektrycznej z powódką. Zarzuciła również naruszenie art. 227 k.p.c. poprzez całkowite pominięcie wniosków dowodowych powódki
o zobowiązanie operatora systemu dystrybucyjnego do przedstawienia danych, jaki podmiot dokonywał sprzedaży energii elektrycznej na rzecz pozwanego w spornym okresie, kiedy tą okoliczność ta miała kluczowe znaczenie dla wyjaśnienia sprawy, a operator systemu jest podmiotem z mocy prawa zobowiązanym do kontrolowania, jaki podmiot dokonuje sprzedaży energii elektrycznej na rzecz odbiorcy końcowego. Ponadto zarzuciła naruszenie art. 535
§ 1 k.c. w związku z art. 555 k.c. poprzez oddalenie powództwa w sytuacji, w której powódka wykazała, że strony łączyła umowa sprzedaży energii elektrycznej, bezsporne między stronami był fakt pobierania tej energii przez pozwanego, a tym samym spełnienia świadczenia przez powódkę wobec czego pozwany powinien za pobraną energię zapłacić umówioną cenę. Zarzuciła również naruszenie: art. 4j ust. 3 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. prawo energetyczne poprzez uznanie, że pozwany dokonał wypowiedzenia umowy wiążącej strony w toku rozmowy telefonicznej, kiedy to zgodnie z powszechnie obowiązującym przepisem rangi ustawowej dla wypowiedzenia umowy sprzedaży energii elektrycznej konieczne jest złożenie oświadczenia w formie pisemnej; art. 65 § 1 k.c. w związku z § 8 ust. 1 ogólnych warunków umowy poprzez dokonanie rażąco błędnej wykładni oświadczenia woli stron polegającej na połączeniu w jedno dwóch odrębnych zdań ogólnych warunków, co dało im niezamierzony przez strony sprzeczne z przepisami sens poprzez uznanie, że strony dopuściły w umowie dokonywanie wypowiedzenia w formie za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość, kiedy to z ogólnych warunków taka okoliczność nie wynika, a zdanie przywołane przez Sąd Rejonowy w istocie stanowi zlepek dwóch zdań i forma elektroniczna została przewidziana wyłącznie dla potrzeb rezygnacji z rozliczeń na podstawie cennika, co wynika
z literalnego brzmienia § 8 ust. 1 ogólnych warunków umów.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Sprawa rozstrzygana była w postępowaniu uproszczonym, gdyż roszczenie z umowy nie przekraczało 10000 zł (por. art. 505 ¹ pkt 1 k.p.c. jeszcze przed zmianą).

Ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy są prawidłowe i jako takie Sąd Okręgowy uznaje za własne.

Zgodnie z art. 4j ust. 3 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne
(t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 755 ze zm.) odbiorca końcowy może wypowiedzieć zawartą umowę na czas nieoznaczony, składając do przedsiębiorstwa energetycznego pisemne oświadczenie. Regulacja ta w takiej treści została obowiązuje od 11 marca 2010 r. Wprowadza ona konieczność wypowiedzenia umowy na piśmie, nie wskazuje jednak rygoru w przypadku innej formy wypowiedzenia umowy. Jest to regulacja ustawowa, która nie przewiduje możliwości zmiany trybu wypowiedzenia umowy przez strony w drodze czynności prawnej. Sąd Rejonowy nie zwrócił na nią uwagi pomimo tego, że odwoływał się do art. 5 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne. Ponadto art. 4j ust. 4 tej ustawy wskazuje, że umowa ulega rozwiązaniu z ostatnim dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym oświadczenie odbiorcy dotarło do przedsiębiorstwa energetycznego. Istotą jest więc dotarcie oświadczenia woli do przedsiębiorstwa energetycznego.

W materiale dowodowym sprawy pozwany przedstawił faktury za dystrybucję energii elektrycznej, które otrzymywał za okres od 1 kwietnia 2014 r. do 6 sierpnia 2016 r. od (...) S.A. w L. Oddział Ł.-Miasto /k. 63-68/. Wynika z nich, że w tym okresie czasu naliczono mu należności za dystrybucję energii elektrycznej. Dochodziło więc do przekazywania energii elektrycznej, ale sprzedawcą nie była ta spółka, bo ona tylko dystrybuowała energię elektryczną; energia elektryczna należała zaś do powódki.

Należy także zauważyć, że zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 1225), która obowiązywała w lipcu 2014 r., natomiast obecnie już nie obowiązuje, konsument miał możliwość odstąpienia od umowy zawartej na odległość składając stosowne oświadczenie na piśmie w terminie 10 dni. Także więc ta ustawa przewidywała możliwość odstąpienia od umowy zawartej na odległość poprzez złożenie oświadczenia na piśmie. W rozpoznawanej sprawie jednak nie doszło do odstąpienia od umowy, albowiem Sąd Rejonowy właściwie ustalił, że o terminie i możliwości odstąpienia od umowy pozwany został prawidłowo zawiadomiony. Do samego odstąpienia nie doszło.

Sąd Rejonowy przyjął natomiast, że doszło do wypowiedzenia umowy w trakcie rozmowy telefonicznej pozwanego z przedstawicielem powódki w lipcu 2014 r. Z tej rozmowy wynika, że pozwany podjął ją po otrzymaniu faktury wystawionej 30 czerwca 2014 r. z terminem płatności na 21 lipca 2014 r. /faktura k. 31 i nagranie rozmowy CD k. 117/ i w trakcie wzburzenia związanego z tym, że jego zdaniem płaci więcej za energię elektryczną oświadczył, iż rozwiązuje umowę.

Zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy z 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, jeżeli czas trwania umowy nie jest oznaczony każda ze stron może ją wypowiedzieć z zachowaniem miesięcznego terminu. Trzeba tu zaznaczyć, że umowa pomiędzy stronami została zawarta na czas nieokreślony /umowa k. 16-17/. Dlatego też termin wypowiedzenia w tejże umowy wynosi miesiąc, a jego upływ należy liczyć zgodnie z art. 4j ust. 4 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne. To oznacza, że w lipcu 2014 r. pozwany mógł wypowiedzieć umowę
z miesięcznym terminem wypowiedzenia. Ustawa z 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny utraciła moc z poprzez regulację art. 52 pkt 1 ustawy z 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 683 ze zm.), czyli 25 grudnia 2014 r. (art. 55 tej ustawy). Natomiast do umów zawartych przed dniem jej wejścia w życie stosuje się przepisy dotychczasowe (art. 51 tej ustawy).

Z powyższych uwag wynika, że obowiązujące w dacie zawarcia umowy przez strony, a także w lipcu 2014 r. regulacje prawne przewidywały możliwość wypowiedzenia umowy, ale tylko na piśmie, a nie przez środki porozumiewania się na odległość. Dotyczy to w szczególności umowy o sprzedaż energii elektrycznej. Pozwany nie wypowiedział umowy na piśmie.

Skuteczne wypowiedzenie przez niego umowy jest więc uzależnione od tego, czy doszło do jej rozwiązania pomimo niezachowania formy pisemnej jej wypowiedzenia. Rygor nieważności nie został zastrzeżony dla wypowiedzenia umowy w formie pisemnej, nie zastrzeżono też innych skutków braku takiej formy, a co za tym idzie jest to forma zastrzeżona jedynie dla celów dowodowych (art. 73 § 1 k.c. w związku z art.74 § 1 k.c. i art. 77 § 2 k.c.), przy czym ustawodawca wskazuje, że wypowiedzenie powinno być stwierdzone pismem (art. 77 § 2 k.c.). Sąd Rejonowy przyjął, że pozwany rozwiązał umowę w trakcie rozmowy telefonicznej w lipcu 2014 r., należy zauważyć, że wówczas musiał on już otrzymać fakturę, która spowodowała jego telefoniczną reakcję (to wynika z treści przeprowadzonej rozmowy),
a kolejna faktura od powódki nosi już datę 29 sierpnia 2014 r. Z tego wniosek, że pozwany po otrzymaniu faktury zadzwonił do powódki i wówczas telefonicznie rozwiązał umowę (wypowiedział); najpóźniej miało to miejsce 21 lipca 2014 r., bo informował, że faktury nie zapłaci, a więc należy przyjąć, że termin jej płatności jeszcze nie nastąpił.

Jak już wyżej zaznaczono termin wypowiedzenia umowy jest miesięczny, a zgodnie
z art. 112 k.c. termin oznaczony w miesiącach kończy się z upływem dnia, który datą odpowiada początkowemu dniowi terminu. Dlatego też należało uznać, że rozwiązanie umowy nastąpiło najpóźniej 31 sierpnia 2014 r. (por. art. 4j ust. 4 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne) i to pomimo braku pisemnego wypowiedzenia, albowiem swoje oświadczenie w tym zakresie pozwany przedstawił powódce w rozmowie telefonicznej i to do niej dotarło (por. art. 61 § 1 k.c.). Żaden zaś z wyżej przywołanych przepisów nie wskazuje rygoru nieważności dla wypowiedzenia umowy bez zachowania formy pisemnej lub jakiegoś innego skutku jej braku. Jest t, więc jedynie kwestia związana z przeprowadzeniem dowodu w tym zakresie, a taki został przeprowadzony. Jednocześnie umowa stron może przewidywać inną formę wypowiedzenia (art. 77 § 2 k.c.), ale w dacie wypowiadania umowy (lipiec 2014 r.) takiej możliwości ustawa jeszcze nie przewidywała.

Przy takiej ocenie nie ma znaczenia zarzut apelacji dotyczący niewłaściwego interpretowania przez Sąd Rejonowy § 8 ust. 1 ogólnych warunków umowy sprzedaży energii elektrycznej /k. 22/.

W realiach rozpoznawanej sprawy wniosek dowodowy o zobowiązanie operatora systemu dystrybucyjnego do przedstawienia danych, jaki podmiot dokonywał sprzedaży energii elektrycznej na rzecz pozwanego w spornym okresie był bezzasadny, albowiem ewidentnym było, iż energia była przesyłana, a należało do powódki. Tyle tylko, że umowa sprzedaży została wcześniej wypowiedziana.

Trzeba także zaznaczyć, że regulacja Prawa energetycznego dotyczące wypowiadania umów jest szczególną i późniejszą w stosunku do takiej regulacji z Kodeksu cywilnego, dlatego też trzeba przyjąć, że wypowiedzenie powinno przybrać postać pisemnego oświadczenia. Niemniej jednak nie jest to rygor zastrzeżony pod rygorem nieważności, ani dla wywołania określonych skutków czynności, a co za tym idzie jest to zastrzeżone tylko dla celów dowodowych. W rozpoznawanej sprawie zaś wykazano, że do wypowiedzenia umowy w lipcu 2014 r. rzeczywiście doszło.

W toku postępowania nie ustalono, bo nie było takiej konieczności, czy pozwany dokonał skutecznej zmiany sprzedawcy energii elektrycznej. Chodziło bowiem o to, czy powódka była związana umową z pozwanym w czasie, gdy wystawiała faktury dotyczące sprzedaży energii elektrycznej na jego rzecz. Strony nie mogły zaś być związane umową w zakresie sprzedaży energii elektrycznej po jej wypowiedzeniu przez pozwanego w lipcu 2014 r. Nie ma tu znaczenia to, czy taka energia rzeczywiście została wykorzystana przez pozwanego, albowiem roszczenie powódki jest oparte na twierdzeniu, że związana jest umową z pozwanym.

Dlatego też zarzuty apelacji tylko w części okazały się zasadne, a to co do terminu,
w którym doszło do wypowiedzenia umowy przez pozwanego. To spowodowało, że o dalszy okres obowiązywania umowy, aż do 31 sierpnia 2014 r., należało zobowiązać pozwanego do uregulowania należności za sprzedaną mu w tym okresie czasu energię elektryczną.

W tym okresie powódka wystawiła fakturę z datą płatności na 19 września 2014 r.,
a datowaną na 29 sierpnia 2014 r. w wysokości 144,55 zł za okres od 30 czerwca 2014 r. do 29 sierpnia 2014 r., a wyliczone przez nią odsetki od tej faktury w notach odsetkowych wynoszą 14,25 zł /k. 32, 41-46/. Ponadto powódka wystawiła fakturę z datą płatności na 21 listopada 2014 r., a datowaną na 31 sierpnia 2014 r., w wysokości 150,75 zł, za okres od 29 sierpnia 2014 r. do 31 października 2014 r. /k. 33/, a jak już wyżej zaznaczono 31 sierpnia 2014 r. umowa uległa rozwiązaniu. Należność wyrażona w tej fakturze dotyczyła 64 dni, natomiast od 29 sierpnia do 31 sierpnia 2014 r. upłynęły z tego okresu 3 dni. Należność za każdy dzień, co do tej faktury, wynosi około 2,36 zł, co daje za 3 dni po zaokrągleniu 7,07 zł, od tej też kwoty wyliczono odsetki wskazane w notach odsetkowych za wskazane tam okresy czasu, co spowodowało, że w żądanym okresie, wskazanym w notach odsetkowych, wysokość tych odsetek wynosi 0,54 zł łącznie. Dlatego należało zasądzić na rzecz powódki od pozwanego dodatkowo 166,41 zł (144,55+14,25+7,07+0,54) jako dodatkowe świadczenie, oprócz tego zasądzonego już w punkcie 1. wyroku Sądu Rejonowego, który nie został zaskarżony. Podstawą prawną zasądzenia tych kwot jest art. 535 §1 k.c. w związku z art. 555 k.c. oraz art. 481 k.c. Należność główna w tej części wynosi 151,62 zł (144,55+7,07), a skapitalizowane odsetki 14,79 zł (14,25+0,54). To powoduje też rozróżnienie daty płatności odsetek zgodnie z żądaniem pozwu, apelacji i regulacją art. 481 k.c.

W pozostałym zakresie zarzuty apelacji okazały się bezzasadne.

Z faktu świadczenia na rzecz pozwanego przez powódkę usług dystrybucji nie wynika, że wiązała strony umowa sprzedaży. Ewidentnie, w rozpoznawanej sprawie, powódka nie zastosowała się do oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, nie zareagowała na rozwiązanie tej umowy przez pozwanego i nadal przysyłała do niego energię elektryczną. Powinna zaprzestać przesyłania mu tej energii elektrycznej, bo pozwany wypowiedział umowę.

Dlatego też pozwany zasadnie twierdził, że doszło do skutecznego rozwiązania umowy, albowiem miał możliwości wypowiedzenia jej i tego dokonał w trakcie rozmowy telefonicznej z przedstawicielem powódki. Nagranie tej rozmowy znajduje się w aktach. Jednocześnie wypowiedzenie umowy powinno być stwierdzone pismem, jak wskazuje art. 77 § 2 k.c., i dokonane na piśmie, a to zgodnie z art. 4j ust. 3 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne. Nie oznacza to jednak braku możliwości rozwiązania umowy w innej formie, gdyż rygor wypowiedzenia jej na piśmie jest zastrzeżony jedynie dla celów dowodowych (nie jest bowiem zastrzeżony pod rygorem nieważności ani ustawa nie zastrzega innego skutku niezachowania tej formy), a oświadczenie woli pozwanego o wypowiedzeniu umowy doszło do powódki (por. art. 61 § 1 k.c.).

Konsekwencją zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki dalszych świadczeń pieniężnych jest także konieczność zmiany rozstrzygnięcia o kosztach procesu, gdyż zmieniły się proporcje w jakich powódka utrzymała się ze swym żądaniem, aczkolwiek zastosowana
w tym przypadku regulacja prawna (art. 100 k.p.c.) jest prawidłowa. Powódka żądała zasądzenia 1536,97 zł, a ostatecznie uzyskała 406,90 zł, czyli wygrała proces w 26%, a przegrała w 74%; poniosła 1247 zł kosztów, a powinna ponieść 916,87 zł, dlatego pozwany ma jej zwrócić różnicę - 330,13 zł.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 505 ¹⁰
§ 1 k.p.c., należało orzec jak w punkcie I sentencji. Apelację w pozostałej części oddalono jako bezzasadną, a to na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 505 ¹⁰ § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c.
w związku z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października
2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 ze zm.) i § 10
ust. 1 pkt 1 tego rozporządzenia. Powódka wygrała sprawę w postępowaniu odwoławczym
w 13%, gdyż żądała 1296,43 zł, a uzyskała 166,41 zł, a więc przegrała w 87%; poniosła koszty związane wynagrodzeniem pełnomocnika – 135 zł oraz opłatą od apelacji – 30 zł. Pozwany nie poniósł żadnych kosztów w postępowaniu odwoławczym. Dlatego też pozwany powinien zwrócić powódce 21,18 zł tytułem kosztów postępowania odwoławczego (13%x165zł).

SSO Roman Troll