Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2018 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie – II Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Sylwia Urbańska

Protokolant: Karolina Dąbrowska

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2018 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa(...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego w W.

przeciwko T. B. (1)

o zapłatę kwoty 80.295,07 zł

na skutek zarzutów od nakazu zapłaty z dnia 17 stycznia 2008 r. w sprawie II Nc 5/08

I.  uchyla nakaz zapłaty z dnia 17 stycznia 2008 r. w sprawie II Nc 5/08 i oddala powództwo;

II.  ustala, że powód ponosi w całości koszty procesu, pozostawiając ich szczegółowe rozliczenie referendarzowi sądowemu i przyjmując wysokość wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego w jednokrotnej stawce minimalnej.

UZASADNIENIE

(...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekuratytyzacyjny w W. pozwem wniesionym w postępowaniu nakazowym przeciwko T. B. (1) domagał się zasądzenia do pozwanego kwoty 80.295,07 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pełnomocnik powoda wskazał, że na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 7 października 2005 r. zawartej z (...) Bankiem (...) S.A. w W., nabył wierzytelność w stosunku do dłużnika T. B. (1), wynikającą z umowy Nr (...) na łączną kwotę 80.295,07 zł, ustaloną na dzień 5 listopada 2007 r.

Wskazał, że na kwotę nabytej wierzytelności składają się:

a)  26 251,72 zł należności głównej,

b)  0 zł odsetek skapitalizowanych,

c)  6 161,96 zł odsetek bieżących od dnia 21 października 2005 r. do 5 listopada 2007 r.

d)  616,40 zł koszty powstałe do dnia 20 października 2005 r. (pozew k.1-1v).

Sąd Okręgowy w Warszawie w dniu 17 stycznia 2008 r. w sprawie II Nc 5/08 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym zgodnie z żądaniem powoda (nakaz zapłaty k. 14).

T. B. (1) w dniu 3 listopada 2017 r. wniósł zarzuty od nakazu zapłaty, w których zaskarżył nakaz zapłaty w całości i wniósł o jego uchylenie oraz oddalenie powództwa w całości. Pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczeń. Podniósł także, że jego podpis na umowie kredytowej został podrobiony, co zostało wykazane w postępowaniu karnym, prowadzonym przez Prokuraturę Rejonową w C. w sprawie (...) na podstawie przeprowadzanego w sprawie dowodu z opinii biegłego sądowego. Pozwany nie zawarł nigdy z cedentem ( (...) S.A.) umowy kredytu.

Pozwany podkreślił zachowanie przez niego terminu do wniesienia zarzutów, z uwagi na nieprawidłowe doręczenie wydanego w sprawie nakazu zapłaty, wobec czego nie rozpoczął biegu ani nie upłynął termin dla pozwanego do wniesienia zarzutów (zarzuty k. 30-33).

Zarządzeniem z dnia 16 listopada 2017 r. uznano, że zarzuty strony pozwanej zostały wniesione w terminie – wobec nieprawidłowego drugiego awizowania korespondencji w związku z brakiem podpisu listonosza przy adnotacji o drugim awizowaniu (§ 9 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 czerwca 1999 r. w sprawie szczegółowego doręczenia pism sądowych przez pocztę w postępowaniu cywilnym (Dz. U. z 1999 r., nr 62, poz. 697 z późn. zm.) i uchylono zarządzenie z dnia 15 lutego 2017 r. o uznaniu korespondencji zawierającej odpis nakazu zapłaty za doręczoną (zarządzenie k. 45).

Powód w odpowiedzi na zarzuty od nakazu zapłaty wniósł o ich odrzucenie jako spóźnionych i utrzymanie w mocy w całości nakazu zapłaty wydanego przez tut. Sąd (odpowiedź na zarzuty k. 63-65).

Strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska do zamknięcia rozprawy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 grudnia 1997 r. została zawarta umowa nr (...) umowa o kredyt bezgotówkowy na zakup pojazdu mechanicznego pomiędzy (...) – Bankiem (...) I Oddziałem w B. a T. B. (1), jako kredytobiorcą. Na umowie przy „podpisie kredytobiorcy” znajduje się podpis o treści T. B. (1) (k. 86-87, k. 60 akt dochodzenia (...) ). Umowa została zawarta na skutek wniosku o kredyt bezgotówkowy na zakup artykułów przemysłowych T. B. (1). Na wniosku przy podpisie wnioskodawcy znajduje się podpis o treści T. B. (1) (k. 61 akt dochodzenia (...)).

W dniu 21 lipca 2016 r. pozwany T. B. (1) został zawiadomiony o wszczęciu egzekucji przez Komornika Sądowego M. K. przy Sądzie Rejonowym w C.na podstawie tytułu wykonawczego – nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 17 stycznia 2008 r. sygn. akt II Nc 5/08 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 17 kwietnia 2008 r. (k. 36).

Pozwany po dowiedzeniu się o wszczęciu przez Komornika Sądowego egzekucji, złożył zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, że (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem z tytułu zawartej umowy kredytu nr (...) (...) (...), przez wykorzystanie danych personalnych T. B. (1) i podrobienie jego podpisu na umowie (k. 1 akt dochodzenia (...)).

Postanowieniem z 28 sierpnia 2017 r. na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 kpk umorzono dochodzenie w sprawie (k. 38-39).

Podpisy o treści T. B. (1) złożone w miejscach „podpis pożyczkobiorcy”, „czytelny podpis wnioskodawcy” na umowie pożyczki zawartej pomiędzy (...) Bankiem (...) S.A. w W. a T. B. (1) w dniu 19 grudnia 1997 r. wraz z wnioskiem o kredyt bezgotówkowy, nie zostały nakreślone przez osobę pozwaną w niniejszym postępowaniu T. B. (1) (opinia biegłego sądowego z zakresu badań pisma ręcznego i dokumentów J. B. k. 119-122, opinia uzupełniająca k. 149-150).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów znajdujących się w aktach sprawy, których prawdziwość i autentyczność nie była kwestionowana przez strony w toku postępowania, nie budzą one także wątpliwości Sądu.

Sąd uwzględnił także dokumenty znajdujące się w aktach dochodzenia o sygn. (...).

Sąd rozpoznając niniejszą sprawę oparł się przede wszystkim na opinii sporządzonej przez biegłego sądowego z zakresu badań pisma ręcznego i dokumentów J. B.. W ocenie Sądu została ona wykonana w sposób rzetelny, wiarygodny, zgodnie ze specjalistyczną wiedzą biegłego i jego doświadczeniem zawodowym. W sposób jednoznaczny biegły odpowiedział na tezę dowodową zakreśloną przez Sąd. Biegły w sposób rzeczowy i spójny odniósł się do zarzutów strony powodowej w opinii uzupełniającej.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

(...)Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny swoje żądanie w niniejszej sprawie oparł twierdzeniu o istnieniu wierzytelności, która przysługiwała (...) S.A. z tytułu zawartej z T. B. (1) w dniu 19 grudnia 1997 r. umowy kredytu nr (...) (...) (...).

Powód nabył wierzytelność od (...) Banku (...) S.A. na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 7 października 2005 r.

Pozwany podnosił w niniejszej sprawie, że nigdy nie zawarł z (...) S.A. umowy kredytu nr (...) (...) (...). Wskazał, że podpisy T. B. (1), który widnieje na umowie kredytu i wniosku o udzielenie kredytu, nie zostały przez niego złożone.

Opinia biegłego sądowego z zakresu badań pisma ręcznego i dokumentów J. B. jednoznacznie wskazała, że w miejscu „podpis kredytobiorcy” na umowie pożyczki oraz w miejscu „czytelny podpis wnioskodawcy” na wniosku o kredyt bezgotówkowy, podpisy nie zostały nakreślone przez pozwanego T. B. (1).

Należy zatem uznać, że to nie pozwany T. B. (1) zawarł umowę kredytową w dniu 19 grudnia 1997 r. z (...) S.A. w W.. W konsekwencji (...) S.A. nie przysługiwało roszczenie o zapłatę niespłaconego kredytu względem pozwanego. Wierzytelność z tego tytułu nie przysługuje zatem także powodowi (...) Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu Niestandaryzowanemu Funduszowi Sekurytyzacyjnemu.

W toku procesu powód powołał się na pismo pozwanego T. B. (1) z dnia 15 grudnia 2009 r. skierowane do Banku (...), w którym wnosił o nieprzekazywanie do windykacji wierzytelności wynikającej z umowy kredytu nr (...) (...) (...). (k. 95). Zdaniem powoda świadczy to uznaniu przez pozwanego zawarcia umowy, a zatem o uznaniu roszczenia przez pozwanego. Powód wywodził, że wobec tego nastąpiło przerwanie biegu przedawnienia.

W judykaturze i orzecznictwie przyjmuje się, że uznanie roszczenia może być dokonane w trzech różnych formach: jako uznanie właściwe, ugoda i uznanie niewłaściwe. Pierwsze stanowi nieuregulowaną odrębnie umowę ustalającą co do zasady i zakresu istnienie albo nieistnienie jakiegoś stosunku prawnego. Umowa uznania nie jest regulowana prawnie, jednak jej dopuszczalność wynika z zasady swobody umów. Kluczowe znaczenie dla tej postaci uznania ma oświadczenie woli zobowiązanego, w którym potwierdza on istnienie swojego obowiązku i zobowiązuje się do jego realizacji. Obowiązek świadczenia wynika więc nadal z pierwotnego tytułu. Ugoda stanowi także umowę, z tym, iż jest to umowa uregulowana i różni się od uznania właściwego tym, że samo istnienie lub nieistnienie stosunku prawnego nie jest kwestionowane, a istnieje jedynie niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku (art. 917-918 kc). Wreszcie, trzecią formą jest tzw. uznanie niewłaściwe, które można określić jako przyznanie przez dłużnika wobec wierzyciela istnienia długu. Jest ono oświadczeniem wiedzy zobowiązanego, wyrazem jego świadomości istnienia skierowanego przeciwko niemu roszczenia (vide: uchwała Sądu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów z dnia 30 grudnia 1964 r., III PO 35/64, OSNC 1965/6/90; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9 czerwca 2005 r., I ACa 171/05, LEX nr 164613; „Kodeks cywilny. Komentarz” pod red. E. Gniewka, P Michnikowskiego, wyd. 5, C.H. Beck).

Uznanie niewłaściwe to każde zachowanie dłużnika, które ujawnia w sposób niewątpliwy świadomość istnienia wierzytelności oraz bycia dłużnikiem. Oświadczenie dłużnika może mieć przy tym charakter wyraźny lub dorozumiany, istotnym jest jednak, aby uznawał on istnienie długu co do zasady. Uznanie niewłaściwe nie jest zatem ani przyznaniem faktu, ani oświadczeniem woli dłużnika, a jedynie rejestracją aktualnego stanu jego świadomości (oświadczeniem wiedzy). Istotny jest przy tym ów stan świadomości w chwili jej uzewnętrznienia i dotarcia do wierzyciela, późniejsza zmiana świadomości dłużnika nie powinna bowiem post factum przekreślać skutków, które wcześniej nastąpiły (por. M. Pyziak-Szafnicka, Przerwanie biegu przedawnienia przez uznanie, Artykuł, Rejent 1993/9/28; cyt. Komentarz do art. 123 Kodeksu cywilnego).

Przy zagadnieniu uznania niewłaściwego musi być zachowanie dłużnika, które oceniane według powszechnie przyjętych reguł znaczeniowych, powinno uzasadniać oczekiwanie wierzyciela na dobrowolne spełnienie świadczenia. W niniejszej sprawie z treści oświadczenia pozwanego można by było taki fakt wyinterpretować.

Odnosząc argumenty powoda w niniejszej sprawie do zagadnienia uznania, można byłoby przyjąć, że pismo z 15 grudnia 1999 r. stanowiło w swej treści uznanie niewłaściwe. Pismo to nie zostało jednak sporządzone i podpisane przez pozwanego. Pozwany zaprzeczył tej okoliczności. Na piśmie złożono podpis o treści T. B. (2), a nie T. B. – jak brzmi imię i nazwisko pozwanego. Na tej podstawie nie jest zatem możliwe wywodzenie z przedstawionego przez powoda oświadczenia uznania niewłaściwego roszczenia.

Także złożony przez powoda dowód wpłaty (k. 83) nie stanowi potwierdzeni tezy powoda o zawarciu przez pozwanego umowy i ewentualnie uznaniu niewłaściwym długu. W dokumencie tym jako nadawca przekazu pieniężnego figuruje F. B., a nie pozwany.

Ponieważ umowa kredytu nie została zawarta przez pozwanego w niniejszej sprawie T. B. (1), nie powstało w stosunku do niego roszczenie banku, a zatem także powód jako nabywca wierzytelności, nie może domagać się zapłaty od pozwanego. Powództwo w tej sytuacji nie mogło zostać uwzględnione. Na podstawie art. 496 kpc Sąd uchylił wydany w sprawie nakaz zapłaty i oddalił powództwo.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 kpc, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. W myśl tej zasady strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

Wobec uchylenia nakazu zapłaty i oddalenia powództwa w całości, za stronę przegrywającą sprawę należy uznać powoda. Dlatego też Sąd w punkcie II wyroku orzekł o zasadzie ponoszenia kosztów procesu, obciążając nimi w całości powoda. Szczegółowe rozliczenie kosztów na podstawie art. 108 § 1 kpc Sąd pozostawił referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się orzeczenia.

Jednocześnie Sąd przyjął wysokość wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego w jednokrotnej stawce minimalnej. Przy ustalaniu wysokości kosztów poniesionych przez stronę reprezentowaną przez pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjętego przez niego w sprawie, w tym czynności podjęte w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia (art. 109 § 2 kpc).

W ocenie Sądu brak jest podstaw do przyznania pełnomocnikowi pozwanego wyższej stawki wynagrodzenia niż minimalna. Nie uzasadnia bowiem tego charakter sprawy, jak i nakład pracy wymagany w niniejszym postępowaniu. Podkreślenia wymaga, że jakkolwiek sprawa została wszczęta w roku 2008 r. to pełnomocnik pozwanego podjął czynności w listopadzie 2017 r. Od tego czasu wyznaczono dwa terminy rozprawy i dopuszczono dowód z opinii biegłego, a wyrok zapadł w listopadzie 2018 r. Postepowanie dowodowe ograniczyło się w zasadzie od przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego. Sprawa nie wymagała od pełnomocnika szczególnej wiedzy prawniczej. W sprawie odbyły się dwie rozprawy, a pełnomocnik pozwanego stawił się na pierwszej z nich. W tym stanie rzeczy nie można przyjąć, że nakład pracy pełnomocnika wykraczał poza standardowy zakres czynności podejmowanych w sprawach tego rodzaju, o porównywalnym stopniu trudności. Zasądzenie opłaty wyższej od minimalnej może nastąpić wyłącznie wtedy, gdy sprawa ma szczególnie skomplikowany charakter, czy też niezbędny nakład pracy pełnomocnika był bardzo wysoki (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 8 września 2015 r., I ACa 670/15, Legalis). Taka sytuacji nie zaistniała w niniejszej sprawie.

Z tych względów, na podstawie powołanych przepisów, Sąd orzekł jak w wyroku.