Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód – (...) S.A. w B. domagał się od pozwanego – (...) Sp. z o.o. w K. zasądzenia tytułem zapłaty kary umownej za nienależycie wykonane zobowiązanie niepieniężne kwoty 45 944,69 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 maja 2012 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż strony zawarły w dniu 9 sierpnia 2011 r. umowę, w której pozwany zobowiązał się przygotować dokumentację aplikacyjną składaną do „Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007 – 2013 Oś priorytetowa 8. Społeczeństwo – Informacyjne – zwiększenie innowacyjności gospodarki Działanie 8.2. Wspieranie wdrażania elektronicznego biznesu typu B2B”. Wykonując umowę, pozwany przygotował – w oparciu o elektroniczny, dostępny on-line, generator – wniosek, który został złożony w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) za pośrednictwem Toruńskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. (TARR). Powód zawarł ostatecznie umowę o dofinansowanie , zgodnie z którą jednak zostało przyznane powodowi niższe dofinansowanie niż planował. Powód zarzucił pozwanemu nienależyte wykonanie umowy, gdyż pozwany w szczególności w sposób niewłaściwy przygotował Harmonogram rzeczowo-finansowy, który wymagał korekty. Pozwany wypełniając wniosek wystąpił błędnie o 50 % dofinansowania wydatków na inwestycję, zamiast umówionych wcześniej 60 %, co w konsekwencji spowodowało zmniejszenie kwoty dofinansowania w tym zakresie o 17 994 zł, nadto pozwany wypełniając wniosek nie wystąpił o dofinansowanie 85 % na promocję UE, co spowodowało zmniejszenie kwoty dofinansowania o 850 zł. Pozwany nie wystąpił również o dofinansowanie kosztów szkoleń w wysokości 35%, co spowodowało zmniejszenia kwoty o 8 575 zł. Zgodnie z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 13 sierpnia 2008 r. w sprawie udzielania przez Polską Agencje Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej na wspieranie tworzenie i rozwój gospodarki elektronicznej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 – intensywność wsparcia w części dotyczącej wydatków nie może przekraczać dla średnich przedsiębiorców 60 % na obszarze należącym m.in. do województwa (...), natomiast kwota dofinansowania wydatków na szkolenia specjalistyczne nie może przekroczyć 35 %, a dofinansowanie kosztów promocji UE 85% (art. § 15 ust.1 w zw. z § 15 ust. 2 pkt rozporządzenia). Tymczasem pozwany błędnie i wbrew ustaleniom stron, przygotował wniosek aplikacyjny obejmujący jedynie 50 % dofinansowania inwestycji, 0 % dofinansowania wydatków na promocję UE oraz 0 % dofinansowania wydatków na szkolenia. W związku z tym, w umowie zawartej przez powoda z PARP, kwota dofinansowania została określona w maksymalnej wysokości 134 760 zł zamiast możliwej do uzyskania, oczekiwanej przez powoda i uzgodnionej kwoty 162 179 zł, co daje sumę dofinansowania niższego o 27 419 zł. Powód zarzucił również, iż sposób wykonywania umowy był nienależyty. Powód podkreślił ponadto , iż pozwany uznał swój błąd m.in. w piśmie z dnia 29 marca 2012 r., gdzie za powstałe w złożonej dokumentacji uchybienie – błędny poziom dofinansowania pozwany zaproponował powodowi upust. Pozwany obniżył ostatnią część przysługującego wynagrodzenia, wystawiając fakturę końcową VAT na kwotę 4 055,31 brutto, zamiast 6 150 zł (5000 zł netto - § 8 ust. 1 c umowy).

W związku z nienależytym wykonaniem umowy powód, stosownie do § 9 ust. 1 umowy, obciążył pozwanego, w piśmie z 20 kwietnia 2012 r., karą umowną w wysokości 50 000 zł. W ocenie powoda wina pozwanego jest oczywista, gdyż wypełnianie zobowiązania niezgodnie z wcześniejszymi ustaleniami oraz obowiązującymi przepisami i to przede wszystkim nieuważne wypełnienie formularza – jest działaniem zawinionym, szczególnie, że pozwany jest profesjonalistą w swej dziedzinie. Powód wskazał, iż pismem z dnia 4 lipca 2012 r. dokonał potrącenia swojej wierzytelności z wierzytelnością pozwanego wynikającą z faktury VAT nr (...) na kwotę 4 055,31 zł. W wyniku dokonanego potrącenia, pozostała do zapłaty na rzecz powoda kwota - należność główna w wysokości 45 944,69 zł. Powód wezwał pozwanego do zapłaty wymienionej należności, pozwany jednak odmówił uczynieniu zadość roszczeniu powoda.

W odpowiedzi na pozew, pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu na jego rzecz. W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany przyznał, iż w dniu 9 sierpnia 2011 r. zawarł z powodem umowę. Zgodnie z § 1 umowy obowiązkiem pozwanego było przygotowanie dokumentów aplikacyjnych zgodnie z instrukcją wypełniania wniosku będącego załącznikiem do regulaminu konkursu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczość (PARP) – instytucji organizującej konkurs, zaś z § 3 umowy wynika, że obowiązkiem strony powodowej było dostarczenie informacji i materiałów, na podstawie których miał być opracowany wniosek. Pozwany wskazał, iż dokumentacja została przygotowana i przekazana powodowi w oparciu o założenia i obowiązki wynikające z umowy. Powód zaś nie wykazał, iż wniosek ten został sporządzony w sprzeczności z dostarczonymi przez powoda materiałami bądź informacjami. Zgodnie z umową, w przypadku dokonania pozytywnej oceny formalnej wniosku przez PARP, strona powodowa była zobowiązana zapłacić pozwanemu wynagrodzenie określone w § 8 ust. 1 lit b. Powód zapłacił pozwanemu wynagrodzenie zgodnie z wymienionym postanowieniem umowy. Natomiast w przypadku zawarcia umowy o dofinansowanie pomiędzy powodem a PARP, powód zobowiązany był zapłacić wynagrodzenie określone w § 8 ust. 1 lit c (success fee). Pozwany wskazał, iż do zawarcia umowy o dofinansowanie doszło, ale powód nie zapłacił pozwanemu umówionego wynagrodzenia. Niemniej jednak dokonując potrącenia, uznał roszczenie pozwanego z tego tytułu. Ustosunkowując się do zarzutów powoda odnoszących się do nienależytego wykonania umowy pozwany wskazał, że harmonogram rzeczowo-finansowy został przygotowany prawidłowo, z uwzględnieniem osoby dokonującej merytorycznej oceny wniosku oraz procedury korekty wniosku, które przewidziały strony w umowie (§ 3 ust. 3 i 1 lit. d). Pozwany podkreślił, iż przedmiot umowy został wykonany należycie w całości, a dowodem na to jest pozytywna ocena formalna i merytoryczna wniosku i możliwość zawarcia umowy o dofinansowanie przez powoda z PARP. Pozwany konkludując wskazał, iż nie zostały spełnione przesłanki wynikające z § 9 ust. 1 umowy dla powstania odpowiedzialności pozwanego tytułem kary umownej. Nadto pozwany zwrócił uwagę na fakt, iż dofinansowanie przyznawane w ramach „Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka” nie stanowi wynagrodzenia dla wnioskodawcy. Nie można zakwalifikować braku dofinansowania w konkretnej kwocie jako szkodę poniesioną przez wnioskodawcę w tej kwocie, zatem w ocenie pozwanego, powód nie poniósł żadnej szkody.

Wyrokiem z dnia 17 stycznia 2013 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił powództwo oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.417 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu. Sąd Rejonowy wydał rozstrzygnięcie w oparciu o m. in. następujące ustalenia i wnioski:

W dniu 28 lipca 2011 r., na zaproszenie stowarzyszenia autoryzowanych dealerów (...), odbyło się spotkanie, na którym pozwany - (...) sp. z o.o. w K. - dokonał prezentacji dotyczącej Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007 – 2013 i możliwości pozyskania dofinansowania w ramach tego programu. Treścią prezentacji było przedstawienie ogólnych założeń i warunków uzyskania dofinansowania w ramach przedmiotowego programu. W czasie prezentacji był pokazany maksymalny dopuszczalny wskaźnik dofinansowania. Obecny był tam prezes zarządu powoda , który nawiązał kontakt z pozwanym.

Umowa pomiędzy powodem a pozwanym została zawarta w dniu 9 sierpnia 2011 r. Zgodnie z umową pozwany zobowiązał się przygotować dokumentację aplikacyjną składaną do „Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007 – 2013 Oś priorytetowa 8. Społeczeństwo – Informacyjne – zwiększenie innowacyjności gospodarki Działanie 8.2. Wspieranie wdrażania elektronicznego biznesu typu B2B”.

Na przedmiot umowy składało się wykonanie następujących zadań:

- opracowanie wniosku o dofinansowanie, w tym wypełnianie niezbędnych dokumentów w Generatorze Wniosków, zgodnie z instrukcją wypełniania wniosku o dofinansowanie będące załącznikiem do regulaminu konkursu,

- opracowanie biznes planu będącego załącznikiem do wniosku o dofinansowanie,

- pomoc w wyborze i weryfikacji dokumentów wewnętrznych powoda wymaganych regulaminem konkursu jako załącznik do wniosku,

-dokonanie wymaganych korekt i wyjaśnień na wezwanie instytucji organizującej konkurs w zakresie i w terminach określonych regulaminem konkursu.

Opracowanie wniosku i biznes planu miało nastąpić w oparciu o informacje i materiały przekazane przez powoda. Zgodnie z § 6 umowa miała być wykonana do zasadniczo do dnia 28 października 2011 r. Wynagrodzenie pozwanego za wykonanie prac składało się z 3 części: cost fee 1 - po opracowaniu wniosku i biznes planu oraz zarejestrowaniu go w Generatorze Wniosków, cost fee 2 - płatne po otrzymaniu przez powoda informacji o pozytywnym przejściu oceny formalnej, success fee - po podpisaniu przez powoda umowy o dofinansowanie. Strony w umowie zastrzegły karę umowną w wysokości 50 000 zł, obciążającą pozwanego w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy z winy pozwanego, w szczególności w przypadku niedotrzymania terminów jej wykonania. Zgodnie z § 12 umowy wszelkie zmiany umowy wymagają zachowania formy pisemnej.

Strony w umowie nie zawarły postanowień, co do poziomu dofinansowania w oparciu, o który pozwany ma opracować wniosek. Pomiędzy stronami nie było ustnych ustaleń w tym zakresie. W dniu 24 października 2011 roku pozwany wysłał do powoda wersję roboczą biznes planu i wniosku oraz harmonogram rzeczowo-finansowy z poziomem dofinansowania w wysokości 60%. W dniu 28 października 2011 r. o godzinie 12:17, pozwany zarejestrował wniosek o dofinansowanie za pośrednictwem Generatora wniosków. W zarejestrowanej wersji wniosku pozwany wskazał, iż powód wnosi o dofinansowanie 50 % wydatków na inwestycję, 0 % wydatków na promocję UE, oraz 0% wydatków szkoleń.

Po dokonanej rejestracji wniosku pozwany otrzymał z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (zwanej dalej PARP) elektroniczne potwierdzenie zarejestrowania wniosku. Zaraz po uzyskaniu potwierdzenia rejestracji, pozwany poinformował powoda o zarejestrowaniu wniosku oraz o kolejnych czynnościach, które powód winien podjąć. Powód podpisał wydrukowaną wersję zarejestrowanego wniosku i złożył w PARP. Powód przed podpisaniem wniosku nie przeczytał go. Wersja elektroniczna i papierowa wniosku musiały być zgodne. Po złożeniu wniosku powód otrzymał informację, że wniosek jest prawidłowy pod względem formalnym.

Powód już po całkowitym zakończeniu procedury oceny wniosku i skierowaniu go do dofinansowania , zgłosił pozwanemu zastrzeżenia co do poziomu dofinansowania określonego we wniosku aplikacyjnym. Powód w piśmie z dnia 13 marca 2012 r. przedstawił PARP dokumenty niezbędne do podpisania umowy o dofinansowanie oraz zwrócił się o umożliwienie dokonania korekty dofinansowania do poziomu 60%. Pismem z dnia 4 kwietnia 2012 r., jeszcze przed podpisaniem umowy o dofinansowanie , powód został poinformowany przez PARP, że nie zaistniały przesłanki uzasadniające podniesienie kwoty dofinansowania. Ponadto PARP wskazała , iż w jej opinii nie istnieją obiektywne przesłanki uzasadniające podniesienie wartości przyznanego dofinansowania projektu powoda. Powód podpisał umowę o dofinansowanie z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości dnia 16 kwietnia 2012 r., po czym powód w piśmie z dnia 20 kwietnia 2012 r. oświadczył, iż obciąża pozwanego karą umowną w wysokości 50 000 zł, z uwagi na nienależyte wykonanie umowy. W dniu 23 kwietnia 2012 r. pozwany wystawił fakturę VAT nr (...) na kwotę 4 055,31 zł tytułem wynagrodzenia określonego w umowie jako success fee pomniejszonego o zaproponowany powodowi upust. W dniu 4 lipca 2012 r. powód złożył oświadczenie o potrąceniu wymagalnych wierzytelności pozwanego z tytułu ostatniej części wynagrodzenia określonego w umowie z wierzytelnością powoda z tytułu kary umownej.

Powyższy stan faktyczny w przedmiotowej sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów prywatnych, których prawdziwość, autentyczność i moc dowodowa nie budziły jego wątpliwości oraz na podstawie zeznań powoda oraz świadków: M. K. (1) B., K. M., członka zarządu pozwanego M. K. (2).

Sąd I instancji w swych rozważaniach uznał, że podstawą roszczenia powoda dochodzonego od pozwanego w niniejszej sprawie jest § 9 umowy, stanowiący, iż w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy z winy pozwanego w szczególności w przypadku niedotrzymania terminów określonych w § 6 umowy pozwany będzie zobowiązany zapłacić karę umowną w wysokości 50 000 zł w terminie 14 dni od daty wezwania do zapłaty. Warunkiem domagania się kary umownej jest niewykonanie lub nienależyte wykonanie przez dłużnika określonego zobowiązania w określonym terminie, co wymaga dowodzenia przez wierzyciela. W okolicznościach faktycznych przedmiotowej sprawy z zeznań samych stron wynikało, że umowa przez pozwanego została wykonana, a powód zapłacił mu w znacznej części wynagrodzenie. Powód dochodził kary umownej zarzucając pozwanemu, że wykonanie umowy było jednak nienależyte.

Sąd Rejonowy podniósł, że treść zobowiązania stron wynikała z pisemnej umowy. W umowie zawarta została klauzula, zgodnie, z którą wszelkie zmiany jej postanowień wymagają, pod rygorem nieważności, zachowania formy pisemnej (§ 12 umowy). Jak wynika z zeznań stron, nie negocjowały one bezpośrednio treści umowy. Postanowienia umowy zostały uzgodnione przez pozwanego z przedstawicielem stowarzyszenia dealerów (...), a powód zawierając z pozwanym umowę zgodził się na ich brzmienie. Treść zobowiązania pozwanego wynika z § 1 umowy, który stanowi, że: przyjmuje on do realizacji przygotowanie dokumentacji aplikacyjnej do Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.

Ponadto Sąd I instancji wskazał, iż w umowie powód nie zastrzegł, że we wniosku przygotowanym przez pozwanego ma on wystąpić o maksymalną wysokość dofinansowania, że jest to dla powoda istotne postanowienie, od którego uzależnia zawarcie umowy. Zdaniem tego Sądu samo przeświadczenie powoda o tym, iż pozwany winien wystąpić o maksymalne dofinansowanie nie jest jednoznaczne ze zgodnym postanowieniem stron w tym zakresie, czy też celem umowy, bowiem jak zeznał powód, swoje oczekiwanie w tym zakresie opierał na dokonanej przez pozwanego prezentacji, w której pozwany określił górny pułap dofinansowania. Sąd Rejonowy podkreślił, że prezentacja i informacje w niej zawarte nie stanowiły oferty w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, ale jedynie zaproszenie do negocjacji, co więcej pozwany w prezentacji nie podał, iż będzie występował o dofinansowanie w maksymalnej wysokości, lecz jedynie wskazał maksymalny jego poziom dla określonych regionów.

W podsumowaniu Sąd I instancji stwierdził, że powód nie udowodnił, iż gdyby faktycznie we wniosku przygotowanym przez pozwanego wystąpił o maksymalny poziom dofinansowania projektu, to organ finansujący oceniłby go tak samo pozytywnie i zakwalifikował do przyznania dofinansowania oraz podpisania umowy. W ocenie tego Sądu, nie doszło do spełnia przesłanek do powstania obowiązku po stronie pozwanego do zapłaty kary umownej, wobec czego Sąd na podstawie 483 § 1 k.c. a contrario oddalił powództwo. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 99 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, domagając się zmiany zaskarżonego wyroku na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych. Wyrokowi Sądu Rejonowego pozwany zarzucił:

1)  naruszenie art. 233 § 1-k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny zebranego materiału dowodowego polegające na wybiórczym i jednostronnym rozważeniu materiału dowodowego, wyprowadzeniu wniosków nielogicznych lub nie wynikających z powołanych przez Sąd dowodów, a poza tym sprzecznych z innymi dowodami, ocenie dowodów z naruszeniem zasad doświadczenia życiowego i bezpodstawnemu pominięciu niektórych dowodów co doprowadziło do:

•

błędnego ustalenia, że pozwany celowo i świadomie zmniejszył zakres dofinansowania, o które wystąpił działając w imieniu i na rzecz powoda,

•

błędnego ustalenia, że pozwany był uprawniony do zmniejszenia zakresu dofinansowania, o które wystąpił działając w imieniu i na rzecz powoda,

•

błędnego ustalenia, że strony nie dokonały uzgodnienia zakresów dofinansowania, o które wystąpić miał pozwany działając w imieniu i na rzecz powoda,

•

błędnego ustalenia, że pozwany był uprawniony do samodzielnego określania zakresu dofinansowania, o które wystąpić miał pozwany działając w imieniu i na rzecz powoda,

•

błędnego ustalenia, że zmniejszenie poziomu wnioskowanego dofinansowania nie było wynikiem pomyłki pozwanego,

•

błędnego ustalenia, że powód nie udowodnił nienależytego wykonania umowy przez pozwanego,

•

błędnego ustalenia, że pozwany wykonał umowę należycie, nawet w sytuacji, gdy nie uzyskał zgody powoda na zmniejszenie poziomu wnioskowanego dofinansowania, a także nie poinformował powoda o zmniejszeniu takiego poziomu (przy hipotetycznym, bo nie udowodnionym założeniu, że pozwany rzeczywiście zmniejszył to dofinansowanie celowo i był uprawniony do takiego samowolnego działania),

•

błędnego ustalenia, że powód mógł poprawić przygotowaną niewłaściwie przez pozwanego papierową wersję wniosku wypełnionego wcześniej on-line przez pozwanego i tym samym błędnego ustalenia, ze podpisując papierową wersję wniosku powód działał na własne ryzyko,

•

błędnego ustalenia, że powód zlecając wypełnienie wniosku profesjonaliście - pozwanemu, był zobowiązany do sprawdzania poprawności przygotowanego przez pozwanego wniosku;

2) naruszenie art. 484 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że powstanie szkody w majątku wierzyciela jest przesłanką odpowiedzialności z tytułu kar umownych;

3) naruszenie art. 483 k.c. w zw. z art. 6 k.c. oraz art. 471 k.c. poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że domniemanie winy dłużnika nie ma zastosowania do odpowiedzialności dłużnika z tytułu kar umownych;

4) naruszenie art. 6 k.c. w zw. art. 227 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na obarczeniu powoda ciężarem dowodu wobec faktu przyznanego przez powoda w korespondencji przedprocesowej, który uznał swój błąd będący nienależytym wykonaniem zobowiązania, za które powód dochodził kary umownej,

5) naruszenie przepisu art. 231 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na nie uznaniu za ustalony fakt brak świadomego działania pozwanego, który Sąd powinien wywieść z faktu przyznania wprost w korespondencji przedprocesowej, że pozwany popełnił błąd, gdyż nie można - w świetle logiki - popełnić błąd (wpisać omyłkowo daną liczbę zamiast innej) i jednocześnie zrobić to celowo,

6) naruszenie art. 65 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że pismo pozwanego zawierające przyznanie się do błędu stanowi w istocie rzeczy jedynie typowy przejaw zachowania przedsiębiorcy nie wywołujący żadnych skutków prawnych oraz procesowych,

7) naruszenie art. 60 k.c. w zw. z art. 65 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie poprzez odmowę skuteczności ustaleń stron, co do zakresu uzgodnionego dofinansowania, zawartych w harmonogramach rzeczowo - finansowych zawartych w elektronicznej korespondencji stron,

8) naruszenie a contrańo art. 73 k.c. i n. przepisów o formie czynności prawnych , w zw. z 309 k.p.c. , poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że dla szczegółowych ustaleń stron, co do sposobu wykonywania umowy, konieczne było dokonanie tych ustaleń ustnie lub pisemnie i tym samym odmowie mocy dowodowej e-mailom stron, w których strony dokonały ustaleń, co do zakresu dofinansowania.

W odpowiedzi na apelacje powoda, pozwany wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowanie za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych. Podtrzymał tam wcześniej przedstawioną argumentację.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje :

Apelacja powoda okazała się częściowo uzasadniona.

Zasadnie powód zarzucił sądowi I instancji w szczególności naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny zebranego materiału dowodowego , czego skutkiem było ustalenie nieprawidłowego stanu faktycznego. Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie dowodowe w całości lecz błędnie ustalił , iż pozwana wykonała należycie swoje zobowiązanie. Z przeprowadzonych dowodów jednoznacznie wynika , iż strony umówiły się , iż pozwany przygotuje wniosek o dofinansowanie używając najwyższych możliwych poziomów , tj. w szczególności 60 % wydatków na inwestycje a nie 50 % , jak ostatecznie to uczynił. Takich ustaleń nie zawiera co prawda pisemna umowa ale wskazują na to jednoznacznie dokumenty w postaci m. in. załączników do maila z 24 października 2011 r. , z których dowód przeprowadził sąd I instancji. Sąd Rejonowy ustalił przecież , iż w dniu 24 października 2011 roku pozwany wysłał do powoda wersję roboczą biznes planu i wniosku oraz harmonogram rzeczowo-finansowy z poziomem dofinansowania w wysokości m. in. 60% na inwestycje , zaś w dniu 28 października 2011 r. o godzinie 12:17, pozwany zarejestrował wniosek o dofinansowanie za pośrednictwem Generatora wniosków , w której wskazał, iż powód wnosi o dofinansowanie 50 % wydatków na inwestycję, 0 % wydatków na promocję UE, oraz 0% wydatków szkoleń. Żaden ze świadków nie potrafił racjonalnie wytłumaczyć , czemu dnia 28 października 2011 r. złożono wniosek o niższy poziom dofinansowania , skoro 24 października 2011 r. przyjęto wstępnie poziom wyższy. Zasłaniali się oni głównie niepamięcią. Jedyny logiczny wniosek , który można tutaj wyprowadzić , sprowadza się do popełnienia przez pozwaną omyłki przy składaniu wniosku w dniu 28 października 2011 r. Potwierdza to też pismo pozwanej z 29 marca 2012 r. , w której jednoznacznie przyznaje się do błędu w postaci złożenia wniosku na niższy poziom dofinansowania i proponuje upust jako rekompensatę. Sąd Rejonowy ocenił to zachowanie przez pryzmat naturalnego dążenia przedsiębiorcy do utrzymania dobrego imienia, opinii w obrocie gospodarczym, przyjmując, że w praktyce obrotu gospodarczego między przedsiębiorcami w celu utrzymania dalszych kontaktów z klientem, przedsiębiorcy dążą do załagodzenia sporów. W świetle przedstawionego wyżej materiału dowodowego poglądu tego nie można podzielić , tym bardziej iż świadek K. B. zeznała , iż przygotowała owe pismo na polecenie zarządu. W sytuacji gdyby pozwana nie poczuwała się do popełnienia błędu , kierowanie do powoda pisma tej treści pozbawione byłoby sensu.

W świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego nie można zatem uznać również za wiarygodne tłumaczeń pozwanej , iż celowo obniżyła poziomy dofinansowania a ponadto , iż mogła to samodzielnie uczynić bez uzgodnień z powodem. Zdaniem sądu odwoławczego taka linia obrony została wykreowana na użytek niniejszego postępowania , gdyż przed wszczęciem postępowania zachowanie pozwanej było inne. Tłumaczeniom tym przeczy w sposób jednoznaczny wyżej wskazany materiał dowodowy. Powód co prawda podpisał przygotowany przez pozwaną wniosek w wersji papierowej , lecz musiał on być zgodny z wersją elektroniczną wygenerowaną przez pozwaną. Nie było tu zatem możliwości korekty , co jest poza sporem. Poza tym , jak słusznie stwierdził powód , nie po to powierzył przygotowanie pozwanemu stosownej dokumentacji liczącej wiele stron aby ją dokładnie kontrolować. W takim przypadku sam złożyłby wniosek o dofinansowanie. Z zebranych dowodów w sposób jednoznaczny wynika zatem , iż pozwana w tym zakresie nie wykonała należycie swego zobowiązania , co uzasadnia jej odpowiedzialność kontraktową za nienależyte wykonanie zobowiązania w myśl art. 471 k.c. Sąd Rejonowy , w wyniku nieprawidłowych ustaleń faktycznych , błędnie zaś przyjął , iż pozwana wykazała , iż swoje zobowiązanie wykonała należycie. Jak słusznie ponadto wskazał powód , nawet przyjmując że pozwany rzeczywiście zmniejszył wnioskowane dofinansowanie celowo i był uprawniony do takiego działania , nienależytym wykonaniem zobowiązania przez pozwaną byłby już sam fakt niepoinformowania powoda o zmniejszeniu takiego poziomu , co nie było kwestionowane.

Dla odpowiedzialności pozwanej nie ma przy tym znaczenia , czy powódka wskutek nienależytego wykonania zobowiązania przez pozwaną poniosła jakąkolwiek szkodę. Jak stwierdził bowiem Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z 6.11.2003 r., III CZP 61/03 obowiązek zapłaty kary umownej jest niezależny od wystąpienia szkody po stronie wierzyciela. Jest to pogląd ugruntowany w orzecznictwie. Powódka zatem nie musiała udowadniać zatem wysokości poniesionej szkody.

Podstawą roszczenia dochodzonego od pozwanego w niniejszej sprawie był § 9 umowy, stanowiący, iż w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy z winy pozwanego , pozwany będzie zobowiązany zapłacić karę umowną w wysokości 50.000 zł w terminie 14 dni od daty wezwania do zapłaty. Pojęcie kary umownej jest zawarte w przepisie art. 483 § 1 kc, który stanowi, iż można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikającej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Z ustalonego przez Sąd odwoławczy stanu faktycznego wynika , iż powód uprawniony był do naliczenia kary umownej zgodnie z powyższym zapisem umowy w związku z nienależytym wykonaniem umowy przez pozwaną.

Jednakże kara ta byłaby nadmiernie wygórowana. Zważyć należy , iż hipotetyczna szkoda pozwanego , czyli różnica między otrzymanym a możliwym teoretycznie do otrzymania dofinansowaniem wynosiła około 27.000 zł. Zachodziły zatem podstawy do miarkowania kary umownej w myśl art. 484 § 2 kc , zgodnie z którym , jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana. Pozwany jednakże wprost nie domagał się miarkowania kary umownej. Jak zaś słusznie wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 13 czerwca 2013 r. , sygn. akt V CSK 375/12 , przewidziane w art. 484 § 2 k.c. uprawnienie dłużnika do żądania zmniejszenia kary umownej jest materialnoprawnym środkiem jego obrony przed żądaniem wierzyciela zapłaty tej kary. Skorzystanie z tego środka obrony zależy od woli dłużnika. Jeżeli dłużnik chce z uprawnienia tego skorzystać musi złożyć w tym przedmiocie określone oświadczenie woli, które, zgodnie z art. 60 k.c., może być wyrażone przez każde zachowanie, byleby ujawniło jego wolę w dostatecznie zrozumiały dla wierzyciela sposób. Dlatego dłużnik, jeżeli w toku procesu wprost nie sformułował żądania miarkowania kary umownej, powinien przynajmniej wskazać, że jego zdaniem kara umowna jest za wysoka i wyjaśnić dlaczego.

Z odpowiedzi na pozew i dalszego stanowiska pozwanego wynika zaś , iż wskazywał na fakt nieponiesienia przez powoda jakiejkolwiek szkody. W szczególności pozwany zwrócił uwagę na fakt, iż dofinansowanie przyznawane powodowi w ramach „Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka” nie stanowi jego wynagrodzenia. Nie można zakwalifikować braku dofinansowania w konkretnej kwocie jako szkodę poniesioną przez wnioskodawcę w tej kwocie, zatem w ocenie pozwanego, powód nie poniósł żadnej szkody. Zarzucał też powodowi nieudowodnienie poniesionej szkody. Są to okoliczności , które mogłyby w świetle art. 484 § 2 k.c. uzasadniać miarkowanie kary umownej. Dlatego też Sąd II instancji przyjął , iż pozwany w istocie domagał się obniżenia kary umownej.

W związku z powyższym sąd odwoławczy przyjął , iż karę umowną należny obniżyć o połowę – do 25.000 zł w oparciu o powyższy przepis , mając na względzie hipotetyczną stratę powoda w kwocie około 27.000 zł , o czym mowa było wyżej. Biorąc z kolei pod uwagę skutecznie dokonane przez powoda potrącenie 4.055,31 zł , kwotę powyższą należy odjąć od 25.000 zł. Tak więc wysokość kary umownej należnej od pozwanego wynosi ostatecznie 20.944,69 zł

Na podstawie art. 386 § 1 kpc sąd odwoławczy zatem zmienił zaskarżony wyrok , zasądzając na rzecz powoda od pozwanego kwotę 20.944,69 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 9 maja 2012 r. czyli po upływie 14 dni od daty doręczenia pozwanej wezwania do zapłaty ( § 9 umowy łączącej strony ) do dnia zapłaty a w pozostałej części powództwo oraz apelację oddalił.

O kosztach postępowania sąd II instancji orzekł zgodnie z art. 100 kpc , wobec częściowego uwzględnienia żądania powoda i dokonał ich stosunkowego rozdzielenia przyjmując , iż powód wygrał proces zarówno przed sądem I instancji oraz w instancji odwoławczej w około 45 %. Po odjęciu zatem od 45 % kwoty kosztów poniesionych przez powoda (4.715 zł za I instancję oraz 3.498 zł za II instancję ) 55 % kwoty kosztów poniesionych przez pozwanego ( 2.417 zł za I instancję oraz 1.200 zł za II instancję ) zasądzono na rzecz powoda od pozwanego kwoty : 792 zł za I instancję oraz 914 zł za II instancję.