Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, X Wydział Gospodarczy

w składzie

Przewodniczący Sędzia SO Lesław Zieliński

Sędzia SO Iwona Wańczura – spr.

Sędzia SO Małgorzata Korfanty

Protokolant Aleksandra Ciesińska

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2014 roku w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) Sp. z o.o. we W.

przeciwko: J. S.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 12 lipca 2013 roku

sygn. akt VII GC 1949/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 600,00 (sześćset 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów w postępowaniu odwoławczym.

SSO Iwona Wańczura SSO Lesław Zieliński SSO Małgorzata Korfanty

Sygn. akt X Ga 345/13

UZASADNIENIE

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W. wniosła pozew przeciwko J. S. o zasądzenie na jej rzecz kwoty 5 923,97 zł z odsetkami - na podstawie art. 299 ksh. ozwany nie złożył odpowiedzi na pozew i Sąd Rejonowy w Gliwicach w dniu 8 lutego 2013 r. wydał wyrok zaoczny, orzekając zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany skutecznie złożył sprzeciw i wniósł o oddalenie powództwa
w całości. Zarzucił wskazał, że w okresie, w którym był prezesem zarządu dłużnika nie wystąpiły przesłanki uzasadniające złożenie przez niego wniosku
o ogłoszenie upadłości, albowiem nie znalazł się on w stanie niewypłacalności w rozumieniu art.11 ust 1 i 2 prawa upadłościowego i naprawczego. Dłużna spółka nie zaprzestała regulowania swoich zobowiązań, a ich suma nie przekroczyła wartości jej majątku.

Wyrokiem z dnia 12 lipca 2013 roku Sąd Rejonowy w Gliwicach utrzymał w mocy wyrok zaoczny.

Sąd I instancji ustalił, że 30 listopada 2009 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Fabrycznej we Wrocławiu wydał nakaz zapłaty, sygn. akt XV GNc 4486/09, w którym zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz powódki kwotę 3 488,12 zł
z ustawowymi odsetkami i kosztami postępowania w kwocie 647,00 zł. Powódka uzyskała tytuł wykonawczy i wszczęła postępowanie egzekucyjne między innymi przed Komornikiem Sądowym M. K. przy Sądzie Rejonowym dla Krakowa – Nowej Huty w Krakowie o sygn. akt KM 899/11. Postanowieniem z dnia 3 lutego 2012 r. postępowanie to zostało umorzone z uwagi na bezskuteczność egzekucji. Prezesem zarządu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. od 29 marca 2006 r. do 29 czerwca 2010 r, a to w dacie powstania zobowiązania był pozwany. Pozwany nie uregulował należności wobec powódki Egzekucja z majątku dłużnej spółki była bezskuteczna. Pozwany nie złożył wniosku o ogłoszenie upadłości.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo należało uwzględnić w całości, albowiem powódka wykazała przesłanki odpowiedzialności pozwanego wynikające z art. 299 ksh, a pozwany nie udowodnił żadnych okoliczności zwalniających go z tej odpowiedzialności.

Wobec zaistnienia przesłanek pozytywnych, przy braku przesłanek negatywnych pozwany był odpowiedzialny za zobowiązania spółki w dacie istnienie wierzytelności w stosunku do powoda.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go
w całości, zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 230 kpc, art. 233 kpc, 278 § 1 kpc w zw. z art. 232 kpc i art. 328 kpc oraz przepisów prawa materialnego, tj art. 299 ksh w zw. z art. 6 kc.

Pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że samo milczenie strony co do twierdzeń strony przeciwnej nie jest podstawą do uznania faktów za przyznane, gdyż to na Sądzie spoczywa obowiązek poznania prawdy. Pozwany przeczył istnieniu faktów w postaci istnienia stanu niewypłacalności S. sp z o.o. Sąd Rejonowy w żaden sposób nie odniósł się do dowodów przedstawionych przez pozwanego. Sąd I instancji ponadto nie dopuścił dowodu z opinii biegłego. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 1999 roku I CKN 223/98 dowód z opinii nie może być zastąpiony inną czynnością dowodową. Jeżeli więc Sąd może dojść do wiadomości specjalnych wyłącznie poprzez skorzystanie z pomocy biegłego, to Sąd dopuszcza się naruszenia art.232 kpc skoro z urzędu nie przeprowadza dowodu z opinii biegłego , natomiast dowód ten jest niezbędny dla miarodajnej oceny zasadności wytoczonego powództwa. Zaniechanie dopuszczenia dowodu z opinii biegłego
z urzędu w sprawie wymagającej wiadomości specjalnych stanowi również naruszenie art. 233 § 1 kpc. Sąd Rejonowy nie dokonał oceny przedłożonych dokumentów finansowych (...) Sp. z o. o. W tym zakresie Sąd I instancji odwołał się jedynie do oceny dokumentów finansowych dokonanej przez powódkę. W okresie sprawowania przez pozwanego funkcji członka zarządu spółki (...) jej kondycja finansowa nie dawała podstaw do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie jej upadłości lub wszczęcia postępowania układowego. W czasie sprawowania przez niego funkcji członka zarządu spółki (...) nigdy nie wystąpiła w niej sytuacja zaprzestania regulowania zobowiązań. Krótkotrwałe wstrzymanie płacenia długów wskutek przejściowych trudności nie stanowi podstawy do ogłoszenia upadłość, a o niewypłacalności
w rozumieniu art. 11 PUiN można mówić dopiero wówczas, gdy dłużnik
z braku środków przez dłuższy czas nie wykonuje przeważającej części swoich zobowiązań.

W odpowiedzi na apelację pozwanego powód wniósł o jej oddalenie
i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powód wskazał, że pozwany nie wnosił o powołanie dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości i rachunkowości. Powód przedstawił dokumentację finansową spółki, z której wynika, że w 2009 roku jej straty z lat ubiegłych i zobowiązania znacznie przekraczały jej możliwości finansowe. Zgodnie z art. 232 kpc Sąd może dopuścić z urzędu dowód nie wskazany przez strony, ale jedynie w sytuacjach szczególnych, gdy według obiektywnej i weryfikowalnej w toku instancji oceny zebrany w toku sprawy materiał dowodowy nie wystarcza do rozstrzygnięcia. Działanie Sądu z urzędu
i przeprowadzenie dowodu nie wskazanego przez stronę jest dopuszczalne tylko w wyjątkowych sytuacjach. Obowiązek udowodnienia, że w 2009 roku spółka była wypłacalna i posiadała płynność finansową, spoczywała na pozwanym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd Okręgowy, rozpoznając przedmiotową sprawę, dokonał oceny zaskarżonego wyroku, uznając zaskarżone orzeczenie za prawidłowe.

Ponadto po dokonaniu ponownej oceny zebranych w sprawie dowodów Sąd Okręgowy uznał ją za właściwą, a ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji za prawidłowe i przyjął je za własne.

Analizując przedmiotowa sprawę, Sąd Okręgowy uznał, iż Sąd I instancji właściwie zastosował obowiązujące przepisy prawa materialnego oraz dokonał prawidłowej ich wykładni.

Zgodnie z przepisem art. 299 § 1 ksh, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. W myśl przepisu § 2 wskazanego artykułu członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo
że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.

Ze wskazanego przepisu jednoznacznie wynika, iż jedyną przesłanką powstania odpowiedzialności członków zarządu jest bezskuteczna egzekucja przeciwko spółce, a na wierzycielu ciąży dowód bezskuteczności egzekucji.

W pierwszej kolejności podlega jednak badaniu, czy osoba, od której powód domagał się zapłaty, faktycznie była członkiem zarządu oraz czy powód posiadał wierzytelność względem spółki, a następnie, czy egzekucja tych wierzytelności, prowadzona w stosunku do konkretnej dłużnej spółki faktycznie okazała się bezskuteczna.

Jak wynika z akt przedmiotowej sprawy, fakt bycia członkiem zarządu dłużnej spółki przez pozwanego okazał się bezsporny i niekwestionowany przez pozwanego.

Również kwestia istnienia wierzytelności powoda względem spółki okazała się oczywista. Pozwany nie podważał istnienia również tej okoliczności.

Zdaniem Sądu Okręgowego powód sprostał także obowiązkowi wykazania, iż egzekucja należności powódki przeciwko dłużnej spółce okazała się bezskuteczna, składając postanowienie Komornika sądowego
przy Sądzie Rejonowym dla Krakowa Nowej Huty w Krakowie sygn. akt KM 2778/10 (k. 21), z którego jednoznacznie wynika, iż nie ustalono ruchomości dłużnej spółki, a Komornik prowadzi przeciwko niej 10 postępowań na łączną kwotę około 536.877,67 zł. Wyżej wymienione postanowienie Komornika sądowego Sąd Okręgowy uznał za wystarczający dowód bezskuteczności egzekucji względem dłużnej spółki.

Jak z powyższego wynika powód spełnił wszystkie przesłanki uzasadniające jego żądanie w trybie przepisu art. 299 ksh.

Aby uwolnić się od odpowiedzialności za zobowiązania spółki, członek zarządu powinien był wykazać istnienie jednej z przesłanek egzoneracyjnych, wymienionych we wskazanym przepisie § 2.

Pozwany podjął próbę uwolnienia się od swojej odpowiedzialności
za zobowiązania spółki poprzez stwierdzenie, iż w okresie w którym sprawował funkcję członka zarządu w spółce (...) nie wystąpiły okoliczności uzasadniające złożenia przez niego wniosku o ogłoszenie upadłości spółki.
Z załączonych przez powoda dokumentów finansowych Spółka wynika, że miała ona problemy finansowe już w 2008 roku w którym poniosła 114.196,29 zł strat, a strata z lat ubiegłych wynosiła 222.361,56 zł. W 2008 roku pasywa spółki składały się z (-) 286.557,85 zł kapitału własnego oraz 784.270,43 zł zobowiązań. W 2009 kapitał własny spółki wyniósł 237.284,75 zł,
a zobowiązania 717.704,67 zł. W związku z powyższym należy przyjąć, że stan niewypłacalności spółki (...) istniał już w 2008 toku. Tym samym na pozwanym jako członku zarządu spoczywał obowiązek złożenia wniosku
o powołanie biegłego dla wykazania, iż pomimo takiej sytuacji finansowej spółki była ona jednak wypłacalna. Pozwany jednak takiego wniosku nie złożył. .

Zgodnie z regułą zawartą w art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten określa zatem reguły dowodzenia, to jest przedmiot dowodzenia oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Zasada ta ze swej istoty została powtórzona w art. 232 zdanie 1 kpc. Przepisy art. 6 kc i art. 232 kpc wskazują także, iż to na stronach ciąży obowiązek wykazania swoich twierdzeń. Rola sądu zaś w zakresie dowodzenia sprowadza się jedynie do oceny złożonego przez strony materiału dowodowego, o ile jest on dopuszczalny i zawnioskowany w należytym terminie, nie zaś do wyjaśniania czegokolwiek z urzędu, zarządzania w tym zakresie dochodzeń, czy też sugerowania stronom odpowiednich działań.

Sąd w sytuacjach szczególnych posiada uprawnienie w zakresie dopuszczenia dowodu niewskazanego przez strony wyłącznie na twierdzone przez strony istotne i sporne okoliczności faktyczne, gdy według jego (obiektywnej i weryfikowalnej w toku instancji) oceny zebrany w toku sprawy materiał dowodowy nie wystarcza do jej rozstrzygnięcia (por. art. 316 § 1 kpc, por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 24 października 1996 r., III CKN 6/96, OSNC 1997, nr 3, poz. 29; uzasadnienie wyroku SN z dnia 25 września 1997 r., II UKN 271/97, OSNP 1998, nr 14, poz. 430; uzasadnienie wyroku SN z dnia 10 grudnia 1997 r., II UKN 394/97, OSNAPiUS 1998, nr 20, poz. 614; wyrok SN
z dnia 11 lipca 2001 r., V CKN 406/00, Prok. i Pr.-wkł. 2002, nr 4, poz. 45). Przedstawiony przez powódkę materiał dowodowy pozwalał ustalić, że pozwany odpowiada za zobowiązania spółki na podstawie art. 299 ksh,
a pozwany nie wykazał istnienia przesłanek egzoneracyjnych. Brak było więc podstaw do powoływania w niniejszej sprawie dowodu z urzędu w postaci opinii biegłego z zakresu rachunkowości.

Biorąc powyższe pod uwagę, zgodnie z przepisem art. 385 kpc apelację pozwanego należało oddalić jako bezzasadną. O kosztach zastępstwa procesowego poniesionych przez powoda Sąd orzekł na mocy art.98 kpc w zw. z art.99 kpc i art.108§1 kpc.

SSO Iwona Wańczura SSO Lesław Zieliński SSO Małgorzata Korfanty