Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2018 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Protokolant: sekr. sądowy Dominik Kulesza

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2018 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy Miejskiej K.

przeciwko K. W. i D. W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Podgórza w Krakowie

z dnia 26 stycznia 2018 r., sygnatura akt XII C 4504/15/P

1.  oddala apelację;

2.  przyznaje do Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Krakowa – Podgórza w Krakowie na rzecz kuratora J. O. kwotę 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) oraz na rzecz kuratora O. J. kwotę 553,50 zł (pięćset pięćdziesiąt trzy złote pięćdziesiąt groszy) brutto tytułem wynagrodzenia za sprawowanie funkcji kuratora dla nieznanych z miejsca pobytu pozwanych;

3.  nakazuje ściągnąć od strony powodowej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Krakowa – Podgórza w Krakowie kwotę 220,50 zł (dwieście dwadzieścia złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem wydatków tymczasowo pokrytych przez Skarb Państwa.

SSO Anna Nowak SSO Izabella Stawicka SSO Paweł Szewczyk

Sygn. akt II Ca 1143/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd zasądził od pozwanych K. W. i D. W. na rzecz strony powodowej Gminy Miejskiej K. kwotę 15.394,50 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot:

- 563,88 złotych od dnia 3 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 570,04 złotych od dnia 2 lutego 2013 roku do dnia zapłaty,

- 570,04 złotych od dnia 2 marca 2013 roku do dnia zapłaty,

- 574,72 złotych od dnia 2 kwietnia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 574,72 złotych od dnia 3 maja 2013 roku do dnia zapłaty,

- 574,72 złotych od dnia 2 czerwca 2013 roku do dnia zapłaty,

- 486,52 złotych od dnia 2 lipca 2013 roku do dnia zapłaty,

- 508,12 złotych od dnia 2 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 508,12 złotych od dnia 3 września 2013 roku do dnia zapłaty,

- 508,12 złotych od dnia 2 października 2013 roku do dnia zapłaty,

- 508,12 złotych od dnia 3 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 508,12 złotych od dnia 3 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 508,12 złotych od dnia 3 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,

- 514,53 złotych od dnia 2 lutego 2014 roku do dnia zapłaty,

- 504,53 złotych od dnia 2 marca 2014 roku do dnia zapłaty,

- 510,60 złotych od dnia 2 kwietnia 2014 roku do dnia zapłaty,

- 510,60 złotych od dnia 3 maja 2014 roku do dnia zapłaty,

- 510,60 złotych od dnia 3 czerwca 2014 roku do dnia zapłaty,

- 510,60 złotych od dnia 2 lipca 2014 roku do dnia zapłaty,

- 510,60 złotych od dnia 2 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty,

- 510,60 złotych od dnia 2 września 2014 roku do dnia zapłaty,

- 510,60 złotych od dnia 2 października 2014 roku do dnia zapłaty,

- 510,60 złotych od dnia 4 listopada 2014 roku do dnia zapłaty,

- 510,60 złotych od dnia 2 grudnia 2014 roku do dnia zapłaty,

- 510,60 złotych od dnia 3 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty,

- 513,57 złotych od dnia 3 lutego 2015 roku do dnia zapłaty,

- 513,57 złotych od dnia 3 marca 2015 roku do dnia zapłaty,

- 513,57 złotych od dnia 2 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty,

- 515,01 złotych od dnia 3 maja 2015 roku do dnia zapłaty,

- 250,36 złotych od dnia 2 czerwca 2015 roku do dnia zapłaty,

przy czym strona powodowa może dochodzić spełnienia tych świadczeń od obojga pozwanych łącznie lub też od każdego z nich osobno, spełnienie wyżej oznaczonych świadczeń w całości bądź w części przez jednego z pozwanych zwalnia w odpowiedniej części drugie z pozwanych, zaś aż do całkowitego zaspokojenia strony powodowej, oboje pozwani nadal pozostają zobowiązani względem niej, oddalił powództwo w pozostałym zakresie, przyznał na rzecz apl. adw. J. O. kwotę 1.800 zł tytułem wynagrodzenia za sprawowanie funkcji kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej K. W. oraz przyznaje na rzecz r. pr. O. J. kwotę 2.214 zł brutto tytułem podwyższonego o stawkę podatku od towarów i usług wynagrodzenia (ustalonego w kwocie 1.800 złotych netto) za sprawowanie funkcji kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego D. W., które to kwoty poleca wypłacić z zaliczki uiszczonej pod poz. 3/11/17, a nadto zasądził od pozwanych K. W. i D. W. na rzecz strony powodowej Gminy Miejskiej K. kwotę 5.590,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd I instancji ustalił następujący stan faktyczny. Gmina Miejska K. jest właścicielem lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w K.. Prawomocnym wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego dla Krakowa - Podgórza w Krakowie z dnia 3 października 2012 roku, sygn. akt I C 2032/12/P, orzeczono eksmisję pozwanych D. W. i K. W. z lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w K., bez prawa do lokalu socjalnego. Pozwani nie wydali stronie powodowej spornego lokalu dobrowolnie. Dniu 15 maja 2015 roku Komornik Sądowy A. D. w postępowaniu egzekucyjnym do sygn. KM 2784/13 dokonał otwarcia lokalu, wymiany przy pomocy ślusarza zamka. W tym czasie dłużnicy byli w lokalu nieobecni. W toku postępowania egzekucyjnego do sygn. KM 2784/13 korespondencja dla pozwanych D. W. i K. W. była przesyłana pod adres: K., ul. (...). Pozwana K. W. odebrała korespondencje dla siebie i pozwanego D. W. w dniu 29 kwietnia 2014 roku. Nadto K. W. odebrała pod adresem ul. (...) w dniu 5 marca 2015 roku zawiadomienie o terminie dokonania eksmisji z lokalu, natomiast zawiadomienie dla pozwanego podlegało dwukrotnemu awizowaniu. W piśmie do strony powodowej z dnia 2 czerwca 2014 roku pozwani podawali jako swój adres zamieszkania - adres spornego lokalu, a nadto wnosili o wstrzymanie eksmisji do końca 2014 roku.

Wysokość należności z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego przy ul. (...) oraz opłat niezależnych od właściciela strona powodowa ustaliła następująco:

- od 1 lutego 2012 roku do 31 grudnia 2012 roku odszkodowanie za bezumowne korzystanie wynosiło 339,94 złotych, zaliczka na c.o. - 105,47 złotych, zaliczka na zimną wodę i odprowadzanie ścieków - 105,09 złotych, abonament za wodomierz główny - 0,06 złotych, koszty wywozu nieczystości stałych - 13,32 złotych, tj. razem 563,88 złotych miesięcznie;

- od 1 stycznia 2013 roku do 28 lutego 2013 roku odszkodowanie za bezumowne korzystanie wynosiło 339,94 złotych, zaliczka na c.o. - 105,47 złotych, zaliczka na zimną wodę i odprowadzanie ścieków - 111,25 złotych, abonament za wodomierz główny - 0,06 złotych, koszty wywozu nieczystości stałych - 13,32 złotych, tj. razem 570,04 złotych miesięcznie;

- od 1 marca 2013 roku do 31 maja 2013 roku odszkodowanie za bezumowne korzystanie wynosiło 339,94 złotych, zaliczka na c.o. - 105,47 złotych, zaliczka na zimną wodę i odprowadzanie ścieków - 111,25 złotych, abonament za wodomierz główny - 0,06 złotych, koszty wywozu nieczystości stałych - 18,00 złotych, tj. razem 574,72 złotych miesięcznie;

- od 1 czerwca 2013 roku do 30 czerwca 2013 roku odszkodowanie za bezumowne korzystanie wynosiło 251,74 złotych, zaliczka na c.o. - 105,47 złotych, zaliczka na zimną wodę i odprowadzanie ścieków - 111,25 złotych, abonament za wodomierz główny - 0,06 złotych, koszty wywozu nieczystości stałych - 18,00 złotych, tj. razem 486,52 złotych miesięcznie;

- od 1 lipca 2013 roku do 31 grudnia 2013 roku odszkodowanie za bezumowne korzystanie wynosiło 251,74 złotych, zaliczka na c.o. - 105,47 złotych, zaliczka na zimną wodę i odprowadzanie ścieków - 111,25 złotych, abonament za wodomierz główny - 0,06 złotych, koszty wywozu nieczystości stałych - 39,60 złotych, tj. razem 508,12 złotych miesięcznie;

- od 1 stycznia 2014 roku do 31 stycznia 2014 roku odszkodowanie za bezumowne korzystanie wynosiło 251,74 złotych, zaliczka na c.o. - 105,47 złotych, zaliczka na zimną wodę i odprowadzanie ścieków - 117,66 złotych, abonament za wodomierz główny - 0,06 złotych, koszty wywozu nieczystości stałych - 39,60 złotych, tj. razem 514,53 złotych miesięcznie;

- od 1 lutego 2014 roku do 28 lutego 2014 roku odszkodowanie za bezumowne korzystanie wynosiło 251,74 złotych, zaliczka na c.o. - 105,47 złotych, zaliczka na zimną wodę i odprowadzanie ścieków - 117,66 złotych, abonament za wodomierz główny - 0,06 złotych, koszty wywozu nieczystości stałych - 29,60 złotych, tj. razem 504,53 złotych miesięcznie;

- od 1 marca 2014 roku do 31 grudnia 2014 roku odszkodowanie za bezumowne korzystanie wynosiło 251,74 złotych, zaliczka na c.o. - 110,25 złotych, zaliczka na zimną wodę i odprowadzanie ścieków - 57,30 złotych, zaliczka na zimną wodę do podgrzania - 28,65 złotych, podgrzanie wody - 33,00 złotych, abonament za wodomierz główny - 0,06 złotych, koszty wywozu nieczystości stałych - 29,60 złotych, tj. razem 510,60 złotych miesięcznie;

- od 1 stycznia 2015 roku do 31 marca 2015 roku odszkodowanie za bezumowne korzystanie wynosiło 251,74 złotych, zaliczka na c.o. - 110,25 złotych, zaliczka na zimną wodę i odprowadzanie ścieków - 59,28 złotych, zaliczka na zimną wodę do podgrzania - 29,64 złotych, podgrzanie wody - 33,00 złotych, abonament za wodomierz główny - 0,06 złotych, koszty wywozu nieczystości stałych - 29,60 złotych, tj. razem 513,57 złotych miesięcznie;

- od 1 kwietnia 2015 roku do 31 maja 2015 roku odszkodowanie za bezumowne korzystanie wynosiło 251,74 złotych, zaliczka na c.o. - 110,25 złotych, zaliczka na zimną wodę i odprowadzanie ścieków - 59,28 złotych, zaliczka na zimną wodę do podgrzania - 29,64 złotych, podgrzanie wody - 33,00 złotych, abonament za wodomierz główny - 0,06 złotych, koszty wywozu nieczystości stałych - 29,60 złotych, dodatkowe usługi za odbiór odpadów - 2 złote, tj. razem 515,01 złotych miesięcznie; za maj 2015 roku strona powodowa naliczyła należności od pozwanych proporcjonalnie do ilości dni, w których pozwani zajmowali lokal.

Z rozliczeń zużycia mediów w lokalu przy ul. (...) wynika:

- w 2011 roku ostateczna nadpłata po stronie pozwanych (różnica między sumą zaliczek a faktycznymi kosztami zużycia mediów) wyniosła 8,10 złotych;

- w 2012 roku ostateczna nadpłata po stronie pozwanych (różnica między sumą zaliczek a faktycznymi kosztami zużycia mediów) wyniosła 217,74 złotych;

- w 2013 roku ostateczna nadpłata po stronie pozwanych (różnica między sumą zaliczek a faktycznymi kosztami zużycia mediów) wyniosła 250,83 złotych;

- w 2014 roku ostateczna nadpłata po stronie pozwanych (różnica między sumą zaliczek a faktycznymi kosztami zużycia mediów) wyniosła 259,36 złotych;

Na dzień 31 grudnia 2014 roku wskazania licznika zimnej wody wynosiły 60,75 m3, a wskazania licznika ciepłej wody - 42,78 m3.

Na dzień 15 maja 2015 roku wskazania licznika zimnej wody wynosiły 93,88 m3, a wskazania licznika ciepłej wody - 57,93 m3.

Nadpłaty z tytułu zużycia mediów w latach 2011-2014 strona powodowa zaliczyła na poczet należności pozwanych za luty i marzec 2012 roku.

Wspólnota Mieszkaniowa Budynku przy ul. (...) w K. ponosiła koszty z tytułu dostarczania do budynku wody, odprowadzania ścieków, wywozu nieczystości, centralnego ogrzewania. Strona powodowa rozliczała się ze Wspólnotą Mieszkaniową co miesiąc, przekazując na jej rzecz kwoty rzędu kilkunastu tysięcy złotych tytułem zaliczek eksploatacyjnych i za media, za dany miesiąc.

Zaoferowane w sprawie jako materiał dowodowy dokumenty w ocenie Sądu I instancji nie budzą zastrzeżeń.

W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku powołał się na treść art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (u.o.p.l.), zgodnie z którym osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Co do zasady odszkodowanie to odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, zajmującej lokal bez tytułu prawnego odszkodowania uzupełniającego. Odszkodowanie to obejmuje zarazem należności z tytułu tzw. opłat niezależnych od właściciela, a więc z tytułu dostarczania mediów do lokalu, wywozu nieczystości, ogrzewania (por. art. 2 ust. 1 pkt 8 u.o.p.l.). Orzekając o świadczeniach należnych od pozwanych stronie powodowej Sąd I instancji oparł się na konstrukcji solidarności nieprawidłowej - in solidum.

Odnosząc się do kwestii zajmowania lokalu przez pozwanych, w ocenie Sądu I instancji fakt wydania kluczy stronie powodowej w dniu 15 maja 2015 roku (data eksmisji komorniczej) oznacza, że to tej daty lokal był zajmowany. Na powyższe wskazuje również to, że pozwana w lokalu tym odbierała korespondencję od Komornika (także w marcu 2015 roku), a pośrednio również zużywanie mediów (co wynika z porównania stanów liczników - wodomierzy). W ocenie Sądu Rejonowego całokształt okoliczności sprawy pozwala na sformułowanie domniemania faktycznego, że zajmującymi lokal byli oboje pozwani. Ewentualne udowadnianie zaś, że lokal został opuszczony wcześniej obciążałoby pozwanych, stosownie do art. 6 k.c. Sąd I instancji wskazuje, iż samo opuszczenie lokalu bez wydania kluczy stronie powodowej nie jest równoznacznie z brakiem zajmowania lokalu na gruncie art. 18 u.o.p.l.

W ocenie Sądu Rejonowego strona powodowa wykazała ponadto wysokość istniejących po stronie pozwanej zobowiązań. Przyjęte stawki odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu nie budzą zastrzeżeń co do ich godziwości. Co do wysokości czynszu, Sąd I instancji ocenił za zbędne prowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia możliwego czynszu rynkowego. Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z mieszkania o powierzchni 36,75 m ² na poziomie 339,94 złotych, czy tym bardziej na poziomie 251,74 złotych, jest w ocenie Sądu Rejonowego w realiach miasta K. niewątpliwie niższy niż czynsz rynkowy najmu, co jest okolicznością powszechnie wiadomą w lokalnej społeczności.

Na miesięczne opłaty związane z korzystaniem z lokalu składają się również zaliczki z tytułu zużycia mediów, których pozwani również nie uregulowali. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd I instancji wskazał, iż w przedmiotowej sprawie przedmiotem nie jest uzyskanie od pozwanych zapłaty zaliczek na poczet zużycia mediów, lecz uzyskanie odszkodowania, a więc naprawienie rzeczywistej szkody majątkowej, jaką strona powodowa poniosła w związku z tym, że pozwani określone media zużyli, lecz za to nie zapłacili, a koszty te poniosła strona powodowa.

Sąd I instancji wskazał, iż opłaty o charakterze „stałym” są należne stronie powodowej w wysokości takiej, jak wynika to z przyjętej taryfy. Dotyczy to opłat za wywóz nieczystości stałych, odpadów komunalnych, abonamentu za wodomierz główny. Te należności obciążają osoby korzystające z lokalu bez względu na faktyczne korzystanie.

W zakresie zużycia zimniej i ciepłej wody oraz centralnego ogrzewania, strona powodowa przedstawiła rozliczenia za lata 2011-2014, które w ocenie Sądu stanowią podstawę do ustalenia odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu w związku z poziomem zużycia mediów, gdyż opierają się na odczytach wskazań wodomierzy oraz ustaleniu rzeczywistego zużycia mediów. Zużycie wody świadczy jednocześnie o zajmowaniu lokalu w tamtym czasie.

Nadpłaty za lata 2011-2014 strona powodowa zaliczała na poczet wymagalnych zobowiązań pozwanych, co w ocenie Sądu I instancji może zostać zaakceptowane. Ustalając wysokość odszkodowania za bezumowne korzystanie w zakresie zużycia mediów do 31 grudnia 2014 roku Sąd przyjął, że jest ono równe każdorazowym miesięcznym opłatom ustalonym w powiadomieniach o wysokości opłat. Rozliczenia roczne za lata 2011-2014 wykazują bowiem relatywnie niewielkie nadpłaty po stronie pozwanych.

Za rok 2015 strona powodowa rozliczenia nie przedstawiła. W odniesieniu do opłat za wodomierz główny i za wywóz odpadów (oraz za dodatkowe usługi za odbiór odpadów) za 2015 rok, Sąd I instancji przyjął stawki wynikające z naliczeń miesięcznych, z uwagi na fakt, iż są to opłaty o charakterze „stałym”, niezależnym od faktycznego zużycia mediów.

W odniesieniu do opłat za centralne ogrzewanie za 2015 rok, Sąd I instancji stwierdził, iż nie jest możliwe ścisłe udowodnienie wysokości szkody poniesionej przez stronę powodową, bowiem w lokalu zajmowanym przez pozwanych nie było odpowiedniego indywidualnego ciepłomierza. Stąd Sąd ten zastosował w tym zakresie art. 322 k.p.c. i przyjął, że szkoda w zakresie kosztów za centralne ogrzewanie w 2015 roku jest równa zaliczkom określonym przez stronę powodową w powiadomieniach. Analiza rozliczeń za lata 2011-2014 prowadzi do wniosku, że po stronie pozwanych występowały z tytułu rozliczenia centralnego ogrzewania niewielkie nadpłaty, które w porównaniu z wysokością rzeczywistych należności z tego tytułu mają charakter pomijalny. W ocenie Sądu I instancji bez uszczerbku dla sprawiedliwego rozstrzygnięcia sprawy możliwym jest przyjęcie, że należności zaliczkowe, jakie obciążały pozwanych w 2015 roku z tytułu zaliczek na centralne ogrzewanie, odpowiadają wysokości rzeczywistej szkody z tego tytułu. Uznał zatem zasadność powództwa w zakresie zużycia ciepłej i zimnej wody oraz odprowadzania ścieków wskazując, że roszczenia odszkodowawcze strona powodowa udowodniła, a zastosowanie przez nią rozliczeń w oparciu o wysokość miesięcznych zaliczek z tytułu zużycia mediów a nie w oparciu o rzeczywiste zużycie, w świetle okoliczności faktycznych sprawy okazuje się dla pozwanych rozwiązaniem korzystnym.

Sąd uznał zasadność dochodzenia odsetki zgodnie z żądaniem pozwu, na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c., tj. od dnia następującego po dacie wymagalności każdego miesięcznego odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu, a w odniesieniu do należności z tytułu niedopłat związanych ze zużyciem mediów - od dnia następującego pod dacie, do której należności te powinny zostać uregulowane.

Kuratorzy pozwanych podnieśli nadto zarzuty przedawnienia roszczeń.

Sąd I instancji nie podzielił argumentu strony powodowej, jakoby odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w zakresie poniesionych opłat niezależnych od właściciela miało przedawniać się w innym terminie niż odszkodowanie z tytułu zajmowania lokalu - są to bowiem roszczenia składające się na w istocie jedno odszkodowanie z art. 18 ust. 1 i 2 u.o.p.l. i nie ma żadnych podstaw do uznawania, że miałyby podlegać odmiennym termonom przedawnienia. Również odsetki podlegają 3-letniemu przedawnieniu. Z powołaniem na orzecznictwo Sądu Najwyższego, Sąd I instancji wskazał, iż termin przedawnienia roszczeń z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego wynosi zaś 3 lata, zgodnie z art. 118 k.c., jako że roszczenia te mają charakter okresowy.

W ocenie Sądu I instancji strona powodowa nie wykazała, aby doszło do przerwania biegu przedawnienia, co uzasadnia uznanie za przedawnione roszczenia wymagalne w okresie przekraczającym 3 lata wstecz od dnia wniesienia pozwu, a także skapitalizowane odsetki od należności za luty i marzec 2012 roku.

Sąd przyznał na rzecz obu kuratorów wynagrodzenie, stosownie do § 1 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Sąd uznał, że adekwatnym wynagrodzeniem obu kuratorów jest wynagrodzenie na poziomie ¾ stawki minimalnej. Kuratorzy podjęli merytoryczną obronę pozwanych, złożyli pisma procesowe i zgłosili adekwatne zarzuty w sprawie, jednakże nie przedsięwzięli czynności poszukiwawczych mających na celu ustalenie aktualnego miejsca zamieszkania reprezentowanych osób.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c.

Od powyższego wyroku apelację wniósł powód, zaskarżając go w części, a to w punkcie drugim co do kwoty 2.015,46 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w zapłacie liczonymi od poszczególnych dat i kwot oraz w punkcie czwartym w części w jakiej Sąd nie zasądził od pozwanych na rzecz strony powodowej kwoty 735,70 zł, zarzucając mu:

- naruszenie prawa materialnego, a to art. 117 § 2 k.c. poprzez jego nieuprawnione zastosowanie, art. 118 k.c., poprzez jego błędną wykładnię,

Na podstawie tak sformułowanych zarzutów, powód wniósł o:

1) zmianę punktu drugiego zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie solidarnie od pozwanych K. W. oraz D. W., na rzecz powoda Gminy Miejskiej K. - Zarząd Budynków Komunalnych kwoty 2.015,46 zł (słownie: dwa tysiące piętnaście złotych i czterdzieści sześć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty:

- 223,94 zł od dnia 3 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty,

- 223,94 zł od dnia 3 maja 2012 r. do dnia zapłaty,

- 223,94 zł od dnia 2 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty,

- 223,94 zł od dnia 3 lipca 2012 r. do dnia zapłaty,

- 223,94 zł od dnia 2 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty,

- 223,94 zł od dnia 2 września 2012 r. do dnia zapłaty,

- 223,94 zł od dnia 2 października 2012 r. do dnia zapłaty,

- 223,94 zł od dnia 03 listopada 2012 r. do dnia zapłaty,

- 223,94 zł od dnia 02 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty.

2) zmianę punktu czwartego wyroku poprzez zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda Gminy Miejskiej K. - Zarząd Budynków Komunalnych obok już zasądzonych kwot kwoty 735,70 zł (a zatem łącznie 6.325,70 zł) tytułem kosztów postępowania za I instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, liczonych według norm przewidzianych,

3) zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda Gminy Miejskiej K. - Zarząd Budynków Komunalnych kosztów postępowania za II instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, liczonych według norm przewidzianych.

W uzasadnieniu apelacji powód powołał się na pogląd wyrażony w doktrynie, zgodnie z którym pomimo pragmatycznego znaczenia, działanie instytucji przedawnienia jest sprzeczne z potocznym poczuciem sprawiedliwości oraz przeczy podstawowym założeniom konstrukcji praw podmiotowych. Ponadto, Powód powołał się na stanowisko, iż opłaty należne od właściciela nie stanowią odszkodowania odpowiadającego wysokości czynszu przewidzianego w art. 18 ust.1 u o ochronie praw lokatorów, lecz stanowią uzupełniające odszkodowanie przewidziane w art. 18 ust. 2 zdanie drugie ww. ustawy. Odszkodowanie zaś z tego tytułu zgodnie z zasadami ogólnymi podlega 10-letniemu terminowi przedawnienia. Powyższe w ocenie powoda oznacza, iż termin przedawnienia upłynął jedynie co do roszczeń dotyczących stricte odszkodowania. W pozostałym zakresie, tj. co do należności wynikających z naliczonych opłat niezależnych od właściciela przedawnienie nie nastąpiło.

W odpowiedzi na apelację, kurator pozwanej K. W. wniósł o oddalenie apelacji i przyznanie na rzecz kuratora ustanowionego dla tej pozwanej wynagrodzenia z tytułu pełnionej funkcji przed sądem II instancji, według norm przepisanych. W ocenie kuratora Sąd dokonał prawidłowej oceny w zakresie wymagalności i terminów przedawnienia roszczeń powoda. Podniósł, że czynsz oraz tzw. opłaty niezależne są roszczeniami składającymi się na jedno odszkodowanie z art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie praw lokatorów. Osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane co miesiąc uiszczać odszkodowanie odpowiadające wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu. Jeżeli zaś tak obliczone odszkodowanie nie pokrywa strat, właściciel może żądać odszkodowania uzupełniającego. Ponadto, kurator pozwanej wskazuje, iż podniesione argumenty pozostają w sprzeczności z treścią złożonego pozwu. W pozwie strona powodowa dokonała zsumowania należności za czynsz i za media za każdy miesiąc odrębnie, żądając odsetek od tak naliczonej miesięcznej należności. Powód żądając od pozwanych zapłaty należności za media łącznie z należnościami za czynsz uznał, iż było to jedno świadczenie objęte dyspozycja art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, co uzasadnia przyznanie, iż nie ma racji do rozbijania tych należności.

W odpowiedzi na apelacje, kurator pozwanego D. W. wniósł o oddalenie apelacji w całości, zasądzenie zwrotu kosztów postepowania według norm przepisanych wraz z podatkiem VAT, przyznanie wynagrodzenia na rzecz kuratora według norm przepisanych zwiększonych o 23 podatek VAT, rozpoznanie sprawy pod nieobecność powoda. W uzasadnieniu odpowiedzi na apelację kurator pozwanego wskazał, iż opłaty, o których mowa w apelacji również były naliczane okresowo, a zatem jako świadczenia okresowe przedawniają się po upływie 3 – letniego okresu. Niezależnie od tego, w ocenie kuratora można przyjąć, że roszczenie powoda związane jest z prowadzeniem działalności gospodarczej. Powód nie poczynił żadnych kroków w celu przerwania biegu terminu przedawnienia. Ponadto, kurator wskazał, iż również roszczenie odsetkowe powoda jest niezasadne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej nie była zasadna, co skutkowało jej oddaleniem.

Strona powodowa zakwestionowała stanowisko Sądu Rejonowego w zakresie, w jakim uwzględniony został zarzut kuratora pozwanych przedawnienia części roszczenia strony powodowej z tytułu opłat niezależnych od właściciela, tj. odszkodowania uzupełniającego za opłaty należne od kwietnia do grudnia 2012 r.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 u.o.p.l. osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Odszkodowanie to odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego (art. 18 ust. 2 zdanie drugie). Niewątpliwie odszkodowanie przewidziane w art. 18 ust. 1 u.o.p.l. ma charakter świadczenia okresowego (np. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 1998 r. w sprawie III CZP 62/97). Wskazać jednak należy, że do uregulowanych w art. 18 ust. 2 i 3 u.o.p.l. obowiązków byłego lokatora ma zastosowanie art. 18 ust. 1 u.o.p.l. przewidujący miesięczną płatność świadczeń, określonych zbiorczo jako świadczenia odszkodowawcze. Według przyjmowanych w piśmiennictwie kryteriów, świadczenie jest okresowe, jeżeli polega na periodycznym dawaniu uprawnionemu w czasie trwania określonego stosunku prawnego pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku, których ogólna ilość nie jest z góry określona. Taki charakter mają świadczenia określone w art. 18 ust. 1 u.o.p.l., które zgodnie z postanowieniami ustawy, osoba zajmująca lokal obowiązana jest uiszczać miesięcznie, aż do czasu opuszczenia lokalu. Nadanie przewidzianym w art. 18 ust. 1 u.o.p.l. świadczeniom odszkodowawczym charakteru świadczeń okresowych, uzasadnia zastosowanie do ich dochodzenia, właściwego dla nich, trzyletniego terminu przedawnienia przewidzianego w art. 118 k.c. Wskazać jednak należy, iż trzyletni termin przedawnienia odnosi się do odszkodowania odpowiadającego wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Wysokość tej szkody zależy od indywidualnych okoliczności każdej sprawy, a przede wszystkim od warunków na jakich właściciel, na określonym rynku najmu, mógłby wynająć konkretne mieszkanie, w tym od możliwości wliczenia do czynszu opłat niezależnych od właściciela ponoszonych przez niego za dostawy do lokalu energii, gazu, wody oraz odbiór ścieków, odpadów i nieczystości stałych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2012 r., sygn. akt IV CSK 303/12). Wobec powyższego w ocenie sądu objęte zaskarżeniem opłaty niezależne od właściciela i związane z eksploatacją lokalu, jako wliczone do czynszu stały się roszczeniem okresowym, dla którego przewidziano trzyletni termin przedawnienia. Wskazać należy, że na taki charakter odpłat niezależnych od właściciela wskazała już w pozwie sama strona powodowa, określając je jako okresowe. Zresztą sama konstrukcja powiadomień o zmianie wysokości opłat wskazuje, iż strona powodowa naliczała opłatę w jednej wysokości, tj. sumowała opłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości a także inne opłaty, w tym niezależne od właściciela, określając jedną należną kwotę do zapłaty miesięcznie we wskazanych terminach. W konsekwencji należało uznać, że kwoty spornych opłat wliczane były do należności z tytułu czynszu, a tym samym jako świadczenie okresowe podlegały trzyletniemu przedawnieniu.

Sąd Okręgowy nie podzielił twierdzenia strony powodowej, jakoby pozwani podnosząc zarzut przedawnienia działali sprzecznie z zasadami współżycia społecznego. Niewątpliwie ignorowanie przez pozwanych obowiązku ponoszenia opłat związanych z lokalem nie zasługuje na aprobatę w świetle zasad współżycia społecznego. Strona powodowa tolerowała jednak ten stan przez lata, nie podejmując żadnych kroków prawnych i dopuszczając do powstania zadłużenia Ratio legis instytucji przedawnienia polega na stabilizacji stosunków prawnych i gwarantowaniu ich pewności, dopuszczenie bowiem możliwości realizowania roszczeń bez jakiegokolwiek ograniczenia w czasie prowadziłoby do sytuacji, w której strony pozostawałyby przez dziesiątki lat w niepewności co do swojej sytuacji prawnej. Jak wskazuje się w doktrynie (vide S. Rudnicki w: Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, W-wa 1999, s. 338) i orzecznictwie, nie uwzględnienie zarzutu przedawnienia wymaga daleko posuniętego rygoryzmu co do wyjątkowości sytuacji mogących usprawiedliwić takie stanowisko Sądu. Norma art. 5 k.c. ma bowiem charakter wyjątkowy i można ją zastosować w sytuacji, gdy w innej drodze nie można zabezpieczyć interesu osoby zagrożonej wykonaniem prawa podmiotowego drugiej osoby. Istotą zaś prawa cywilnego jest strzeżenie praw podmiotowych, a zatem wszelkie rozstrzygnięcia prowadzące do redukcji bądź unicestwienia tych praw wymagają z jednej strony ostrożności, a z drugiej bardzo wnikliwego rozważenia wszystkich aspektów rozpoznawanego wypadku, tj. wszechstronnej oceny całokształtu okoliczności w ścisłym powiązaniu z konkretnym stanem faktycznym. Jak z kolei podkreśla się w judykaturze, klauzule społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa i zasad współżycia społecznego ujęte wart. 5 k.c. należy traktować jako normy społeczne ogólne odnoszące się do wszystkich możliwych przypadków, gdy powoływanie się na prawo podmiotowe nie stanowi jego wykonywania, lecz nadużywanie, które nie jest społecznie aprobowane i z związku z tym nie korzysta z ochrony. W ocenie Sądu Okręgowego sytuacja taka nie miała miejsca w sprawie stanowiącej przedmiot rozpoznania, bowiem pozwani podnosząc zarzut przedawnienia nie podjęli działań w sposób, który wskazywałby na naruszanie czy nadużywanie praw, które im przysługują jako dłużnikom, a które wprost wynikają z przepisów prawa (art. 117 k.c.), zaś roszczenie dochodzone przez stronę powodową nie ma szczególnego charakteru, który uzasadniałby jego specjalną ochronę.

Z naprowadzonych względów apelacja strony pozwanej podlegała oddaleniu, o czym Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 385 k.p.c.

O wynagrodzeniu kuratorów orzeczono na podstawie § 1 ust. 1 i 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd Okręgowy nakazał ściągnąć od strony powodowej kwotę 220,50 zł jako różnicę pomiędzy uiszczoną w dniu 16 stycznia 2017 r. zaliczką w kwocie 4800 zł a rzeczywistą kwotą wypłaconą kuratorom tytułem wynagrodzenia w niniejszej sprawie, które to wydatki zostały tymczasowo poniesione przez skarb Państwa – Sąd Rejonowy dla Krakowa – Podgórza w Krakowie.

SSO Anna Nowak SSO Izabella Stawicka SSO Paweł szewczyk