Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 listopada 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa małoletniego G. K. (1) reprezentowanego przez przedstawicielkę ustawową E. K.

przeciwko S. K.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 16 kwietnia 2018 roku, sygn. akt III RC 536/17

1. oddala apelację;

2. zasądza od pozwanego S. K. na rzecz przedstawicielki ustawowej małoletniego powoda E. K. kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Dariusz Mizera

Sygn. akt II Ca 622/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 16 kwietnia 2018r. w sprawie IIIRC 536/17 Sąd Rejonowy w Bełchatowie podwyższył alimenty od pozwanego S. K. na rzecz małoletniego powoda G. K. (2) z kwoty po 400 zł miesięcznie ustalonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 23 października 2015r. w sprawie IC 718/15 do kwoty po 800 zł miesięcznie poczynając od dnia 28 grudnia 2017r. Obciążył również pozwanego kosztami postępowania.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 23.10.2015 r. wydanym w sprawie IC 718/15 orzeczono rozwód między E. K. a S. K.. W orzeczeniu tym zasądzono również alimenty od S. K. na rzecz małoletniego G. K. (1) w kwocie po 400 zł miesięcznie.

Przedstawicielka ustawowa małoletniego powoda, E. K. ma 33 lata. Z wykształcenia jest mgr finansów i rachunkowości. Zatrudniona jest w firmie (...) w charakterze specjalisty ds. administracji i księgowości na umowę o pracę, na czas nieokreślony. Pracuje tam od listopada 2015 roku. Zarabia ok. 3 tys. zł netto miesięcznie. Wcześniej pracowała w R. w firmie (...) i zarabiała ok. 1600-1800 zł netto miesięcznie.

E. K. nie ma oszczędności. Jest właścicielką samochodu R. (...) rocznik 2003, 2004. Spłaca 2 kredyty zaciągnięte w czasach małżeńskich. Ich miesięczna rata łącznie stanowi kwotę ok. 300 zł.

Przedstawicielka ustawowa razem z synem i partnerem K. P. mieszka w wynajętym mieszkaniu o powierzchni około 68 m2. Łączne opłaty mieszkaniowe wynoszą około 1500 zł. K. P. pracuje w firmie (...) w charakterze elektryka, zarabia około 2 tys. zł netto miesięcznie.

E. K. nie leczy się na nic specjalistycznie. Poza małoletnim synem nie ma innych osób na utrzymaniu.

Małoletni Powód G. K. (1) ma 6 lat. Od 2015 r. uczęszcza do przedszkola. Miesięczne opłaty związane z przedszkolem wynoszą 150 zł. Dodatkowo dziecko uczęszcza na treningi piłki nożnej.

Powód od 4 lat ma problemy ze stulejką, w związku z tym pozostaje pod obserwacją chirurga i urologa dziecięcego. Wizyty odbywają się prywatnie raz w roku. Wizyta kosztuje 110 zł.

Miesięczne usprawiedliwione potrzeby syna, przedstawicielka ustawowa oszacowała na kwotę 1600-1800 zł.

Pozwany S. K. ma 37 lat, wykształcenie średnie – stolarz. Mieszka sam w domu jednorodzinnym, którego jest właścicielem. Dom ma powierzchnię około 200 m2. Na budowę domu zaciągnął kredyt hipoteczny. Do spłaty pozostało około 25 tys. zł. Miesięczna rata wynosi około 900 zł. Na miesięczne koszty utrzymania domu składają się : rachunki za energię elektryczną ok. 100 zł, za wodę ok. 40 zł, gaz 20-30 zł, wywóz śmieci ok. 25 zł, internet ok. 40 zł. Ogrzewanie domu w sezonie grzewczym kosztuje 3500-4000 zł. Ubezpieczenie domu stanowi kwotę ok. 250 zł rocznie. Podatek od nieruchomości to 50 zł rocznie.

S. K. posiada samochód marki F. (...) rocznik 2009. Ponadto korzysta z samochodu marki K. S. rocznik 2007 r., który jest zarejestrowany na jego ojca.

Pozwany jest właścicielem ok. 1 ha ziemi rolnej i w związku z tym korzysta z ubezpieczenia społecznego w KRUS. Składka ubezpieczeniowa wynosi 400 zł na kwartał.

S. K. zajmuje się wykonywaniem prac wykończeniowych ( kładzie płytki, płyty kartonowo gipsowe, panele podłogowe, gładzie, maluje). Pozwany nie zarejestrował prowadzonej działalności gospodarczej.

W 2016 r. S. K. przez okres miesiąca kładł płytki w łazience i aneksie kuchennym u K. W.. Za tę pracę uzyskał wynagrodzenie w łącznej kwocie 5400 zł. Klientka chciała zlecić mu również położenie płytek na klatce schodowej ale pozwany z tej pracy zrezygnował, ponieważ miał do wykonania zlecenie u innych klientów. S. K. utrzymuje kontakt z synem.

W ocenie Sądu powództwo, w który powód domagał się podwyższenia alimentów do kwoty po 1000 zł miesięcznie, jest częściowo uzasadnione. Podstawą prawną roszczenia jest przepis art. 138 kro, w myśl którego każda ze stron może domagać się zmiany orzeczenia o alimentach w razie zmiany stosunków. Przez zmianę stosunków rozumieć należy istotne zwiększenie bądź zmniejszenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub też możliwości zarobkowych, majątkowych zobowiązanego do alimentacji w związku z czym zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga zmiany.

W przedmiotowej sprawie wskazana zmiana stosunków nastąpiła. Istotny wpływ na powyższą zmianę miał wzrost kosztów utrzymania powoda wobec jego dorastania oraz kontynuowania edukacji przedszkolnej. Ponadto małoletni rozpoczął treningi piłki nożnej. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd określił miesięczne usprawiedliwione potrzeby G. K. (1) na kwotę po ok. 1400 zł. Skalkulowane jak wyżej potrzeby małoletniego obejmują m.in. wydatki na żywność (ok. 350 zł), odzież i obuwie ( ok. 150 zł), środki czystości (ok.50 zł), przypadający na niego udział w kosztach utrzymania mieszkania(ok. 400 zł), wydatki związane z przedszkolem (ok.150 zł), wypoczynkiem ok. ( 150 zł), zajęciami sportowymi (ok. 100 zł), leczeniem (ok. 50 zł). Tak ustalone potrzeby małoletniego są adekwatne do przeciętnego standardu życia jego rodziców.

Na zakres obowiązku alimentacyjnego istotny wpływ mają możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego (art. 135 kro). Przy określaniu możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego Sąd miał na względzie, iż przez to pojęcie ustawowe rozumieć należy zgodnie z tezą IV Sądu Najwyższego w zakresie wykładni i praktyki sądowej w sprawach o alimenty ( uchwała pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16.12.1987r. III CZP 91/86, OSNCP 1988, z. 4, poz.42) nie tylko faktycznie uzyskiwane dochody ale te, które strona może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych, zdolności umysłowych i kwalifikacji.

Pozwany od kilku lat trudni się wykonywaniem prac wykończeniowych, na które obecnie istnieje duży popyt a ich ceny są wysokie. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że S. K. jest cenionym fachowcem i otrzymuje dużo zleceń. Mając to na uwadze, Sąd określił możliwości zarobkowe pozwanego na kwotę po ok. 4 tys., zł. miesięcznie. W tym miejscu podnieść trzeba, że od 2015 r. w zakresie tych możliwości nastąpił znaczny wzrost ( w trakcie postępowania o rozwód pozwany uzyskiwał dochód w kwocie 2 tys. zł miesięcznie).

Ustalone w nowej wysokości świadczenie alimentacyjnie jest adekwatne do stwierdzonej zmiany stosunków i leży w granicach możliwości zarobkowych zobowiązanego, który poza małoletnim powodem nie ma innych osób na utrzymaniu. Natomiast zasądzenie alimentów w wyższej kwocie oznaczałoby przerzucenie ciężaru utrzymania G. K. (1) na pozwanego w większym stopniu niż to wynika z okoliczności sprawy. W pozostałym zakresie potrzeby powoda zaspakajać będzie jego matka, na której także ciąży obowiązek alimentacyjny. Przedstawicielka ustawowa choć w istotnym zakresie realizuje swój obowiązek poprzez osobiste starania o utrzymanie i wychowanie syna, łożyć będzie na jego utrzymanie po 600 zł miesięcznie.

Wobec powyższego Sąd Rejonowy orzekł jak w wyroku.

Od tego wyroku apelację złożył pozwany. Zaskarżył wyrok w części uwzględniającej powództwo i rozstrzygającej o kosztach procesu. Wyrokowi zarzucił:

I. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść polegający na mylnym przyjęciu, że usprawiedliwione potrzeby powoda wynoszą 1400 zł. oraz że możliwości zarobkowe pozwanego wynoszą ok. 4000 zł. miesięcznie, a także, że matka powoda zarabia 3000 zł. miesięcznie ( w sytuacji gdy z zeznania podatkowego za 2017 rok wynika, że jest to kwota blisko 3800 zł).

II. naruszenie prawa materialnego tj. . art. 135 § 1 i art. 138 k.r.i o. poprzez błędną ich wykładnię prowadzącą do przyjęcia, że ze względu na istotną zmianę usprawiedliwionych potrzeb małoletniego G. K. (1) zachodzą okoliczności, które uzasadniałyby potrzebę podwyższenia świadczenia alimentacyjnego o 100 %, podczas, gdy analiza materiału dowodowego prowadzi do odmiennych wniosków, tym bardziej, że wbrew przyjęciu przez Sąd I instancji nie nastąpiła poprawa sytuacji materialnej pozwanego, zaś matka małoletniego powoda uzyskuje wyższe dochody niż poprzednio, a ponadto prowadzi gospodarstwo domowe z partnerem, a także usprawiedliwione potrzeby syna nie uprawniają do podwyższenia obowiązku alimentacyjnego na rzecz małoletniego powoda.

II. naruszenie prawa procesowego mające wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia tj.

1. art. 233 § 1 kpc przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na :

a) uznaniu zeznań K. W. za obrazujące możliwości majątkowe pozwanego, w sytuacji gdy odnoszą się do jednostkowej sytuacji z 2016 roku, a nadto za wiarygodne w sytuacji gdy do twierdzeń świadka należało podejść z ostrożnością z uwagi na jej bliskie relacje z matką powoda,

b) uznaniu zasadniczo zeznań E. K. za wiarygodne w zakresie usprawiedliwionych potrzeb syna w sytuacji, gdy wiarygodność zeznań świadka została podważona, zwłaszcza w tym ich fragmencie, w którym wskazywała na wysokość ponoszonych kosztów odzieży, które to twierdzenia pozostają w sprzeczności w pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie, a zwłaszcza paragonami złożonymi do akt,

c) przyjęciu, że pozwany posiada możliwości zarobkowe wynoszące ok. 4000 zł. w sytuacji, gdy taka okoliczność nie wynika z żadnego z dowodów zebranych w sprawie,

2. art. 328 § 2 kpc poprzez zaniechanie wskazania dowodów na których Sąd oparł swe rozstrzygnięcie oraz dowodów, którym odmówił wiarygodności w sprawie.

Występując z tymi zarzutami skarżący wnosił o zmianę wyroku i oddalenie powództwa oraz zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanego kosztów procesu wg norm przepisanych za obie instancje ewentualnie uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania .

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna a podniesione w niej zarzuty są chybione.

Materialnoprawną podstawą powództwa o podwyższenie alimentów jest przepis art. 138 krio , według którego w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Dla rozstrzygnięcia sprawy o zmianę obowiązku alimentacyjnego istotne jest, czy od czasu ostatniego ustalenia alimentów nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu powołanego wyżej przepisu art. 138 krio. Przez zmianę stosunków należy rozumieć zmianę okoliczności istotnych z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego ( w szczególności określonych w art. 133 i 135 kro).

Zmiana stosunków może być między innymi skutkiem zwiększenia lub zmniejszenia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, jak i zarobkowych oraz majątkowych możliwości zobowiązanego. Ustalenie wystąpienia zmiany stosunków oraz jej wpływu na wysokość świadczeń alimentacyjnych wymaga porównania stanu istniejącego w chwili poprzedniego orzekania o alimentach ze stanem istniejącym w czasie rozpoznawania powództwa wytoczonego na podstawie art. 138 krio.

Apelacja za pomocą zarzutów naruszenia przepisu prawa procesowego i sprzeczności ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału kwestionuje stanowisko sądu pierwszej instancji co do możliwości zarobkowych pozwanego, możliwości zarobkowych matki małoletniego powoda, wysokość usprawiedliwionych potrzeb powoda a w końcu zarzuca błędne ustalenie wysokości alimentów, które w ocenie skarżącego powinien płaci na dotychczasowym poziomie.

Ustalenia sądu co do możliwości zarobkowych pozwanego, wbrew twierdzeniom, apelacji znajdują potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowy w szczególności - zeznaniach przesłuchanego w sprawie świadka, któremu sąd dał wiarę. W spraw brak jest podstaw do odmówienia świadkowi wiarygodności, tym bardziej że pozwany nie kwestionuje wysokości uzyskanego od świadka wynagrodzenia, ani też odmowy dalszej pracy u świadka ze względu na zlecenia, jakie w tym czasie otrzymał od innych klientów. Mając na uwadze rodzaj działalności w branży budowlanej, jaką wykonuje pozwany, duży popyt na tego typu usługi w obecnej sytuacji gospodarczej, ustalone przez sąd pierwszej instancji możliwości zarobkowe pozwanego na kwotę 4.000 zł znajdują potwierdzenie również w zasadach wynikających z doświadczenia życiowego.

Z kolei zarobki przedstawicielki ustawowej powoda 3.000 zł netto znajduje potwierdzenie nie tylko w zaświadczeniu wydanym przez jej pracodawcę, ale także w zeznaniach podatkowych. Natomiast wymieniona przez skarżącego w apelacji kwota 3.800 zł, to kwota wynagrodzenia brutto, obejmująca wszelkich obciążenia z tytułu składek ZUS i podatku dochodowego.

Porównanie dochodów, jakie uzyskują rodzice powoda w stosunku do tych, jakie uzyskiwali w dacie sprawy rozwodowej, prowadzi do wniosku że po ich stronie nastąpił znaczny wzrost. Szczególnie jest on widoczny po stronie pozwanego, który w sprawie rozwodowej deklarował wysokość swoich zarobków na poziomie 2.000 zł.

Niewątpliwie nastąpił także wzrost usprawiedliwionych potrzeb małoletniego powoda. Obecnie powód rozpoczął nowy etap swojego życia i rozwoju - jest już uczniem szkoły podstawowej. Ten nowy etap życia generuje także nowe usprawiedliwione potrzeby, które dotychczas nie występowały. W okolicznościach przedmiotowej sprawy trudno jest uznać, by przyjęty przez sąd pierwszej instancji poziom potrzeb powoda na kwotę 1.400 zł miesięcznie był zawyżony.

W takich warunkach podwyższenie alimentów do kwoty po 800 zł należy uznać za uzasadnione. Wprawdzie w ujęciu procentowym jest ono dość znaczne, ale nie można tracić z pola widzenia okoliczności, że alimenty w tej wysokości są określone na przyszłość i przy normalnym stanie rzeczy będą obowiązywać co najmniej kilka lat.

Dlatego też Sąd Okręgowy apelację oddalił na podstawie art. 385 kpc. O kosztach procesu za instancje odwoławczą orzekł na podstawie art. 98 kpc.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Dariusz Mizera