Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lutego 2019 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce w składzie:

Przewodniczący: SSO Michał Pieńkowski

Protokolant: Irena Dawid

przy udziale Ewy Sołodyny Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Ostrołęce i oskarżyciela posiłkowego A. N.

po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2019 r.

sprawy:

B. G.

oskarżonej o czyn z art. 177 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostrołęce z dnia 11 września 2018 roku

sygn. II K 218/17

orzeka:

I.  zmienia zaskarżony wyrok, w ten sposób, iż uniewinnia oskarżoną B. G. od popełnienia zarzuconego jej czynu,

II.  kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt II Ka 17/19

UZASADNIENIE

B. G. została oskarżona o to, że: w dniu 9 stycznia 2017 r. około godz. 15.58 w O. na ul. (...) kierując samochodem osobowym marki T. (...) o nr rej. (...) nieumyślnie naruszyła zasady bezpieczeństwa w mchu drogowym art. 26 ust 1 prawo o ruchu drogowym w ten sposób, że nie zachowała szczególnej ostrożności oraz nie udzieliła pierwszeństwa pieszej A. N. znajdującej się na przejściu dla pieszych i doprowadziła do zderzenia z nią w wyniku czego piesza doznała obrażeń ciała w postaci złamania nasady bliższej kości piszczelowej lewej, złamania guzowatości międzykłykciowej i kłykcia bocznego kości piszczelowej lewej i stłuczenia okolicy lędźwiowej kręgosłupa co naruszyło prawidłowe czynności narządów ciała pokrzywdzonej na okres powyżej 7 dni,

to jest o czyn z art. 177 § 1 k.k.

Sąd Rejonowy w Ostrołęce wyrokiem z dnia 11 września 2018 roku w sprawie sygn. akt II K 218/17:

- na podstawie art. 66 § 1 k.k. w zw. z art. 67 § 1 k.k. postępowanie karne wobec B. G. warunkowo umorzył na okres jednego roku próby:

- na podstawie art. 67 § 3 k.k. orzekł od oskarżonej na rzecz pokrzywdzonej nawiązkę w kwocie 500 (pięciuset) złotych;

- na podstawie art.629 k.p.k. w zw. z art. 624 § l k.p.k. obciążył oskarżoną kosztami sądowymi w ½ (jednej drugiej) oraz opłatą w kwocie 60 (sześćdziesiąt) złotych, a w pozostałej części koszty sądowe przyjął na rachunek Skarbu Państwa;

Apelację od powyższego wyroku złożył obrońca oskarżonej.

Na podstawie art. 444 i 438 pkt 1,2, 3 k.p.k. zaskarżył powyższy wyrok w całości na korzyść oskarżonej. Powyższemu wyrokowi obrońca zarzucił:

- mającą wpływ na treść wyroku obrazę prawa procesowego, a mianowicie art. 5 § 2 k.p.k. przez rozstrzygnięcie niedających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonej,

- mający wpływ na treść orzeczenia błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku polegający na dowolnym ustaleniu, że oskarżona naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym,

- obrazę prawa materialnego, a mianowicie art. 177 § 1 k.k. przez jego błędną interpretację.

Obrońca oskarżonej wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonej od popełnienia zarzuconego jej czynu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonej jest o tyle zasadna, iż skutkowała zmianą orzeczenia i uniewinnieniem oskarżonej B. G. od stawianego w akcie oskarżenia zarzutu.

Na wstępie należy wskazać, że wniesienie środka odwoławczego, niezależnie od jego granic i zakresu, każdorazowo obliguje Sąd odwoławczy do zbadania ewentualności wystąpienia uchybień, o jakich mowa w art. 439 k.p.k. i 440 k.p.k.

Tytułem wstępu należy wskazać, że obrońca błędnie łączy zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, mającego wpływ na treść orzeczenia z zarzutem obrazy prawa materialnego tj. art. 177 § 1 k.k. Ten ostatni należy podnosić w sytuacji, gdy nie kwestionuje się poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych. Jeśli natomiast autor apelacji kwestionuje kwalifikację prawną czynu, uznając iż zebrany materiał dowodowy winien prowadzić do innych ustaleń faktycznych, to w istocie kwestionuje nie kwalifikację, lecz same ustalenia do niej prowadzące (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 sierpnia 1978 r., OSNKW 1979, z. 12, poz. 233). Trafnie uważa się także, iż błąd w zastosowaniu prawa materialnego ma miejsce wówczas, gdy sąd orzekający, mając bezwzględny obowiązek uwzględnienia w orzeczeniu konkretnego przepisu materialnoprawnego, tego nie uczyni, bądź też nie respektuje zakazu zastosowania takiego przepisu.

Za w pełni zasadny Sąd Okręgowy uznał zarzut obrazy przepisu art. 5 § 2 k.p.k. Do naruszenia tego przepisu dochodzi, gdy orzekający w sprawie sąd poweźmie wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych lub wykładni prawa i wobec braku możliwości ich usunięcia rozstrzygnie je na niekorzyść oskarżonego lub względnie to, czy w świetle realiów konkretnej sprawy (zebranych dowodów) takie wątpliwości powinien powziąć. W ocenie Sądu II instancji zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na przypisanie oskarżonej winy za zarzucony jej w akcie oskarżenia czyn. Istotnie oskarżona przyczyniła się swoim zachowaniem jedynie w niewielkim stopniu do zaistniałego zdarzenia. Obiektywna ocena całokształtu przeprowadzonych w sprawie dowodów nie pozwala bowiem kategorycznie stwierdzić, iż sprawcą zdarzenia była B. G. oraz iż zachowanie oskarżonej było bezpośrednią przyczyną wypadku zaistniałego w dniu 9 stycznia 2017 r.

Sąd Rejonowy błędnie uznał, iż winę za spowodowanie wypadku ponosi kierująca pojazdem B. G. i w konsekwencji warunkowo umorzył postępowanie przeciwko niej. Obrońca w apelacji wskazał, iż zachowanie się kierowcy – oskarżonej na drodze było prawidłowe, oskarżona znacznie obniżyła prędkość, poniżej dopuszczalnej administracyjnie w tym miejscu, wywodząc, iż podejmując takie, wystarczające w mniemaniu oskarżonej działanie, nie tylko nie przewidywała ona, ale i nie mogła przewidzieć zaistniałych skutków – nagłego wkroczenia pokrzywdzonej A. N. na przejście dla pieszych.

Do zdarzenia doszło w dniu 9 stycznia 2017 roku O. na ul. (...) o godz. 15.58, panowała tzw. „szarówka”. Oskarżona wracała z pracy, dojeżdżała do przejścia dla pieszych. Oskarżona wyjaśniła, że nie widziała nikogo przy przejściu dla pieszych. Oskarżona zauważyła, że doszło do zderzenia dopiero w momencie uderzenia samochodem w pokrzywdzoną A. N.. Oskarżona poruszała się z prędkością ok 20-25 km/h. Oskarżona B. G. potwierdzała swój udział w zdarzeniu ale konsekwentnie nie przyznawała się do popełnienia zarzucanego jej czynu. Twierdziła, że nie widziała pokrzywdzonej. Wyjaśnienia oskarżonej w tej kwestii budziły wątpliwości. Inne osoby przesłuchane w toku postępowania, osoby które uczestniczyły w ruchu drogowym nie potwierdziły wersji oskarżonej. Świadek A. M. dojeżdżając do przejścia dla pieszych widziała oczekującą przed przejściem pokrzywdzoną. Świadek P. Ż., który jechał za oskarżoną również zauważył pokrzywdzoną oczekującą na wejście na przejście dla pieszych. Sąd Rejonowy zwrócił się do biegłych z zakresu ruchu drogowego o sporządzenie opinii w sprawie.

Biegły M. Ż. z swojej opinii stwierdził, że bezpośrednią przyczyną wypadku jego zdaniem było niebezpieczne zachowanie poszkodowanej – jej wejście na przejście dla pieszych bezpośrednio przed nadjeżdżający samochód. Oskarżona, zdaniem biegłego nie miała możliwości zatrzymania się przed miejscem potrącenia. Biegły E. K. w swojej opinii stwierdził, że bezpośrednią przyczyną wypadku był brak szczególnej ostrożności podczas zbliżania się samochodem T. (...) nr rej (...) kierującej B. G. do prawidłowo oznakowanego przejścia dal pieszych. Ten biegły stwardził, że oskarżona niedostatecznie obserwowała sytuację ruchową na drodze. Biegły ten również stwierdził, że pokrzywdzona nie zachowała szczególnej ostrożności w momencie wkraczania na jezdnię.

Opinie te są konkurencyjne i zawierają odmienne wnioski. Sąd podziela stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w postanowieniu z dnia 27 stycznia 2010 roku III KK 418/10 „zagadnienie oceny zachowania się pokrzywdzonej na przejściu dla pieszych, rozważane w płaszczyźnie możliwości jej ewentualnego przyczynienia się do zaistniałej kolizji, jest wyłączną domeną sądu orzekającego w sprawie. Biegły może jedynie dostarczać w tym zakresie informacji o charakterze specjalistycznym oraz służyć pomocą przy ich interpretowaniu. Nie wolno mu natomiast zastępować sądu w dokonywaniu ustaleń faktycznych dla potrzeb procesu ani wypowiadać się na temat oceny prawnej zachowań poszczególnych uczestników ruchu drogowego. To nie biegły, lecz sąd jest wyłącznie uprawniony do dokonania wiążącej analizy zachowania poszczególnych osób z punktu widzenia przepisów ruchu drogowego oraz norm prawa karnego”. Opinia biegłego jest pomocna jedynie w ocenie jaką dokonuje Sąd.

Sąd Odwoławczy po ponownym przeanalizowaniu wszelkich dowodów w sprawie uznał, że zachowania oskarżonej nie wyczerpało znamion przestępstwa z art. 177 § 1 k.k. Dla Sądu Odwoławczego istotny jest przepis art. 26 ust. 1 prawa o ruchu drogowym. Przepis ten stanowi, że kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest zobligowany do zachowania szczególnej ostrożności, zatem powinien on zwiększyć uwagę i dostosować swe zachowanie do warunków i sytuacji zmieniających się na drodze, w stopniu umożliwiającym odpowiednio szybkie reagowanie. Ponadto zobowiązany jest do ustąpienia pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu. Ustąpienie pierwszeństwa polega w tym przypadku na powstrzymaniu się od ruchu, jeżeli ruch mógłby zmusić pieszego do zatrzymania się, zwolnienia lub przyspieszenia kroku. Z akt sprawy wynika, że w chwili dojeżdżania oskarżonej do przejścia dla pieszych, pokrzywdzona nie znajdowała się na tym przejściu, a jedynie była w pobliżu przejścia. Przepisy nie nakładają na kierujących pojazdami, każdorazowego zatrzymywania samochodu przed przejściem dla pieszych, a jedynie zachowanie należytej ostrożności. Dopiero w momencie kiedy pieszy znajduje się na pasach, należy zatrzymać pojazd aby pieszy swobodnie mógł przejść na pasach. Oskarżona jechała z prędkością 20-25 km/h. Należy zauważyć, o godzinie 15.58 w miejscu zdarzenia był nasilony ruch samochodów, z zeznań świadków wynika, że zrobił się tzw. „korek”. Zdaniem Sądu to pokrzywdzona obserwując sytuację na jezdni tj. wzmożony ruch samochodów (samochody jechały „jeden za drugim”) powinna z rozwagą podjąć decyzję o wkroczeniu na przejście dla pieszych. Pokrzywdzona sama w swoich zeznaniach przyznała, że weszła na przejście dla pieszych i poczuła uderzenia (k. 105). Fakt, że pokrzywdzona znajdowała się na pasach nie zwalniało pokrzywdzonej z zachowania ostrożności.

Zdaniem Sądu Odwoławczego pokrzywdzona A. N. ponosi odpowiedzialność za zaistniałą sytuację. Pokrzywdzona w momencie oczekiwania na przejściu dla pieszych winna upewnić się, że są odpowiednie warunki do rozpoczęcia manewru przechodzenia przez przejście. Pokrzywdzona winna poczekać, aż samochody dojeżdżające do przejścia – zarówno z lewej jak i z prawej strony zatrzymają się przed przejściem i dopiero wówczas winna wkroczyć na pasy. Z zeznań świadków wynikało, że jedynie jeden pojazd, kierowany przez A. M. się zatrzymał. Jak wspomniano wcześniej, oskarżona B. G. nie miała obowiązku zatrzymać się przed przejściem, gdyż dojeżdżając do przejścia dla pieszych pokrzywdzona nie była na przejściu dla pieszych, a jedynie oczekiwała na możliwość przejścia. Analiza zachowania pokrzywdzonej prowadzi do przypuszczenia, że oczekiwała ona od kierujących pojazdami, że w momencie kiedy wkroczy ona na pasy, zatrzymają oni swoje pojazdy. Oskarżona B. G. dojeżdżając do przejścia dla pieszych wprawdzie mogła zatrzymać pojazd i „przepuścić” pokrzywdzoną, by ta swobodnie przeszła przez przejście jednak nie był to obowiązek oskarżonej, a jedynie grzecznościowe zachowanie. Tym samym Sąd Odwoławczy uznał, że oskarżona ponosi mniejszą winę niż pokrzywdzona za zaistniałe zdarzenie i jej zawinienia można jedynie rozpatrywać w kategoriach przyczynienia się za zaistnienie wypadku. Gdyby pokrzywdzona nie wtargnęła nagle jezdnię, w chwili gdy oskarżona znajdowała się już na pasach do zdarzenia by nie doszło.

W tej sytuacji, nie można zdaniem Sądu Odwoławczego przypisać winy popełnienia przestępstwa z art. 177 § 1 k.k. oskarżonej B. G.. Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy uniewinnił oskarżoną B. G. od popełnienia zarzucanego jej czynu. Działając na podstawie przepisu art. 632 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Z tych względów orzeczono jak wyżej.