Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 5 lutego 2019 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Hanna Ratajczak

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Katarzyna Słup-Ostrawska

po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2019 r. w Poznaniu

na rozprawie sprawy z powództwa S. K.

przeciwko J. K. (1)

- o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 245.000zł (dwieście czterdzieści pięć tysięcy złotych ) z odsetkami umownymi 8% w skali roku począwszy od dnia 1 grudnia 2013r. do dnia zapłaty;

II.  Kosztami postępowania w całości obciąża pozwaną i z tego tytułu nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Poznaniu) kwotę 12.250zł tytułem opłaty sądowej oraz zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 10.817zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Hanna Ratajczak

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 31 marca 2017 r. powód S. K. wniósł o zasądzenie od pozwanej J. K. (1) na rzecz powoda kwoty 245.000 zł wraz z odsetkami umownymi 8% w skali roku, począwszy od dnia 1 grudnia 2013 r. oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podał, że w dniu 26 listopada 2012 r. sprzedał A. K. prawo własności nieruchomości lokalowej w P. za cenę 200.000 zł. Po wpłynięciu pieniędzy na konto powód zawarł z J. K. (1) umowę pożyczki, na podstawie której przeniósł na jej własność kwotę 245.000 zł. Pożyczka miała być zwrócona w terminie do dnia 30 grudnia 2013 r., co jednak nie nastąpiło.

W odpowiedzi na pozew powódka wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana wskazała, że powód nie ma interesu prawnego w dochodzonej pozwem wierzytelności, albowiem zrzekł się jej na rzecz osoby trzeciej w dniu 28 sierpnia 2014 r.

W piśmie z dnia 26 lutego2018 r. powód podtrzymał swoje stanowisko w sprawie.

Odnosząc się do zarzutów pozwanej wskazał, że osoba trzecia na rzecz której powód zrzekł się wierzytelności nie wyegzekwowała niczego od pozwanej. Strony zawarły więc umowę cesji w wyniku której wierzytelność w stosunku do pozwanej ponownie przeszła na rzecz powoda.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 26 listopada 2012 r. S. K. zawarł z A. K. umowę sprzedaży w formie aktu notarialnego, na mocy której sprzedał mu prawo własności nieruchomości lokalowej nr 126 na os. (...) o powierzchni użytkowej 49,30 m ², dla której prowadzona jest KW nr (...) za cenę 200.000 zł.

Dowód: Odpis aktu notarialnego (k. 4-11).

3 grudnia 2012 r. powód zawarł z J. K. (1) umowę pożyczki, na podstawie której przeniósł na jej własność kwotę 245.000 zł na okres do dnia 30 grudnia 2013 r. Od zaciągniętej pożyczki pożyczkobiorca miał płacić odsetki w wysokości 8% w stosunku rocznym, przy czym naliczenie odsetek miało następować począwszy od dnia 1 grudnia 2013 r.

4 marca 2013 r. do umowy dołączono aneks, w którym poprawiono błąd oznaczenia stron występujący w umowie.

Dowód: Umowa pożyczki (k. 12-13), aneks do umowy (k. 15-16)

28 sierpnia 2014 r. powód S. K. zawarł z A. S. umowę przelewu wierzytelności, na podstawie której S. K. przeniósł (ze skutkiem określonym w art. 509-518 kc) wierzytelność w wysokości 245.000 zł wraz z wszelkimi związanymi z nią prawami, w tym należnymi odsetkami, z tytułu umowy pożyczki z dnia 3 grudnia 2012 r. pomiędzy S. K. i J. K. (1).

Dowód: Kopia oświadczenia o dokonanym przelewie wierzytelności (k. 72)

A. S. starał się bezskutecznie wyegzekwować wierzytelność od J. K. (1), jednak nie udało mu się tego dokonać nawet w części.

5 stycznia 2017 r. S. K. oraz A. S. zawarli umowę, w której A. S. przelał na rzecz S. K. wierzytelność przysługującą mu w stosunku do J. K. (1) w kwocie 245.000 zł wraz z wszelkimi związanymi z nią prawami, a wynikającą z umowy pożyczki z dnia 3 grudnia 2012 r.

Dowód: Umowa przelewu wierzytelności (k. 140)

Pozwana nie spłaciła pożyczki, a powód w dniu 30 kwietnia 2014 r. i 12 maja 2014 r. wezwał ją do zapłaty w terminie 3 dni od daty doręczenia pisma.

Dowód: przedsądowe wezwanie do zapłaty (k. 18-21)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzone w aktach sprawy i wskazane wyżej dokumenty urzędowe oraz prywatne.

Dokumenty urzędowe stanowią, zgodnie z art. 244 k.p.c., dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone a dokumenty prywatne dowód, że dana osoba złożyła oświadczenie określonej treści (art. 245 k.p.c.). Fakt, że część dokumentów przedstawiona została w formie kopii kserograficznych nie miała znaczenia: strony nie kwestionowały zgodności przedłożonych kopii z oryginałami, co pozwalało sądowi uznać złożone kopie za wiarygodne dowody pośrednie, wskazujące na istnienie i treść właściwego dowodu z dokumentu.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo okazało się w całości zasadne.

Powód domagał się zasądzenia od pozwanej kwoty 245.000 zł wraz z odsetkami umownymi 8% w skali roku, począwszy od dnia 1 grudnia 2013 r. tytułem zwrotu pożyczki z dnia 3 grudnia 2012 r., która miała być zwrócona w terminie do dnia 30 grudnia 2013 r.

Stan faktyczny był w dużej mierze bezsporny. Pozwana nie zaprzeczała temu, że zawarła z powodem umowę pożyczki, ani że z tego tytułu powstało u niej zadłużenie. Powódka w odpowiedzi na pozew wskazała jedynie, że powód nie ma legitymacji do złożenia pozwu, albowiem umową cesji zbył wierzytelność osobie trzeciej.

Zarzut ten należało rozpatrzyć w pierwszej kolejności.

Legitymacja procesowa oznacza uprawnienie do występowania w procesie w charakterze powoda (legitymacja czynna) lub pozwanego (legitymacja bierna). Rozróżnia się przy tym legitymację materialną - wynikającą z posiadania prawa podmiotowego lub interesu prawnego podlegającego ochronie na drodze sądowej oraz legitymację formalną - oznaczającą uprawnienie do wytoczenia powództwa i popierania go w celu ochrony praw podmiotowych własnych bądź cudzych.

Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2010 roku, sygn. akt II CSK (...), opubl. Lex nr 602680, tylko przepis prawa materialnego, stanowiącego podstawę interesu prawnego, stwarza dla określonego podmiotu legitymację procesową strony. Strona jest zatem pojęciem materialnoprawnym, a nie procesowym, a przeto o tym czy dany podmiot jest stroną postępowania cywilnego, tj., czy ma uprawnienie do wystąpienia z roszczeniem, przesądzają przepisy prawa materialnego, mające zastosowanie w konkretnym stanie faktycznym, nie zaś przepisy procesowe.

Ponadto przed oceną merytoryczną sprawy Sąd zawsze z urzędu ustala czy strony występujące w procesie posiadają legitymację, jej brak zawsze skutkuje oddaleniem powództwa bez potrzeby, a dokładniej bez możliwości merytorycznej oceny roszczenia (wyrok Sądu Apelacyjnego w S. z dnia 2 kwietnia 2009 roku, opubl. Lex nr 503250).

Wbrew zarzutom pozwanej powód wykazał istnienie interesu prawnego i legitymacji procesowej.

Powód zgodził się z pozwaną, że wierzytelność wobec niej przeszła drogą umowy na A. S., który starał się ją wyegzekwować. Gdy to się jednak nie udało nawet w części, 5 stycznia 2017 r. A. S. i powód zawarli umowę, w wyniku której S. K. ponownie wszedł w posiadanie wierzytelności przysługującej mu w stosunku do J. K. (1) w kwocie 245.000 zł wraz z wszelkimi związanymi z nią prawami, a wynikającą z umowy pożyczki z dnia 3 grudnia 2012 r.

W pierwszej kolejności należy przytoczyć art. 509 § 1 kc, zgodnie z którym wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (§ 2 art. 509 kc).

Na skutek przelewu wierzytelność cedenta (dotychczasowego wierzyciela) przechodzi na cesjonariusza (nabywcę wierzytelności) w takim stanie, w jakim dotychczas istniała. Zasadniczo cesja nie wpływa na kształt wierzytelności, zmienia się jedynie podmiot uprawniony do żądania świadczenia.

Tym samym, należy uznać, że powód wykazał swoją legitymację procesową.

Pozwana, w swoich pismach, podnosiła ponadto dwa inne rodzaje zarzutów. Pierwsze z nich związane były z jej wnioskiem pozwanej o zmianę sądu właściwego do rozpoznania sprawy z powodu istnienia przeszkody w jej rozpoznaniu (na gruncie art. 44 kpc). Powódka wskazywała tutaj na szereg okoliczności, mających sugerować możliwość stronniczości sędziów w przypadku rozpoznawania sprawy w niniejszym Sądzie. Drugi rodzaj zarzutów pozwanej dotyczy zwolnienia powoda z kosztów procesowych. Pozwana wskazywała w nich, że powód ma inne niż wykazane źródła utrzymania.

Co do pierwszego rodzaju zarzutów, zarządzeniem z dnia 25 sierpnia 2017 r. Sąd poinformował pozwaną, iż art. 44 kpc nie ma zastosowania, gdyż nie wystąpiła przeszkoda uniemożliwiająca rozpoznanie sprawy, albowiem nie wszyscy sędziowie danego sądu nie zostali wyłączni.

W odpowiedzi na zarządzenie, pozwana wystąpiła o wyłączenie każdego poszczególnego sędziego Wydziałów Cywilnych Sądu Okręgowego w P., wskazując, że występuje w ich przypadku bezpośrednia zależność administracyjno-funkcyjna wobec J. K. (2), dyrektora Sądu Okręgowego w P., brata ojca powoda.

W sprawie tego wniosku 17 listopada 2017 r. Sąd Okręgowy w P. Ośrodek (...) w L. wydał postanowienie w którym oddalił wniosek pozwanej o wyłączenie wskazanych przez nią sędziów Sądu Okręgowego w P..

Drugi zarzut dotyczył zwolnienia powoda od kosztów sądowych (zgodnie z postanowieniem Sądu z dnia 4 lipca 2017 r.). Pozwana wskazywała na szereg okoliczności, mających podważyć wiarygodność oświadczeń majątkowych powoda. Sąd nie ustosunkował się do tego, ponieważ nie miało to żadnego wpływu na rozstrzygnięcie. Podnoszone przez pozwaną zarzuty nie wskazywały, by powód poświadczył nieprawdę w swoich oświadczeniach, a on sam dostarczył dodatkowe dokumenty, potwierdzające jego sytuację majątkową. Postanowienie zwalniające powoda od ponoszenia kosztów sądowych jest prawomocne, a sama pozwana nie ponosi żadnych negatywnych konsekwencji tego zwolnienia.

Oprócz powyższych, pozwana nie podniosła żadnych merytorycznych zarzutów wobec twierdzeń powoda, nie przedstawiła żadnych dowodów podważających jego stanowisko w sprawie i potwierdzające je dowody, a tym samym, Sąd uznał, że powód dostatecznie wykazał zasadność swoich roszczeń.

Tym samym, w punkcie I wyroku Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 245.000 zł z odsetkami umownymi 8% w skali roku począwszy od dnia 1 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 108 §1 w zw. z art.98 §1 i 3kpc, obciążając nimi w całości pozwaną jako stronę przegrywającą proces. Na koszty te złożyła się opłata od pozwu w wysokości 12.250 zł, której powód nie miał obowiązku uiścić jako strona zwolniona od kosztów sądowych w zakresie opłaty od pozwu oraz koszty zastępstwa procesowego pełnomocnika powoda w wysokości 10.800 zł (§ 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie w sprawie opłat za czynności radców prawnych) i koszt opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (17 zł). Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał ściągnąć od pozwanej kwotę 12.250 zł tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu oraz zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 10.817 zł tytułem zwroty koszów zastępstwa procesowego.

SSO Hanna Ratajczak