Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2018 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa Kancelarii (...) Spółki Akcyjnej w K.

przeciwko A. S.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego dla Krakowa – Podgórza w Krakowie

z dnia 3 lipca 2018 roku, sygnatura akt I C 1076/18/P

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że w punkcie 1 kwotę 282, 19 zł (dwieście osiemdziesiąt dwa złote dziewiętnaście groszy) zastępuje kwotą 1906, 78 zł (jeden tysiąc dziewięćset sześć złotych siedemdziesiąt osiem groszy) oraz w punkcie 3 kwotę 12, 77 zł (dwanaście złotych siedemdziesiąt siedem groszy) zastępuje kwotą 100 zł (sto złotych);

II.  w pozostałej części apelację oddala;

III.  zasądza od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 100 (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 2351/18

UZASADNIENIE

Niniejsza sprawa była rozpoznana przez Sąd Rejonowy w postępowaniu uproszczonym. Również Sąd Okręgowy jako Sąd II Instancji rozpoznał sprawę w postępowaniu uproszczonym.

Sąd Odwoławczy nie prowadził postępowania dowodowego, zatem na podstawie art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku obejmować będzie jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej rozstrzygnięcia z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja w dużej części zasługiwała na uwzględnienie.

Słusznie Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazał, że do rozpoznania niniejszej sprawy stosuje się przepisy ustawy z dnia 11 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2018 roku, poz. 993 ze zm.). Zgodnie z art. 36a ust. 1 tej ustawy maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu oblicza się według wzoru:

w którym poszczególne symbole oznaczają:

(...) maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu,

K - całkowitą kwotę kredytu,

n - okres spłaty wyrażony w dniach,

R - liczbę dni w roku.

Zgodnie z ust. 2 tego przepisu pozaodsetkowe koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu. Z kolei ust 3 stanowi, że pozaodsetkowe koszty kredytu wynikające z umowy o kredyt konsumencki nie należą się w części przekraczającej maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu obliczone w sposób określony w ust. 1 lub całkowitą kwotę kredytu.

R. legis dla wprowadzenia powyższych regulacji była okoliczność, iż ograniczenie możliwości pobierania nadmiernych odsetek wynikające z art. 359 § 2 ¹ Kodeksu cywilnego nie stanowi wystarczającego instrumentu ochrony interesów konsumenta w sytuacji, gdy przedsiębiorcy, przestrzegając regulacji dotyczących maksymalnej wysokości odsetek, jednocześnie zastrzegają wysokie prowizje i dodatkowe opłaty o charakterze pozaodsetkowym. W konsekwencji tego rodzaju praktyk łączne koszty obsługi długu niejednokrotnie przekraczają wysokość zaciągniętej pożyczki lub kredytu. Wysokie koszty pozaodsetkowe, w przypadku korzystania przez konsumenta z pożyczek i kredytów w kilku instytucjach jednocześnie, powodują szybko rosnący obszar zadłużenia. Uwzględniając powyższe przesłanki, w ocenie projektodawcy należy podjąć działania regulacyjne, których celem jest zapobieganie przypadkom pobierania przez kredytodawców kredytu konsumenckiego nieuzasadnionych (zbyt wysokich) opłat" (por. Uzasadnienie do projektu..., VII kadencja, druk sejm. nr 3460, s. 19).

Celem powołanych przepisów jest zatem ochrona konsumentów przed nadmiernym obciążeniem finansowym w związku z kredytem konsumenckim (lichwą). Przyjmuje się, że art. 36a–36d i art. 33a u.k.k. oraz przepisy o odsetkach maksymalnych (art. 359 § 2 ¹, art. 481 § 2 ¹ k.c.) tworzą system cywilnoprawnej ochrony przed lichwą.

Całkowita kwota udzielonego pozwanej kredytu wynosi 2970 zł, okres spłaty wyrażony w dniach wynosi 360 (pierwsza rata płata po upływie trzydziestu dni od zawarcia pożyczki, ostatnia 25 września 2016 roku). Oznacza to, że maksymalna kwota pozakodeksowych kosztów kredytu wynosi: 1624,59 zł [(2970 x 25 %) + (2970 x 0,99 x 30 %)]. Ponieważ przewidziana przez stronę powodową wysokość prowizji w kwocie 1808, 35 zł przekracza maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu określonej we wzorze o kwotę 183, 76 zł, to tylko w tym zakresie możliwe jest uznanie tej prowizji za sprzeczną z ustawą (art. 36 a ust. 3 ustawy o kredycie konsumenckim). Nie sposób przy tym podzielić stanowiska Sądu pierwszej instancji, by zastrzeżenie prowizji w dopuszczalnej prawem wysokości zmierzało do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych. Taka sytuacja zachodzi wówczas, gdy wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu przekracza wartość przewidzianą przez ustawodawcę, co dotyczy kwoty 183, 76 zł. Nie sposób podzielić stanowiska, iż obejściem prawa i sprzecznym z zasadami współżycia społecznego jest pobranie prowizji, której wysokość nie przekracza kwoty przewidzianej prawem. Z umowy wynika, że prowizja jest pobierana za udzielenie pożyczki, a zatem nie można przyjmować, iż nie wyjaśniono tego pojęcia. W chwili zawarcia umowy konsument wiedział o tym, że zostanie ona pobrana i znał jej wysokość. Nie ma zatem podstaw, aby w zakresie, w jakim pobranie tej prowizji dopuszcza ustawodawca, uznawać jej pobranie za sprzeczne z prawem i zasadami współżycia społecznego.

Mając powyższe na uwadze zasądzoną przez Sąd pierwej instancji kwotę 282,19 zł należało podwyższyć do kwoty 1906,78 zł (2210, 54 zł – 183, 76 zł – 120 zł) i w tym zakresie apelacja zasługiwała na uwzględnienie, co skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

W pozostałym zakresie apelacja nie była uzasadniona i jako taka podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. Dotyczy to kwoty prowizji zastrzeżonej ponad kwotę 1624, 59 zł oraz opłat za monity na kwotę 120 zł. Co do tej ostatniej kwoty Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu pierwszej instancji, iż jej zastrzeżenie stanowiło niedozwolone postanowienie umowne i jako takie nie wiąże pozwanej. Powielanie trafnej argumentacji Sądu Rejonowego w tym względzie jest zbędne.

O kosztach postępowania za pierwszą i druga instancję orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. uznając, że strona pozwana utrzymała się ze swoim żądaniem w przeważającym zakresie.