Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Stachurska

Protokolant: Karol Szwej

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 maja 2018 r. w Warszawie

sprawy J. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

o wysokość emerytury i kapitału początkowego

na skutek odwołania J. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 8 listopada 2017 r., znak: (...)

z dnia 31 maja 2017 r., znak: (...)-2004

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

J. B. w dniu 28 grudnia 2017r. złożył odwołanie od decyzji (...) (...)Oddział w W. z dnia 31 maja 2017r., znak: (...)-2004, dotyczącej ponownego ustalenia kapitału początkowego oraz od decyzji z dnia 8 listopada 2017r., znak: (...)o przyznaniu emerytury.

Wskazanym decyzjom ubezpieczony zarzucił brak uwzględnienia do wyliczenia wysokości kapitału początkowego i tym samym do wyliczenia emerytury okresu od 1 września 1971r. do 27 września 1971r., kiedy odbywał praktykę robotniczą na linii montażowej w Fabryce (...) w W.. Praktyka była płatna, a fakty, na które się powołał, znajdują potwierdzenie we wpisie w dokumencie, jakim jest indeks wystawiony przez Politechnikę (...) z oceną zaliczającą. W związku z powyższym wniósł o ponowne przeliczenie kapitału początkowego z uwzględnieniem ww. okresu zatrudnienia z Fabryce (...) w W. ( odwołanie z dnia 28 grudnia 2017r., k. 3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Uzasadniając swe stanowisko wskazał, że skoro w indeksie przedstawionym przez ubezpieczonego w kolumnie (...) zawarto adnotacje: szkolny (...), studiów 0, to ubezpieczony wykonywał praktyki przed rozpoczęciem studiów wyższych, które zgodnie z zaświadczeniem Politechniki (...) z dnia 14 kwietnia 2003r. rozpoczął 1 października 1971r. Okres taki nie jest jednak wskazany w art. 6 ani 7 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jedn. Dz. U. z 2017r., poz. 1383 ze zm.). Dodatkowo organ rentowy podniósł, że J. B. nie przedstawił dowodów potwierdzających, że praca w czasie tych praktyk była płatna, ani dowodów potwierdzających kwoty wynagrodzenia oraz odprowadzanie od nich składek na ubezpieczenia społeczne. Zgodnie zaś z art. 116 ust. 1 pkt 5 ustawy emerytalnej, ciężar udowodnienia spornych okoliczności spoczywa na odwołującym. Z powyższych względów okres praktyk nie został uwzględniony do stażu pracy ( odpowiedź na odwołanie z dnia 26 stycznia 2018r., k. 6 a.s.).

W dniu 20 lutego 2018r. ubezpieczony złożył pismo procesowe, w którym wskazał, że w dniach od 1 września 1971r. do 27 września 1971r., pracując po 8 godzin dziennie, również w soboty, odbywał praktykę robotniczą w Fabryce (...) w W., którą traktować należy jako stosunek pracy. Praktyka była płatna. Ponownie wskazał, że fakty, na które się powołał, są potwierdzone wpisem w indeksie wystawionym przez Politechnikę (...), z oceną zaliczającą. Odwołał się także do aktów prawnych, które przywołał ( pismo z 20 lutego 2018r., k. 11 – 12 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. B., urodzony w dniu (...), był studentem Politechniki (...) na Wydziale M. Robotniczych i (...). Przed rozpoczęciem pierwszego roku studiów w okresie od 1 września 1971r. do 27 września 1971r. odbył praktykę na linii montażowej w Fabryce (...) w W.. Nie jest jednak ujęty w ewidencji pracowników (...) ani wśród studentów odbywających praktyki w ramach umowy o pracę. W ewidencji nie ujmowano osób, które odbywały praktyki na mocy umów zawieranych przez Służbę (...) z różnymi instytucjami oświatowymi i uczelniami (indeks Politechniki (...) w W., k. 3-5, zaświadczenie, k. 2 akt kapitałowych, pismo Fabryki (...) w W., k. 27 a.s., zeznania J. B., k. 35 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. decyzją z dnia 22 marca 2006r. ustalił dla J. B. kapitał początkowy na kwotę 158.507,69 zł przyjmując do wyliczenia okresy składkowe w wymiarze 22 lat i 28 dni oraz okresy nieskładkowe w wymiarze 5 lat i 17 dni (decyzja ZUS z dnia 22 marca 2006r., k. 10-11 akt kapitałowych).

W dniu 31 maja 2017 r. organ rentowy z urzędu ponownie ustalił wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999r. na kwotę 158.624,73 zł (decyzja ZUS z dnia 31 maja 2017r., k. 12-14 akt kapitałowych). Natomiast w dniu 8 listopada 2017r. została wydana decyzja o przyznaniu emerytury (decyzja ZUS z dnia 8 listopada 2017r., k. 6-7 akt emerytalnych).

Wskazany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, które nie były kwestionowane oraz częściowo w oparciu o zeznania J. B.. Sąd nie dał wiary zeznaniom ubezpieczonego w tym zakresie, w którym ubezpieczony wskazywał na odpłatność praktyk w (...) oraz na częstotliwość świadczenia pracy. Zeznania w tej części nie zostały potwierdzone przez inne dowody w sprawie, a pismo (...) S.A. z dnia 9 kwietnia 2018r. (k. 27 a.s.) dodatkowo pogłębiło wątpliwości co do tego, czy J. B. miał status pracownika (...) i otrzymywał za pracę wynagrodzenie. Ww. spółka w wymienionym piśmie wyraźnie wskazała na różne formy współpracy, również z uczelniami i na różne formy świadczenia pracy. Z tego wynika, że studenci nie musieli mieć zawartej umowy o pracę, co – jak zostało wskazane – wobec braku innych dowodów, poza zeznaniami ubezpieczonego, czyni jego twierdzenia niedostatecznie udowodnionymi.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie J. B. nie było zasadne.

Spór w rozpatrywanej sprawie koncentrował się wokół możliwości doliczenia do stażu pracy odwołującego okresu odbywania praktyk zawodowych w okresie od 1 września 1971r. do 27 września 1971r. w Fabryce (...) w W..

Powyższą kwestię należy rozpatrywać przy uwzględnieniu przepisu art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r., poz. 1383 z późn. zm.) (dalej jako: ustawa emerytalna) , zgodnie z którym za okresy składkowe uważa się przypadające przed dniem 15 listopada 1991r. okresy zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia na obszarze Państwa Polskiego, w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie. Odwołanie do wskazanego przepisu w przedmiotowej sprawie jest uzasadnione, ponieważ J. B. wykonywał praktyki robotnicze przed dniem 15 listopada 1991r., po ukończeniu 15 lat i na obszarze Państwa Polskiego.

Zgodnie z powołanym przepisem dla uznania okresu praktyk robotniczych za okres składkowy konieczne jest, by: (1) okres wykonywanych praktyk był okresem zatrudnienia, (2) zatrudnienie to było wykonywane w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy i (3) było z tego tytułu wypłacane wynagrodzenie. W przypadku ubezpieczonego, zdaniem Sądu, nie zostało dowiedzione ponad wszelką wątpliwość, że ubezpieczony pracował podczas praktyk co najmniej w wymiarze połowy pełnego czasu pracy i uzyskiwał za pracę wynagrodzenie. Pewne było jedynie, że odbył praktyki, co potwierdza indeks i że miało to miejsce jeszcze przed formalnym rozpoczęciem studiów. Te okoliczności to jednak zbyt mało, by uwzględnić stanowisko ubezpieczonego. Kluczowe jest wykazanie ww. okoliczności, co powinien uczynić ubezpieczony. Temu obowiązkowi nie sprostał jednak, przedstawiając Sądowi na okoliczność czasu pracy w (...) i odpłatności praktyk, jedynie swoje zeznania. W ocenie Sądu nie są one wystarczające, zatem już choćby ze tego względu odwołanie było bezzasadne.

Sąd dokonał jednak dalszej analizy i dla oceny, czy praktyki robotnicze stanowiły zatrudnienie, sięgnął do przepisów uchwały nr 24 Rady Ministrów z 16 lutego 1970r. w sprawie organizacji praktyk robotniczych studentów szkół wyższych ( M.P. z 1970r., Nr 7, poz. 64). Zgodnie z § 4 ust. 3 tej uchwały, praktyki robotnicze były wykonywane na podstawie umowy o pracę na czas określony zawieranej pomiędzy studentem a zakładem pracy, który miał go zatrudniać w czasie praktyki i w myśl § 4 ust. 1 odbywanie praktyki robotniczej traktowało się jako stosunek pracy. Z kolei § 8 ust. 1 uchwały przewidywał, że studentom odbywającym praktyki robotnicze przysługiwało wynagrodzenie według zasad obowiązujących w danym przedsiębiorstwie stosownie do rzeczywistego wkładu ich pracy. W myśl ust. 2, jeżeli student z przyczyn od siebie niezależnych osiągnął zarobek niższy od minimalnej płacy, przedsiębiorstwo zobowiązane było wypłacić wyrównanie, zgodnie z obowiązującymi przepisami stosowanymi przy wypłatach minimum wynagrodzenia.

Poza wskazanymi przepisami należy sięgnąć dodatkowo do ustawy z dnia 5 listopada 1958r. o szkolnictwie wyższym (j.t. Dz. U. z 1973r., Nr 32, poz. 191), w tym zwłaszcza Działu III tej ustawy, która w ówczesnym czasie, kiedy ubezpieczony odbywał studia, regulowała kwestie związane z przysługiwaniem danym podmiotom statusu studenta. Art. 38 tej ustawy stanowił, że przyjęcie w poczet studentów szkoły następuje z chwilą immatrykulacji i po złożeniu na ręce rektora lub dziekana ślubowania. Zarazem, po myśli art. 37 ust. 3 powołanego aktu normatywnego, dopuszczenie do studiów w charakterze studenta mogło być uzależnione od odbycia praktyki zawodowej lub określonego stażu pracy i złożenia egzaminu wstępnego.

Okolicznością nie budzącą wątpliwości w przedmiotowej sprawie pozostawało to, że J. B. – jak wynika z zaświadczenia z dnia 14 kwietnia 2003r. (k. 2 akt kapitałowych) - uzyskał status studenta z dniem 1 października 1971r., kiedy to podjął studia na I roku Wydziału Samochodów i M. Roboczych Politechniki (...). Jeszcze przed rozpoczęciem studiów, w okresie od dnia 1 września 1971r. do dnia 29 września 1971r. odbył praktykę w Fabryce (...).

Oceniając powyższy stan faktyczny i prawny przez pryzmat regulacji ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów rozdziału 2 Działu I tej ustawy (art. 5-11), uwypuklić trzeba, że okres praktyki robotniczej odbywanej przez ubezpieczonego przed podjęciem nauki na pierwszym roku studiów pod rządem przepisów przywołanej ustawy z dnia 5 listopada 1958r. o szkolnictwie wyższym nie stanowił okresu uwzględnianego przy ustalaniu prawa do świadczeń i ich wysokości w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach, a w szczególności nie był ani okresem składkowym w rozumieniu art. 6 tej ustawy, ani też okresem nieskładkowym w rozumieniu art. 7 powołanego aktu normatywnego. W odróżnieniu bowiem od sytuacji ubezpieczonych, którzy podjęli naukę w szkole wyższej, a co za tym idzie, uzyskali już status studenta w rozumieniu art. 38 ustawy z dnia 5 listopada 1958r., w stosunku do których okresy wykonywania praktyk robotniczych stanowiły obowiązkowy (choć nieoparty na wyraźnym przepisie ustawy o szkolnictwie wyższym z 1958r.) element realizacji programu studiów, osoby, które odbywały praktyki robotnicze przed rozpoczęciem I roku studiów dopiero spełniały, po myśli art. 37 ust. 3 ustawy z 1958r., jeden z warunków, od których uzależnione było dopuszczenie na studia w charakterze studenta. Co oczywiste, wobec okoliczności, iż ubezpieczeni odbywający praktyki robotnicze przed podjęciem studiów nie byli jeszcze studentami, nie znajduje do nich zastosowania art. 7 pkt 9 ustawy emerytalnej. Nie stosuje się do nich także art. 6 ust. 2 pkt 1.

Wobec powyższego, w świetle jednoznacznego brzmienia powołanego przepisu ustawy emerytalnej, jak również wobec okoliczności, iż okresy wykonywania praktyk robotniczych przez osoby ubiegające się o przyjęcie na I rok studiów wyższych w rzeczywistości prawnej i politycznej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej lat siedemdziesiątych XX w., nie zostały zaliczone przez obowiązujące przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ani też przez przepisy jakiegokolwiek innego aktu normatywnego z zakresu ubezpieczeń społecznych do okresów uwzględnianych przy ustalaniu prawa do świadczeń (okresów składkowych bądź nieskładkowych), to w orzecznictwie – m.in. w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 15 października 2013r. (III AUa 118/13), w wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 13 stycznia 2015r. (III AUa 343/14) oraz w wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 5 lipca 2016r. (III AUa 907/15) – wskazano na brak możliwości ich uwzględnienia do stażu uwzględnianego na potrzeby ustalenia wysokości kapitału początkowego i emerytury.

Wobec tego zaskarżone decyzje odpowiadają prawu, a zatem, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., odwołanie J. B. podlegało oddaleniu.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć odwołującemu.