Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 marca 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Zbigniew Szczuka

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Nalewczyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 marca 2018 r. w Warszawie

sprawy A. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania A. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

z dnia 11 maja 2017 r. znak: (...)- (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od odwołującej A. S. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. kwotę 180 zł ( słownie: sto osiemdziesiąt) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

A. S. w dniu 28 czerwca 2017 r. wniosła odwołanie za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie od decyzji organu rentowego z dnia 11 maja 2017 r., nr: (...)- (...). Odwołująca zaskarżyła decyzji w części stwierdzającej, że nie podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia w okresie od dnia 1 sierpnia 2015 r. do dnia 30 września 2015 r. Ubezpieczona zarzuciła naruszenie art. 12
ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W związku z tym odwołująca wniosła o zmianę decyzji poprzez objęcie jej ubezpieczeniami w w/w zakresie oraz zasądzenie od organu rentowego na jej rzecz kosztów procesu według norm prawem przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Ubezpieczona wskazała, że w spornym okresie czasu podlegała polskiemu ustawodawstwu, gdyż podlegała mu bezpośrednio przed delegowaniem. W ocenie odwołującej jej pracodawca miał siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polski, zaś zlecone jej czynności wykonywała w jego imieniu na rzecz podmiotu niemieckiego na zasadach oddelegowania, co wynika wprost z zawartych porozumień ( k. 2-6 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 26 lipca 2017 r. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz
o zasądzenie od odwołującej na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Organ rentowy podniósł, że w dniu 5 czerwca 2017 r. na wniosek płatnika wydał zaświadczenie o ustawodawstwie dotyczącym zabezpieczenia społecznego mającym zastosowanie do osoby uprawnionej, zgodnie z którym odwołująca jako oddelegowany pracownik najemny pracujący na terenie Niemiec podlega polskiemu ustawodawstwu
w okresie od dnia 21 maja 2015 r. do dnia 20 lipca 2015 r. W ocenie Oddziału w okresie
od dnia 1 sierpnia 2015 r. do dnia 30 września 2015 r. ubezpieczona była zgłoszona
w niemieckiej Kasie Chorych – (...) U., co znajduje potwierdzenie
w zaświadczeniu niemieckiej instytucji ubezpieczonej z dnia 6 listopada 2015 r.
( k. 14-15 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zgłosiła A. S.
do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego w okresie od dnia 1 maja 2015 r. do dnia 31 lipca 2015 r. Płatnik składek przekazał do organu rentowego imienne raporty miesięczne
z wykazanymi składkami na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne z tytułu wykonywanej przez odwołującą umowy zlecenia ( akta ZUS).

Płatnik składek w dniu 18 maja 2015 r. zawarł z A. S. porozumienie
do umowy zlecenie z dnia 1 maja 2015 r., zgodnie z którym odwołująca w okresie od dnia
21 maja 2015 r. do dnia 20 lipca 2015 r. została delegowana do pracy na terytorium Niemiec, gdzie wykonywać miała doczyszczanie pomieszczeń hotelowych. W czasie trwania delegowania ubezpieczona miała otrzymywać wynagrodzenie płatne w polskich złotych będące równowartością wynagrodzenia w wysokości 8,50 euro brutto za godzinę pracy przeliczonego według kursu obowiązującego w dniu naliczania ( k. 9-10 a. s.).

Organ rentowy w dniu 5 czerwca 2015 r. na wniosek płatnika składek wydał zaświadczenie o ustawodawstwie dotyczącym zabezpieczenia społecznego mającym zastosowanie do osoby uprawnionej, zgodnie z którym odwołująca została oddelegowana jako pracownik najemny pracujący na terenie Niemiec i podlegała polskiemu ustawodawstwu w okresie od dnia 21 maja 2015 r. do dnia 20 lipca 2015 r.

Płatnik składek w dniu 30 sierpnia 2015 r. zawarł z A. S. kolejne porozumienie do umowy zlecenie z dnia 1 maja 2015 r., zgodnie z którym odwołująca
w okresie od dnia 1 sierpnia 2015 r. do dnia 30 sierpnia 2015 r. została delegowana do pracy na terytorium Niemiec, gdzie wykonywać miała doczyszczanie pomieszczeń hotelowych.
W czasie trwania delegowania ubezpieczona miała otrzymywać wynagrodzenie płatne
w polskich złotych będące równowartością wynagrodzenia w wysokości 8,50 euro brutto za godzinę pracy przeliczonego według kursu obowiązującego w dniu naliczania ( k. 11-12 a. s.).

Odwołująca została zgłoszona do niemieckiej Kasy Chorych – (...) U. jako pracownik podlegający obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, gdzie odprowadzono należne składki na ubezpieczenia za okres od dnia 1 sierpnia 2015 r.
do dnia 30 września 2015 r. Niemiecka instytucja potwierdziła tą okoliczność w piśmie z dnia 6 listopada 2015 r. W związku z tym w ww. okresie ubezpieczona została wyrejestrowana
z polskiego systemu ubezpieczeń społecznych ( akta ZUS).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. wydał zaskarżoną decyzję
z dnia 11 maja 2017 r., nr: (...)- (...) na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 2 i art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego
i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia. Organ rentowy stwierdził, że odwołująca u płatnika składek (...) S.K. z siedzibą w W.:

- podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu jako osoba wykonująca prace na podstawie umowy zlecenia w okresach od dnia 1 maja 2015 r. do dnia 31 lipca 2015 r. i od dnia 1 października 2015 r. do dnia 29 lutego 2016 r.;

- nie podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu jako osoba wykonująca prace na podstawie umowy zlecenia w okresie od dnia 1 sierpnia 2015 r. do dnia 30 września 2015 r.

Organ rentowy stwierdził, że odwołująca z tytułu wykonywanej umowy zlecenia
na rzecz (...) Sp. z o.o. od dnia 1 sierpnia 2015 r. została wyrejestrowana z polskiego systemu ubezpieczeń społecznych. Miało to związek z utworzeniem w Niemczech oddziału spółki, na rzecz której ubezpieczona w spornym okresie czasu świadczyła pracę oraz, z tytułu której została zgłoszona do niemieckiej Kasy Chorych – (...) U., gdzie odprowadzono należne składki na ubezpieczenia. Oddział podniósł, żer płatnik składek dokonał ponownie zgłoszenia odwołującej do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego
w okresie od dnia 1 października 2015 r. ( akta ZUS).

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. została wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 1 lutego 2016 r. ( k. 55-62 a. s.).

A. S. w okresie od dnia 1 sierpnia 2015 r. do dnia 30 września 2015 r. przebywała na terytorium Niemiec i świadczyła pracę na stanowisku pokojowej. Reprezentująca przedstawicielka poinformowała ubezpieczoną, że została wyrejestrowana
z polskiego organu rentowego. W związku z tym odwołująca została zarejestrowana
w niemieckiej kasie chorych. Odwołująca począwszy od 2013 r. na okres dwóch lat wyjeżdżała na pół roku do Niemiec, po czym powracała na tydzień do Polski. Wynagrodzenie było wypłacane ubezpieczonej przez polski podmiot ( zeznania odwołującej – k. 67-68 a. s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w tym akt rentowych oraz w oparciu o treść zeznań odwołującej. Dokumenty zawarte w aktach sądowych nie były kwestionowane przez strony procesu, dlatego też Sąd uznał je za w pełni wiarygodne. Jednocześnie Sąd uznał zeznania odwołującego za zbieżne i wzajemnie korelujące z rzeczowym materiałem dowodowym.
W związku z powyższym w ocenie Sądu ustalony stan faktyczny był wystarczający
do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział
w W. z dnia 11 maja 2017 r., nr: (...)- (...) jest niezasadne i podlega oddaleniu.

Jedyna kwestia sporna w niniejszej sprawie dotyczyła ustalenia, czy odwołująca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu jako osoba wykonująca prace na podstawie umowy zlecenia w okresie od dnia 1 sierpnia 2015 r. do dnia 30 września 2015 r. w polskim organie rentowym.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2016 r., poz. 963 z późn. zm.) zwanej dalej ,,ustawą’’, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę
na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej ,,zleceniobiorcami’’ od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy, dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10.

Na podstawie art. 11 ust. 3a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego (WE) Nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ( Dz. Urz. UE.L Nr 166, str. 1) zwanego dalej ,,rozporządzeniem’’, zgodnie
z przepisami art. 12 do 16 osoba wykonująca w Państwie Członkowskim pracę najemną lub pracę na własny rachunek podlega ustawodawstwu tego Państwa Członkowskiego.

W świetle art. 12 ust. 1 rozporządzenia, osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w państwie członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie prowadzi tam swą działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego państwa członkowskiego do wykonywania pracy w imieniu tego pracodawcy, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego państwa członkowskiego, pod warunkiem że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy i że osoba ta nie jest wysłana, by zastąpić inną delegowaną osobę.

Odwołująca wskazywała, że organ rentowy błędnie nie zastosował art. 12 ust. 1 rozporządzenia. Zgodnie z poglądami orzecznictwa dotyczącymi tegoż przepisu, ,,przesłanką pozostania w polskim systemie ubezpieczeń społecznych przez osobę zatrudnioną przez polskiego pracodawcę w celu oddelegowania jej do wykonywania pracy w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, określoną jako podleganie bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym siedzibę ma pracodawca, jest posiadanie przez pracownika statusu ubezpieczonego w Polsce w okresie poprzedzającym delegowanie (art. 14 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 987/09 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) Nr 883/04 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.’’ ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2013 r., sygn. akt II UK 170/13) ,,Przy ocenie, czy pracownik delegowany do pracy za granicą przez przedsiębiorstwo, które normalnie prowadzi działalność w Polsce, podlega polskiemu ustawodawstwu ubezpieczeń społecznych, decydujące znaczenie ma to, że delegujący pracodawca także w Polsce prowadzi normalnie znaczną część typowej działalności, innej niż związana z zarządzaniem wewnętrznym, pod względem podmiotowym i przedmiotowym (siedziby pracodawcy delegującego, liczby zatrudnianych pracowników zatrudnionych w kraju i zagranicą, ilości kontraktów realizowanych w kraju w porównaniu do kontraktów zagranicznych oraz istotnej proporcji wymiaru czasu usług świadczonych w kraju w porównaniu do działalności wykonywanej zagranicą). Skoro agencja pracy tymczasowej normalnie zatrudnia znaczną liczbę wszystkich pracowników w Polsce (nie licząc jej pracowników administracyjnych) oraz w znacznej proporcji realizuje typowe krajowe umowy inwestycyjne lub handlowe w porównaniu
do kontraktów zagranicznych, to pracownicy delegowani do pracy u pracodawców użytkowników w innym państwie Unii Europejskiej powinni podlegać polskiemu ustawodawstwu ubezpieczeń społecznych, choćby obrót pracodawcy tymczasowego
ze znaczącej ilościowo normalnej działalności krajowej był niższy niż 25 % obrotów zagranicznych. Tylko wtedy, gdy przedsiębiorca ogranicza swoją działalność gospodarczą
w Polsce wyłącznie do czynności zarządzania wewnętrznego, to nie może oczekiwać,
że zwerbowani pracownicy tymczasowi delegowani do pracy w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej będą podlegać polskiemu ustawodawstwu ubezpieczeń społecznych.’’ ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2017 r., sygn. akt II UK 596/16) Sąd na gruncie ustalonego stanu faktycznego w niniejszej sprawie zważył, że kwestie opisane powyżej są nieistotne dla rozstrzygnięcia. Sąd pominął w toku postępowania sądowego okoliczności związane z delegowaniem ubezpieczonej do drugiego państwa członkowskiego oraz, czy płatnik składek prowadził faktycznie swoje przedsiębiorstwo w Polsce.

Sąd zważył, że zgodnie z zasadą jedności stosowanego ustawodawstwa, osoba przemieszczająca się w celach zarobkowych po terytorium kilku państw, podlega ustawodawstwu tylko jednego państwa członkowskiego, niezależnie od liczby państw,
na terytorium których prowadzi jednocześnie działalność zarobkową. Oznacza to,
że możliwość ubezpieczenia istnieje tylko w jednym państwie członkowskim określonym jako właściwe nawet wówczas, gdy praca najemna lub praca na własny rachunek ma miejsce w kilku państwach jednocześnie. Podleganie ubezpieczeniu i opłacanie składek, również
z tytułu pracy wykonywanej w innym państwie, następuje wówczas według zasad wynikających z prawa państwa właściwego.

Jak stanowi art. 14 ust. 2 rozporządzenia, w przypadkach, gdy na mocy ustawodawstwa Państwa Członkowskiego, zainteresowany podlega ubezpieczeniu obowiązkowemu w tym Państwie Członkowskim, nie może on podlegać systemowi ubezpieczeń dobrowolnych lub fakultatywnych kontynuowanych w innym Państwie Członkowskim. We wszystkich innych przypadkach, w których dla danego działu ubezpieczenia istnieje wybór pomiędzy kilkoma systemami ubezpieczeń dobrowolnych lub fakultatywnych kontynuowanych, zainteresowany przystępuje tylko do wybranego przez siebie systemu.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego, ,,w sprawach dotyczących ustalenia właściwego ustawodawstwa przy zastosowaniu właściwych w tym względzie przepisów unijnych poza kompetencją zarówno organu rentowego jak i sądu rozpoznającego odwołanie pozostają kwestie związane z oceną ważności stosunku prawnego ubezpieczenia danego wnioskodawcy za granicą, ten bowiem stosownie do generalnej reguły wspólnotowej "lex loci laboris" podlega wyłącznie prawu miejsca wykonywania pracy, jak też dotyczące charakteru mającej być tam świadczoną pracy w aspekcie ewentualnej jej jedynie marginalności. (…) Postępowanie w sprawie ustalenia właściwego ustawodawstwa ma charakter czysto formalny i opierając się na zasadzie ścisłego współdziałania właściwych instytucji ubezpieczeniowych ma doprowadzić do porozumienia, które ostatecznie uwzględniać musi zasadę podlegania przez ubezpieczonego ustawodawstwu tylko jednego państwa. Ostateczne więc ustalenie właściwego ustawodawstwa nie może doprowadzić zarówno do sytuacji podwójnego ubezpieczenia jak i tej w której zainteresowany pozostawałby poza jakimkolwiek ubezpieczeniem społecznym. Dlatego też tak istotne jest zawsze określenie statusu ubezpieczeniowego zainteresowanego poza granicami kraju na dzień wydawania w tym przedmiocie decyzji przez ZUS.’’ ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 21 grudnia
2016 r., sygn. akt III AUa 79/16) W niniejszej sprawie bezspornym było, że odwołująca
w spornym okresie czasu była zgłoszona do niemieckiej kasie chorych, co potwierdza zaświadczenie niemieckiej instytucji. Jednocześnie ubezpieczona została wyrejestrowana
z polskiego organu rentowego. W związku z powyższym Sąd zważył, że odwołująca będąc zarejestrowaną w niemieckim organie rentowym, nie mogła jednocześnie podlegać ubezpieczeniom społecznym w Polsce, czego zabraniają wprost obowiązujące przepisy prawa.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak
w sentencji.

Sąd jednocześnie orzekł o kosztach postępowania na podstawie art. 98 k.p.c.
Sąd zasądził od odwołującej na rzecz organu rentowego kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 z późn. zm.) obowiązującego na dzień złożenia odwołania.

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi odwołującej.

MK